کتاب حاضر؛ عصاره ی دستورات اخلاقی و عبادی و همچنین معارف توحیدی پیرامون ماه رمضان بنا بر مکتب تربیتی علامه طباطبایی است.
#کتاب_اسرار_ماه_رمضان
@ketabkhanemadarane
سلام و تبررریک ماه عزیز رمضان🌙
برای بهره بردن از نکات کتاب اسرار ماه رمضان، هر روز سری به کتابخونه مادرانه بزنید🌱
التماس دعا ✋
@ketabkhanemadarane
#کتاب_اسرار_ماه_رمضان
#اولین_روز🌙
✅هرگاه رسول اکرم هلال ماه رجب را مشاهده می کردند می فرمودند:"اللّهمَّ بارِک لَنا فی رَجَبِِ و شَعبانَ و بَلِّغنا شَهرَ رَمَضانَ."
خداوندا ماه رجب و شعبان را بر ما مبارک گردان و ما را به ماه رمضان برسان.
این سه ماه جایگاه ویژه ای در سیر قربی انسان دارند
در نظام کیانی انسان کون جامعی است که خداوند همه ی مراتب خلقت را یکجا در او به ودیعه نهاده مرتبه ی مادی او در عالم دنیا و در انزال مراتب خلقت است و مراتب عالی تر نفس و قلب و روح او در مراتب عالی تر است بدین ترتیب حرکت سالک در سیر الی الله از مقام ناسوتی و کدورت عالم دنیا شروع می شود و به سوی مقام ملکوت انسانی و ظهور فطرت توحیدی پیش می رود به عبارت دیگر انسان در زندگی دنیوی مسافری است که مسیر حرکت او از بی نهایت آغاز شده و برای مدتی محدود به عالم دنیا می آید تا حقیقت انسانی و مقام حمل امانت الهی را اظهار نماید و دوباره به همان جایگاه اصلی خویش بازخواهد گشت.
اِنّا لِلله و اِنّا اِلَیهِ راجِعونَ
🌱انسان این راه طولانی را به مدد ایام و لیالی مبارک و توسل به اولیاء الهی و ناله و استغاثه در درگاه پروردگار و توسه برداری از فرصت کوتاه عمر طی کند.
مولا علی علیه السلام می فرماید:" آه مِن قِلَّةِ الزّادِ و طولِ الطَّریقِ و بُعدِ السَّعَرِ و عَظیمِ المَورِد."
آه از کمی زاد و درازی راه و دوری سفر و عظمت قیامت.
در این سیر هریک از فرائض و نوافل عبادی جایگاه خاصّی دارند مثلا امام باقر علیه السلام فرمودند: " اِنَّ اَوَّلَ ما یُحاسِبُ بِهِ العَبدُ الصَّلاةُ فَاِنَّ قُبِلَت قُبِلَ ماسِواها."
این بیان نشان دهنده ی جایگاه نماز در میان سایر عبادات است و اینکه روح سایر اعمال انسان در زندگی نماز است.
تردیدی نیست که نماز جلودار و مقدم بر همه ی عبادات است و پس از آن روزه رُکن دیگر اسلام است که تالی تِلو نماز اهمیّت دارد.
پیامبر در وصیّت به اُسامه فرمودند: " یا اُسامَه عَلَیکَ بِالصَّومِ فَاِنَّهُ جُنَّةُُ مِنَ النّارِ و اِنِ استَطَعتَ اَن یَاتیَکَ المَوتُ و بَطنُکَ جائِعُُ فافعَل."
ای اسامه بر تو باد روزه گرفتن که سپری در برابر آتش جهنم است و اگر توانستی کاری کنی که هنگام مُردن شکنت خالی باشد،چنین کن.
زیرا از ابزار اصلی سلوک، کنترل شکم و زبان است.
@ketabkhanemadarane
#کتاب_اسرار_ماه_رمضان
#اولین_روز
✅صیام به معنای کنترل و مراقبت و مواظبت در امری است و در یک معنای عام روزه عبارت از مطلق کَفّ نَفس است و روزه دار باید دائما در حال کنترل خود و جوارح ظاهری و باطنی اش باشد. بنابراین به تناسبی که سالک از مرتبه ی حیوانی فاصله می گیرد صیام و کفّ نفس در روزه معانی ظریف تری پیدا می کند.
🌱مرتبه ی اول روزه امساک از مفطراتی است که در کتب فقهی ذکر شده مثل خوردن و آشامیدن و دروغ بستن به خدا و رسول و... تنها نتیجه ای که این روزه دارد اسقاط تکلیف و رفع مواخذه و عِقاب الهی در قیامت است.
🌱مرتبه دوم روزه خواص است و آن اجتناب از گناهان و کنترل نفس از عصیان پروردگار می باشد امام صادق فرمود" اِذا صُمتَ فَلیَصُم سَمعُکَ و بَصَرُکَ و شَعرُکَ و جِلدُکَ و عَدَّدَ اَشیاءَ غیرَ هذا و قالَ لا یَکونُ یَومُ صَومکَ کَیَومِ فِطرِکَ."
بدان که هرگاه روزه گرفتی پس باید گوش و چشم و مو و پوستت نیز روزه دار باشند و فرمود مبادا روزِ روزه داری ات مانند روزهای دیگر باشد.
🌱مرتبه سوم روزه اخصّ خواص و آن حفظ نفس از زشتی های مراتب عقلانی و بالاتر است که به تعداد حجاب های میان بنده و پروردگار تقسیم می شود
امام علی علیه السلام می فرمایند:" روزه گرفتن بدن همانا خودداری از خوردن با اراده و اختیار است درحالی که انسان از عقوبت الهی بیمناک و به ثواب الهی راغب باشد. روزه نفس بازداشتن حواس پنجگانه از سایر گناهان و خالی نمودن قلب از همه ی اسباب بدی است."
@ketabkhanemadarane
#کتاب_اسرار_ماه_رمضان
#دومین_روز
✅روزه دافع زشتی ها
در برخی بیانات اهل بیت از روزه به جُنَّةُُ مِنَ النّار (سپری در برابر آتش) تعبیر شده است. مراد از نار به تصریح آیات الهی علایق و آلودگی های انسان در دنیاست.
دنیا گرچه مخلوق پروردگار است و مخلوق هرگز مبغوض پروردگار نیست اما وقتی در اثر عُلقه و محبتی که انسان پیدا می کند حجاب انسان با خدا می شود در قیامت به صورت آتش جهنم در می آید.
خداوند در آیه ی۲۰سوره حدید عذاب شدید را عطف می کند به حیات دنیا در صدر آیه در نتیجه اگر صفات دنیا را در آیه جمله معترضه بدانیم معنای آیه این می شود که دنیا برای انسانهای مختلف چهره های گوناگون دارد؛ بازی و سرگرمی و زینت و تفاخر و تکاثر است در این صورت جلوه ی اخروی آن عذاب الهی است و برای سالکی که خود را به دنیا نفروخت و آن را نردبانی در سیر به سوی محبوب قرار داد مغفرت و رضوان الهی است.
امام سجاد حبّ دنیا را ریشه ی همه ی زشتی ها و حجاب ها می داند و می فرماید" حُبُّ الدُّنیا رَأسُ کُلِّ خَطیئه"
روزه بر این اساس دافع حجب است و همچون سپری انسان را از تیرها حفظ می کند البته سپر تا زمانی می تواند حافظ سرباز در میدان نبرد باشد که شکسته نشده باشد؛ روزه دار با حفظ حریم آن می تواند از آثار آن بهره مند شود. حجاب روزه با گناه و فساد پاره می شود.
پیامبر می فرمایند:" وقتی شب اول ماه رمضان می شود پروردگار رضوان خازن بهشت را خطاب قرار می دهد او میگوید لبیک گوش بفرمانم خداوند می فرماید بهشت مرا برای روزه داران از اُمّت محمد بیارای و درهای آن را تا آخر ماه رمضان بر ایشان مبند.سپس مالک خازن جهنم را خطاب قرار می دهد و می فرماید درهای جهنم را بر روزه داران از امّت محمد ببند و آن را مگشا تا ماه رمضان سپری شود سپس جبرئیل را خطاب می کند که بر زمین فرود آی و پیروان شیطان را از امّت محمد در بندکش که روزه و ایمان بندگان مرا فاسد نسازد."
این روایت نشان می دهد که گرچه عامل اصلی انحراف یا هدایت انسان خود اوست ولی شیاطین جنّی و انسی در دنیا بیماری های روحی مردم را تشدید می کنند چنانکه در سوره ی ناس می فرماید. در ماه رمضان این شیاطین در غُل و زنجیر می شوند پس ماه رمضان خود دافع حجاب و کدورت هاست.
@ketabkhanemadarane
#کتاب_اسرار_ماه_رمضان
#سومین_روز
✅ماه رمضان دور کننده ی شیطان
راوی از امام صادق علیه السلام پرسید ای فرزند رسول خدا چه چیزی ما را از شیطان دور می کند؟ حصرت فرمودند: " روزه صورت شیطان را سیاه می کند و صدقه کمرش را می شکند و حُب خدا و به دوش کشیدن عمل صالح پشت شیطان را می بُرد و استغفار رگ گردنش را می زند."
اگر در ماه رجب منادی الهی تنها در شب ها به شب زنده داران بشارت انس با پروردگار می داد، در ماه مبارک رمضان در همه ی آنات شبانه روز منادی الهی ندا می دهد ای خوشه چینان خیرات بشتابید که همه امکانات برای سیر الی الله فراهم است.
اگر در ماه های دیگر لازم بود که عاشقان با مجاهده و تلاش فراوان خود را مستعد عنایات خاص الخاص بنمایند تا شاید عنایتی به آنان بشود به برکت ماه رمضان درهای آسمان و فیوضات خاص الهی بر همه باز می شود و زمینه سلوک ربانی آنچنان فراهم است که با تلاشی کم بهره های فراوان نصیب سالکین می گردد.
🌱در روایت دیگری آمده است که در شب اول ماه رمضان تمام گناهان مومنین آمرزیده می شود و مغفرت الهی که در شب های بعد درخواست می شود به معنای طلب ارتقای درجه است چنانکه بهشتیان هم در بهشت از خداوند طلب مغفرت و اتمام نور می نمایند حال آنکه کسی که وارد بهشت می شود قطعا از تمام گناهان پاک شده است.
@ketabkhanemadarane
#کتاب_اسرار_ماه_رمضان
#چهارمین_روز
✅معنای لغوی مغفرت
مغفرت در لغت به سه معناست
🌱۱.به معنای پوشش بر امری است. یعنی پوشش نهادن بر گناهان بندگان. در این مرحله اصل گناه محفوظ است ولی پروردگار با ستّاریت خود بر آن پوشش می نهد.
🌱۲.نادیده گرفتن خطای کسی است. در این مرتبه هرچند آثار گناه کمرنگ تر است اما هنوز اصل گناه باقی است.هرچند خدا بنا بر کرمش آن را نادیده گرفته.
🌱۳.محو کردن گناه است؛ به گونه ای که هیچ اثری از اصل و فرع آن باقی نماند.
این آیه ی شریفه به هر سه مرتبه ی مغفرت اشاره دارد." وَ اِن تَعفوا وَ تَصفَحوا وَ تَغفِروا فَاِنَّ اللهَ غَفورُُ رَحیم. "
اگر عفو کنید و از خطاهایشان بگذرید و بدی هایشان را ندیده بگیرید، کاری خدایی کرده اید چون خدای تعالی هم غفور و رحیم است.
البته مرتبه ی بالاتری از مغفرت الهی نیز وجود دارد که در آن خداوند نه تنها گناهان را محو می کند بلکه به فضل خود آن را به حسنات تبدیل می کند.
بنابراین مومن با دوام دعا و استغفار در ایام ماه مبارک به شرط آنکه مراقبه ی جدّی بر ترک گناه داشته باشد در مراتب مغفرت الهی و نورانیت باطن اعمال سیر می نماید.ظهور ملکوتی این عمل، سیر تدریجی در درجات بهشت است.
✅نکته: مغفرت شب های ماه رمضان مربوط به حُرمت این ماه است و ربطی به روزه ندارد. کسی که به دلیل عذر شرعی نمی تواند روزه بگیرد باز هم مشغول مغفرت این شب ها قرار می گیرد.
حفظ حرمت ماه رمضان یعنی انسان روزه دار باشد یا نباشد حریم شکم خود را نگه دارد، بر سخن گفتن و نگاه کردن و شنیدن و سایر جوارح خود کنترل داشته باشد و از برکات سحرهای این ماه با بیداری و دعا و نماز و مناجات بهره ببرد.
لازمه ی نیل به غفران الهی مرتبه ی اول پرهیز از اصل گناه است در مرتبه ی دوم پرهیز از حیطه ی گناه است. کسی که از شبهات اجتناب کند گرفتار محرّمات نمی شود. در مرتبه ی سوم از خطورات شیطانی نیز بپرهیزد که مقدّمه ی میل به گناه می شود.
مولا امیرالمومنین فرمودند: " صیامُ القَلبِ عَنِ الفِکرِ فی الآثامِ اَفضَلُ مِن صیامِ البَطنِ عَنِ الطَّعامِ."
چون خطورات قلبی در اختیار انسان نیست می باید مقدّمات اختیاری آن تحصیل شود با اشتغال بیشتر به دعا و تلاوت و مناجات و نماز و اعراض از اهل معصیت.
اگر از وسوسه ی نفس و هوا دور شوی/ بی شکی ره ببری در حرم دیدارش
ای که از کوچه ی معشوقه ی ما می گذری/ باخبر باش که سر می شکند دیوارش
@ketabkhanemadarane
#کتاب_اسرار_ماه_رمضان
#پنجمین_روز
✅در بیانات حضرات ائمه ی هدی مراتب بالاتری برای مغفرت ذکر شده که به مراتب ایمان و اخلاص عباد باز می گردد. عالی ترین این مراتب که در ادعیه ی ماه رمضان به چشم می خورد و اولیاء الهی از خداوند درخواست می کنند چشم پوشی از ماسوی الله است. یعنی انسان در ماه رمضان نباید به هیچ چیز غیر از خداوند و کسب رضای الهی توجه داشته باشد.
رسول اکرم صلّی الله علیه و آله فرمودند: " یَقولُ اللهُ عَزَّ وَ جَل الصَّومُ لی وَ اَنا اَجزی بِهِ."
✅۱.بنا بر انکه عبارت "اَجزی بِهِ" معلوم خوانده شود؛ چند احتمال در معنای حدیث ذکر شده است
🌱الف) چون روزه تنها عبادتی است که مطلق کفّ نفس است و هیچ ظهور خارجی ندارد ریا در آن کمتر است، در نتیجه خداوند نیز مقام و منزلت بیشتری برای روزه داری قرار داده.
🌱ب) روزه در میان عبادات از چنان مقامی برخوردار است که خداوند خود مستقیم پاداش روزه دار را می دهد و پاداش الهی به عظمت خداوند است و قابل بیان نیست.
🌱ج) روزه از جمله عبادات سرّی است و ظهور خارجی ندارد به همین خاطر ارزش خاصّی برای خداوند دارد.
🌱د) هرچند دریافت جایزه لذّت بخش است ولی این لذّت هنگامی که مستقیماً از طرف محبوب دریافت شود لذّت بخش تر است.
🌱ه) روزه سالک را سریع تر از حجاب ها خارج می کند در نتیجه باعث می شود عبد مستقیماً با خداوند معامله کند.
در پرتو روزه داری باب مکاشفات و کشف اسرار سریع تر برای بنده ی صائم باز می گردد.
@ketabkhanemadarane
#کتاب_اسرار_ماه_رمضان
#ششمین_روز
✅۲. بنابر آنکه عبارت به صورت "اُجزَی بِهِ" و مجهول خوانده شود یعنی روزه از آنِ من است و من خود پاداش آن هستم.
🌱الف) واضح است که خداوند نیازی به عمل هیچیک از بندگان ندارد. چنین تعبیری بیانگر ارزش روزه ای ست که در مقام امساک تام از توجه به غیر خداوند انجام می گیرد.
آنچه به خدا می رسد اخلاص بندگان است و روزه ی روزه دارانی که عبادت خود را در مقام اخلاص انجام می دهند در چنان مرتبه ای از ارزش است که خدادند مستقیم شاکر بنده ی خود در هدیه ایست که برای مولا انجام داده.
🌱ب) همه ی نعمت ها از آن پروردگار است. روزه در میان عبادات از جایگاهی برخوردار است که اگر خالصانه انجام شود شکر کامل پروردگار است و خداوند تفضّلاً آن را جزای نعمت های خود محسوب می کند.
🌱ج)روزه و ماه مبارک رمضان ضیافت الهی است و خداوند با میهمانان اختصاصی خود به فضلش عمل می کند و به برکت روزه آنان را به مقامی می رساند که جز خداوند را در عالم نمی بینند و آنان را از مراتب توحید افعالی به توحید صفاتی و توحید ذاتی می رساند.
در حدیث معراج، هنگامی که خداوند به بندگان خاصّش خطاب می نماید: " کَیفَ تَرَکتِ الدُّنیا؟"
آنان پاسخ می دهند که ما دنیایی ندیدیم...
فَیَقولُ اِلهی و عِزَّتِکَ وَ جَلالِکَ لا عِلمَ لی بِالدُّنیا. اَنا مُنذُ خَلَقتَنی خائِفُُ مِنکَ. فَیَقولُ اللهُ صَدَقتَ عَبدی؛ کُنتَ بِجَسَدِکَ فی الدُّنیا وَ روحُکَ مَعی. فَاَنتَ بِعَینی سِرُّکَ وَ عَلانِیَتُکَ.
می گوید: مولای من به عزّت و جلالت سوگند من کمترین اعتنایی به دنیا نداشته و از آن بی خبر بودم، از هنگامی که مرا آفریدی تا هم اکنون از تو ترسانم. انگاه خداوند می فرماید: راست گفتی بنده من؛ جسمت در دنیا و روحت با من بود.
تو تحت نظر و عنایت منی، پیدا و پنهانت را می دانم.
@ketabkhanemadarane
#کتاب_اسرار_ماه_رمضان
#هفتمین_روز
✅ماه رمضان علاوه بر اینکه مانع حجاب گرفتن قلب انسان می شود بلکه حجاب های ناشی از گناهان قبل را هم پاک می کند.
"ر م ض" به معنای سوزاندن و حرارت شدید و لاغر شدن است؛ در وجه تسمیه ی رمضان گفته اند ماه رمضان را از آن رو به این نام خوانده اند که در آن گناهان سوزانده می شود.
لطافت این بیان آن است که اگر برخی گناهان با همه ی توبه ها و مجاهده ها در ماه های رجب و شعبان از بین نرفت به برکت ماه رمضان اصل گناه و آثار آن از بین می رود.
در همان شب اول مغفرت الهی گروه کثیری را در بر می گیرد و به تناسب ورود به شب های بعد اضعاف مضاعفی را می آمرزد. تا جایی که ماه مبارک تمام می شود و زیانکار حقیقی کسی است که عید فطر بر او بگذرد و مشمول رحمت الهی نشود
امام صادق علیه السلام درمورد ارزش ماه رمضان می فرماید: " شَهرُ رَمَضانَ لا یُشبِهُهُ شَیءُُ مِنَ الشُّهورِ لَهُ حَقُّ وَ حُرمَةُُ اَکثِر مِنَ الصَّلاةِ ما استَطَعتَ."
ماه رمضان شبیه هیچیک از ماه های سال نیست؛ این ماه حق و حرمتی دارد تا آنجا که می توانی در این ماه در نماز بکوش.
رسول اکرم صلّی الله علیه و آله فرمودند: " لَو یَعلَمُ العِبادُ ما فی رَمَضانَ لَتَمَنَّت اَن یَکونَ رَمَضانُ سَنَةً."
اگر بندگان می دانستند که چقدر در این ماه برکت وجود دارد، آرزو می کردند همه ی ماه های سال رمضان بود.
در بیانات معصومین آمده که نگویید رمضان زیرا رمضان از اسماء الهی است و آن را با احترام یاد کنید و بگویید "شَهرُ رَمَضان"
در روایات آمده که در قیامت ماه رمضان هم مانند قرآن از برخی شفاعت یا سعایت می کند.
@ketabkhanemadarane
#کتاب_اسرار_ماه_رمضان
#دهمین_روز
✅بنابر روایات، تمام کتب آسمانی در ماه رمضان نازل شده اند.
پیامبر اکرم می فرمایند:
" نَزَلَت صُحُفُ اِبراهیمَ فی اَوّلِ لَیلَةِ مِن شَهرِ رَمَضانَ وَ اَنزِلَتِ التَّوراةُ لِسِتِِِّ مَضینَ مِن شَهرِ رَمَضانَ وَ اُنزِلَ الاِنجیلُ لِثَلاثَ عَشرَةَ لَیلَةََ خَلَت مِن شَهرِ رَمَضانَ وَ اُنزِلَ الزَّبورُ لِثَمانیَةَ عَشَرَ خَلَونَ مِن شَهرِ رَمضانَ و اُنزِلَ القُرآنُ فی ثَلاثِِ وَ عِشرینَ مِن شَهرِ رَمضانَ."
با حلول ماه مبارک رمضان گویی کتب الهی باز می گردند و بهار تلاوت آیات الهی آغاز می گردد.
پیامبر اکرم در خطابی به مردم فرمودند: " کسی که ماه رمضان بر او بگذرد و مشمول مغفرت پروردگار نشود، پس دیگر خدا او را نیامرزد."
وقتی پیغمبر رحمت چنین بگوید معلوم است که هشدار چقدر جدّی است.
اینکه در روایات آمده است که شیطان در ماه رمضان در غُل و زنجیر است، یک هشدار جدّی برای همه است که خود را محک بزنیم و اگر دیدیم در این ماه هم زشتی هایی از ما سر زد به حال خود بگرییم و در وضع خود تجدید نظر اساسی کنیم؛ مبادا که مشمول این نفرین رسول الله قرار بگیریم و هرگز مورد مغفرت الهی قرار نگیریم.
اینکه پروردگار متعال می فرماید:" وَ لَقَد ذَرَعنا لِجَهَنَّمَ کَثیراََ مِنَ الجِنِّ وَ الاِنسِ"
تعبیر تندی است که شاید متوجه آنهاست که در ماه رمضان هم از گناع دوری نمی کنند؛ زیرا به تعبیر قرآن گویی جوهره ی آنان جهنّم است که حتّی در حریم ماه رمضان که بستر هدایت و همه ی رحمت ها و مغفرت های الهی فراهم است و زمینه ی گناه وجود ندارد، باز هم دست از آلودگی ها بر نمی دارند.
@ketabkhanemadarane