eitaa logo
تاملات قرآنی - روایی
964 دنبال‌کننده
141 عکس
7 ویدیو
65 فایل
🔰 تاملات قرآنیـروایی در مقیاسِ «فردی، اجتماعی و تمدنی» 🔅 تفسیر برگزیده‌ی آیات قرآن کریم و روایات اهل‌بیت علیهم‌السلام 📚 در آثار استاد میرباقری حفظه‌الله ♻️ مدیر کانال @esteghase (این کانال توسط علاقمندان به مباحث استاد و بصورت خودجوش اداره میشود)
مشاهده در ایتا
دانلود
💥 ریشه شرّ و راه نفوذ آن در روابط انسانی 🔹 آنچه خدا آفریده، تمامش خیر است؛ «الَّذی أَحْسَنَ كُلَّ شَی‏ءٍ خَلَقَهُ»[سجده:7]. خدا شرّ نیافریده؛ حتی خلقت ابلیس هم شرّ نیست. اینگونه نیست که داشته باشیم، یکی باشد و دیگری ، هرکدام هم خالق خود را داشته باشد! 🔸 پس شرّ از کجا پیدا می‌شود؟ بعضی گفته اند: شرّ عدمی است؛ اصلاً شرّ وجود ندارد! این حرف که قابل قبول نیست و اصلاً گفتنی نیست. شرّ وقتی پیدا می‌شود که مخلوقی از مدار بندگی خدا بیرون میرود. میدانید وقتی یک سلول از سلولهای بدن، از مداری که برای آن تنظیم شده خارج می‌شود، یک فاجعه رخ میدهد؛ سرطان می‌شود، یک میشود. 🔹 این عالم یک اله دارد، همه عالم هم مخلوقات خدا هستند، همه هم یک مسیر را دارند. اگر هیچ کدام از مسیر خارج نشوند، شرّ محقق نمیشود. ارتباطات این مخلوقات، فراوان است؛ ما با عالم مرتبط هستیم، با آدم‌ها، با طبیعت و با خودمان مرتبط هستیم. اگر این روابط بر اساس ارتباط با خدا و بندگی باشد، اصلاً شرّی به وجود نمی‌آید و همه عالم خیر محض می‌شود. شرّ از آن جایی پیدا می‌شود که مخلوقی از خارج می‌شود. در این صورت با بقیه مخلوقات هم برای آنها شرّ ایجاد می‌کند؛ هم خودش شرّ می‌شود، هم برای دیگران شرّ ایجاد می‌کند. مثل ابلیس؛ وقتی بر خدا استکبار می‌کند، با انسان‌ها هم که ارتباط می‌گیرد برای آنها شرّ ایجاد می‌کند، با طبیعت هم که ارتباط می‌گیرد برای آنها شرّ ایجاد می‌کند. 🔸 پس شرّ به برمی‌گردد. خداوند این انسان را در پذیرش توحید آزاد گذاشته، ««لا إِكْراهَ فِی الدِّینِ»» [بقره:256]؛ ما را مجبور نکرده سجده کنیم؛ آزادمان گذاشته. انسان می‌تواند [به گونهای باشد که] همه روابطش و همه زندگی اش سجده در مقابل خدای متعال باشد، «حَتَّى‏ تَكُونَ‏ أَعْمَالِی‏ وَ أَوْرَادِی‏ كُلُّهَا وِرْداً وَاحِداً»[دعای کمیل]. از این آدم هیچ شرّی صادر نمی‌شود، همه روابطش خیر است. همینطور می‌تواند از دایره بندگی خارج شود؛ وقتی از دایره بندگی خارج شد، اول برای خودش شرّ درست می‌کند، بعد هم در ارتباط با دیگران، اگر ارتباطش خروج از بندگی باشد، شرّ خواهد بود. 🔹 پس «شَرِّ ما خَلَقَ» [فلق:1] به این معناست؛ نه دو تا عالم داریم که یکی عالم شرور باشد و یکی عالم خیرات باشد و هرکدام خالق خود را داشته باشند، و نه - العیاذ بالله - شرّ به خدا برمیگردد! «وَ الشَّرُّ لَیسَ‏ إِلَیكَ‏» [دعای افتتاح]؛ اصلاً نمیشود شرّ را به خدا نسبت داد. کما اینکه به اولیائش نمی‌شود نسبت داد؛ «نَحْنُ‏ أَصْلُ‏ كُلِ‏ خَیرٍ وَ مِنْ فُرُوعِنَا كُلُّ بِرٍّ... وَ عَدُوُّنَا أَصْلُ كُلِّ شَرٍّ وَ مِنْ فُرُوعِهِمْ كُلُّ قَبِیحٍ وَ فَاحِشَةٍ» [الکافی: ج8،ص242]. ریشه شرّ در است. ╭┅──────────┅╮ 📖 @mirbaqeri_tafsir ╰┅──────────┅╯
💥 نظام شرور و نقش سران شرارت 🔹 ما وقتی از طریق موبایل با هم تماس می‌گیریم ـ حتی اگر کنار هم نشسته باشیم ـ از طریق با همدیگر ارتباط برقرار میکنیم. وقتی از طریق اینترنت با هم مرتبط می‌شویم، با شبکه مرکزی به هم وصل میشویم. 🔸 این شروری که در عالم وجود دارد، نیست، محور دارد؛ کما اینکه خیرات در عالم، محور دارد. فرمود «نَحْنُ‏ أَصْلُ‏ كُلِ‏ خَیرٍ وَ مِنْ فُرُوعِنَا كُلُّ بِرٍّ»[کافی:ج8،ص242]؛ ما هستیم؛ «إِنْ‏ ذُكِرَ الْخَیرُ كُنْتُمْ‏ أَوَّلَهُ‏ وَ أَصْلَهُ وَ فَرْعَهُ وَ مَعْدِنَهُ وَ مَأْوَاهُ وَ مُنْتَهَاهُ» [زیارت جامعه کبیره]. هر خیری هم که از ایشان ناشی می‌شود، بر محور نبیاکرم (ص) است. آن طرف، شرور هم مبادی [و اصولی] دارد. آنهایی که بر خدا استکبار کرده اند و بعد هم استکبار خودشان را در عالم منتشر می‌کنند، می‌شوند. لذا فرمود «عَدُوُّنَا أَصْلُ كُلِّ شَرٍّ»؛ دشمنان نبی‌اکرم (ص) و اهل‌بیت ایشان (عهم)، ریشه همه شرور هستند. «وَ مِنْ فُرُوعِهِمْ كُلُّ قَبِیحٍ وَ فَاحِشَةٍ»؛ هر فحشا و زشتی و قبیحی، از فروع دشمنان است [کافی:ج8،ص243]. 🔹 در حدیث عقل و جهل [کافی: ج1،ص21]، نبی‌اکرم (ص) اصلِ خیرات هستند؛ خیر از لشکر ایشان است. شرّ هم از لشکر جهل است؛ وقتی [جهل] بر خدا تمرّد می‌کند، [طبیعتاً] همه قوایش شرّ می‌شوند؛ [لذا] با هر کس ارتباط بگیرد [شرّ خواهد بود.] البته اگر ارتباطش بر محور تمرد باشد؛ چون گاهی می‌بینید آدم مذبذب است، با یکی بر اساس تقوا ارتباط می‌گیرد و با یکی هم بر اساس شهواتش. 👈 پس ارتباط‌هایی که ما با هم برقرار می‌کنیم، یا از عبور می‌کند یا از ؛ ارتباط مستقل نداریم. این یکی برای طرف مقابل خیر می‌شود و آن یکی شرّ. حتی ارتباط انسان با طبیعت هم اگر نفسانی شد، برای خودش و برای طبیعت شرّ ایجاد می‌کند، ««ظَهَرَ الْفَسادُ فِی الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ بِما كَسَبَتْ أَیدِی النَّاسِ»» [روم:41]، فسادش در طبیعت آشکار می‌شود. 👈 پس شرور، یک دارند و محور این نظام هم اولیاء طاغوت هستند؛ آنهایی که طاغی علی الله هستند و طغیان را در عالم اقامه می‌کنند و به یک فرهنگ تبدیل می‌کنند، آنهایی که طغیان را به معروف و بندگی را به منکر تبدیل میکنند، محور شرّ میشوند. اینها همه روابطشان شرّ است؛ اگر هم بسازند، شرّ است. گاهی نظام شرور، خیلی هم پیچیده می‌شود. دستگاه و علم و صنعت و قدرت، همگی می‌تواند ابزار همین شرّ بشود؛ یعنی اگر مسخّر قوای ابلیسی شد، از دلش شرّ بیرون می‌آید؛ ظاهرش هم به نظر می‌آید خیر است، ولی درواقع جهنم است، محیط شرّ است. 💠 پس یکی از شروری که باید از آن به خدا پناه ببریم، «شَرِّ ما خَلَقَ» [فلق:1] است. محور این شرّ هم اولياء طاغوت و هستند که از مدار بندگی خارج شده اند و میخواهند ديگران را هم از مدار بندگی خارج بکنند؛ این همان است که حضرت در خطبه قاصعه فرمود: بیماری شيطان مسری است، مواظب باشيد شما را به بيماری استکبار علي الله و طغيان و سرکشی بر خدا مبتلا نکند. [اگر شما را] مبتلا کرد، [شما هم] شرّ می‌شويد. ╭┅──────────┅╮ 📖 @mirbaqeri_tafsir ╰┅──────────┅╯
💥مراقب بیماریِ مُسریِ شیطان باشیم! 💥راههای نفوذ سرانِ شرارت 🔹 وقتی شیاطین و اولیاء طاغوت می‌خواهند با ما ارتباط برقرار کنند، با بعضی مستقیم ارتباط برقرار می‌کنند و با بعضی از طریق یک شبکه. یعنی از طریق مخلوقات با ما ارتباط میگیرند و نفوذ میکنند «مِنْ شَرِّ ما خَلَقَ» [فلق:1]. گاهی ابلیس از طریق قوا و جنود و لشکرش رابطه برقرار میکند. [بله،] سراغ حضرت ابراهیم (ع) خودش می‌رود؛ ولی وقتی میخواهد سراغ ما بیاید مستقیم نمی¬آید، بلکه قوا و لشکرش را می‌فرستد. گاهی یک شیطانک (شیطان ضعیف) هم برای ما کفایت می‌کند، احتیاج به لشکرکشی نیست. 🔸 گاهی طریق دام شیطان می‌شوند و با زبان آنها نفوذ می‌کند؛ وقتی دلی اسیر شیطان شد، می‌تواند دام شیطان باشد و دیگران را هم گرفتار کند. حضرت در نهج البلاغة میفرماید: «اتَّخَذُوا الشَّیطَانَ لِأَمْرِهِمْ مِلَاكاً وَ اتَّخَذَهُمْ لَهُ أَشْرَاكاً فَبَاضَ وَ فَرَّخَ‏ فِی صُدُورِهِمْ وَ دَبَ‏ وَ دَرَجَ‏ فِی حُجُورِهِمْ»؛ عدهای شیطان را ملاک می‌گیرند، شیطان هم [آنها را شریک خود میگیرد و] درون آنها تخم‌گذاری و جوجه‌کشی می‌کند و به تعبیری نیروهای خودش را سر قوای آدم می‌نشاند. آن وقت «فَنَظَرَ بِأَعْینِهِمْ»؛ با چشم انسان می‌بیند. 🔹 شیطان خیلی وقت‌ها از طریق در ما تصرف می‌کند. مثلاً قرآن درباره خمر و قمار و امثال آن میفرماید «مِنْ عَمَلِ الشَّیطانِ». در روایات هم بیان شده که شیطان چطور در انگور و خرما تصرف کرد تا با آنها شراب درست شود؛ خداوند میفرماید: «إِنَّمَا الْخَمْرُ وَ الْمَیسِرُ وَ الْأَنْصابُ وَ الْأَزْلامُ رِجْسٌ مِنْ عَمَلِ الشَّیطانِ‏» [مائده:90]؛ خمر و قمار، از عمل شیطان است، مصنوع شیطان است. در آیه بعد هم میفرماید: «إِنَّما یریدُ الشَّیطانُ أَنْ یوقِعَ بَینَكُمُ الْعَداوَةَ وَ الْبَغْضاءَ فِی الْخَمْرِ وَ الْمَیسِرِ»؛ در این خمر و میسر می‌دمد و از طریق آن در شما دشمنی ایجاد می‌کند. 👈 پس شیطان خيلی وقت‌ها در موجوداتی که خدا مسخّر او قرار داده تصرف می‌کند و آنها را به و تبديل مي‌کند؛ هر کجا می‌کند، آن را هم به شرّ تبديل می‌کند و از طريق او با ما می‌گيرد [و نتیجه اش برای ما هم] شرّ می‌شود. لذا ممکن است ابلیس یک دستگاه عظیم داشته باشد که تمامش شرّ باشد؛ یعنی ممکن است یک درست کند که تمامش شرّ باشد؛ هر کجایش دست می‌زنید، است. 💠 حضرت در خطبه قاصعه فرمود: شیطان دچار است، مواظب باشید شما را به بیماری استکبار علی الله و طغیان و سرکشی بر خدا مبتلا نکند. [اگر شما را] مبتلا کرد، [شما هم] شرّ می‌شوید. ╭┅──────────┅╮ 📖 @mirbaqeri_tafsir ╰┅──────────┅╯
💥تنها راه مصون ماندن از شرور 🔹 ما تا وقتی در اين دنیا هستيم، با عالم خير و شرّ داريم و با خودمان باید يکی را انتخاب کنيم. [بله،] در عالم قيامت [تمام شرور] متراکم می شوند و در جهنم می روند؛ لذا بهشتی ها از شرّ جهنمی ها کاملاً در امان هستند. خدای متعال میفرماید: «لِيَميزَ اللَّهُ الْخَبيثَ مِنَ الطَّيِّبِ وَ يَجْعَلَ الْخَبيثَ بَعْضَهُ عَلى‏ بَعْضٍ فَيَرْكُمَهُ جَميعاً فَيَجْعَلَهُ في‏ جَهَنَّمَ» [انفال:37]. 🔸 اما راه در امان ماندن از شرور چیست؟ اين است که آدم وارد بشود. «كَلِمَةُ لَا إِلَهَ‏ إِلَّا اللَّهُ حِصْنِي‏»، «وَلَايَةُ عَلِيِ‏ بْنِ‏ أَبِي طَالِبٍ حِصْنِي‏»؛ حصن ديگری وجود ندارد. تکيه‌گاهِ ديگری هم نيست که ما را از اين شرّ شامل نجات بدهد. که ما در برابر تهدید خطرات درست کرده ايم، از پدر و مادر و برادر و دوست و رفيق و قبيله و جامعه و دولت و علم و صنعت و حتی تمرکز و خلوت و عرفانهای تصنعی که درست شده، سپری در مقابل اين نفوذ نيستند. 👈 [صحبت از] «شَرِّ ما خَلَقَ» [فلق:1] است؛ شرّی است که از طريق مخلوقات نفوذ میکند؛ اينطور نيست که خيال کنيد خودش مستقيم می‌آيد. لذا «غاسِقٍ‏ إِذا وَقَبَ» [فلق:3] است؛ تاریکی و ظلمتی است که خودش را پنهان میکند. ╭┅──────────┅╮ 📖 @mirbaqeri_tafsir ╰┅──────────┅╯
🏴 گناهان ما چگونه امامان مان را گرفتار میکند!
💥 بهار طبیعت، آیه و نشانه‌ای از بهار حقیقی است. احسن‌الحال این است که منتظر عصر ظهور باشیم. 🔹 استاد سیدمحمّدمهدی میرباقری: «راه رسیدن به "احسن‌الحال" این است که انسان وقتی بهار فرا می‌رسد متوجه شود که یک نفس رحمانی در عالم طبیعت دمیده و عالم را زنده کرده و حقیقت بهار، همان نفس رحمان الهی است. بهار حاصلِ فعل‌وانفعالات طبیعی نیست، بلکه یک نفسِ رحمانی از عالم بالا دمیده می‌شود و ظهور پیدا می‌کند و درنتیجه، بهار حاصل می‌شود؛ از این رو آنچه که سرچشمه حیات است بهار حقیقی نیز آنجاست. اگر انسان توجه به حضور ولی و خلیفه خداوند داشته باشد درواقع بهار، شأنی از شئون او و تصرفی از تصرفات در عالم طبیعت است. اگر انسان به‌دنبالِ بهار حقیقی است و می‌خواهد یک حیات طیبه در زندگی‌اش جاری شود و به دوران بهار خویش برسد باید رو به ولی خدا کند؛ تعبیری که در زیارت حضرت ولی عصر(عج) آمده، ایشان «ربیع الانام» است و قبل از عصر ظهور، بهار حقیقی عالَم اتفاق نخواهد افتاد، بلکه این بهار، آیه و نشانه‌ای از آن بهار حقیقی است که در تاریخ انسانی تا قبل از رسیدن به عصر ظهور اتفاق نمی‌افتد. اگر فصل بهار، ما را به آن دوران هدایت کند و ما نیز منتظر و آماده دستیابی به دوران ظهور شویم، در واقع این همان احسن‌الحالی است که باید در درون انسان شکل بگیرد». ☑️ @mirbaqeri
🌱 بهار طبیعت، مَثَلِ بهار حقیقی عالم در عصر ظهور!
⬇️ انتشار برای نخستین بار ⬇️ تفسیر ترتیبی سوره مبارکه به مناسبت عید مبعث 💠 طرح کلی نبی اکرم(ص) و موانع راه 💠
سوره مدثر ـ گفتار سوم.mp3
34.05M
دقایق پایانی جلسه ضبط نشده است متاسفانه.
❇️ هیچ پیامبری با توسعه اقتصادی شروع نکرده است! 💠 يا أَيُّهَا الْمُدَّثِّرُ * قُمْ فَأَنْذِرْ * وَرَبَّكَ فَكَبِّرْ [مدثر: 1_3] 💠 🔸 پیامبر(ص) پروردگارِ خودش را «تکبیر» می کند و عظمت الهی را در قلوب می نشاند. وقتی کبریای الهی در قلوب نشست، بقیه در چشم ها کوچک می شوند. 🔹 ، از «تکبیر رب» شروع می شود و هیچ پیامبری با توسعه اقتصادی شروع نکرده است. بر خلاف دیگران که معطوف به توسعه اقتصادی برنامه ریزی می کنند، بعد به عنوان خدماتِ اقتصاد، فرهنگ را متناسب با آن در نظر می گیرند. 🔸 انبیاء از تغییر فرهنگ شروع کردند. تکبیر الهی، در قلوب واقع شد و نگاه انسان ها عوض شد. سپس همان هایی که شکست خورده کسراها و قیصرها بودند، کل این امپراطوری ها را درنوردیدند. ✅ روی «و ربک فکبر» تامل كنيد. تكبير رب، حرف نيست. پیامبر(ص) با ما ترکیب می شود. اصلا معنای شفاعت این است. اما چگونه شفاعت می کند؟ فرمود: جوانی که قرآن را تلاوت می کند با گوشت و پوستش آمیخته می شود. این است. حضرت جاذبه وجودی خودش را در وجود ما قرار می دهد، کبریای الهی که در وجودش است را در قلب ما تجلی می دهد و بعد قدم های بعدی برداشته می شود. ▫️▫️▫️▫️▫️▫️▫️▫️▫️ 🔘 @mirbaqeri_tafsir
تاملات قرآنی - روایی
💥تنها راه مصون ماندن از شرور 🔹 ما تا وقتی در اين دنیا هستيم، با عالم خير و شرّ #اختلاط داريم و با #
💥 آیا شرّ شیاطین میتواند در مؤمنین نفوذ کند؟ 💥آیا مؤمن هم موجب سرایت شرّ میشود؟ 🔹 شرِّ موجودات زمانی به ما می‌رسد که بتوانند با ما بگیرند و آن شیطنتشان را در ما بدمند. خود ما هم اگر از مدار بندگی خارج بشویم، تبدیل به شرّ می‌شویم. در این صورت رابطه ما با دیگران هم ـ ولو محبت‌آمیز باشد ـ شرّ میشود؛ برای او مشکل ایجاد می‌کند، گرفتارش می‌کند. هم شرور اخلاقی اینطورند و هم شرور رفتاری. 🔸 اما اگر شیاطین نتوانستند در ما بدمند، هرچه هم شرّ داشته باشند، ما از آن هستیم. [بله،] ممکن است برای ما درست کنند؛ ولی سختی، شرّ نیست. خداوند درباره میفرماید: «فَوَقاهُ اللَّهُ سَیئاتِ ما مَكَرُوا» [غافر:45]؛ خدا مؤمن آل فرعون را از بدی مکر آنها حفظ کرد. مکر کردند؛ ولی بدی مکرشان به او نرسید. حضرت فرمود: او را کشتند، قطعه قطعه کردند، ولی نتوانستند او را کافر کنند، نتوانستند او را از خدا جدا کنند. 🔹 درست است که بنی‌اميه عاشورا را به پا کردند، آن بساط را برای اهل‌بيت (علیهم السلام) درست کردند، ولی شرّشان نرسيد؛ اين همان است که حضرت زينب (سلام الله علیها) مي‌فرمايد: «مَا رَأَيْتُ‏ إِلَّا جَمِيلًا»؛ من در کار خدا جز زيبايي نديدم. [اقدام بنی امیه،] آن بزرگواران را به مقامات رساند. بله، آنها می خواهند شرّ برسانند، ولی خدا جلو شرّشان را می گيرد. ╭┅──────────┅╮ 📖 @mirbaqeri_tafsir ╰┅──────────┅╯
💥 سران شرارت در چه بستری شرشان را نفوذ میدهند؟ 🔹«وَ مِنْ شَرِّ غاسِقٍ إِذا وَقَبَ» [فلق:3]؛ از شرّ شب تاریک وقتی که فراگیر می‌شود. این یعنی چه؟ آیا همین شب است؟ بعضی مفسرین همینطور معنا کرده اند؛ گفته اند: شب [به نوعی] محیط نفوذ شرّ است؛ ممکن است شیاطین از این تاریکی استفاده کنند و شرّ برسانند؛ چون خیلی وقت‌ها از تاریکی شب برای شرّ رساندن استفاده می‌شود. ولی این معنا، معنای زیبایی برای این آیه نیست؛ مگر شب شرّ دارد؟! 🔸این تاریکی باید چیز دیگری باشد؛ تاریکی و ظلمتی است که گویا شیاطین از آن تاریکی استفاده می‌کنند و بعد می‌دمند. وقتی [شیطان] می‌خواهد شرّش را برساند، یک ایجاد می‌کند و آن بستر تاریکی را نفوذ می‌دهد؛ در این تاریکی و ظلمت، دیگر فرق بین طلا و سفال معلوم نیست؛ می‌شود طلا را به جای سفال قالب کرد؛ تاریک است دیگر، هیچ چیزی دیده نمی‌شود. در فضای نورانی است که فرق خوب و بد، ، معلوم می‌شود. آنها فضا را تاریک می‌کنند. ╭┅──────────┅╮ 📖 @mirbaqeri_tafsir ╰┅──────────┅╯
💥 سحر و ارتباط با قوای پنهانی، یکی از ابزارهای مدیریت فرعون-ها 🔹 «وَ مِنْ شَرِّ النَّفَّاثاتِ فِی الْعُقَدِ» [فلق:4]. همیشه یکی از طرق نفوذ شیاطین، سحر بوده. واقعاً هم سحر می کردند. 🔸 طبق روایات سحر، کهانت و امثال آن بیشتر در دوره‌هایی که انبیاء نبوده اند (دوره فترت) وجود داشته؛ وقتی پیغمبرها می‌آمدند، هوا روشن می‌شده؛ وحی می آمده، بساط سحر جمع می شده؛ مثل موسای کلیم (ع). فرعونْ سِحر و سَحَره‌ای داشت، از طریق این سحره تصرف می کرد، واقعاً می کرد، بود؛ واقعاً قوایی را به رخ مردم می‌کشید و از طریق آن قوا، رعب ایجاد می‌کرد و مردم را در برابر خودش میکرد؛ موسای کلیم (ع) آمد، بساط سِحرِ سَحَره را با معجزه جمع کرد. 🔹 سحر، کهانت، ارتباط با قوای پنهانی و شیطانی، ارتباط با جنّیان، ارتباط با قوای افلاک و امثالهم و سایر انواع مخلتفی که برای سحر وجود دارد، وسیله ای بوده که آدمها را با آن مسخّر می کردند و مسیر آنها را عوض می کردند؛ سحر یکی از راه‌هایی بوده که شیاطین و مبادی شرور برای نفوذ شرّشان ایجاد کردند تا دیگران را تسلیم خودشان کنند و از خدا دور کنند. 🔸 یکی از طُرق سحر، دمیدن است؛ در عقده ها و گره هایی می دمیدند و سحر میکردند «النَّفَّاثاتِ فِی الْعُقَدِ» [فلق:4]. این هم یک نوع سحر است؛ واقعاً معنای غلطی هم نیست؛ وجود دارد، واقعیت خارجی هم دارد، آثار هم دارد. ╭┅──────────┅╮ 📖 @mirbaqeri_tafsir ╰┅──────────┅╯