🌐 رهبر امت؛ نه فقط امامِ مذهب❕ ❓چرا شیعه و سنی در دوره ائمه، به اسلام کاتولیک(جهانی) و اسلام ارتدوکس(راست آیینی) نیانجامید؟! #بازنویسی_از_سخنرانی ۲۸صفر۹۹ 🔹مسیحیتِ واحد، از قرن۴م با جدایی جغرافیایی و سیاسی به مرور در اواخر قرن۵م به جدائی همه جانبه انجامید. دو بلوک کاتولیک/ ارتدوکس پدید آمد: - سال۳۳۰م کنستانتین(مسیحی) پایتخت را از رم به قسطنطنیه منتقل و جدایی شروع شد. - ۳۹۵م تئودوسیوس اداره بخش شرقی و غربی امپراطوری روم(مسیحی) جدا کرد. - اواخر قرن۵ امپراطوریِ بخش غربی سقوط و کلیسا جای آن نشست. بخش شرقی امپراطوری ماند و کلیسا ذیل امپراطوری روم شرقی بود. - این جدایی ها؛ آیین ها، باورها و مناسک مسیحی را متفاوت کرد و دو مذهب متفاوت مسیحی با دو قلمرو متفاوت پدید آورد: کاتولیک(=جهانی): به مرکزیت کلیسای رم و شامل کشورهای اروپای غربی و... ارتدوکس(=راست آیین): کلیسای قسطنطنیه و کشورهای اروپای شرقی و... ❗️اسلام اموی/ اسلام علوی، در مقطعی زمینه کاتولیک و ارتدوکس شدن و جداشدن قلمرو یافت؛ اما ائمه شیعه(بخصوص امام دوم شیعیان) ترجیح دادند، "رهبر امت" بمانند بجای اینکه قلمرویی مختص شیعیان خود بپذیرند و اسلام ارتدوکس را مستقل کنند! 🔹آن مقطع حساس: ۱.زمینه کاتولیک شدن اسلام اموی: - معاویه در زمان خلیفه دوم و سوم فتوحات را در جانب روم پیش برد: فتح جزیره و ارمنستان و آذربایجان و... ، ابتکار نبردهای تابستانی-زمستانی، مرکز کشتی سازی عکا و نخستین ناوگان عربی و شکست دادن ناوگان بیزانس و... محصول امارت اوست. - پس از حکمیت هم با یورشهای متعدد سقوط یمن و حجاز و انبار و... از حکومت علوی را موجب شد. طوری که امیرالمومنین در سرزنش کوتاهی مردم کوفه فرمود برایم جز کوفه نماند!(۱) ۲. سابقه دکترین خود مختاری کوفه: این دکترین را ابوموسی در اول دوره حکومت امیرالمومنین طرح می کرد. در اعلان بیطرفی نسبت به جنگ جمل(حجاز-بصره) به مردم کوفه گفت: "ای مردم کوفه از من پیروی کنید تا پناهگاه اعراب شوید. مظلوم به شما پناه آورد و درماندگان در پناه شما ایمن شوند".(۲) این دکترین بر کوتاهی کوفیان در جمل و صفین اثر داشت. ۳.فرصت برای امام حسن(ع): با آن وضعیت سپاه و فرماندهان، واضح بود پیروزی بر امپراطوری اموی محال است. معاویه کاغذ سفید امضاء برای امام فرستاد تا صلح کند.(۳) شرایط متعددی نوشته شد از جمله نوعی استقلال بیت المال برای شیعیان!(۴) شاید اگر ایالت کوفه بعنوان یک واحد مستقل سیاسی هم مطالبه می شد؛ معاویه موافقت میکرد! تازه حاکمیت سیاسی کوچک اما مستقل، موجب تحقق بسیاری از شروط دیگر(استقلال بیت المال شیعیان، امنیت مخالفان اموی و...) هم می شد. شیعیان امام(اعم از عقیدتی و سیاسی) در ایالتی سکنی و به تعالیم اصیل اسلام علوی می پرداختند و معاویه و جانشینانش هم -چنانچه بعدا محقق شد- امپراطوری بزرگ اموی را موجب می شدند؛ و اسلامِ خویش را جهانی می کردند! لکن امام مجتبی(ع) در قامت رهبر امت درخشید، کل را واگذار کرد و صلاح امت را در یکپارچگی دید(تَرَکتُکَ لِصَلاحِ الاُمَة).(۵) این سخن ایشان در ساباط و قبل از پایان دادن جنگ موید خوبی است:"بدانید پیوستن به اجتماع، بهتر از جدایی و دودستگی است. هرچند اجتماع برای شما ناخوشایند باشد و آنچه را دوست می دارید در جدایی از جمع به دست آورید! من خیر شما را بیش از تصور خودتان در نظر دارم"(۶)(دقت کنید). "صلاح امت" را در این دیدند که مملکت و امت یکپارچه بماند و "شیعیان ناظر بر حرکت امت"(۷) تا به "اصلاح امت" بیانجامد(کاری که برادرش حسین شروع کرد: انما خرجت...لطلب الاصلاح فی امة جدی).(۸) ائمه شیعه هرگز دست از راست آیینی و اسلام ناب محمدی برنداشتند و مواجهه مکتبی خود را تا امام آخر حفظ کردند؛ اما از امت دست نکشیدند و به کشوری برای شیعیان و "فقط امام مذهب شدن" راضی نشدند. این تدبیر بزرگ در بزنگاهی تاریخی بود که امام حسن(ع) را "عقل مجسم" کرد.(۹) . پی نوشت ها در مطلب بعد⏪ محسن قنبریان ☑️ @m_ghanbarian