💠زمانه را چو نکو بنگری همه پند است... 🖇 شماره هفتم از دوهفته‌نامه #زمانه 🗓۱۰ تا ۲۳ مرداد ۱۴۰۲ 💎 فحــوا فرهنگ؛ حکمرانی و اندیشه‌ورزی وب‌گاه | اینستاگرام | تلگرام | توئیتر | ویراستی

پای‌بست خانه... ‍ 🔰خبر بازگشت افرادی همچون رضا #رشیدپور و محمدرضا #گلزار به #صداوسیما که در ایام ناآرامی‌های ۱۴۰۱، از منتقدین نظام بودند و خداحافظی محمدرضا #شهبازی از صداوسیما در اعتراض به این اخبار واکنش‌های متعددی در پی داشت و باعث ناراحتی کاربران جریان انقلاب نسبت به بازگشت حامیان اغتشاشات به تلویزیون شد و صداوسیما را به ترجیح نفع مالی و جذب مخاطب به هر قیمتی، متهم کرده است. 🔰رویکرد صداوسیما در حمایت از #سلبریتی‌ها، استفاده از آنها برای جذب مخاطب و نحوه مواجهه با چهره‌هایی که علی‌رغمِ داشتن مخاطب زیاد، التفات کمتری به معیارهای محتوایی دارند، به محل نزاع مخاطبان بالقوه آن شده تبدیل است. برخی معتقدند تریبون رسانه ملی نباید در اختیار افرادی با سابقه حمایت از اپوزیسیون قرار گیرد و تولید محتوا ذیل گفتمان انقلاب را مقدم بر افزایش یا ریزش #مخاطب می‌دانند. اما عده دیگری هم سوق پیداکردن مخاطب به رادیو و تلویزیون داخلی و ارائه محتوای جذاب را امری مهم‌تر تلقی می‌کنند و قائل به پوشش حداکثری عقاید و سلایق در صداوسیما هستند. حال سؤال اینجاست که سازمان صداوسیما باید نسبت به چهره‌ها و تولید محتوا چه رویکردی اتخاذ کند؟ و در واقع ادعای کدام گروه درست است؟ 📚برای ارائه پاسخ درخور به هر مسئله‌ای باید به سراغ مبنا و ریشه‌ای آن رفت و ارائه راهکار برای برون‌رفت از مشکل را از آنجا آغاز کرد. طبق تعاریف علم #ارتباطات، ادارۀ #رسانه مدل‌هایی دارد که هر کدام از آنها الزاماتی را در پی خواهد داشت که شامل شیوه‌های مشخصی از فعالیت و نظارت است و خط‌مشی آن رسانه را مشخص می‌کند. بدین شکل که مخاطب نیز نسبت به رویکرد آن رسانه و محتوایی که از آن دریافت می‌کند، آگاهی پیشینی دارد. طبق نظریه هنجاری دنیس مک‌کوایل، این مدل‌ها شامل: اقتدارگرا، مسئولیت اجتماعی، لیبرال، توسعه‌بخش، مشارکت دموکراتیک رسانه‌ها و تمامیت‌خواه کمونیستی است که هر کدام از این مدل‌ها، رویکردی مجزا نسبت به ساختار، محتوا و نظارت دارند. 📖طبق مدل #لیبرال، هر آنکه که توانایی اقتصادی داشته باشد امکان تأسیس رسانه دارد و هدف از فعالیتش اطلاع‌رسانی، سرگرمی و فروش است و مالکیت آن نیز عمدتاً خصوصی است. برخلاف این رویکرد، هدف اصلی مدل اقتدارگرا، تقویت و پیشبرد اهداف دولت قدرتمند بوده و افرادی که از حق امتیاز و کمک سلطنتی بهره‌مند باشند، امکان تأسیس رسانه دارند. مدل تمامیت‌خواه شباهت زیادی به اقتدارگرایی دارد؛ حفظ منافع حزب #سوسیالیست هدف اصلی آن است و امکان تأسیس رسانه صرفاً برای وفاداران حزب، فراهم است. نظریه مسئولیت اجتماعی مشابهت‌هایی با مدل لیبرال دارد؛ اما به‌جای تمرکز بر توانایی اقتصادی در تأسیس رسانه، بر توانایی اجتماعی تأکید می‌کند و خط‌قرمزهای نظارتی را نیز منوط به عقاید جامعه می‌داند. اساس نظریه توسعه‌بخش نیز بر بهره‌گیری از رسانه‌ها در جهت توسعه، تحکیم استقلال و #هویت_فرهنگی، کم‌کردن روند تجاری‌شدن ارتباطات، عدم استفاده از زور و اجبار در رسانه‌ها و دوسویه کردن جریان بین‌المللی اخبار بوده و فرایند دموکراتیکی بر تأسیس آنها حاکم است. نظریه رسانه‌های مشارکتی هم از حق کاربرد رسانه‌ها در مقیاس‌های کوچک اجتماعی دفاع کرده و به‌جای مخاطبان کلان، طرف‌دار مخاطبان خُرد است و عکس‌العملی در برابر تمرکزگرایی تجاری و انحصار رسانه‌هاست. ♦️حال تطبیق عملکرد صداوسیما با این مدل‌ها خالی‌ازلطف نخواهد بود. اولین سؤالی که پیش می‌آید این است که نحوه فعالیت صداوسیما مطابق کدام‌یک از مدل‌های رایج در علم ارتباطات و سپهر رسانه است؟ یا اینکه کدام مدل شباهت بیشتری به آن دارد؟ ♦️در چالشی که نسبت به حضور #چهره‌ها در صداوسیما به وجود آمده نیز مبنای قضاوت همین مدل‌های رسانه‌ای است که متأسفانه محل ابهام و نامشخص است. در واقع تا زمانی که مشخص نشود سازمان صداوسیما بر اساس چه مدلی اداره می‌شود و هدف اصلی آن چیست، نه می‌توان گفت که کدام‌یک از طرفین بحث محق هستند و نه بحث در این باره سودمند خواهد بود. ابتدا باید رویکرد، اهداف و چارچوب‌های صداوسیما تعیین شود تا سپس اتفاقات بعدی را بر اساس آن داوری کنیم وگرنه هر قضاوتی مشمول دخالت نظر شخصی بوده و صحت آن زیر سؤال خواهد بود. ‼️اگر اداره رسانه ملی در ذیل هیچ‌کدام از مدل‌های مرسوم در دنیای ارتباطات و رسانه‌ها نمی‌گنجد؛ آیا وقت آن نرسیده است که صاحب‌نظران و اساتید برجسته علوم ارتباطات را گرد هم آوریم تا بستری برای تدوین مدل فعالیت صداوسیما فراهم شود؟ 🖋 علی رسول‌زاده 💎 فحــوا فرهنگ؛ حکمرانی و اندیشه‌ورزی وب‌گاه | اینستاگرام | تلگرام | توئیتر | ویراستی

🌍عادی‌سازی روابط #دیپلماتیک با #رژیم_صهیونیستی، از دیرباز از مسائل هویتی #جهان_اسلام بوده و تصمیم هر دولت اسلامی در این مسئله، تأثیر بسزایی در #افکار_عمومی مسلمین داشته است. 🔺همراهی یا عدم همراهی #جوانان_عرب با دولت‌هایشان برای این روند #عادی‌سازی، در پایش نگرش بخشی از نسل بعدی مسلمانان نسبت به هویتی جعلی به نام #اسرائیل تعیین‌کننده است. 📊بنا بر پایش اخیر مؤسسه اصداء، جوانان #امارات، #مصر و #مغرب، بیشترین اقبال و جوانان #لیبی، #لبنان و #عربستان کمترین اقبال را به این روند عادی‌سازی نشان داده‌اند. اما جوانان #عراق و #فلسطین هیچ اقبالی به این مسئله نداشته و تماماً مخالف‌اند. 🔶در راستای روابط سازنده با جهان عرب باید دلیل اقبال بالای نسل جدید اماراتی و مصری به این روند عادی‌سازی واکاوی شود. 🔷از سوی دیگر بیشتر از نیمی از جوانان عرب، حل منازعه فلسطین را بعید دانسته و دراین‌بین، جوانان عرب مدیترانه شرقی، بیش از همه حل قریب‌الوقوع این منازعه را بعید می‌دانند. در مقابل، جوانان کشورهای خلیجی بیش از همه به حل قریب‌الوقوع این منازعه خوش‌بین‌اند. 🔶طبق این پایش فقط یک‌سوم جوانان عرب معتقدند که جهان عرب اهتمام شایسته‌ای به مسئله فلسطین داشته و بهای لازم را داده است. نکته جالب‌توجه، مخالفت بیش از نصف جوانان عرب مدیترانه شرقی با این گزاره است؛ نزدیک‌ترین منطقه عربی به سرزمین‌های اشغالی که طبعاً چالش بیشتری با رژیم صهیونیستی داشته، بیش از سایرین شاهد کم‌کاری جهان عرب بوده و حل این منازعه را نزدیک نمی‌بیند. 💎 فحــوا فرهنگ؛ حکمرانی و اندیشه‌ورزی وب‌گاه | اینستاگرام | تلگرام | توئیتر | ویراستی

‍ ‍ سلبریتی‌سازی ایدئولوژیک؛ درک ناقص از فرهنگ شهرت 💠غالب سیاست‌گذاران در مواجهه با تعاریف آکادمیک از فرهنگ #شهرت و #سلبریتی متحیر می‌شوند؛ چراکه با نگاه ابزاری به دنبال تقسیم سلبریتی به دو گروه خوب یا بد و حلال یا حرام هستند. 🟠رویکرد برآمده از مطالعات انتقادی، سلبریتی را زاییدۀ ساختار رسانه‌ای و #سرمایه‌داری جهانی می‌داند که «فرهنگ شهرت» را شکل داده و درصدد جایگزینی ارزش‌هایی مانند دیده‌شدن بر ارزش‌های فرهنگی هر جامعه است. 🔴از سیاست‌های نانوشته در ساختار رسانه‌ای کشور، سلبریتی‌سازی #ایدئولوژیک است، به معنای ایجاد زمینه شهرت برای فعال رسانه‌ای مورد تأیید حاکمیت. در این ایده ناقص، یکی از اصول مهم رسانه‌ای در نظر گرفته نشده: #مخاطب 🟠سلبریتی باید توجه مخاطب را جلب کند که گاهی تا بازنمایی رسوایی خود نیز پیش می‌رود. همچنین برای بیشتر دیده‌شدن باید رفتارهایش مقبول غالب مخاطبان باشد؛ لذا پیوندش با تقابل‌های ایدئولوژیک و سیاسی احتمال کاهش مقبولیت و اعتبار او را به دنبال دارد؛ پس سعی می‌کند تا جهت‌گیری‌های ایدئولوژیک را کاهش دهد یا از جهت‌گیری‌های رایج در رسانه‌های اجتماعی استفاده کند. 🔴نتیجۀ عملی سلبریتی‌سازی ایدئولوژیک، تبدیل سلبریتی به ابژه‌ای برای پیشبرد منافع خاص غیراجتماعی است. در این شرایط، بر پایۀ تقابل‌های سیاسی حاکم در جامعه، دوگانۀ جعلی سلبریتی حکومتی/مردمی شکل می‌گیرد که در اعتراضات۱۴۰۱ نمود داشت. 🟠جهت درک بهتر سلبریتی‌سازی ایدئولوژیک، به اتفاق اخیر فضای #رسانه‌ای کشور می‌پردازیم. «رضا #رشیدپور» که از معترضان حوادث اخیر بود؛ قصد بازگشت به صداوسیما را داشت؛ «محمدرضا #شهبازی» به این بهانه، از ادامه همکاری با #صداوسیما انصراف داد و پرسید «مگر ما اسکل نظام مقدسیم؟» 🔴اما به‌زعم نگارنده، بازگشت سلبریتی‌ها تصمیم درستی است. صداوسیما نیاز به احیای اعتماد مخاطبان دارد و حضور سلبریتی‌هایی بدون برچسب‌های حکومتی یا ایدئولوژیک، امکان بازگشت مخاطبان را فراهم می‌کند. سلبریتی ایدئولوژیک توان جذب بسیاری از مخاطبان را ندارد؛ آمار ۵% مخاطبان برنامه‌ای با اجرای شهبازی، نشان می‌دهد که این پروژه شکست‌خورده است. سیمای ملی یک رسانۀ تصویری است که اقتضائات خاص خود را دارد و یکی از آن‌ها به‌کارگیری سلبریتی‌هاست. 💠راه مواجهه و تعامل با سلبریتی‌ها، پذیرش خلأ معرفتی انتقادی نسبت به فرهنگ شهرت، اصلاحات ساختاری در سیاست‌گذاری‌های رسانه، تعیین جایگاه سلبریتی و ایجاد نهادهای واسط میان سلبریتی‌ها و نهادهای حاکمیتی است. 🌐متن کامل این یادداشت را در وب‌گاه فحوا مطالعه کنید. 🖋علی مؤمنی 💎 فحــوا فرهنگ؛ حکمرانی و اندیشه‌ورزی وب‌گاه | اینستاگرام | تلگرام | توئیتر | ویراستی

#سیگنال ۲ دوست خلافکار قوی و شجاع من! کاش من هم مثل تو بودم! 🚼کاربری با تنها چند ماه سابقۀ حضور در #توییتر، از تجربه بارداری‌اش در دوران دبیرستان می‌نویسد و مصائبی که کشیده تا بتواند نوزادش را سقط کند. به هیچ کشمکش، نگرانی و تردیدی برای نگه‌داشتن نوزادش اشاره نمی‌کند؛ گویی که #سقط‌جنین پس از بارداری ناخواسته، امری طبیعی، حقی مسلم و الزامی غیر قابل تشکیک است. چیزی که جامعۀ سنتی و خانوادۀ عقب‌افتادهٔ ایرانی، درک نمی‌کند و همچنان در باتلاق تحجر و منجلاب قوانین و هنجارهای شرعی و عرفی، دست‌وپا می‌زند! ⚠️سیل داستان‌های مشابه و ابراز همدردی‌های ذیل این توییت، تحمل «مصائب بارداری ناخواسته در سن پایین در پی رابطۀ نامشروع و سقط‌جنین اجتناب‌ناپذیرش» را «شجاعت» و «قدرت» معرفی می‌کنند. دیگر نه احساس گناهی برای قتل نفس باقی می‌ماند و نه عذاب وجدانی برای رابطۀ حرام. 🔻او که انسانی معصوم را به قتل رسانده، خود را قربانی می‌داند و در هیچ کجای روایت، از مفهوم «#مادری» استفاده نمی‌کند؛ چرا که هرگونه استفاده از این مفهوم، به هدف نهایی‌اش لطمه خواهد زد. ⚠️چه‌بسا دیگر دخترکان و پسرکان که احساسات بزرگ‌ترین ابزار تصمیم‌گیری آن‌هاست، خود را جای او بگذراند و بخواهند برای یک‌بار هم که شده، توجه مجازی را جلب نمایند و «شجاع و قوی» خوانده شوند، ولو به بهای ازدست‌دادن معصومیت. 🔻کسی #رابطه_نامشروع را تقبیح نمی‌کند، حتی اندک انتقادهای برخی کاربران به اصل روایت هم راه به جایی نمی‌برد. برخی با اشاره به ادبیات، لحن و نبود جزئیات در این روایت، ادعا می‌کنند که نویسنده‌اش مرد است و برخی دیگر، به مقاصد پشت پردۀ این روایت و روایت‌های مشابهی که تعدادشان رو به فزونی است، اشاره می‌کنند. ❗️فارغ از ساختگی و هدف‌مند بودن این داستان، باید گفت که موارد واقعی این پدیده رو به فزونی است؛ چه روایت بشوند، چه نشوند. اما ایراد کار کجاست؟ از کجا به بعد نهادهای فرهنگی، دستگاه‌های مسئول، مدارس و خانواده‌ها خود را از مناسبات جنسی و روابط دختر و پسر، جدا کردند و اجازه دادند مدیریت کار به دست دشمن بیفتد؟ مگر نه اینکه دشمن ابتدا #رؤیا می‌سازد و سپس اجرای آن رؤیا در جوامع را دنبال می‌کند؟ گویی فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی بهترین ابزار عصر حاضر برای ساخت رؤیا هستند. ‼️نتیجۀ چنین داستان‌هایی، ترویج و قبح‌زدایی از رابطۀ نامشروع، عادی‌سازی سقط‌جنین، بی‌اعتبارسازی مفهوم «مادری» و خانواده و البته تربیت نسلی بی‌مسئولیت است که در ادبیات و ادراک خود، لذت‌جویی بی‌حدومرز، بی‌بندوباری و قتل نفس را شجاعت، قدرت، استقلال و زیبایی تعبیر می‌کند! 🖋مجتبی مؤیدی 💎 فحــوا فرهنگ؛ حکمرانی و اندیشه‌ورزی وب‌گاه | اینستاگرام | تلگرام | توئیتر | ویراستی

🌏سرنوشت جنگ‌ها و تنش‌های مهم منطقه از جمله میان #ایران و رژیم صهیونیستی و جنگ #روسیه و #اوکراین از محورهای پیمایش مؤسسۀ اصداء بوده است. 🇷🇺🇺🇦در موضوع جنگ روسیه و اوکراین، بیشتر جوانان عرب «مذاکرات #دیپلماتیک» را راه‌حل مناسب پایان‌دادن به منازعه دانسته‌اند. همچنین دو سناریوی زیر کمترین اقبال را داشته: 1️⃣رهبران جدید یا حرکتی جدید درون روسیه یا اوکراین، منازعه را با مذاکره حل‌و‌فصل نمایند؛ 2️⃣جنگ بالا بگیرد و کشورهای دیگر نیز درگیر شوند. 🇵🇸🇮🇷درمورد سرنوشت تنش‌های میان ج.ا.ا و #رژیم_صهیونیستی به همراه کشورهای غربی، ۶۰٪ از پاسخ‌دهندگان معتقدند که سرنوشت این تنش‌ها به درگیری‌های نظامی ختم خواهد شد. تنها یک‌سوم بر این باورند که تنش‌ها، دیپلماتیک حل خواهد شد. جالب اینکه باز هم اعراب مدیترانهٔ شرقی بیش از سایرین به وقوع درگیری‌های نظامی بعدی معتقدند که می‌تواند متأثر از نزدیکی ژئوپلیتیک این منطقهٔ عربی به سرزمین‌های اشغالی باشد. 🇮🇷تلاش‌های مداوم برای ترویج این ذهنیت که سرنگونی جمهوری اسلامی ایران قطعی و قریب است، گمانه‌زنی در خصوص آیندۀ حکومت ایران را سوژۀ یکی دیگر از پرسش‌ها قرار داده است. بیش از ثلث پاسخ‌دهندگان معتقدند که ایران در آیندۀ پیش رو، شاهد ناآرامی‌های مدنی گسترده‌تر خواهد بود یا حتی به سمت کودتای نظامی پیش خواهد رفت! کمترین پاسخ‌ها نیز متعلق به کسانی است که معتقدند وضعیت ایران به سمت حکومتی سکولار پیش خواهد رفت. چنین ذهنیتی را می‌توان متأثر از همان پروپاگاندای سیاسی و رسانه‌ای دانست. 💎 فحــوا فرهنگ؛ حکمرانی و اندیشه‌ورزی وب‌گاه | اینستاگرام | تلگرام | توئیتر | ویراستی

💠 بازنمایی تحلیلی پدیده‌های فرهنگی روز 🖇 در هشتمین شماره از دوهفته‌نامه #زمانه 🗓 ۲۴ مرداد تا ۷ شهریورماه ۱۴۰۲ 💎 فحــوا فرهنگ؛ حکمرانی و اندیشه‌ورزی وب‌گاه | اینستاگرام | تلگرام | توئیتر | ویراستی

تعامل با همسایگان بر پایه دیپلماسی فرهنگی 🌏روابط فرهنگی و اجتماعی با دیگر کشورها، مستلزم اشتراکاتی همچون زبان، دین، ادبیات، تاریخ و خرده‌فرهنگ‌هایی است که در علم ارتباطات از آن به‌عنوان ارتباطات میان‌فرهنگی یاد می‌شود. کشورهای منطقه #قفقاز جنوبی شامل جمهوری آذربایجان، ارمنستان و گرجستان قرابت فرهنگی عمیقی با ایران دارند که به عوامل مختلف تاریخی، جغرافیایی، دینی و زبانی بازمی‌گردد. #اسلام از ادیان رایج در این منطقه است و کشورهای غیرمسلمان منطقه نیز قرابت‌های عمیق تاریخی با ما دارند که می‌تواند بستری برای گسترش ارتباطات میان‌فرهنگی باشد. ⚠️علی‌رغم ظرفیت‌های گوناگون برای تعامل با منطقه، متأسفانه این فرصت‌ها کمتر موردتوجه قرار گرفته است. در مقابل کشورهای غربی، سرمایه‌گذاری زیادی در این منطقه کرده‌اند و با اقداماتی در جهت ایران‌هراسی و شیعه‌هراسی، ایران را در این منطقه با چالش‌های جدی مواجه ساخته‌اند. ♦️برای بالفعل ساختن ظرفیت‌های بالقوه و اجتناب از چالش‌ها، باید ضمن تأکید بر اشتراکات #فرهنگی و ظرفیت عظیم اقوام ایرانی، از رویکردهای تنش‌زا اجتناب کرد. استفاده از ظرفیت تأثیرگذاران اجتماعی و #نخبگان نیز می‌تواند از عوامل وحدت‌آفرین و تعمیق بخش در روابط فی‌مابین باشد. امروزه صنایع فرهنگ بنیان بسیار موردتوجه هستند که در تعاملات ما با کشورهای قفقاز جنوبی نیز باید مدنظر قرار بگیرند. 🗺از مزایای همسایگی، امکان سفر و رونق صنعت #گردشگری است که باتوجه‌به وجود اماکن مقدس در ایران، این ظرفیت می‌تواند در توسعه روابط ایران با #شیعیان جمهوری آذربایجان بسیار حائز اهمیت باشد. گردشگری سلامت نیز از دیگر ظرفیت‌های موجود است؛ پیش‌ازاین، شاهد حضور مردم جمهوری آذربایجان در شهر تبریز برای انجام امور پزشکی بوده‌ایم. 🌐در عصری که رسانه‌ها بسیاری از انگاره‌های ذهنی افراد را شکل می‌دهند و شبکه‌های اجتماعی دسترسی به دورترین نقاط را ممکن ساخته‌اند، با طراحی برنامه‌های مبتنی بر #رسانه، نه‌تنها می‌توان انگاره‌های مثبتی نسبت به مردم و دولت ایران در اذهان مردم قفقاز جنوبی ثبت کرد، بلکه می‌توان انگاره‌های منفی برساخته علیه اسلام و #ایران را نیز زدود. ♦️باتوجه‌به قرابت فرهنگی عمیق میان ایران و قفقاز جنوبی، افزایش تعاملات با این کشورها بر پایه #دیپلماسی_فرهنگی بسیار راهگشاست که صرفاً به توسعه فرهنگی ختم نشده و می‌تواند روابط سیاسی را نیز تحت‌تأثیر قرار دهد. در حالی که بسیاری از کشورهای جهان برای آغاز تعاملات و استفاده از فرصت‌های منطقه در تلاش‌اند، گویا مسئولان ایران با وجود چنین اشتراکات عمیقی از این فرصت ویژه‌ غافل شده‌اند. 💎 فحــوا فرهنگ؛ حکمرانی و اندیشه‌ورزی وب‌گاه | اینستاگرام | تلگرام | توئیتر | ویراستی

💠 #زمانه را چو نکو بنگری همه پند است... 🖇 شماره نهم 🗓 هشتم تا بیست‌وسوم شهریورماه ۱۴۰۲ 💎 فحــوا فرهنگ؛ حکمرانی و اندیشه‌ورزی وب‌گاه | اینستاگرام | تلگرام | توئیتر | ویراستی