🔰آغاز سنّ تربیت فرزند | محبت به فرزند | چگونگی تربیت فرزند
@mesbah_online
▫️طبق بعضى از روایات، تربیت کودک از سنّ هفت سالگى شروع مى شود.
در حدیث معروفى که از رسول خدا (ص) اَلوَلَدُ سَیّدٌ سَبعَ سِنینَ، وَ خادمٌ سَبعَ سِنینَ، وَ وَزیرٌ سَبعَ سِنینَ
فرزند تا هفت سالگى فرمان ناپذیر است و آمادگى تربیت ندارد.
در هفت سالگى دوم عمرش فرمان پذیر است و آمادگى تربیت دارد.
در هفت سالگى سوم همراه و یاریگر پدر و مادر است.
طبق روایت فوق، آغاز سنّ تربیت فرزند هفت سالگى است، امّا از جنبه اى دیگر، تربیت از زمان #انعقاد_نطفه است؛ چون سفارش شده که انعقاد نطفه از غذاى حلال باشد، همان گونه که توصیه شده مادر در دوران حاملگى و شیردهى از غذاى حرام پرهیز کند، چون غذاى حرام در شیر مادر تأثیر مى کند و شیر مادر نیز در فرزند اثرگذار است.
🔅بنابراین، آغاز تربیت فرزند از زمان انعقاد نطفه، و در ادامه دوران حاملگى و شیردهى است.
🔅البتّه این سه دوره، دوران #تربیت_تکوینى، و سنّ هفت سالگى به بعد، آغاز #تربیت_اختیارى است.
🔰محبّت به فرزند در روایات
اسلام در مورد محبّت به فرزند تأکید و سفارش زیادى کرده ودوست داشتن و بوسیدن وى را عبادت برشمرده است.
✅ به سه روایت ناب در این زمینه توجّه فرمایید:
➖۱) حضرت رسول اکرم (ص) فرمودند:
المُؤمِنُ حَبیبُ اللّهِ،و وَلَدُهُ تُحفَةُ اللّهِ، فَمَن رَزَقَهُ اللّهُ وَلَداً فِى الاْسلامِ فَلْیُکثِرْ قُبْلَتَهُ مؤمن حبیب خدا، و فرزندش تحفه و هدیه الهى است که خداوند به او داده است. بنابراین، هر مسلمانى که خداوند فرزندى روزى اش کرد باید زیاد او را بوسیده، و به وى ابراز عاطفه کن.
✓ ابراز عواطف سبب مى شود که فرزند، عاطفى بودن را از پدر ومادر فراگیرد.
➖۲) امام صادق (ع) فرمود:
إنَّ اللّهَ عَزَّوَجَلَّ لَیَرْحَمُ الْعَبدَ لِشِدَّةِ حُبِّهِ لِوَلَدِهِ؛ خداوند بنده اش را مشمول رحمتش قرار مى دهد براى این که به فرزندش محبت مى کند.
۳) در روایت دیگرى از امام صادق (ع)
جَاءَ رَجُلٌ اِلَى النَّبِىِّ فَقَالَ: مَا قَبَّلْتُ صَبِیّاً قَطُّ، فَلَمَّا وَلَّى قَالَ رَسُولُ اللَّهِ هَذَا رَجُلٌ عِنْدِى أَنَّهُ مِنْ أَهْلِ النَّارِ
مردى خدمت پیامبررسید و (با افتخار) گفت: هیچ بچّه اى را تا کنون نبوسیده ام. (رسول خدا آن لحظه چیزى نفرمود؛ امّا) هنگامى که آن شخص مجلس را ترک کرد، فرمودند: به عقیده من این مرد (که این قدر بى عاطفه است) وارد جهنّم مى شود
این روایت علاوه بر این که اهمیت محبّت کردن به فرزندان را مى رساند، نشان مى دهد که اسلام براى کوچک ترین مسائل زندگى انسان برنامه و دستور دارد. بنابراین، اساس تربیت، محبّت و ابراز علاقه و عاطفه است و این مطلب جاى گفتگو ندارد.
🔅پیامبر اسلام (ص) علاوه بر توصیه هاى گفتارى و سفارشات لسانى، در عمل نیز این مطلب را به مسلمانان آموزش مى داد. براى مثال: هنگامى که امام حسن و امام حسین (علیهما السلام) در سنین کودکى به مسجد مى آمدند و آن حضرت بر فراز منبر بود، پایین مى آمد وآن ها را نوازش مى کرد، سپس به جاى خود باز مى گشت و سخنانش را ادامه مى داد.
🔰چگونگى تربیت فرزند
▫️سه عقیده و نظر در این زمینه وجود دارد:
➖۱) باید از طریق خشونت اقدام به این کار شود؛ کتک زدن، توهین کردن، درشتى کردن و مانند آن.
➖۲) باید آن ها را آزاد گذاشت، تا خودشان مسائل مختلف را فراگیرند، و والدین هیچ دخالتى نکنند
➖۳) نه خشونت روش خوبى براى تربیت است و نه آزادى مطلق و بى قید و شرط. این، نظر اسلام است.
🔅در مورد نظر اوّل به روایت زیر توجّه کنید:
شخصى خدمت امام کاظم (ع) رسید و از پسرش که او را ناراحت کرده بود شکایت کرد. امام (ع) فرمود:
لاتَضرِبهُ وَاهجُرهُ وَلا تُطِل
(خشونت به خرج مده و) او را مزن، بلکه از وى فاصله بگیر و قهر کن، امّا مدّت قهرت طولانى نشود.
چرا که هم خشونت و تنبیه بدنى نتیجه معکوس دارد و هم قهرهاى طولانى.
▫️این روایت نظر و عقیده اوّل را ردّ مى کند.
▫️و امّا در مورد عقیده دوم، ابتدا باید یک بحث کلّى پیرامون #آزادى از نظر #اسلام، مطرح کنیم.
#ادامه_دارد..
#منبرک | #متنی 3⃣1⃣1⃣ 🌱
#محمد_رضا_مصباح | عضو شوید👇
@mesbah_online
🔰اسلام و مسأله آزادى | تربیت رفتارى و عملى
@mesbah_online
▫️خداوند متعال در مورد پیامبر اسلام (ص) چنین مى فرماید:
یَأْمُرُهُمْ بِالْمَعْرُوفِ وَیَنْهَاهُمْ عَنِ الْمُنْکَرِ وَیُحِلُّ لَهُمُ الطَّیِّبَاتِ وَیُحَرِّمُ عَلَیْهِمُ الْخَبَائِثَ وَیَضَعُ عَنْهُمْ اِصْرَهُمْ وَالأَغْلالَ الَّتِی کَانَتْ عَلَیْهِمْ.
آن ها را به معروف دستور مى دهد، و از منکر باز مى دارد، اشیاء پاکیزه را براى آن ها حلال مى شمرد و ناپاکى ها را تحریم مى کند و بارهاى سنگین، و زنجیرهایى را که بر آن ها بوده «از دوش و گردنشان» برمى دارد.
🔰تفاوت آزادى اسلامى و غرب
امّا آزادى اى که اسلام آن را ترویج مى کند با آزادى غربى تفاوت زیادى دارد.
در آزادى به سبک غربى خطّ قرمزى وجود ندارد، جز مزاحمت براى دیگران.
🔅امّا آزادى اسلامى انسان را در مسیر #تکامل و #پیشرفت و #انسانیّت و #افتخار قرار مى دهد و آزاد نیست از این مسیر خارج شود.
♻️مثال:
باغبانى نهالى مى کارد. اگر بخواهد نهالش خوب رشد کند باید آن را آزاد بگذارد که ریشه کند. شاخه هاى آن نیز باید آزاد باشند تا به خوبى رشد کنند، امّا اگر روزى باغبان متوجّه شود که ساقه درخت در حال کج شدن است آزادش نمى گذارد، بلکه چوبى در کنارش در زمین فرو مى کند و ساقه نهال را به آن مى بندد تا صاف شود.
▫️اگر این نهال زبان داشت و لب به اعتراض مى گشود و مى گفت:
▫️اى باغبان! چرا آزادى مرا سلب کردى و اجازه ندادى به هر صورت مایلم رشد کنم؟
▫️باغبان در جواب مى گوید: آزادى تو در مسیر تکامل است؛ نه در مسیر انحراف. تا زمانى که در مسیر تکامل رشد کنى، آزادى و باتو کارى ندارم، امّا اگر قدم در راه انحرافى بگذارى آزاد نیستى وجلوى تو را مى گیرم.
بنابراین، آزادى اسلامى آزادى اى است که بشر را در مسیر تکامل قرار مى دهد، نه انحراف، امّا آزادى هاى غربى سر از قمارخانه ها، مشروب فروشى ها، و مراکز فساد و فحشا درمى آورد. چراکه هدف اصلى آنان کسب درآمد بیشتر است از هر راهى که باشد. براى رسیدن به دلارهاى بیشتر مردم را مى کشند، دست به غارت مى زنند، کشورهاى دیگر را غصب مى کنند، و مردم دنیا را به سمت فساد و فحشا سوق مى دهند. این نتیجه آزادى غربى است، که سر از رسوایى درمى آورد. آزادى اى که بر ضدّ انسانیّت وعقلانیّت و شرافت است.
🔅اکنون که جایگاه ارزشمند #آزادى_اسلامی و ثمرات شوم #آزادى_غربى روشن شد، به اصل بحث که تربیت فرزند است بازمى گردیم.
🔅فرزندان آزادند، امّا تا زمانى که در مسیر #رشد و #کمال و #انسانیّت و#عقلانیّت گام برمى دارند. پدر ومادر باید مراقب آن ها باشند، به کجا مى روند؟ با چه کسانى معاشرت مى کنند؟ از چه چیزهایى استفاده مى کنند؟
🔅تا اگر از مسیر تکامل منحرف شدند آن ها را همچون باغبانى هشیار و بیدار و غمخوار به مسیر اصلى بازگردانند. اگر خدایى ناکرده فرزندان با معتادان یا افراد فاسد یا انسان هاى مخالف دین ومذهب رفیق شدند معنا ندارد که به بهانه آزادى هیچ واکنشى نشان داده نشود، که این آزادى، نامشروع و بى اساس غربى است
وبا عقل و منطق سازگار نیست، بلکه پدر و مادران باید آن ها را هدایت کنند.
➖۴) تربیت رفتارى و عملى
فرزندان آداب و کارهاى شایسته را از عمل والدین فرا مى گیرند، نه از زبان آن ها. به رفتار پدر و مادر نگاه مى کنند، نه به سخنانشان. بنابراین، بهترین درس، اعمال و رفتارهاى آن هاست.
♻️حکایت:
پدر و مادر جوانى که فرزندى کوچک داشتند به همراه پدر پیرشان زندگى مى کردند. روزى لرزش دست هاى پیرمرد سبب شد ظرف غذا از دستش بیفتد و بشکند. به همین دلیل زن و شوهر تصمیم گرفتند براى پدر ظرفى چوبى تهیّه کنند تا هر زمان از دستش افتاد نشکند. از آن روز به بعد همه به جز پدر پیر، در ظروف چینى غذا مى خوردند!
روزى پدر و مادر جوان، فرزند کوچکشان را دیدند که تکّه اى چوب در دست گرفته و مشغول گود کردن آن است. علّت را پرسیدند. گفت: مى خواهم ظرف چوبى درست کنم تا هر زمان شما همچون پدربزرگ کهنسال شدید از آن استفاده کنید!
🔅بنابراین پدران و مادران باید به شدّت مراقب رفتارهاى خود باشند که در تربیت فرزندانشان مؤثّر است.
#منبرک | #متنی 4⃣1⃣1⃣ 🌱
#محمد_رضا_مصباح | عضو شوید👇
@mesbah_online
#بایسته_های_اخلاقی ۱
🔰مردم دوستی
@mesbah_online
▫️در منابع دینی، به حدیث هایی برمی خوریم که هر یک به گونه ای اهمیت و ارزش #مردم_دوستی را می نمایانند و بدان تشویق می کنند.
از سوی دیگر، #مردم_گریزی، بی مهری به هم نوعان، سر فرو بردن در کار خود و کناره گیری از اجتماع نکوهش شده است.
▫️امام علی (ع) می فرماید:
أَعْجَزُ النَّاسِ مَنْ عَجَزَ عَنِ اکْتِسَابِ الْإِخْوَانِ وَ أَعْجَزُ مِنْهُ مَنْ ضَیَّعَ مَنْ ظَفِرَ بِهِ مِنْهُمْ.(۱)
ناتوان ترین مردم کسی است که از یافتن دوست ناتوان باشد و ناتوان تر از او کسی است که دوستی به دست آورد و او را از دست بدهد.
♻️مثال:
انسان های مردم دوست، همچون باران هستند؛ بر سرزمین دل ها می بارند و چون جویباری هستند که در مسیر زندگی خویش همه را از خود بهره مند می سازند. حضورشان در همه جا رحمت و مهربانی است و جز سخنان مهرآمیز از آنان شنیده نمی شود، گوهر دوستی و انس دیگران را در دل دارند و در روابط اجتماعی جلوه لطف و رحمانیت خداوندند. این نیک سیرتان از ژرفای وجودشان به مردم عشق می ورزند و با آنان می جوشند.
🔅رسول اکرم (ص) فرمود:
خِیارُکُمْ أَحْسَنُکُمْ أَخْلاقا أَلَّذِینَ یألِفُونَ و یُؤْلَفُونَ.(۲)
برگزیده ترین شما خوش خوترین شما است؛ آنان که با دیگران انس می گیرند و دیگران نیز با آنان مأنوس می شوند.
🔅در روایتی دیگر آمده است:
خَیْرُ الْمُؤْمِنِینَ مَنْ کانَ مَأْلَفُهُ لِلْمُؤْمِنِین وَ لا خَیْرَ فِیمَنْ لا یَأْلِفُهُمْ وَ لا یُؤْلَفَهُمْ.(۳)
بهترین مؤمنان کسانی هستندکه به مؤمنان اُنس ورزند، مؤمنی که با دیگران انس نگیرد و دیگران نیز با او انس نگیرد، در او خیر و نیکی نیست.
▫️خیر و صلاح جامعه در گرو #نوع_دوستی است؛ نعمتی که غفلت از آن روا نیست و باید هماره سرلوحه روابط اجتماعی باشد.
🔅در قرآن نیز از این نعمت یاد شده است:
وَ اذْکُرُوا نِعْمَتَ اللّهِ عَلَیْکُمْ إِذْ کُنْتُمْ أَعْداءً فَأَلَّفَ بَیْنَ قُلُوبِکُمْ فَأَصْبَحْتُمْ بِنِعْمَتِهِ إخْوانا. (آل عمران: ۱٠۳)
و نعمت خدا را بر خویشتن به یاد آرید؛ آن گاه که دشمن یکدیگر بودید و دل هایتان را به هم الفت بخشید، تا در پرتو نعمتش برادر شدید.
✅ پیوند زدن دل ها، نزدیک ساختن اندیشه ها و در اختیار گرفتن قلب انسان ها، کار آسانی نیست. آن که می کوشد تا مردم را در صحنه های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی نگه دارد و از پراکندگی و تک روی به وحدت بکشاند، کار بزرگی انجام می دهد.
🔅امام علی علیه السلام می فرماید:
إِزالَهُ الرَّواسِی أَسْهَلُ مِنْ تَأْلِیفِ الْقُلُوبِ الْمُتَنافِرَهِ.(۴)
کندن کوه های استوار، آسان تر از پیوند دادن دل های از هم جداست.
🔅آن حضرت در آخرین لحظه های زندگی، به فرزندانش چنین وصیت کرد:
یا بَنِی عاشِرُوا النّاسَ عِشْرَهً إِنْ غِبْتُمْ حَنُّوا إِلَیْکُمْ وَ إِنْ فُقِدْتُمْ بُکَوْا عَلَیْکُمْ.(۵)
فرزندانم! با مردم به گونه ای رفتار کنید که اگر زنده باشید، مشتاق دیدارتان باشند و اگر مردید، برایتان بگریند.
✅ این احادیث و ده ها حدیث و روایت دیگر، بیان کننده جایگاه و اهمیت انس گرفتن با مردم به ویژه مؤمنان است که وظیفه هر کس را در روابط اجتماعی سنگین تر می کند.
🔰منابع:
۱.نهج البلاغه، حکمت 11.
۲.میزان الحکمه، ج ۱، ص ۱۲۸
۳.میزان الحکمه، ج ۱، ص ۱۲۸
۴.بحارالانوار، ج ۷۸، ص 11.
۵.بحارالانوار، ج ۴۲، ص ۲۴۷
#منبرک | #متنی 5⃣1⃣1⃣ 🌱
#محمد_رضا_مصباح | عضو شوید👇
@mesbah_online
#بایسته_های_اخلاقی ۲
🔰رازداری
@mesbah_online
▫️از شرایط زندگی امن، نگه داری #اسرار است.
هر چه اسرار بیشتر فاش گردد، مشکلات نیز افزون تر می شود.
🔅مؤمن به همان اندازه که در برابر راز دیگران مسئول است، اسرار خود را نیز باید پوشیده دارد و اجازه ندهد کسی از آنها آگاه شود.
🔅امام علی علیه السلام می فرماید:
سِرُّک اَسیرُکَ فَإِنْ اَفْشَیْتَهُ صِرْتَ اَسِیرَهُ.(۱)
راز تو، اسیر تو است، ولی همین که آن را فاش کنی، تو اسیر آن خواهی شد.
▫️امام صادق علیه السلام نیز می فرماید:
اِفْشاءُ السِّرِّ سُقُوطٌ؛ فاش ساختن راز، [در حکم] سقوط زندگی است.(۲)
‼️گاه افشای راز مانع کام یابی و موفقیت انسان می شود؛ زیرا دشمنان و حسودان با آگاهی از اسرار وی می کوشند موانعی بر سر راهش ایجاد کنند و میان او و مقصودش فاصله اندازند.
🔅 امام علی علیه السلام می فرماید:
اَنْجَحُ الُأمُورِ ما اَحاطَ بِهِ الْکِتْمانُ؛
موفق ترین کارها آن است که پنهان بماند.(۳)
و نیز فرمود: لا بَأْسَ بِاَنْ لا یُعْلَمَ سِرُّکَ؛ اشکالی ندارد که کسی از سرّ تو آگاه نباشد.(۴)
✅ بنابراین، آگاه ساختن دیگران از هر پیشامد یا هر کار و برنامه ای که قصد انجام دادن آن را داریم، درست نیست و اعتماد به هر کسی اشتباه است؛ زیرا چه بسا که بعضی به ویژه دوستان از اسرار فرد سوءاستفاده کنند.
🔅حضرت علی (ع) در جایی دیگر فرمود:
اُبْذُلْ لِصَدِیقِکَ کُلَّ الْمَوَدَّهِ وَ لا تَبْذُلْ لَهُ کُلَّ الطُّمَأْنِینَهِ.(۵)
همه محبت خود را نثار دوستت کن، ولی هرگز به وی اعتماد نکن!
▫️امام صادق (ع) نیز در این باره فرمود:
اگر با کسی دوست شوی، همه اسرارت را به او مگو، تنها چیزهایی را با او در میان بگذار که اگر افشا شود، آسیب نبینی؛ زیرا هر #دوستی ممکن است روزی #دشمن شود.(۶)
🔰منابع:
۱.غررالحکم و دررالکلم، ص 321.
۲. بحارالانوار، ج 78، ص 239.
۳.بحارالانوار، ج 78، ص 334.
۴. بحارالانوار، ج 77، ص 296.
۵. غررالحکم و دررالکلم، ص 421.
۶.بحارالانوار، ج 75، ص 71.
#منبرک | #متنی 6⃣1⃣1⃣ 🌱
#محمد_رضا_مصباح | عضو شوید👇
@mesbah_online
#بایسته_های_اخلاقی ۳
🔰تغافل
@mesbah_online
▫️تغافل یا خود را در برابر لغزش های دیگران بی خبر نشان دادن، جایگاه ویژه ای در #مباحث_تربیتی دارد.
🔅این فضیلت اخلاقی، با #بخشش و #گذشت هم ردیف است.
🔅با این تفاوت که در تغافل، انسان با دیدن کاستی و عیب طرف مقابل، وانمود می کند که از آن بی خبر است و آگاهی خود را پنهان می کند؛ چرا که حاضر نیست عیب کسی را به رخ او بکشد.
✓ این ویژگی اخلاقی، اگر به جا و به موقع به کار گرفته شود، طرف مقابل را تحت تأثیر محبت و بزرگواری انسان قرار می دهد.
✅ بنابراین، زمینه مناسبی برای اصلاح مجرمان و خطاکاران و علاقه مند ساختن آنان به ارزش های دینی و الهی است.
▫️امام صادق علیه السلام بخشی از #آرامش_زندگی را در گرو رعایت این ارزش اخلاقی و انسانی دانسته و فرموده است:
صَلاحُ حالِ التَّعایُشِ وَ التَّعاشُرِ مِلْ ءُ مِکْیالٍ ثُلُثاهُ فِطْنَهٌ وَ ثُلُثُهُ تَغافُلٌ.(۱)
صلاح زندگی و هم نشینی با مردم، همچون پیمانه پری است که دو سوم آن، زیرکی و یک سوم آن تظاهر به ندانستن است.
▫️گاه افشاگری و اعلان یک اشتباه یا به رخ کشیدن عیب، نتیجه منفی می دهد و طرف مقابل را جسورتر و لجوج تر می سازد، در حالی که گذشت و چشم پوشی یا خود را به بی خبری زدن و نادیده گرفتن اشتباه و لغزش، اثر مثبت و سازنده دارد.
▫️امام علی علیه السلام این خصلت را نشانه کرامت و بزرگواری انسان می داند و می فرماید:
مِنْ أَشْرَفِ أَخْلاقِ الْکَرِیمِ تَغافُلُهُ عَمّا یَعْلَمُ.(۲)
🔅از بهترین ویژگی های اخلاقی انسان بزرگوار، آن است که نسبت به آنچه می داند، خود را بی خبر نشان می دهد.
این آموزه تربیتی در زندگی اجتماعی و ارتباط با مردم، نقش مهمی در آسایش روحی دارد و اگر نباشد، بسیاری از اشتباه ها در زندگی جبران نخواهد شد.
🔅امام علی علیه السلام در کلامی دیگر می فرماید:
مَنْ لَمْ یَتَغافَلْ وَ لا یَغُضُّ عَنْ کَثِیرٍ مِنَ الْأُمِورِ تَنَغَّصَتْ عِیشَهُ.(۳)
آن که در زندگی، خود را به بی خبری نزند و بسیاری از امور را نادیده نگیرد، زندگی ناگواری خواهد داشت.
🔰منابع:
۱.بحارالانوار، ج 74، ص 167.
۲.غررالحکم و دررالکلم، ج 7، ص 297.
۳.غررالحکم و دررالکلم، ج 7، ص 297.
#منبرک | #متنی 7⃣1⃣1⃣ 🌱
#محمد_رضا_مصباح | عضو شوید👇
@mesbah_online
#تفسیر_قرآن
🔰سوره فیل
🔅تفسیر سوره فیل دوشنبه ۳دیماه ۱۴٠۳ در مسجد حضرت اباالفضل (ع) نبش شاهد ۵۷ ایراد گردید.
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
أَلَمْ تَرَ كَيْفَ فَعَلَ رَبُّكَ بِأَصْحَابِ الْفِيلِ ﴿۱﴾
أَلَمْ يَجْعَلْ كَيْدَهُمْ فِي تَضْلِيلٍ ﴿۲﴾
وَأَرْسَلَ عَلَيْهِمْ طَيْرًا أَبَابِيلَ ﴿۳﴾
تَرْمِيهِمْ بِحِجَارَةٍ مِنْ سِجِّيلٍ ﴿۴﴾
فَجَعَلَهُمْ كَعَصْفٍ مَأْكُولٍ ﴿۵﴾
سوره مبارکه فیل از سور مکی است و قبل از هجرت بر پیغمبر مکرم اسلام نازل شده.
🔰جایگاه و فضیلت سوره
امام صادق فرمودند:
مَن قَرَأَ في فَرائِضِهِ أَلَمْ تَرَ كَيْفَ فَعَلَ رَبُّكَ . . . شَهِدَ لَهُ يَومَ القِيامَةِ كُلُّ سَهلٍ و جَبَلٍ ومَدَرٍ بِأَنَّهُ كانَ مِنَ المُصَلّينَ ، و يُنادي لَهُ يَومَ القِيامَةِ مُنادٍ : صَدَقتُم عَلى عَبدي ، قَبِلتُ شَهادَتَكُم لَهُ وعَلَيهِ ، أدخِلوهُ الجَنَّةَ ، ولا تُحاسِبوهُ ؛ فَإِنَّهُ مِمَّن اُحِبُّهُ واُحِبُّ عَمَلَهُ
▫️امام صادق عليه السلام :
هركه در نمازهاى واجب خويش آيا نديدى پروردگارت با اصحاب فيل چه كرد... (سوره فيل) را بخواند، روز قيامت ، هر دشت و كوه و كلوخى برايش شهادت خواهد داد كه او از نمازگزاران بوده است و فريادگرى روز قيامتْ برايش ندا خواهد داد: «درباره بنده ام راست گفتيد شهادت شما را درباره او و بر او مى پذيرم او را به بهشت درآوريد و از او حسابرسى مكنيد كه او از كسانى است كه آنان را و كردارشان را دوست دارم
🔅نکته مهم:
در نمازهای واجب بعد از سوره مبارکه حمد یک سوره کامل می خوانیم و نکتهای در اینجا وجود دارد که ممنوعیت در خواندن دو سوره با هم است که از این تعبیر به قِران می شه یعنی بعد از حمد یک سوره میتوانیم بخوانیم دو سوره را با هم نمی خوانیم.
🔅اما جالب اینکه #چهار_سوره وجود دارند در قرآن که این چهار سوره رو میتوان دو سوره دو سوره با هم خواند یا باید با هم خواند.
✓ بنابراین اختلاف نظری که گاه در بین فقیهان در این جهت وجود دارد اون دو سوره نیست مگر سوره #ضحی و سوره مبارکه #انشراح سوره مبارکه #فیل و سوره مبارکه #قریش.
➖این دو سوره رو سوره فیل و سوره قریش که در این صور قِران یعنی با هم خواندن دو سوره جایزاست.
و حتی به نظر بعضی از بزرگان لازم است که این دو سوره باید با هم خونده بشه هرچند این دو سوره دو سوره مستقلی است اما یه پیوند معنایی وجود دارد که می توان این دو سوره رو در نماز در حکم یک سوره خواند و قران رو به اصطلاح به این دو سوره را قرینه هم خوندن رو به جا آورد مانعی در اون دیده نمیشه.
🔅امام صادق فرمودند:
لا تجمع صورتین فی رکعه واحده الا الضحی و الم نشرح و قریش و سوره الفیل
جمع نکنید دو سوره رو در یک رکعت واحد بعد از حمد مگر ضحی والم نشرح را و قریش و سوره فیل را.
➖یه پیوندی بین این دو سوره وجود دارد که در نماز میتوانیم این دو سوره رو با هم بخوانیم و شاید لازم باشه که این دو با هم خوانده بشه نه به تنهایی.
🔅اما این سوره مبارکه هر چند واقعه تاریخی در آن وجود دارد و به تعبیر شان نزول اون در رابطه با یه موضوع تاریخی است اما نکات و فوایدی در آن وجود دارد که لازم است به اونها هم تذکر بدیم .
➖نکته اول: اینکه این سوره مبارکه همانگونه که مشاهده می فرمایید آغاز میشود با الم تر کیف فعل ربک به اصحاب الفیل.
🔰لازم به ذکر است که می دانیم معجزات پیامبران و آیات معجزه پیامبران و بیناتی که رسولان الهی میآورند یعنی چه کارهایی رو که پیامبر به دست خویش انجام می دهد که دیگران از آوردن آن ناتوان و عاجز اند نه اینکه خلق اسباب و قواعد الهی باشد بلکه خرق عادات اجتماعی است که مردم نمی تونند به عادت چنین کاری را انجام بدهند حال می خواهد عصای موسی باشد
یا شفابخشی عیسی باشد یا دیگر معجزاتی که پیامبران الهی انجام میدادند که اثبات کنند رسول خدا هستند آنگاه مردمان سخنشون رو بپذیرند و بشنوند.
🔰در کنار معجزات پیامبران الهی ما عنوان دیگری رو داریم با نام #ارهاص و #ارهاصات هنگامی که دیواری رو می چینند اون رگه های اولیه این دیوار رو که دیگه به نام کار برای بقیه ارتفاع دیوار است در کلام عرب #رهص می گویند.
ارهانس و ارهاست جمعش میشه خوب یعنی دیواری که به اصطلاح بنای اون مقدمه اون چیده میشه و بعد از اون هم بقیه دیوار رو بنا میگذارند.
▫️قبل از ظهور پیامبران الهی با یه فاصله زمانی در آستانه ظهور پیامبران الهی خداوند گاهی کراماتی را یه معجزاتی رو یه خرق عاداتی را ایجاد می کرده است که اینها در حقیقت بسترسازی و زمینه سازی برای ظهور و به صحنه آمدن پیامبر بزرگی از پیامبران الهی بوده است یعنی سوای معجزات پیامبران یه پیش درآمدی گاه دیده میشده است که نام اون ارهاص است که در مورد پیامبر مکرم اسلام چنین اتفاقاتی افتاده.
🔅آنچه را که مورخین گاه نوشتند که در اوان تولد و در آستانه تولد پیامبر مکرم اسلام همزمان با ولادت نبی مکرم اسلام #وادی_سماوه می جوشد #دریاچه_ساوه خشکد.
#آتشکده_پارس خاموش میشود.
۱۴#_ کنگره از قصر انوشیروان فرو می ریزد.
▫️ اینها را به عنوان ارهاصات مطرح کردند که همزمان با ولادت پیامبر رخ داده است.
🔰 اما شاید از مهمترین این ارهاصات آنست که در این سوره مبارکه مشاهده می کنید ماجرایی که از آن در تاریخ با عنوان ماجرای اصحاب فیل یاد می شود.
🔅همه مورخان اتفاق نظر دارند که سال ولادت پیامبر در سال عام الفیل است سالی که مبدا تاریخ گذاری برای عرب شد. به دلیل اتفاقات مهمی که در آن سال به اتفاق مهمی که رخ داد و بعد از اون هم این مبدا تاریخ بود تا زمانی که مسلمانان مبدا تاریخ خودشون رو تبدیل به هجرت پیامبر کردند و شد آغاز هجرت رسول خدا آغاز تاریخ.
أَلَمْ تَرَ كَيْفَ فَعَلَ رَبُّكَ بِأَصْحَابِ الْفِيلِ ﴿۱﴾
أَلَمْ يَجْعَلْ كَيْدَهُمْ فِي تَضْلِيلٍ ﴿۲﴾
وَأَرْسَلَ عَلَيْهِمْ طَيْرًا أَبَابِيلَ ﴿۳﴾
تَرْمِيهِمْ بِحِجَارَةٍ مِنْ سِجِّيلٍ ﴿۴﴾
فَجَعَلَهُمْ كَعَصْفٍ مَأْكُولٍ ﴿۵﴾
أَلَمْ تَرَ كَيْفَ فَعَلَ رَبُّكَ بِأَصْحَابِ الْفِيلِ ﴿۱﴾
به شکل پرسشی و سوالی از پیامبر مکرم اسلام آیا پیامبر ندیدهای پروردگار تو با اصحاب فیل چه کرد؟
➖مراد از این رویت چیست؟
میتواند این رویت رویت ظاهری باشد یا ماورای ظاهری باشد به این معنا که خدای سبحان به پیامبر میگوید آیا تو ندیده ای ماجرای اصحاب فیل را که ما چگونه با اصحاب فیل عمل کردیم اگر مراد از این دیدن ظاهری باشد خب باید گفت که به دلیل اینکه از نزول این سوره مبارکه تا ماجرای اصحاب الفیل فاصله بسیاری نیست بلکه این شاید مثلاً چهل و اندی سال باشد به همین خاطر به دلیل قریبالوقوع بودن ماجرا و علم قطعی و یقینی که پیامبر به این ماجرا دارند صحبت از این میشه که گویا پیامبر دیده است و مقام دیدن است، یعنی قطعیت ماجرا در حد دیدن پیامبر مکرم اسلام است.
یا نه ممکنه واقعا مراد از دیدن نمایشی باشد که خداوند سبحان از این ماجرا در شکل ملکوتی آن برای پیامبر مکرم اسلام نشان داده.
اگر پیامبر در معراج دیدند یا در حالات دیگری که ممکن است خداوند به پیامبر نشان داده باشد.
➖اما احتمال دوم اینه که مراد از این رویت دیدن با چشم سر نیست بلکه تامل و علم است مانند بسیاری از موارد دیگری که این گونه از پیامبر پرسیده میشود خوب آنچه را که خدا با عاد و ثمود عمل کرده است.
آیا پیامبر تأمل کرده ای بررسی کرده ای اون شناخت و آگاهی کافی را به این ماجرا داری که خداوند به تو داده است.
➖ممکن است مراد از سوال اینگونه پرسشی باشد رویت با بصر نباشه با چشم سر نباشد بلکه اون رویت و رویه و اندیشه و تحمل و بررسی فکورانه ای باشد که پیامبر در مورد آیات الهی عمل میفرست آیا بررسی کردی دیدی که کیف چگونه فعل ربک به اصحاب الفیل چه کرد پروردگار تو با اصحاب فیل.
▫️کلمه #اصحاب جمع صاحب به کسی که پیوستگی و اتصال با جایی مکانی فردی و موضوعی دارد صاحب گفته میشود و جمع اون میشه اصحاب، اصحاب الفیل الفیل نشان میدهد که یه فیل خاصی است یعنی یه فیل مشخصی رو و معهودی را خداوند سبحان در اینجا مد نظر دارد و سخن از هر فیل و همراه هر فعلی نیست بله اینجاست که عرض میکنم که مراد از این اصحاب فیلی که در اینجا مطرح میشه و ماجرایی که مطرح شد بازگشت اون در عوان ولادت و سال ولادت پیامبر مکرم اسلام واقعی است که رخ میدهد یعنی دیگه این باید غریبا ۵۷۰ باشه ۵۷۰ میلادی است این واقعه ماجرا این است که امپراتوری.
بیزانس کار خودشون رو در نشر تعالیم مسیحیت دنیای مسیحیت به سرعت آغاز کرده بودند و از قرن چهارم ما شواهد اون رو در محدوده افریقا شمال افریقا و در به اصطلاح شبه جزیره عربستان در مجاورت افریقا و امثال اون می بینیم از مناطقی که متاثر از مسیحیت شدند به سرعت سرزمین حبشه بود که ما خاطرات پادشاه نجاشی رو در زمان پیامبر مکرم اسلام داریم خب در همون دوران در منطقه یمن محدوده صنعا و امثال اون اتفاقاتی افتاد و حوادث اجتماعی تلخی رخ داد که زمینهای برای دخالت و نفوذ حبشه مسیحی در این منطقه فراهم آمد و فرصت را مغتنم دانستند پادشاه حبشه و یه دخالتی برای نظم بخشی و امنیت بخشی به یمن و تسلط بر سرزمین یمن انجام دادند و برای زدودن اختلافات داخلی سپاهی را فرستادند غالب شدن به یمن از فرماندهانی که این سپاه رو سرپرستی میکردند و بعد هم حاکمیت بر سرزمین یمن و منطقه صنعا پیدا کردند کسی است به نام #ابرهه خب آمد و حاکم شد در این منطقه و کار به جایی کشید که به دلیل نفوذ مسیحیت در منطقه عمومی نجران صنعا و چنین مناطقی در جنوب شبه جزیره و در سرزمین یمن بنا را بر این دیدند که باید یک خانه عبادت قوی ایجاد کرد با توجه به رونق سرزمین مکه و خانه خدا و کعبه با آنکه میدیدند اینجا سرزمین کشاورزیست نه سرزمین دامپروری است اما مردمان می آیند و میروند و کعبه موجب رونق وفور اقتصادی و اوضاع به سامانی برای مردمان مکه و نعمت هایی را برای مردمان مکه به ارمغان آورده است.
خانه خدا و کعبه و به نوعی جذب توریست مذهبی است و یک مایههای اقتصادی ایجاد میکند #صنعت_توریست را در اینجا مثلاً تقویت کرده است.
این افکار موجب شد که بنا را بر این گذاردند در سرزمین نجران که یه خانه عبادی ایجاد کنند که در رقابت با سرزمین کعبه باشد و از امتیازاتی که کعبه داره اونها هم بهره ببرند.
لذا یه بنایی رو ساختند یه مکانی رو ساختن #اکیلیسا نام گذاری کردند.
ملاحظه کردند که اون رونق لازم دست نداد اینجا باز با شواهد خود آیه شریفه میتوان گفت که بسا به فکر دیگری افتادند و اینکه شاید کاری بکند که رونق کعبه را از میان ببرند و گفتند تا زمانی که کعبه باشند نوبت به آنجا نخواهد رسید.
مانند بسیاری از انسانها که این فکر را دارند عدم موفقیت خودشون رو در گرو موفقیت دیگران می بینند گمان می کنن اگر دیگران موفقن پس به این دلیل ما ناموفقیم.
لذا باید کاری بکنیم که دیگران توفیقشان را از دست بدن از صحنه خارج بشن تا ما بتوانیم رونقی پیدا کنیم و فضا و مجالی بیابیم.
متاسفانه این فکر غلط غیر موحدانه در بین انسانها وجود داشته است و دارد.
خب اینجا بود که شاید نظر بعضی از مورخین در این باشه که بلاخره توطئهای رو چیدند که قرآن از این توطئه با کلمه #کید یاد میکند که در خود واژه خواهم گفت.
کسی رو شاید اجیر کردند یا شاید کسی هم به خودی خود بالاخره این بیشتر احتمال قوی است کسی را اجیر کردند که بیاید و شبانه پای درون این محل عبادی گذارد و یه توهین زشتی انجام دهد به مجرد اینکه خبردار شدند دیگه گفتند این نیست مگر کار مکّیان و باید کعبه را بر سر ساکنانش مکه را خراب کنیم و کعبه از میان برداشته شود با این فکر ابرهه به سوی سرزمین حجاز و مکه آمد تا کعبه را از میان بردارد به دلیل اینکه ابرهه بر فیل درشت قدرتمندی سوار میشد از نوع فیل های افریقایی استحضار دارید که فیلها دو گونه فیلهای افریقایی داریم و یه فیل هایی که مربوط به آسیای شرق اند که تفاوت دارند با هم به لحاظ توان و نژاد و و پاره ای از خصوصیات که سرزمین حبشه و کنیا مرکز فیل های این چنینی بوده و به دلیل اینکه ابهت و شکوه بیشتری داشته باشد این حکمران نجران و صنعا بر