#پرونده_علمی_2 #نسبت_دین_با_علوم_طبیعی_1 ✔حضرت آیت‌الله‌خامنه ای(مدظله العالی): «در زمینه‌ی مسائلی که ارتباط مستقیمی با دین ندارد، مثل #علوم‌طبیعی و مانند آن که مستقیماً ارتباطی با زیربنای فکریِ دینی ندارد، جهت‌گیری اینها را هم #حوزه بایستی معیّن کند؛ «یعنی جهت‌گیری حرکت علمی را حوزه‌ها باید معیّن کنند»، چون این کارِ دین است؛ دین است که به علم #جهت می‌دهد. علم می‌تواند در خدمت بشر باشد، می‌تواند علیه بشر باشد؛ می‌تواند در خدمت عدالت باشد، می‌تواند در خدمت ظالمین و مستکبرانِ طواغیتِ عالم باشد؛ کمااینکه الان هست. این جهت دادن به علم هم به عهده‌ی حوزه است.» 🔺 برشی از بیانات مقام معظم رهبری در دیدار با طلاب، 18 اردیبهشت 1398 ↩ همانطور که از کلام فوق پیداست، ایشان تصریح دارند به اینکه؛ دین است که به علم جهت می‌دهد. معنای این سخن چیست؟ اگر بخواهیم این سخن را در ظرف «معرفت‌شناسی» قرار دهیم و به حاق و مغز آن دست یابیم چه معنایی می‌تواند داشته باشد؟ اگر دین و حوزه علمیه عهده‌دار «جهت دهی» به حرکت علمی باشد، چه اقتضائات و لوازمی می‌طلبد؟ https://eitaa.com/monir_ol_din/702

#پرونده_علمی_2 #نسبت_دین_با_علوم_طبیعی_2 #ایده_بازرگان ✔ برای تبیین مناسب ایده علمی آیت الله خامنه ای در باب #نسبت_دین_با_علوم_طبیعی، روش درست آن است که، ایده ایشان در مقایسه با سایر آراء و انظار موردملاحظه قرار بگیرد. در این مقایسه از #جهان_غرب عبور می کنیم که خود داستان مفصلی در این باره دارد. 1⃣ در دوران معاصر یکی از جریانهایی که نسبت به موضوع مذکور، موضع گیری روشنی دارند، جریانی است که، دستاوردهای دانشمندان تجربی را #هماهنگ و در برخی مواقع #مساوی با آورده های انبیاء الهی می دانستند. شاخص ترین فرد این جریان، مهندس #مهدی_بازرگان است. او تحصیلکرده رشته مهندسی در دانشگاه و انسانی متشرع بوده است. 2⃣ او اعتقاد داشت، آنچه در تعالیم دینی گفته می شود، تهافتی با دستاوردهای علوم طبیعی ندارد. بلکه با اندکی تأمل می توان دریافت که، مقصود انبیاء همانی بود که دانشمندان مادی به آن دست یافته اند. او ایده خودش را در کتاب #ذره_بی_انتها و #راه_طی_شده و #عشق_و_پرستش بسط می دهد. مقصود از راه طی شده نیز آن است که، انبیاء الهی از راهی که توسط دانشمندان تجربی طی شده است خبر می دهند. 3⃣ او می گوید: «حقیقت ادیان که در زمان انبیاء مهجور بود، با انسان امروزی بسیار مأنوس است. بشر از روز اول در راهی جز راه انبیاء پیش نرفته است و اتفاقاً دسته افراطی دوم که پیشرو آنها #مادیون_علمی می باشند درجاده ای افتاده اند که سرمنزل آنها خدا و آخرت و دین است. شاید اینها به درک حقیقت مبدأ و معاد نزدیکتر باشند تا بسیاری از مقدسین خرافی مسلک.» منبع: ک. راه طی شده. ص 20 ↩ تبیین نظرات بازرگان در این مقام به طول می انجامد اما برای آنکه، شفافیت بیشتری نسبت به ایده او صورت بگیرد، از باب مثال می گویم؛ او برای شرح و تفسیر #نظریه_معاد در ادیان الهی متمسک به قانون بقای ماده و انرژی می شود. 🔚 و در انتها این نکته را نباید از نظر دور داشت که، همه اینها برای او از سر دغدغه دینی بود اما آیا ایده اش درست بود یا خیر، بحث دیگری است. @monir_ol_din

🔺 سال 1384 بود که با جمع مبارکی از دوستان که دغدغه #علم_دینی داشتند، به مطالعه آراء و ایده ها پرداختیم. در همان جلسات بود که توانستم کتاب #مهدی_بازرگان را بخوانم. 🔺ایده او بسیار بسیط و ساده اندیشانه است و در صورت و سطح با علوم طبیعی برخورد کرده و به عمق و ژرفا نرفته است. @monir_ol_din

#پرونده_علمی_2 #نسبت_دین_با_علوم_طبیعی_3 #حلقه_کیان 1⃣ اهل تحقیق در باب نظریات #علم_دینی و منازعات #روشنفکری_دینی به خوبی می دانند که با اعضای #حلقه_کیان باید از موضع#فلسفه_دین آغاز کرد. چرا که «دین» عنصر محوری است که، تبیین نسبت با آن، زمینه سایر ایده پردازی ها می شود. ایشان، علیرغم تفاوت ظاهری که در گفتار خود داشتند حامل یک گفتمان واحد بودند که از آن گفتمان به #تقلیل_دین نام می برم. آنچه که از ایشان برای من برجسته بود، فروکاستن رسالت دین در ترمیم معنویت انسانی (ک.عقلانیت و معنویت، ملکیان) و القای تجربیات معنوی است. (ک.بسط تجربه نبوی، سروش ص 279 ) 2⃣دین رقیق شده و لاغری که رسالت آن کاستن از رنج انسانی و حقیقت آن هم گونه ای تجربه و سلوک درونی است(ک.نقد قرائت رسمی از دین، شبستری ص334) رسالتی در مواجهه با علم مدرن - علوم تجربی و اجتماعی- ندارد. این دین در آخرین آرای سروش که البته ریشه در کتاب #بسط_تجربه_نبوی هم دارد، محصول ذهن پیامبر و تجربیات درونی او است و بریده از منبعی الهی و آسمانی است و حقیقت و حی هم همان #الهام_شاعرانه است. حال که چنین است، همه می توانند در چنین تجربیاتی سهیم باشند و به معرفت هایی دست یابند. پس معرفت دینی غیر از حقیقت دین است که از دسترس انسانها بیرون است.(ک. قبض و بسط تئوریک شریعت، سروش ص163) 3⃣ از دیگر سو، علم را وحشی می داند که رام هیچ مرام و مسلکی نمی شود، شرقی و غربی / اسلامی و غیراسلامی هم ندارد، چرا که علم خاصیت کاشفیت از واقع دارد و بس.(ک.تفرج صنع، سروش) و زبان معرفت دینی غیر از زبان معرفت علمی است و نباید به هم آلوده شوند(ک.علم و ایمان، سروش ص 47) پس او و ملکیان از مدافعان #امتناع_علم_دینی هستند. چرا که موضوع علم امورات تجربی و مادی است و موضوع دین امورات معنوی و اخلاقی. روش علم ابتناء بر مشاهده است و روش دین هم اتکاء به وحی و تعبد است. ↩ پس در نظر ایشان #حلقه_کیان سخن از نسبت میان دین و علم مدرن در حقیقت سخن از دو زبان متفاوت از هم است. هر کدام موضوعی، روشی و رسالت و غایتی دارند که نباید به هم آمیخته شوند. 🔚 تفصیل آراء ایشان مجال موسعی می طلبد، آن مقداری که می توانستم گزارش بدهم همانی بود که تقدیم شد. @monir_ol_din

✔ به دنبال مقاله ای بودم که، گزارشی مبسوط از آراء در باب علم و دین ارائه کرده باشد، به مقاله برادر محقق جناب دکتر قائمی نیک رسیدم. مطالعه این مقاله جهت دستیابی به تصویری از موضوع علم و دین مناسب است. ✔ آنچه بنده در چند خط نوشتم، مروری بر مطالعات چندین سال پیش بود. به همین دلیل، درباره برخی منابع فقط به ذکر اسم کتاب اکتفا کردم چرا که آدرس دقیق را در فیش هایم نداشتم. اگر در این باب مقاله ای نگاشته بودم حتماً تقدیم دوستان می کردم که مع الاسف..... @monir_ol_din

#یادداشت_وارده_1 ⭕️یکی از بزرگواران که بنده را رهین منت خود ساخته است، یادداشتی آکنده از درد "انقلاب فرهنگی" نوشته است که مطالعه آن خالی از بهره و فایده نیست؛ 👇👇👇 سلام علیکم؛ ⭕️با آرزوی قبولی طاعات و عبادات شما، چهار پیشنهاد جنابعالی را مورد مداقه قرار دادیم. 1⃣ برد مقاله علمی در معرفی فرهنگستان و تفکر مرحوم علامه سید منیر (ره)، خوب است؛ لکن در جریان سازی این چارچوب فکری در حوزه توسعه، ساختار و کارآیی یا بعبارتی، برقراری ارتباط بین اعتقاد و عمل در حوزه زندگی مردم و مطالعات و تفکرات راهبردی، کافی نمی باشد. 2⃣ گزین گویه فلسفی و گزیده کلمات استاد، تنها یک کد/آدرس به مشتاقان و مخاطبان میدهد و هیچگاه به استنباط و استخراج فلسفه ی روش فهم و جریان سازی در حوزه عینیت منتج نمی گردد. 3⃣ پرونده علمی: چیدمان و مهندسی مطالبات حضرت آقا بدون ایجاد یک زیرساخت و تاسیس یک دستگاه عقلانیت فلسفی و منطقی جدید، راه به جایی نخواهد برد. ↩️ تمامی موارد پیش گفته، ممکن است پرونده علمی علما، فضلا و دانشمندان را به مدارج عالی ارتقا دهد، اما آنچه امروز برای ما زجرآور است، به مسلخ بردن و قربانی کردن "مبنای دین" در پیشگاه علوم جدید است و این سلاخی، نه تنها در دانشگاههای نظامی و غیر نظامی و مراکز راهبردی براحتی انجام میگیرد، بلکه متاسفانه تقابل دین و حوزه کارشناسی، در مجلس، شورای نگهبان و مجمع تشخیص هم بصورت پر رنگ به چشم میخورد! و البته دولت که جای خود دارد!!! ✔️آیا در برابر تدابیر حضرت امام (ره) و حضرت آقا که همواره و پیوسته، حوزویان و دانشگاهیان را مورد خطاب قرار میدهند و میفرمایند "ما باید استراتژی قدرت را تعیین کنیم و نه دنیای غرب و هندسه قدرت بایستی از غرب به شرق جابجا گردد" آیا این تکلیف برای ما کافی نیست که هرچه زودتر فلسفه چگونگی قدرت را تاسیس نموده و از !دین، الگویی بسازیم تا مملکت را از این چالشهای کمر شکن رها نماییم؟؟ ✔️آیا به تعبیر حضرت آقا "میتوان با مبنا و منطق آمریکایی، سرباز اسلامی تربیت کرد؟؟" ✔️چرا کارشناسان فضای مجازی و جنگهای سایبری ما در باتلاق مبانی غرب گرفتار شدند و نمیتوانند هیچ راهی جهت برون رفت از بحرانهای اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی پیدا کنند؟؟ ↩️لذا همه مسائل ما، اعم از خرد، کلان و توسعه، به "فقدان تدوین مبنای دینی، فلسفی و منطقی" برمیگردد. بنظر این حقیر، مسئله اصلی ما همین است و واقعا جز این نیست! 🔸بلغ و ما بلغ . . . استاد عزیز؛ این بار گران ثقلی است که از خون شهدای صدر اسلام تا شهدای حرم و تا امروز، بر دوش ما سنگینی میکند. 🔸کلکم راع و کلکم مسئول عن رعیته موفق، موید و منصور باشید، من ا... التوفیق. نگارنده: دکتر سجاد کوچکی

#پرونده_علمی_2 #نسبت_دین_با_علوم_طبیعی_4 #ایده_گلشنی 1⃣ یکی دیگر از کسانی که مجدانه در مقام #امکان_علم_دینی برآمده است، دکتر#مهدی_گلشنی است. ایشان فیزیکدان و مؤسس گروه فلسفه علم دانشگاه صنعتی شریف هستند. او با مروری به تاریخ جهان غرب و زمینه های جدایی و تعارض علم و دین، یادآور می شود که، پیش از سیطره ایده تعارض، دانشمندان علوم طبیعی غرب عمدتاً انسانهایی موحد و دیندارد بودند. و گرایشهای دینی ایشان سایه بر پژوهشها و تحقیقات علمی شان می افکند. 2⃣ ایشان معتقد است؛ باید بپذیریم که، علم محدودیت هایی دارد و دین نیز امکان جهت دهی به پژوهشهای علمی را دارد. عقاید دینی، اصول فلسفی و ارزشهای اخلاقی می توانند آراء علمی را متأثر از خودسازند. به نظر می رسد، ایده ایشان را می توان #فضا_سازی_دین برای #پژوهش_علمی دانست. به این معنا که دانشمند علمی در فرآیند تحقیقاتی خود از ابتدای کار تا انتهای آن، از نوع انتخاب مسئله و گمانه زنی ها و ... متأثر از عقاید دینی و اصول فلسفی خود اقدام می کند. 3⃣ جهان بینی الهی هم بر فرآیند علمی تأثیر می گذارد هم بر استفاده از محصول علم. «اگر کار علمی در پرتو جهان بینیِ الهی انجام شود، نتیجه اش در جهتِ تأمین نیازهای مادی و معنوی بشر خواهد بود؛ ولی، اگر این فعالیت، در پرتو جهان بینیِ سکولار انجام شود، تضمینی بر مخرب بودن آن وجود نخواهد داشت.»(نقل از مقاله؛ نظریه ها و آراء در باب علم دینی) ↩ نمی خواهم در مقام نقد بر ایده ایشان برآیم، اما به نظرم می رسد، مجال طرح این سؤال وجود دارد که، آیا امکان این امر وجود دارد که، جهت دهی جهان بینی ها بر علم، ضابطه مند و شاخصه دار شود؟ از کلیت بیرون آمده و دارای قاعده و معیار گردد؟ و اینکه آیا ایده جناب گلشنی به دنبال چنین ضابطه نگاری های هست؟ @monir_ol_din

🔸کتاب #از_علم_سکولار_تا_علم_دینی دربردارنده دیدگاه #علم_دینی دکتر مهدی گلشنی می باشد. 🔸 برای مطالعه خلاصه دیدگاه ایشان، می توانید به مقاله؛ نظریه ها و آراء در باب علم و دین برادر قائمی نیک که 👆👆👆 بارگذاری شده است، مراجعه فرمایید. @monir_ol_din

⚫️ السّلامُ علیکِ یا اُمَّ المؤمنين ياخديجةَ الكبري⚫️ صَلَّي اللهُ عَليكِ و عَلي بَعلكِ و عَلي بِنتكِ، و لعنةُ اللهِ عَلي اَعدائکِ أَجمعين. عرض تسلیت به پیشگاه قطب عالم امکان حضرت بقیةالله الاعظم ارواحناله الفداء و عموم شیعیان و محبین آل الله. @monir_ol_din

#پرونده_علمی_2 #نسبت_دین_با_علوم_طبیعی_5 #آیت_الله_جوادی ✔ تا بدینجا در سه شماره، به ایده سه طیف و سه شخصیت از موطن دانشگاه اشاره شد. ایده مهندس بازرگان #توفیق_دین_علم بود، ایده سروش#تمایز_دین_علم بود و ایده دکتر گلشنی #تکمیل_علم_با_دین بود. از بین علمای دین هرچند فراوان هستند که درباره #علم_دینی صحبت کرده اند، اما آنچه که محل بحث است؛ نسبت دین با علوم طبیعی است. از این رو، بسیاری از آنان از موضوع بررسی بیرون می مانند و در این میان، آیت الله جوادی آملی هستند که با بیان نظریه ای خاص از نسبت میان دین و علوم طبیعی سخن رانده اند. 1⃣ نظریه ایشان را می بایست، نظریه #اصلاح_علوم_تجربی دانست که از طریق ضمیمه برخی مبانی و اصول به این علوم حاصل می شود، نه آنکه حاصل نظریه ایشان #تولید_علوم_تجربی باشد. 2⃣ در نظر ایشان یک نظریه علمی اگر بواقع علم باشد قطعاً اسلامی است چه صاحب نظریه مسلمان باشد چه غیرمسلمان. چرا که آن شخص فعل الهی را که همان تکوین و هستی است می کاود و اگر عالمانه نه با خیال و وهم به نظریه ای دست یابد اسلامیت آن نظریه تأمین است. 3⃣ از آنجا که در دوران کنونی می دانیم که، علوم تجربی موجود متأثر از مبانی هستند که امکان انتساب آنها به اسلامیت را مشکل می سازد، ایشان راهکاری اصلاحی برای #ترمیم_علوم_تجربی ارائه می کنند. راهکار ایشان در دو مبنا خلاصه می شود؛ #مبنای_دین_شناختی و #مبنای_علم_شناختی. ایشان معتقدند با ملاحظه این دو مبنا و ضمیمه آنها به نظریه علمی می توان اصلاح علوم تجربی را توقع داشت. @monir_ol_din