✡ کلیسا، مظلوم در مقابل گالیله! (١)
⚔ بازخوانی انتقادی جنجالی‌ترین ماجرای تقابل علم و دین
1⃣ #رسانه‌های_گروهی نقش بسیار مهمی در جهان جدید دارند و تأثیر آن‌ها در جهت‌دهی به #افکار_عمومی (که گاهی با قلب واقعیت صورت می‌گیرد) انکارناپذیر است. یکی از جلوه‌گاه‌های این نقش به‌درستی در عبارت مشهور «تاریخ را فاتحان می‌نویسند» تجلّی یافته است.
2⃣ اگر بنا باشد نمونه‌ای تاریخی را برای اثبات این مدعا معرفی و بازخوانی کرد، بی‌گمان ماجرای جنجالی #گالیله و #کلیسا از بهترین نمونه‌ها خواهد بود. بررسی دقیق اسناد و مدارک موجود در باب این جدال نشان‌دهندهٔ نکاتی تکان‌دهنده و درعین‌حال بُهت‌آور و گویای این واقعیت تلخ است که آنچه به‌عنوان ماجرای این مخاصمه در افکار عمومی جریان دارد بی‌اندازه از #حقیقت_تاریخی به دور می‌باشد.
3⃣ #گالیلئو_گالیله در این روایات افسانه‌ای در حکم ژاندارکی است که اژدهای #تفتیش_عقاید را به خاک می‌افکند، اما حقیقت این است که وی شهرتش را عموماً به سبب کارهایی به دست آورده که هرگز انجامشان نداده است! برخلاف تصور رایج، وی:
👈 «نه تلسکوپ، نه دماسنج‌های امروزی، نه ساعت آونگ‌دار را اختراع کرد و نه قانون اینرسی؛ وی هیچ‌چیز به ستاره‌شناسیِ نظری نیفزود و هیچ وزنه‌ای را از بالای برج پیزا به زمین نیفکند و صحّت دستگاه خورشیدمرکزی کپرنیک را مدلّل نساخت؛ به‌دست عمّال تفتیش عقاید شکنجه نشد و در زندان‌های آن‌ها گرفتار نگردید؛ این عبارت که “با وجود این زمین حرکت می‌کند” را به زبان نراند و شهید راه علم نشد»!!
✍️ نویسنده: آبتین محبتی
✅ اندیشکده مطالعات یهود:
👉 @jscenter
✡ کلیسا، مظلوم در مقابل گالیله! (٢)
⚔ بازخوانی انتقادی جنجالی‌ترین ماجرای تقابل علم و دین
💥 شرایط سیاسی، اجتماعی و معرفتی
1⃣ شناخت از شرایط معرفتی، اجتماعی و سیاسی زمانه در فهم بهتر عوامل رویارویی #کلیسا و #گالیله می‌تواند مفید باشد. گالیله کتاب مشهورش «پیام‌آور ستارگان» را در سال ١۶١٠ منتشر کرد و در آن خبر از اکتشافات مهمی داد که سرآغاز مسیری شد که چند سال بعد موجبات اولین محاکمهٔ وی را فراهم کرد.
2⃣ قرن ١٧ قرنی بود آکنده از تعارضات شدید #پروتستانتیسم با #کاتولیسیسم؛ در این مخاصمه، «آزادی در تفسیر کتاب مقدس» یکی از محل‌های نزاع کاتولیک‌ها و پروتستان‌ها بود و هر تفسیر کاتولیکی جدیدی می‌توانست دستاویزی برای پروتستان‌ها باشد.
3⃣ گالیله نیز بر اساس یافته‌هایش (که با اشکالات فراوان روبه‌رو بود) اصرار عجیبی داشت که: «شیوهٔ تفسیر کتاب مقدس باید بر مبنای این یافته‌ها باشد» و شیوهٔ رایج نادرست است و این برای کلیسا گران می‌آمد. در واقع کلیسا نه با #نظریه_کپرنیک، بلکه با تفسیر گالیله از آن مشکل داشت؛ چه آن‌که کتاب کپرنیک آزادانه منتشر و توزیع می‌شد، حتی کاردینال شونبرگ و اسقف گیزه، کپرنیک را برای انتشار کتابش ترغیب کرده بودند.
4⃣ مورد مهم بعدی سیطرهٔ #فلسفه_ارسطو در قرون‌وسطی است. در فلسفهٔ ارسطو زمین ثابت است. در آن سالها تفکرات ارسطو در همهٔ جوانب معرفتی، سیطره داشت و موجب هماهنگی اطمینان‌بخشی میان حوزه‌های مختلف دانش آن عصر می‌شد و هرگونه ضربه به تفکرات ارسطو پیامدهای سهمگین و مخرّبی در پی داشت.
5⃣ مدّعیات گالیله در کتابش، متافیزیک ارسطو را کاملاً ویران می‌کرد و این باعث دشمنی سرسختانهٔ #فیلسوفان_مشائی با شخص گالیله شده بود که در فراهم کردن مقدمات برخورد کلیسا با وی نقش مهمی ایفا کردند. البته برخی خصوصیات اخلاقی گالیله مانند خودپسندی، رفتار سرد و گفتار نیش‌دارش در شعله‌ور ساختن این دشمنی‌ها تأثیر انکارناپذیری داشت.
✍️ نویسنده: آبتین محبتی
✅ اندیشکده مطالعات یهود:
👉 @jscenter
✡ کلیسا، مظلوم در مقابل گالیله! (٣)
⚔ بازخوانی انتقادی جنجالی‌ترین ماجرای تقابل علم و دین
🌞 مشکلات نظام خورشیدمرکزی
1⃣ برخلاف تصور رایج، عمدهٔ اشکالاتی که از سوی #کلیسا بر #گالیله وارد شد منبع #دینی نداشت، بلکه #علمی و #فلسفی بود. شاید از بداقبالی کلیسا بود که اسناد دادگاه گالیله در بحبوحهٔ بحث‌های مربوط به نظریهٔ داروین منتشر شد و این مهم بر جدال #علم_و_دین دانستنِ ماجرا بی‌تأثیر نبود.
2⃣ مشاهدات تلسکوپی هم نمی‌توانست فیصله‌بخش این نزاع باشد. از آن‌رو که #تلکسوپ وسیلهٔ جدیدی بود، اقامهٔ دلیل برای نشان دادن برتری رصدهای تلسکوپی بر رصدهای مبتنی بر چشم غیرمسلّح لازم و ضروری بود. این در حالی بود که گالیله به‌سبب فقدان دانش کافی در #نورشناسی (اپتیک) به‌کلّی در توجیه این برتری عقیم بود!
3⃣ به‌علاوه باید توجه داشت که تجربهٔ مقدماتی با #تلسکوپ نمی‌تواند ادلّهٔ لازم برای اعتماد بدان را برای رصد آسمان فراهم کند؛ چراکه اولین مشاهدات تلسکوپی آسمان مبهم و نامعین و با آنچه هرکس می‌تواند با چشم غیرمسلّح خودش ببیند، متعارض است؛ علاوه بر این درشت‌نمایی تلسکوپ برای سیّارات و ستارگان به‌طرز عجیبی متفاوت بود.
4⃣ به این موارد عدم امکان فوکوس و کیفیت پایین عدسی‌های تلسکوپ گالیله را بیفزایید، همچنین، طبق نظریات #ارسطو جهان فوق القمر از عنصر پنجمی ساخته شده بود که با عناصر چهارگانه زمینی کاملاً متفاوت بود و این مسئله باعث ایجاد تردیدهای بیشتر در اطمینان به تلسکوپ برای رصد اجرام آسمانی می‌شد.
✍️ نویسنده: آبتین محبتی
✅ اندیشکده مطالعات یهود:
👉 @jscenter
✡ کلیسا، مظلوم در مقابل گالیله! (۴)
⚔ بازخوانی انتقادی جنجالی‌ترین ماجرای تقابل علم و دین
✝ نحوهٔ عملکرد کلیسا
1⃣ گرچه برخوردهای خشن دادگاه‌های #تفتیش_عقاید بر کسی پوشیده نیست، عملکرد #کلیسا در قبال #گالیله بسیار متمدّنانه بوده و حتی آن را با معیارهای امروزی نیز می‌توان #مداراگرایانه دانست. روشن است که کلیسا آماده نبود به‌دلیل این‌که کسی بعضی حدس‌های مبهم عرضه کرده است، خود را تغییر دهد. کلیسا منتظر #دلیل_علمی بود و گالیله در برآوردن آن به علل گوناگون ناتوان بود!
2⃣ بااین‌وجود کلیسا پیش از دادگاهی کردن گالیله بارها از وی خواست نظریات #کپرنیک را تنها به‌عنوان یک #فرضیه تدریس کند و از آموزش آن به‌عنوان #حقیقت_مطلق اجتناب ورزد؛ در حالی‌که گالیله راهِ تقابل را پیش گرفت و بدون داشتن ادلّهٔ کافی، لجوجانه آن را به‌عنوان حقیقت مجسّم تبلیغ می‌کرد و با سخنرانی باعث ایجاد هیجانات عمومی می‌شد.
3⃣ در این فراز نیک است یادی کنیم از نامهٔ بحث‌برانگیز #روبرتو_بلارمینه که نقشی پررنگ در محاکمهٔ اول گالیله دارد. وی در این نامه خطاب به پائولو آنتونیو فوسکارینی می‌نویسد:
✍ «اگر دلیل واقعی وجود داشته باشد که خورشید در مرکز جهان و زمین در فلک سوم است و زمین به دور خورشید می‌گردد، در این صورت مجبور خواهیم بود با دقت و احتیاط زیاد فقراتی از کتاب مقدس را که ظاهراً عکس این مطلب را تعلیم می‌کند، تبیین کنیم و بهتر خواهد بود که بپذیریم ما آن فقرات را نفهمیده‌ایم تا این‌که عقیده‌ای که درستی آن اثبات شده، عقیده‌ای ناصواب اعلام کنیم، من اعتقاد ندارم آنان چنین دلایلی را در دست داشته باشند».
4⃣ چنین نامه‌ای از یکی از مقامات بلندپایهٔ #کلیسا نشان از دید باز این مجموعه نسبت به ماجرای گالیله داشته و با در نظر گرفتن اشکالات متعددی که بر #نظریه_خورشیدمرکزی وارد بود به نظر می‌رسد همان‌طور که پیر دوئم، شیمی‌دان، فیزیکدان و مورّخ علم نوشته است، بپذیریم که: «حق با بلارمینو است نه با گالیله».
5⃣ در پایان ذکر این نکته ضروری است که گالیله دو بار محاکمه شد: محاکمهٔ اول در سال ١۶١۶ اتفاق افتاد که طی آن از گالیله خواسته شد نظریه کپرنیک را تدریس و تبلیغ نکند و مجازاتی در پی نداشت؛ محاکمهٔ دوم به سال ١۶٣٣ رقم خورد که اتهام گالیله تنها سرپیچی از حکم دادگاه ١۶١۶ بود، در این محاکمه که در آن هیچ اتهام #علمی و یا #دینی در کار نبود، وی به دلیل تخطّی از حکم دادگاه بدوی، محکوم شد تا پایان عمر در ویلای شخصی‌اش زیر نظر مأموران زندگی خود را سپری کند.
✍️ نویسنده: آبتین محبتی
✅ اندیشکده مطالعات یهود:
👉 @jscenter
✡ متن کامل مقاله «کلیسا، مظلوم در مقابل گالیله!» را به همراه منابع و مآخذ آن در آدرس زیر مطالعه کنید:
👉 http://jscenter.ir/jewish-methods/falsification-of-history/12957
✅ اندیشکده مطالعات یهود:
👉 @jscenter
✡ یکی از مفاهیمی که در جریان‌های دینی و شبه‌دینی مختلف جایگاه ویژه دارد، مفهوم درخت است!
✅ اندیشکده مطالعات یهود:
👉 @jscenter
✡ معناشناسی درخت در عرفان کابالا (١)
1⃣ مفاهیم و واژگان به‌کار گرفته‌شده در منظومه‌های فکری و فرقه‌ای گوناگون، گاه شباهت‌های بسیاری با هم دارند. مثلاً در ادیان و بسیاری از فرقه‌های نوظهور از مفاهیم «حیات پس از مرگ»، «سعادت»، «زندگی معنوی» و… استفاده می‌شود؛ ولی هریک از این مفاهیم متناسب با منظومه‌ای که به آن تعلق دارند جایگاه و معنایی متفاوت دارند که گاه با معنای همان مفهوم در منظومهٔ دیگر، در تعارض است.
2⃣ یکی از این مفاهیم، مفهوم #درخت است. درخت در لسان قرآن، گاه برای تمثیل انگارهٔ توحید و شرک در تعابیری همچون «شجرهٔ طیبه» و «شجرهٔ خبیثه» و گاه در توصیف توحید عمومی خلقت با تعابیری همچون «وَ النَّجْمُ وَ الشَّجَرُ یسْجُدانِ» مورد استفاده قرار گرفته است. در روایت نبوت حضرت موسی (ع) نیز ذکر شده که خداوند از ورای درختی با وی سخن گفت. در داستان هبوط آدم از بهشت نیز شیطان با وسوسهٔ «درخت جاودانگی» او را فریفت.
3⃣ اما هیچ‌یک از توصیفاتی که در قرآن از پدیده‌هایی همچون درخت، سنگ، خوراکی‌ها، حیوانات و سایر پدیده‌های طبیعی موجود است، به‌معنای تقدّس‌بخشی به این امور نیست. بلکه همهٔ آن‌ها از آن جهت که بخشی از خلقت شگرف خداوند و جلوه‌ای از زیبایی و حکمت و رحمت و عظمت او هستند، قابل توجّه‌اند.
4⃣ هیچ‌یک از تعابیر قرآن دربارهٔ این پدیده‌ها را نمی‌توان توجیهی برای بزرگداشت و #تقدس‌بخشی به بخش‌های طبیعت دانست. تقدّس مکان‌ها و اشیاء مادی همواره بالعَرَض و به‌اعتبار حقیقتی متعالی بوده است که با آن شیء نسبت دارد. برای مثال تقدّس تربت کربلا به‌واسطهٔ ارتباط این خاک با وجود مقدس سیدالشهداء است نه ویژگیِ باطنی‌ای که «زمین» واجد آن است.
✅ اندیشکده مطالعات یهود:
👉 @jscenter
✡ تمام هستی‌شناسی آیین کابالا و اسطوره‌شناسی یهود به‌صورت سمبلیک در درختواره‌ای با نام «درخت حیات» معرفی می‌شود!
✅ اندیشکده مطالعات یهود:
👉 @jscenter