📖 درسهای نهج البلاغه اختلاف آری ؛ تفرقه نه (۱) جلسه اول / ۶مهر۱۴۰۳ حجت الاسلام قنبریان • اختلاف: تفرّق از حیث فکری و اعتقادی تفرقه: اختلاف و تشتت از حیث بدنها و تقابل اجتماعی (ر.ک: ترجمه المیزان ج۳ص۵۷۹) • اختلاف تا جایی طبیعی است؛ بخاطر تفاوت های طبیعی آدمها و... اما به تعبیر قرآن، اختلاف بعد از بیّنات و علم مذموم است و ملازم تفرقه است (آیه۱۰۵ آل عمران) بیّنات هم تشکیکی است چیزی که روزی استدلالی است یک زمانی برای جامعه روشن و بی نیاز از استدلال می شود. • رابطه تفرقه و اختلاف دو سویه است: جدایی بدنها و کناره گیری ها از اکثریت، موجب اختلاف آراء و افکار می شود. از طرف دیگر هم اختلاف فکری و سیاسی، گاهی همراه با تفرقه و خروج و بغی می شود! • جامعه ایده آل در یک سطح برتر می توان اختلاف هم نداشت و اختلاف میل به صفر کند؛ که این فرآیندی دارد. لکن در بدترین شرایط -که اختلاف آراء فکری سیاسی هست- باید کاری کرد که به تفرقه و اختلاف بغی آلود (علیه بیّنات) نیانجامد. ⬅️ پس دو چیز داریم: "حل اختلاف" / "مدیریت اختلاف" تا به تفرقه نیانجامد. • راه های ناقص برای مدیریت اختلاف: - ناقص غیر از معیوب است؛ ناقص یعنی همراه کمبود نه دارای آسیب. - راه ناقص در مدیریت اختلاف این است که فقط بگویی حول محور قرآن و عترت (حبل الله) ! - اعتصام به حبل الله، مانع تفرقه هست اما مانع اختلاف نیست! آیه هم می فرماید: ولا تفرقوا! خطبه فدکیه هم می فرماید: امامتنا اماناً من الفرقه - اما می دانیم بر سر خود قرآن و عترت، اختلاف شده است (از بدیهیات تاریخ و هم اشاره خطبه۱۲۷) - قرآن ناقص نگفته ما کامل نمی گیریم! ❓مدیریت این اختلاف و اختلافات دیگر باید چگونه باشد تا به تفرقه نیانجامد؟! و از سوی دیگر اختلاف هم به نفع "حق" حل شود؟! • ما معمولا در مرحله ثبوتی (که قرآن و عترت رافع اختلاف و مانع تفرقه است) به لحاظ الهیاتی نگهش داشته ایم! لذا در مدیریت اختلاف ناکارآمدیم! • غرب هم در مرحله اثبات افراط کرده، اصلا اختلاف را ذاتی گرفته و حق و حقیقت ثابت را منکر شده(پلورالیزم)؛ جایش به شکل تکنیکال به مدیریت اختلافات به جای حل اختلاف به نفع حق بسنده کرده است! انتخابات و دموکراسی را راهی برای مدیریت اختلافات گرفته است و آموزش داده چگونه اختلافات سیاسی می تواند جامعه بهتری بسازد؟!۱ ⬅️ راه درست کدام است؟ که اختلاف قهری و عمدی مدیریت شود و به تفرقه نیانجامد + اختلاف حل شود و به ظهور دین حق و حقیقت بیانجامد؟! • خطبه۱۲۷ در احتجاج با خوارج است که کارشان به بالاتر از اختلاف -یعنی تفرقه- انجامیده است... - دو هلاکت درباره خود علی(ع): غالیان/ ناصبیان وسط ایندو جامعه ای است تشکیکی که برخی او را فقط خلیفه می دانستند و برخی او را امام حق. - بهترین گروه درباره علی(ع): نمط اوسط است. نمط: گروهی از مردم که دارای هدف واحدی هستند. نمط اوسط: گروه وسط است که روایت دیگری بهترین شیعه می شمارد: "الا انّ خیر شیعتی النمط الاوسط الیهم یرجع الغالی و بهم یلحق التالی" (بحار ج۶ص۱۷۸) این گروه وسط غالی و ناصبی را بر می گرداند. ❓آیا سواد اعظم و جماعت مورد اشاره همین نمط اوسط است؟! آنها که همه امیر(ع) را امام حق نمی دانستند فقط ناصبی نبودند ! ❓ نمط اوسط و شیعیان در چه فرایندی اختلاف را حل می کنند و غالی و ناصبی را بر می گردانند؟! ⬅️ با ملازمت با سواد اعظم و جماعت، فرقه نشدن و تفرقه پیدا نکردن از اجتماع! لذا می فرماید: الزموا السّواد الاعظم فان یدالله مع الجماعه و ایاکم و الفرقه! آن نمط اوسط باید در جماعت بماند از بینات شروع کند و تبیین نماید تا اختلاف اول مدیریت و بعد حل شود. آن کمبود در فرآیند مدیریت اختلاف، ملازم جماعت بودن است. بحث برای مطلق اختلاف و تفرقه است نه اختلاف شیعه و سنی! • بیان علامه طباطبایی در جلد۳ المیزان: همانطور که این بروز اختلاف ضروری است بر طرف شدن آنهم به وسیله اجتماع ضروری است... (ترجمه المیزان ص۵۸۰) ⬅️ جریان حق در تقاطع های جامعه باید بماند و اختلاف فکری را اول مدیریت و بعد به نفع حقیقت حل کند نه عملا از میادین اجتماعی کناره گیری کند و زمینه تفرقه را فراهم کند! ۱. برای نمونه بخوانید: B2n.ir/f99807 *برای قضاوت بهتر جلسه بعد را هم بشنوید! ☑️ @m_ghanbarian

🌐 ششمین پیش‌نشست همایش ملی «انقلاب اسلامی و الهیات کاربردی» توسط مؤسسه پژوهشی و فرهنگی انقلاب اسلامی (دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای مدظله‌العالی) با همکاری دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران برگزار می‌شود. ‌ ⭕️ عنوان: متفکران انقلاب اسلامی و کاربردی‌سازی الهیات - حضرت آیت‌الله خامنه‌ای مدظله‌العالی - شهید آیت‌الله بهشتی - علامه طباطبایی - شهید آیت‌الله مطهری - آیت‌الله مصباح یزدی ⭕️ تاریخ برگزاری: دوشنبه، ۲۳ مهر ۱۴۰۳ از ساعت ۹ تا ۱۲ ⭕️ محل برگزاری: مؤسسه پژوهشی و فرهنگی انقلاب اسلامی 💻 لینک شرکت در نشست: http://b2n.ir/meslami