جشن دور آتش،در شب چهارشنبه سوری

#فولکلور،ائل بیلیمی،دانش عامه #آیینهاورسمها #قارابایرام،اخیرچرشنبه ازقدیم الایام درحمام قلعه درشب آخرین چهارشنبه سال که به #چهارشنبه_سوری, معروف است درفضای بازبه دور ازمحل ومواد آتش زا,یاپشت بامها،آتشی را بر پا می کردند ضمن پریدن از روی آتش این جملات را برزبان می آوردند "چیلله چیخدی باهار گلدی = کوزه سیندی ناهارگلدی/بولبول گلدی سار گلدی =دنه دنه نار گلدی" اگرچه اصل "چیلله چیخدی"همان جشن سده یعنی دهمین روز از بهمن ماه,آخر چله بزرگ بوده است اما به مرور زمان بامنسوخ شدن جشن سده,ابتدا،درپایان چله ی کوچک انجام می گرفته است سپس،چیلله چیخدی با چهارشنبه سوری ادغام گردیده که فقط سالی یک بار به افروختن آتش می پرداختند. دراین شب علاوه بر #پریدن_ازروی_آتش, کسانی از قبیل مرگانها(اوچی ها)که تفنگ داشتند. معمولاً اقدام به شلیک کرده,هفت بار در آرزوی هفت سال خرمی وترسالی وبارندگی تکرار می کردند. دختران دم بخت نیز از #جوی_آب این طرف آن طرف می پریدند وبرای باز شدن بخت خود این گونه آرزو می کردند" عاطیل,باطئل چرشنبئ"=اینه کمین بختئم آچیل چرشنبئ" خانمهای خانه دار,کوزه های کهنه را پر از آب می کردند وبه نشانه دوری از نحوست از پشت بامها انداخته ومی شکستند.این کار مبتنی بر باوری بهداشتی بود.یعنی کوزه کهنه ها که محل جمع شدن باکتریها,قارچها ودیگر موجودات مضر ذره بینی شده بودند باید شکسته می شدند و کوزه ی نو جایگزین آن می گردید. یکی دیگر ازرسم ها در این شب #قاشق_زنی بود که قاشق یا ملاقه ای را,در دست می گرفتند وسر وصورت خودرا می پوشاندند وبه طور ناشناس در خانه ی بستگان وهمسایگان را,می زدند وچیزی به عنوان تبرکی طلب می کردند آنها نیز معمولاًچیزی را که به معنی شیرین کامی بود مانند شیرینی و ...هدیه می کردند. از دیگر مراسمات این شب #فالگوش_ایستادن  بود.یعنی پشت در خانه یاپشت بام بستگان یا همسایگان می ایستادند وبه حرفهای آنها گوش می دادند اگر در باره ی موضوعی خوب حرف می زدند به این معنی بود که سال خوبی را پیش روخواهند داشت واگر نه برعکس تعبیر می شد. همچنین کودکان ونوجوانان برای شادمانی, گلوله های آتشین با استفاده از پارچه کهنه,روغن یانفت وسیم یا نخ تهیه کرده پس از آتش زدن به هوا پرتاب می کردند همچنین به بالای تپه ها رفته پارچه کهنه ها را,برسرچوپی می پیچیدند به نفت آغشته کرده مشعلی می ساختند پس از آتش زدن,در دست گرفته می چرخاندند ویا مشعلها را در زمین ردیفی می کاشتند سپس آتش می زدند.گاهی نیز با استفاده از مواد گوگردی مانندکبریت وپستانک فریموس یا چراغ توری ترقه ای می ساختند وبه شادی می پرداختند. در حمام قلعه به چهارشنبه سوری, #اخیرچرشنبه یا #قارابایرام می گفتند.هم اکنون نیز,به همین نام مشهور است زیرا,این جشن و شادی خاص زندگان نبود بلکه با آتش افروختن بر روی قبر مردگان نیز,یادی از آنها می کردند وبا حضور یافتن بر سر مزار آنان در بامداد روز چهارشنبه وقرائت فاتحه وتوزیع نذری وریختن آب بر روی مزارشان یاد ونام درگذشتگان را زنده نگه می داشتند. خانواده هایی که در طول سال عزیزی را از دست می دادند مراسمی را بدین منوال برگزار می کردند روز قبل چهارشنبه قبر متوفی را,بازسازی می نمودند که به این کار #قبرگؤترماق گفته می شد.شب چهارشنبه سوری برسر مزارش آتش به پا می نمودند صبح روز چهارشنبه باحضور بر روی خاک متوفی وریختن آب وقرائت فاتحه وتوزیع نذری یادش را گرامی می داشتند سپس به خانه برگشته به سوگ می نشستند وبا آماده کردن لوازم پذیرایی برای دیدار با بستگان در آستانه سال نو آماده می شدند.دوستان وبستگان نیز,برای تسلی خاطر بازماندگان در منزل متوفی حضور می یافتند. معمولاً بعد از این مراسم قبل ازفرارسیدن شب عید نوروز,کسانی از بزرگان فامیل با به همراه داشتن مقداری شیرینی وتکه هایی از لباس کودکان وبزرگسالان در خانه متوفی,حضوریافته ودر آستانه سال نو,ضمن قرائت فاتحه ودرخواست آمرزش از خداوند برای متوفی,افراد خانواده اش را,دراصطلاح از رخت عزا در می آوردنداین کار را,به زبان محلی #قارادن_چیخرتماق می گفتند و ظرف غذای عیدانه شان را بار می گذاشتند تا بتواننددوباره زندگی عادی خود را,از سرگیرند. ✍علی کوهستانی اسیق سو🌹 موزه مجازی حمام قلعه ۱۴۰۲/۱۲/۲۲ https://t.me/hammamghaleh https://eitaa.com/moozehmajazi

. #فولکلور،ائل بیلیمی,دانش عامه #آیینهاورسمها #آداب_روزه_داری درحمام قلعه ازقدیم درحمام قلعه یک روز جلوتر به استقبال ماه مبارک رمضان می رفتند اگرچه بطورکلی,سحرخیزی عادت همیشگیشان بود اما معمولاً درماه مبارک رمضان پس از افطار می خوابیدند تاسحر به خواب نمانند با وجود آنکه هنگام سحر توسط مؤمنانی همچون,شادروانان شیخ غلامحسین محمدی ملارمضانعلی محمدی آقاجلال موسوی و حاج شیخ حسن شریعتی و آقای حاج صفرحیدری و ...در نبود بلندگو ازنقاط مختلف روستا #شوخوانلئق(شبخوانی) صورت می گرفت اما مردم باز هم به همدیگر سفارش می کردند تا آنهارا از خواب بیدارکنند.افرادی که احیاناً رادیو,داشتند هنگام سحر صدایش را بلند می کردند تا همسایگان به خواب نمانند. در"شوخوانلئق"نیز,اغلب اشعاری در #منقبت اهل بیت علیهم السلام,به زبان ترکی که سینه به سینه منتقل شده بود یا اشعاری فارسی که در مدح اهل بیت سروده شده بودند,می خواندند با آمدن بلندگو,شبخوانی های فردی به مرور رنگ باخت به گونه ای که متاسفانه امروزه,به پخش مختصری از دعای سحر,باصدای رادیو از بلند گوی مسجد وپخش اذان صبح,بسنده می شود. ازآنجاکه همه رادیو و ساعت نداشتند #وقت_شناسی از روی ماه و خورشید و ستارگان صورت می پذیرفت بخصوص افرادی که دربیابان و درامور دامداری و کشاورزی مشغول بودند.سحر را از روی ماه و ستارگانی همچون,خوشه پروین که به آن #ایلکار یا #اولکر می گفتند و ستاره شباهنگ که آن را #سحریولدوزئ(ستاره سحری)می نامیدند تعیین وقت می نمودند. همچنین از روی تاریک و روشن و سفیدی صبح,زمان اذان را مشخص می کردند که #دنگ_آتماق گفته می شد برای تشخیص اذان ظهر نیز,انگشت وسط دست راست را,به صورت عمود برکف دست و رو به خورشید می گرفتند واز سایه آن حدود زمان اذان ظهر را,تشخیص می دادند.برای افطار نیز,ازآخرین پرتوهای نور خورشید درافق و قراین دیگر ازجمله #ستاره_زهره, وقت اذان مغرب را تعیین می کردند. روزه داران کشاورز,درفصل درو ضمن روزه داری,درگرمای روز در زیرسایه بانی که آن را #چاتمه می نامیدند می خوابیدند.اگردرو نزدیک رودخانه بود جوان ترها خود را به رودخانه رسانده ومدتی خود را تا گردن درآب غوطه ور می ساختند معمولاًبرای درو کردن,پس از اذان صبح ونزدیک غروب آفتاب همچنین درهنگام شب بعد از افطار,در نور مهتاب اقدام می نمودند. برای تعیین روز #عیدفطر نیز,علاوه برنگاه مستقیم بر آسمان برای رویت ماه، تشتی مسی را,پر از آب زلال می کردند ودر آن می نگریستند چنانچه هلال ماه در آسمان پدیدار می شد عکس آن درتشت یاآینه قابل رؤیت بوداین کاربه این سبب صورت می گرفت که ازنگاه کردن مستقیم به آسمان گردنشان,دردمی گرفت همچنین برای کودکان جلب توجه می کرد آنان نیز کنجکاوی می کردندکه خود وسیله ای برای ترغیب کودکان به روزه داری بود. موادغذایی برای سحری وافطار بسیار ساده بود یعنی درماه رمضان,تاحدممکن از خوردن #امساک می کردند به گونه ای که برخی از مؤمنین,امساک رابه حدی می رساندندکه برشکم خود #سنگ بسته و روزه را,تاسه روز فقط با آب می گرفتند و با یک خرما افطار می کردند این نوع روزه داری را #روزه_حضرت_علی می نامیدندکه عمدتاً در ایام شهادت آن حضرت وشب های قدر انجام می گرفت. نذریها نیز,با توجه به فصلهای سال متفاوت بود از آنجا که مردم حمام قلعه #نان را یکی از برکات الهی می دانند حرمت خاصی بر آن,قائل می شدند بنابراین در بسیاری از آیینها,نان یکی ازنذریها بود از جمله درماه مبارک رمضان,معمولاًنان های نذری را به شکل #پنجه_کش می پختندکه جلوه خاصی داشته باشد. به غیراز نان,درفصلهایی مانند بهار و تابستان که زمان تولید شیر و دسترسی به آن آسان بود #شیربرنج و #فرنی ازدیگرنذورات رایج فصل بود ضمن اینکه مردم حمام قلعه بعدازنان به لبنیات حرمت ویژه ای قائل بودند بطوری که دعایی به صورت #تکه_کلام هنوز هم برسر زبان هاست می گویند:خودای هئچ کسئ #آقاراننن ئتمسین که منظورشان از آقاران لبنیات است اهمیت نان و آقاران به حدی است که ازآنها به عنوان #برکت قسم یاد می کنند #حلوا نیزعلاوه بر آن که یکی از خوراکیهای سفره افطار بود به صورت نذری هم پخش می شد از دیگرنذریهامی توان از #شله_زرد #آش_رشته ودیگر آشهانام برد. درشبهای قدردرمسجدروستا جمع می شدند علاوه برافطار,به برگزاری مراسم #احیا می پرداختندقرآن به سر می گرفتند ودعای جوشن کبیرمی خواندند وتاسحر به دعا وتضرع می پرداختند وبا خوردن سحری نذری وخواندن نماز متفرق می شدند. درروز عید فطرنیز,به مسجد آمده نماز عید را برگزار می کردند و #زکات_فطره خود را,به عالم محل می دادندتا به هرکسی که صلاح می داند بدهدعمدتاً ایشان هم با حفظ کرامت وعزت نفس فقرا ورعایت مساوات,به مستحقان روستاتقدیم می کردندبرخی نیز زکات فطره را به بستگان مستحق خودمی دادند. التماس دعا🤲 ✍علی کوهستانی اسیق سو🌹 موزه مجازی حمام قلعه ۱۴۰۲/۱۲/۲۳ https://eitaa.com/moozehmajazi

آهنگ زیبای آب و آینه "پای سفره های افطار و اذون" خواننده:مجیداخشابی موزه مجازی حمام قلعه ۱۴۰۲/۱۲/۲۳ https://t.me/hammamghaleh https://eitaa.com/moozehmajazi

الهی آمین 🙏 سلام سحرتون بخیر و سلامتی طاعات و عباداتتون قبول درگاه حق التماس دعا 🤲

.            "اوروج آیی"    قسمتی ازمنظومه فولکلوریک            💧مامئیلی💧 مامئیلی!   دئه،  اوروج  آیی،   گلنده بنده لرین،      احوالی،       تززه لنده موللا  دایی   ساو،  اوخوردو   بلنده سحر  اولدو،   اونودمایین.   اویانین اوروج  قیلیب،    بنده لیقا،   دایانین ☘ ائل و طایفه،  سحر وقتی،  توراردو آللهینان،   عهد  و  پیمان،    قوراردو اوروج قلیب، سون نامازا،  دوراردو آلله  بیزا،   توتدو،    بئله   قوناغلیق بوقوناغلیق،اویانلیق اولدی،ساغلیق ☘ اوروجلیقدا،   نه  رسملر   واریدور؟! محبت  چوخ،    برکت   سرشاریدور بئ کیمسیه،   آرخا وئرن،    واریدور عمه خانیم،   حالواسین،   پیشیرردو لیلا خالا،     خودای یولو      وئرردو ☘ شیخ غولامسین،  آذانی   اوخویاندا کلبئی حیدر،  شوخوانلیقی،  بولاندا روزه توتان،  افطار  یئییب   دویاندا بئله   یئتدی   خبر،     بیزا   تانریدان یاخشیلیق،یاخشیدی،یامانلیق،یامان ☘ اوروج آیی،   باشا  یئتیب،    باتاندا گلین تکین،   شوّال آی،  ناز  ساتاندا کامان قاشدان، آسماندا، گوءز آتاندا "سئودا"دوشدو،باخاندا، بیر سودایا گوءیدا، سُودا، نظرسالدو، دوئوز آیا علی کوهستانی اسیق سو(سئودا)🌹 ÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷ .    معنی فارسی"اوروج آیی"   قسمتی از منظومه فولکلوریک                 مامئیلی ☘مامئیلی! بگو که با آمدن ماه رمضان، احوال بندگان خدا، تازه می شد و دایی ملا(ملارمضانعلی)، از بلندی پیام دعوت به مهمانی(شب خوانی) می داد که سحر شده است فراموش نکنید و بیدار شوید روزه بگیرید به بندگی خدا بایستید. ☘تمام مردم هنگام سحر بلند می شدند و با خدای خودعهد می بستند روزه می گرفتند و به نماز می ایستا دند از اینکه خدا برایمان مهمانی گرفته و حاصل آن بیداری و سلامتی و تندرستی است. ☘هنگام روزه داری درگذشته چه رسمهای خوبی وجودداشت؟!پر از مهر و محبت و سرشار از برکت بود برای بیچارگان حمایت کننده ای وجود داشت.عمه خانم حلوایش را، می پخت و خاله لیلا نذری پخش می کرد. ☘ به هنگام اذان گفتن شیخ غلام حسین و هنگام به پایان رسیدن شب خوانی کربلایی حیدر و وقتی که روزه داری افطار می کرد و سیر می شد پیام خدا را این گونه دریافت می کردیم که خوبی خوب است و بدی بد. ☘درغروب ماه رمضان که روزه داری پایان می یافت و ماه شوال همچون عروسی با ناز از راه می رسید و از آسمان با ابروی کمانش چشمک می زد "سئودا" با  نظاره براین خیال افتاد که ماه را،درآسمان یا آب درست باید ببیند. #یادآوری:مصراع آخر،اشاره است به یافتن ماه نو و حلول ماه شوال، با نگاه کردن به آسمان یا عکس ماه در آب و آینه، برای تعیین روز عید فطر. علی کوهستانی اسیق سو(سودا)🌹 موزه مجازی حمام قلعه ۱۴۰۲/۱۲/۲۴ https://t.me/hammamghaleh https://eitaa.com/moozehmajaz

(((به یادبود عزیزپدران  اسمانی ))) الهی طفل بدون بابانباشه اگر باشد دراین دنيا نباشد آخرین پنجشنبه  سال اولین پنجشنبه ی ماه رمضان فرارسیدن سال جدید درفراق پدر تقدیم به عزیزان که اولین سال درفراق پدر تقدیم به عزیز پدرهای جوان در خاک ارامیده هستند روح عزيز پدران اسمانی شاد باقرائت فاتحه وصلوات

#ئوی_چیخرتماق(خانه تکانی)

#فولکلور،ائل بیلیمی،دانش عامه #رسمهاوآیینها #ئوی_چیخرتماق(خانه تکانی) خانه تکانی یکی از سنتهای کهن ایرانیان است.گفته می شود ریشه در آیین های زرتشت دارد.ایرانیان باستان معتقد بودند که شیطان و ارواح بد در گوشه های تاریک خانه ساکن هستندلذا در آستانه ی سال نو،اقدام به خانه تکانی می کردند ،به خود رسیدگی می نمودند ناخونها و موهایشان را،کوتاه می کردند و لباس نو می پوشیدند. مسلماً اجرای این مراسم از گذشته تا به حال تغییراتی داشته است.اما این سنت دیرپای همواره بر پایه تمیزی وپاکیزگی و رعایت اصول بهداشتی استوار بوده است سنتی که بعد از اسلام آوردن ایرانیان، مورد تایید دین مبین اسلام نیز،قرار گرفت و تاکنون در میان تمام اقوام ایرانی، به اجرا گذاشته می شود. #یادآوری:قبلاً یادآورشده ایم که شریعت مبین اسلام پس از فتح سرزمینهای دیگر، تمام آیینها ورسومات ملل تازه مسلمان را،منسوخ ومنکوب نساخت بلکه برخی را،عیناً تایید نمود برخی را نیز،محتوا بخشید که آیینهای ایام سال نو ایرانیان از جمله ی آنهاست. طبق نظر اسلام خداوند زیباست و زیبایی را دوست دارد(انالله جمیل ویحب الجمال) لذا انبیا الهی به ویژه پیامبر مکرم اسلام هماره مردم را،به نظافت و پاکیزگی دعوت می کرده اند تا جایی که رسول گرامی اسلام فرمودند: النظافت من الایمان یعنی پاکیزکی از ایمان است. بنابر آنچه که گفته شد مردم حمام قلعه نیز، از دیرباز در آستانه ی سال نو، اقدام به خانه تکانی و نو نوار کردن منزل و البسه ی خود می نمودند یعنی تمام لوازم منزل، اعم از فرش، لباس و ظروف آشپزخانه را،می شستند ظرف های مسی را،سفیدکاری و قلع اندود،در و دیوار و پنجره ها را،گردگیری می نمودند دکور خانه ها را،تغییر می دادند، خانه های کاهگلی را،سفیدکاری می کردند خانه های گچکاری شده را،با لاجورد رنگ آمیزی می نمودند، لوازم غیرقابل مصرف را، دور می ریختند، بخصوص ظروف سفالی مانند کوزه های آب که به مدت طولانی مورد استفاده قرار گرفته بودند و محلی برای تجمع موجودات ذره بینی شده بودند را، پر از آب کرده و درشب چهارشنبه سوری، به نشانه دوری از نحوست و بدشگونی از پشت بام ها، به پایین می انداختند و می شکستند تا کوزه های نو را، جایگزین آنها نمایند که البته این ابیات معروف را نیز، بر زبان می راندند: چیلله چیخدی،بهار گلدی کوزه  سیندی،  نهار گلدی بولبول گلدی،  سار گلدی دنه  دنه        نار    گلدی یقیناً تمام کارهایی که یاد شد نمادین و نشانه ای از تحولی بزرگ در طبیعت و به تبع آن، توجه به عالم معنا یعنی امور معنوی و درونی انسان و معاد بود. به ویژه آن که ضمن رسیدگی به امور بهداشت فردی لباس نو به تن می کردند و با فرارسیدن سال نو، به دیدار اقوام و خویشان می رفتند و دید و بازدید می نمودند،خاطرات بد، پلیدی های مادی و روحی، کینه و دشمنی ها را، مانند دیگر لوازم بی مصرف به دور می ریختند که حکایت از تحول روحی،اخلاقی و درونی،همچنین تغییر رفتار و رهایی آنان از تعلقات و وابستگی های دنیوی داشت. از دیگر مزایای این سنت حسنه، آن بود که با خانه تکانی، به محل زندگی افراد نظم و ترتیبی داده می شد و محیط زندگیشان از یکنواختی و انباشتگی لوازم و وسایل بیرون می آمد که البته موجبات شادی،طراوت و شادابی و سلامت روح و آرامش روانی اعضای خانواده را،فراهم می ساخت ضمن آنکه این کار چون به صورت دسته جمعی و با تشریک مساعی اعضای خانواده، بخصوص کودکان انجام می گرفت، جو صمیمانه ای را،میان اعضای خانواده به وجود می آورد، امری که یقیناً موجب تقویت حس ضابطه مندی و مسئولیت پذیری در کودکان نیز،می شد. یقیناً بزرگداشت آیین ها و سنت های ملی و مذهبی احترام به هویت ملی و فرهنگی و حفظ داشته های فرهنگ بومی است که نسل جدید ایرانیان را، از تقلید کورکورانه فرهنگ های مهاجم و بیگانه بی نیاز، می سازد امری که امروزه به سبب هجمه وسیع فرهنگ های بیگانه، در رسانه های گروهی و فضای مجازی، شدیداً به انجام آن احساس نیاز می شود لذا این تکلیف بر دوش نسل فعلی ایرانیان است که با معرفی وتبیین فلسفه ی آیین ها،سنت ها و رسومات ملی و مذهبی بومی، به نحو جذاب و مناسبی نسل های آینده را، در برابر این هجمه نابرابر فرهنگی مصون  و محفوظ نگه دارند. ✍علی کوهستانی اسیق سو🌹 موزه مجازی حمام قلعه ۱۴۰۲/۱۲/۲۵ https://t.me/hammamghaleh https://eitaa.com/moozehmajazi

آهنگ خانه تکانی داریم بااجرای گروه موسیقی کُر موزه مجازی حمام قلعه ۱۴۰۲/۱۲/۲۵ https://t.me/hammamghaleh https://eitaa.com/moozehmajaz

🪴آئین #نو_اوستی یکی از رسومات عید نوروز طبق نوشته مرحوم بابا صفری در صفحه ۱۰۸ جلد دوم کتاب اردبیل در گذرگاه تاریخ “رسم عمومی بر آن بود، همان گونه که شب چهارشنبه‌سوری از روی آتش می‌پریدند، صبح چهارشنبه هم از روی آب جاری بگذرند. نگار اسدی موزه مجازی حمام قلعه ۱۴۰۲/۱۲/۲۶ https://t.me/hammamghaleh https://eitaa.com/moozehmajaz

#نو_اوستی(سرآب،سرچشمه) آثارباقی مانده از #نو وآسیاب مرحوم حاج نوروزعلی رشیدی، نامی آشنا درحمام قلعه که تا دو،سه دهه پیش، محل رفت وآمددخترکانی بودکه برای شستشوی ظروف یا آبکشی البسه، به آنجا مراجعه می کردند محلی درجنب منزل مرحوم محمد صفاییان که روزگاری با ترافیک انسانی،روبرو بود. متاسفانه امروزه نه از آب، خبری هست و نه از گردش آسیاب، نه ازغلغله #سرآب که همه ساله در صبح روز #اخیرچرشنبه، با پریدن دخترکان به این طرف و آن طرف جوی و با خواندن "آتیل،ماتیل چرشنبه اینه کیمئن بختیم آچیل چرشنبه" همهمه ی مضاعفی نسبت به روزهای دیگر، برقرار بود.یادش بخیر! چه بسا درطول زمان طلسم بخت بسیاری از دختران در همین محل بازشد و راهی خانه بخت شدند. #نو به محلی ازجوی گفته می شودکه آب بصورت ناودانی از آن عبورمی کندکلماتی، مانند ترنو، نوآ، قوشنوآ، شورترنو، ترنشو با نو هم ریشه اندشاید ناوه و ناودان فارسی هم با آن قرابتی داشته باشند همچنین وجه تسمیه #نودره درشهرکلات هم،همین باشدکه جوی آبی ازآن می گذشته و #سرآب بوده است. ✍علی کوهستانی اسیق سو🌹 موزه مجازی حمام قلعه ۱۴۰۲/۱۲/۲۶ https://t.me/hammamghaleh https://eitaa.com/moozehmajaz

آهنگ "بنشین بر لب جوی و گذر عمر ببین" خواننده: شادروان ایرج بسطامی شاعر:حافظ شیرازی موزه مجازی حمام قلعه ۱۴۰۲/۱۲/۲۶ https://t.me/hammamghaleh https://eitaa.com/moozehmajaz

کهن‌ترین لهجه‌ی زبان تُرکی جزو آثار ملی ایران به ثبت رسید. ۱۴۰۲/۱۲/۲۶ معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان مرکزی خبر داد که تُرکی خلجی در فهرست میراث ناملموس ملی ایران ثبت شده است. حسین محمودی در این باره اظهار کرد: تُرکی خلجی کهن‌ترین لهجه‌ی زبان تُرکی است که در حال حاضر تنها گویشورانی در منطقه‌ی مرکزی ایران دارد. وی افزود: این زبان در استان مرکزی در شهر تلخاب واقع در شهرستان فراهان و برخی از روستاهای شهرستان‌های فراهان، آشتیان، تفرش و اراک تکلم می‌شود. با توجه به اینکه تعداد گویشوران این زبان زیاد نیست، به‌‌شدت در معرض آسیب قرار دارد. محمودی اظهار کرد: ثبت ملی ادبیات شفاهی تُرکی خلجی شامل ضرب‌المثل‌ها، اشعار محلی، چیستان‌ها و ... می‌تواند به بقای این سرمایه‌ی ملی یاری برساند. وی خاطرنشان کرد: زبان‌ها، گویش‌ها و لهجه‌های موجود در هر کشور، بخش بزرگی از میراث فرهنگی ناملموس آن جوامع محسوب شده و خاستگاه و پیوند دهنده‌ی بسیاری از عناصر فرهنگی هستند. @turkanxorasan موزه مجازی حمام قلعه ۱۴۰۲/۱۲/۲۷ https://t.me/hammamghaleh https://eitaa.com/moozehmajaz

درماه مبارک رمضان،توزیع نذریهای مختلفی ازجمله حلوا، شیربرنج وشله زردازاقلامی می باشندکه درحمام قلعه،رواج بیشتری دارد بافرارسیدن فصل بهاروفراوان شدن شیر،توزیع شیربرنج نسبت به دیگرنذورات پیشی می گیردزیرا،هم غذایی کامل است،هم طرفداربیشتری دارد،هم پخت آن آسان وزمان کمتری لازم دارد پس از آن شله زردوحلوا،طرفداران خاص خودرادارند. پخت هرکدام ازآنها،مهارت وفوت فن خاص خودرا،می طلبدبادیدن کلیپ بالا،با فوت وفن پخت شله زردآشنا خواهیدشد.امیدواریم که موردپسندتان واقع شده ودرپخت نذریهایتان به کارتان بیاید.التماس دعا🤲 موزه مجازی حمام قلعه ۱۴۰۲/۱۲/۲۷ https://t.me/hammamghaleh https://eitaa.com/moozehmajaz

کاروان درناها، در آسمان کلات زیبا ÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷                    دونیا دونیا  کرواندو  کئچر،   چوءل  قالادو آت مینیب،  آتلی  چاپار،  یول  قالادو دورنا  دنگیزدا  یاشار،    قاطار  قاطار کوءچ کوءچار،دورنا اوچار،کوءل قالادو یاز گلر،   بولوت  یاغار،    گول  آچیلار نه   شقایق    لاله،     سونبول    قالادو آپارار      یئل      آغاجین،     یارپاقونو نه  گولوستاندا،    قیزیل گول   قالادو شمع  و  پروانه  و  گول، کول اولادو نه     غزلخوانی         بولبول     قالادو بیراوءلوم، بیرآیریلیق، بیر یوخسیلیق اولماسا   بو  دونیا،     مقبول    قالادو سئودانین،شیرین دیلی،شیرین سوءزی بال تکین،   دیل اوجوندا،  بول قالادو علی کوهستانی اسیق سو(سئودا)🌹 موزه مجازی حمام قلعه ۱۴۰۲/۱۲/۲۸ https://t.me/hammamghaleh https://eitaa.com/moozehmajaz

آهنگ " ای کاروان " آشیق محمدفرزانگان موزه مجازی حمام قلعه ۱۴۰۲/۱۲/۲۸ https://t.me/hammamghaleh https://eitaa.com/moozehmajaz

#نوستالوژی عکس یادگاری از شادروان حسینعلی لشکری، به همراه کربلایی جعفر کوهستانی آشیقی که به دیگران شادی و بر دل همگان روشنایی هدیه می کرد در همان حالی که غم و غصه های خود را،در دل پنهان می ساخت. در آستانه سال نو هستیم برایش از خداوند بزرگ طلب آمرزش نموده و جهت شادی روحش فاتحه ای نثار،می نماییم روانش شاد و یادش گرامی باد! ارسالی خانم عاطفه کوهستانی موزه مجازی حمام قلعه ۱۴۰۲/۱۲/۲۸ https://t.me/hammamghaleh https://eitaa.com/moozehmajaz

آن روزهایی را فراموش مکن که برای چیزهایی دعا می‌کردی که الان داری!

موزه مجازی حمام قلعه ۱۴۰۲/۱۲/۲۸ https://t.me/hammamghaleh https://eitaa.com/moozehmajaz

روش آسان پخت حلوا طاعات و عباداتتان قبول درگاه حق باد! موزه مجازی حمام قلعه ۱۴۰۲/۱۲/۲۹ https://t.me/hammamghaleh https://eitaa.com/moozehmajaz

#فولکلور،ائل بیلیمی،دانش عامه #آیینهاورسمها #عیدنوروز درحمام قلعه نوروزیکی ازاعیادباستانی ایرانیان است که همهءاقوام ایرانی آن را گرامی میدارندبنابربرخی نظریه هاپیشینه آن به هزاران سال پیش ازمیلادمیرسددرباره پیدایش آن نیزنظرهای مختلفی وجود دارددراین میان آنچه که اهمیت دارد آن است که تمام اقوام ایرانی,این عید ملی را,جشن میگیرندآیینی که درمناطق مختلف کشوربه سبک وسیاقهای متفاوتی اجرامیگردددرحمام قلعه نیز,ازدیربازآن راجشن میگرفتند. مقدمات برگزاری عیددرحمام قلعه معمولاًازده روزمانده به #نوروز باخانه تکانی ورویاندن گندم (بوقدی گؤیارتماق)آغازمی شد وبامراسمات اخیرچرشنبئ وقارابایرام تا"نوروز"ادامه مییافت وسرانجام باسیزده بدربه پایان میرسید. هرساله,قبل ازفرارسیدن"نوروز" مقداری ازجوانه های گندم را کوبیده آب آن راصاف میکردندوبا آرد گندم,به"سمنو"که به زبان ترکی "سومنی"گفته میشدتبدیل می نمودندخانه تکانی وپختن سمنو نیز آدابی داشت:درخانه تکانی معتقدبودندکه گرد وغباروآلودگی را,اززندگی وکینه وکدورت را,ازدل باید زدود ودرسال نو,زندگی نوی را,بایدشروع کردلذا,تمام دردیوارهای خانه ولوازم منزل را,گردگیری مینمودند وفرشهارا می تکاندندوپرده ها را,با لاجوردمی شستند همچنین کسانی که به هردلیلی بایکدیگر, قهربودندآشتی کرده ودرسال نو به دیدو بازدیدمی پرداختند. درپختن سمنوابتداکسی که قصد بارکردن دیگ سمنوراداشت دوستان وبستگان خودراباخبرمیکردآنان نیزجهت کوبیدن وصاف کردن جوانه ها به کمک صاحب دیگ می آمدندقبل ازآنکه دیگ رابارکنند مقداری ازآب سمنورادرظرفی جدا میکردند وبقیه رابارگذاشته پخت مینمودندازآنجا که معتقدبودند سمنوازبرکات است ومیمنت دارد لذا درداخل ظرفی که آب سمنو ریخته بودند اشیایی مانند انگشتر,سکه,سنجاق و...می انداختند آنگاه دختران دم بخت یاخانمهای بارداروهرکس دیگری که آرزویانیتی داشت دست خودرابه داخل ظرف برده اولین شیئی راکه به دستش میرسیدبرمیداشت آنگاه آرزویش راباآن می سنجید مثلا ًاگر به دست دخترخانمی انگشتر می آمد اعتقاد داشت که درسال نوعروس خواهدشدویاسکه ای به دست خانمی باردار میرسید معتقدبودکه فرزندش پسر واگر سنجاقی می آمدفرزندش دخترخواهدبودسمنورانیزمانندنذورات دیگر,بین بستگان وهمسایگان تقسیم میکردند ازدیگر رسومات گستردن وچیدن سفره ی هفت سین بودمعمولاًدراین سفره کسی دنبال هفت چیزی که حرف اول نامش"سین"باشدنبوداین نوع هفت سین جورکردن دردهه های اخیردرحمام قلعه رایج شده است درصورتی که قبلا به جهت مقدس دانستن عددهفت,هفت قلم ازبرکات خداوندرا که سمنونماد یکی از این برکات بوددرسفره می گذاشتندبه لحاظ زبانی هم هفت سین فارسی قطعاًدرزبان ترکی هفت سین نخواهد بود.بنابراین,هفت برکت رابه شرح ذیل در سفره قرار میدادند: ۱-برکت آسمانی مانند:قرآن وآینه,که قرآن نماددین باوری وخداجویی وآینه نمادخلقت وصداقت بود ۲-برکت زمین,مانند:قورقاوسمنو که گندم,نمادبرکت درزندگی وسمنو نمادخیروبرکت وزایش وباروری بود ۳-برکت آب مانند:آب وماهی,آب نشانه بیرنگی ورمزبقاوروشنی ماهی نشان تازگی شادابی,تکاپو وسرزندگی بود ۴-برکت رویاندن مانند:سبزی که نمادطراوت وخرمی وسرسبزی نوزیستی ونوزایی,باروری وسادگی وایثاروخیرو برکت بود ۵-برکت درخت مانند:سیب وسنجد سیب نماد عشق ومهرورزی ودلدادگی وزایندگی وسنجدسمبل عشق ودلباختگی بود ۶-برکت حیوان مانند:تخم مرغ که نمادآفرینش,زایش وباروری بود ۷-برکت دادوستدمانند:سکه که نشانه ثروت ودارندگی ودرآمدبود #برخی ازاین برکات مانندقرآن،آینه نان, تخم مرغ, سیب, انار, قند,درمراسم "نارآتماق" درعروسیهانیزدیده می شود. سفره عیدرادراتاقی می گستردند علاوه برهفت برکت,موادپذیرایی رانیز,باتوجه به وسعشان برآن می چیدندتاکسانی که به دیدارمی آیند درکنارسفره نشسته وازآنها استفاده کنندموادپذیرایی ساده وعمدتاًتولیدخودشان بودازقبیل: قورقا,نخود,کشمش,تخمه,توت خشک,برگه,شکلات بیسکویت,میوه و... در"نوروز"لباس نوبرتن کرده,برای هم دعانموده,به دیدوبازدید آماده می شدندابتداکوچکترها,به دیداربزرگترهامی رفتند,سپس بزرگترها,بازدید,پس میدادندبرای کودکان نیز,مبلغی عیدی هدیه کرده ونخود کشمش درجیبشان میریختند. اگرخانواده ای عروس دوران عقد داشت هدایایی را,آماده کرده به محض آمدن عروس برای دیدار انعام می دادندعلاوه برآن درایام نوروزجمعی ازبانوان,هدایایی رااز طرف خانواده دامادطی مراسمی که بانواختن ساز وشادی همراه بودبه خانواده عروس می بردند. ازدیگرمراسمهاکه درسال نوانجام می شد پختن آش نذری بلغور (یارمه لی آش)درایام سیزده بدر,بود,آش رابه صورت شراکتی می پختندوباحضوردسته جمعی درپای درختان نظرکرده مانند:درخت چناراسیق سو ودرخت بیدخواجه درقوتورسویی, مصرف کرده ونحوست سیزده رانیز, باگشتن درطبیعت,بدرمی کردند.آنگاه زندگی جدیددرسال نو آغاز می گردید. ✍علی کوهستانی اسیق سو🌹 ۱۴۰۲/۱۲/۲۹ https://t.me/hammamghaleh

#برکت_سفره_سی درگذشته حمام قلعه سفره ای به نام #هفت_سین وجود نداشت زیرا اقلام آن، با واژگان فارسی جور می شودکه،قطعاً درزبان ترکی غیرازآن خواهد بودبنابراین سفره عیدرابا اقلامی از برکات الهی که ذیلاً شرح آن می رودمی چیدند. برخی ازباستانشناسان معتقدند این سفره رادردوره هخامنشیان #هفت_چین ودردوره اشکانیان وساسانیان #هفت_شین می نامیدنداما پس ازاسلام آوردن ایرانیان به جهت حرام بودن برخی ازاقلام هفت شین،آن رابه هفت سین بدل ساختند. درمیان اقوام مختلف ایران وملتهای حوزه #نوروز این سفره رابانامهای دیگری مانند هفت شین،هفت میم،هفت میوه،یئدی برکت،برکت سفره سی و...نیزمی چینند. اقلام سفره هفت برکت عبارتند از: #یئربرکتی(بوغدا، نان، قورقا، عدس، سومنی) رمزبرکت و شیرینی زندگی #آقاج_برکتی(آلما،ایده)نماد سلامتی #گوءی_برکتی(قرآن،آینه)نماد دین باوری،صداقت #گوءیرمک_برکتی(گوءی)رمز طراوت وسرسبزی #آل_وئربرکتی(سیککه)نشان ثروت ودارندگی #حئیوان_برکتی(یومورتا)نماد زایش وآفرینش #سوبرکتی(سو،بالیق)رمززندگی،روشنی جورکردن اقلام هفت سین در دهه های اخیر،درحمام قلعه رایج شده است. ✍علی کوهستانی اسیق سو🌹 ۱۴۰۲/۱۲/۲۹ https://t.me/hammamghaleh