#ئوی_چیخرتماق(خانه تکانی)

#فولکلور،ائل بیلیمی،دانش عامه #رسمهاوآیینها #ئوی_چیخرتماق(خانه تکانی) خانه تکانی یکی از سنتهای کهن ایرانیان است.گفته می شود ریشه در آیین های زرتشت دارد.ایرانیان باستان معتقد بودند که شیطان و ارواح بد در گوشه های تاریک خانه ساکن هستندلذا در آستانه ی سال نو،اقدام به خانه تکانی می کردند ،به خود رسیدگی می نمودند ناخونها و موهایشان را،کوتاه می کردند و لباس نو می پوشیدند. مسلماً اجرای این مراسم از گذشته تا به حال تغییراتی داشته است.اما این سنت دیرپای همواره بر پایه تمیزی وپاکیزگی و رعایت اصول بهداشتی استوار بوده است سنتی که بعد از اسلام آوردن ایرانیان، مورد تایید دین مبین اسلام نیز،قرار گرفت و تاکنون در میان تمام اقوام ایرانی، به اجرا گذاشته می شود. #یادآوری:قبلاً یادآورشده ایم که شریعت مبین اسلام پس از فتح سرزمینهای دیگر، تمام آیینها ورسومات ملل تازه مسلمان را،منسوخ ومنکوب نساخت بلکه برخی را،عیناً تایید نمود برخی را نیز،محتوا بخشید که آیینهای ایام سال نو ایرانیان از جمله ی آنهاست. طبق نظر اسلام خداوند زیباست و زیبایی را دوست دارد(انالله جمیل ویحب الجمال) لذا انبیا الهی به ویژه پیامبر مکرم اسلام هماره مردم را،به نظافت و پاکیزگی دعوت می کرده اند تا جایی که رسول گرامی اسلام فرمودند: النظافت من الایمان یعنی پاکیزکی از ایمان است. بنابر آنچه که گفته شد مردم حمام قلعه نیز، از دیرباز در آستانه ی سال نو، اقدام به خانه تکانی و نو نوار کردن منزل و البسه ی خود می نمودند یعنی تمام لوازم منزل، اعم از فرش، لباس و ظروف آشپزخانه را،می شستند ظرف های مسی را،سفیدکاری و قلع اندود،در و دیوار و پنجره ها را،گردگیری می نمودند دکور خانه ها را،تغییر می دادند، خانه های کاهگلی را،سفیدکاری می کردند خانه های گچکاری شده را،با لاجورد رنگ آمیزی می نمودند، لوازم غیرقابل مصرف را، دور می ریختند، بخصوص ظروف سفالی مانند کوزه های آب که به مدت طولانی مورد استفاده قرار گرفته بودند و محلی برای تجمع موجودات ذره بینی شده بودند را، پر از آب کرده و درشب چهارشنبه سوری، به نشانه دوری از نحوست و بدشگونی از پشت بام ها، به پایین می انداختند و می شکستند تا کوزه های نو را، جایگزین آنها نمایند که البته این ابیات معروف را نیز، بر زبان می راندند: چیلله چیخدی،بهار گلدی کوزه  سیندی،  نهار گلدی بولبول گلدی،  سار گلدی دنه  دنه        نار    گلدی یقیناً تمام کارهایی که یاد شد نمادین و نشانه ای از تحولی بزرگ در طبیعت و به تبع آن، توجه به عالم معنا یعنی امور معنوی و درونی انسان و معاد بود. به ویژه آن که ضمن رسیدگی به امور بهداشت فردی لباس نو به تن می کردند و با فرارسیدن سال نو، به دیدار اقوام و خویشان می رفتند و دید و بازدید می نمودند،خاطرات بد، پلیدی های مادی و روحی، کینه و دشمنی ها را، مانند دیگر لوازم بی مصرف به دور می ریختند که حکایت از تحول روحی،اخلاقی و درونی،همچنین تغییر رفتار و رهایی آنان از تعلقات و وابستگی های دنیوی داشت. از دیگر مزایای این سنت حسنه، آن بود که با خانه تکانی، به محل زندگی افراد نظم و ترتیبی داده می شد و محیط زندگیشان از یکنواختی و انباشتگی لوازم و وسایل بیرون می آمد که البته موجبات شادی،طراوت و شادابی و سلامت روح و آرامش روانی اعضای خانواده را،فراهم می ساخت ضمن آنکه این کار چون به صورت دسته جمعی و با تشریک مساعی اعضای خانواده، بخصوص کودکان انجام می گرفت، جو صمیمانه ای را،میان اعضای خانواده به وجود می آورد، امری که یقیناً موجب تقویت حس ضابطه مندی و مسئولیت پذیری در کودکان نیز،می شد. یقیناً بزرگداشت آیین ها و سنت های ملی و مذهبی احترام به هویت ملی و فرهنگی و حفظ داشته های فرهنگ بومی است که نسل جدید ایرانیان را، از تقلید کورکورانه فرهنگ های مهاجم و بیگانه بی نیاز، می سازد امری که امروزه به سبب هجمه وسیع فرهنگ های بیگانه، در رسانه های گروهی و فضای مجازی، شدیداً به انجام آن احساس نیاز می شود لذا این تکلیف بر دوش نسل فعلی ایرانیان است که با معرفی وتبیین فلسفه ی آیین ها،سنت ها و رسومات ملی و مذهبی بومی، به نحو جذاب و مناسبی نسل های آینده را، در برابر این هجمه نابرابر فرهنگی مصون  و محفوظ نگه دارند. ✍علی کوهستانی اسیق سو🌹 موزه مجازی حمام قلعه ۱۴۰۲/۱۲/۲۵ https://t.me/hammamghaleh https://eitaa.com/moozehmajazi

آهنگ خانه تکانی داریم بااجرای گروه موسیقی کُر موزه مجازی حمام قلعه ۱۴۰۲/۱۲/۲۵ https://t.me/hammamghaleh https://eitaa.com/moozehmajaz

🪴آئین #نو_اوستی یکی از رسومات عید نوروز طبق نوشته مرحوم بابا صفری در صفحه ۱۰۸ جلد دوم کتاب اردبیل در گذرگاه تاریخ “رسم عمومی بر آن بود، همان گونه که شب چهارشنبه‌سوری از روی آتش می‌پریدند، صبح چهارشنبه هم از روی آب جاری بگذرند. نگار اسدی موزه مجازی حمام قلعه ۱۴۰۲/۱۲/۲۶ https://t.me/hammamghaleh https://eitaa.com/moozehmajaz

#نو_اوستی(سرآب،سرچشمه) آثارباقی مانده از #نو وآسیاب مرحوم حاج نوروزعلی رشیدی، نامی آشنا درحمام قلعه که تا دو،سه دهه پیش، محل رفت وآمددخترکانی بودکه برای شستشوی ظروف یا آبکشی البسه، به آنجا مراجعه می کردند محلی درجنب منزل مرحوم محمد صفاییان که روزگاری با ترافیک انسانی،روبرو بود. متاسفانه امروزه نه از آب، خبری هست و نه از گردش آسیاب، نه ازغلغله #سرآب که همه ساله در صبح روز #اخیرچرشنبه، با پریدن دخترکان به این طرف و آن طرف جوی و با خواندن "آتیل،ماتیل چرشنبه اینه کیمئن بختیم آچیل چرشنبه" همهمه ی مضاعفی نسبت به روزهای دیگر، برقرار بود.یادش بخیر! چه بسا درطول زمان طلسم بخت بسیاری از دختران در همین محل بازشد و راهی خانه بخت شدند. #نو به محلی ازجوی گفته می شودکه آب بصورت ناودانی از آن عبورمی کندکلماتی، مانند ترنو، نوآ، قوشنوآ، شورترنو، ترنشو با نو هم ریشه اندشاید ناوه و ناودان فارسی هم با آن قرابتی داشته باشند همچنین وجه تسمیه #نودره درشهرکلات هم،همین باشدکه جوی آبی ازآن می گذشته و #سرآب بوده است. ✍علی کوهستانی اسیق سو🌹 موزه مجازی حمام قلعه ۱۴۰۲/۱۲/۲۶ https://t.me/hammamghaleh https://eitaa.com/moozehmajaz

آهنگ "بنشین بر لب جوی و گذر عمر ببین" خواننده: شادروان ایرج بسطامی شاعر:حافظ شیرازی موزه مجازی حمام قلعه ۱۴۰۲/۱۲/۲۶ https://t.me/hammamghaleh https://eitaa.com/moozehmajaz

کهن‌ترین لهجه‌ی زبان تُرکی جزو آثار ملی ایران به ثبت رسید. ۱۴۰۲/۱۲/۲۶ معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان مرکزی خبر داد که تُرکی خلجی در فهرست میراث ناملموس ملی ایران ثبت شده است. حسین محمودی در این باره اظهار کرد: تُرکی خلجی کهن‌ترین لهجه‌ی زبان تُرکی است که در حال حاضر تنها گویشورانی در منطقه‌ی مرکزی ایران دارد. وی افزود: این زبان در استان مرکزی در شهر تلخاب واقع در شهرستان فراهان و برخی از روستاهای شهرستان‌های فراهان، آشتیان، تفرش و اراک تکلم می‌شود. با توجه به اینکه تعداد گویشوران این زبان زیاد نیست، به‌‌شدت در معرض آسیب قرار دارد. محمودی اظهار کرد: ثبت ملی ادبیات شفاهی تُرکی خلجی شامل ضرب‌المثل‌ها، اشعار محلی، چیستان‌ها و ... می‌تواند به بقای این سرمایه‌ی ملی یاری برساند. وی خاطرنشان کرد: زبان‌ها، گویش‌ها و لهجه‌های موجود در هر کشور، بخش بزرگی از میراث فرهنگی ناملموس آن جوامع محسوب شده و خاستگاه و پیوند دهنده‌ی بسیاری از عناصر فرهنگی هستند. @turkanxorasan موزه مجازی حمام قلعه ۱۴۰۲/۱۲/۲۷ https://t.me/hammamghaleh https://eitaa.com/moozehmajaz

درماه مبارک رمضان،توزیع نذریهای مختلفی ازجمله حلوا، شیربرنج وشله زردازاقلامی می باشندکه درحمام قلعه،رواج بیشتری دارد بافرارسیدن فصل بهاروفراوان شدن شیر،توزیع شیربرنج نسبت به دیگرنذورات پیشی می گیردزیرا،هم غذایی کامل است،هم طرفداربیشتری دارد،هم پخت آن آسان وزمان کمتری لازم دارد پس از آن شله زردوحلوا،طرفداران خاص خودرادارند. پخت هرکدام ازآنها،مهارت وفوت فن خاص خودرا،می طلبدبادیدن کلیپ بالا،با فوت وفن پخت شله زردآشنا خواهیدشد.امیدواریم که موردپسندتان واقع شده ودرپخت نذریهایتان به کارتان بیاید.التماس دعا🤲 موزه مجازی حمام قلعه ۱۴۰۲/۱۲/۲۷ https://t.me/hammamghaleh https://eitaa.com/moozehmajaz

کاروان درناها، در آسمان کلات زیبا ÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷                    دونیا دونیا  کرواندو  کئچر،   چوءل  قالادو آت مینیب،  آتلی  چاپار،  یول  قالادو دورنا  دنگیزدا  یاشار،    قاطار  قاطار کوءچ کوءچار،دورنا اوچار،کوءل قالادو یاز گلر،   بولوت  یاغار،    گول  آچیلار نه   شقایق    لاله،     سونبول    قالادو آپارار      یئل      آغاجین،     یارپاقونو نه  گولوستاندا،    قیزیل گول   قالادو شمع  و  پروانه  و  گول، کول اولادو نه     غزلخوانی         بولبول     قالادو بیراوءلوم، بیرآیریلیق، بیر یوخسیلیق اولماسا   بو  دونیا،     مقبول    قالادو سئودانین،شیرین دیلی،شیرین سوءزی بال تکین،   دیل اوجوندا،  بول قالادو علی کوهستانی اسیق سو(سئودا)🌹 موزه مجازی حمام قلعه ۱۴۰۲/۱۲/۲۸ https://t.me/hammamghaleh https://eitaa.com/moozehmajaz

آهنگ " ای کاروان " آشیق محمدفرزانگان موزه مجازی حمام قلعه ۱۴۰۲/۱۲/۲۸ https://t.me/hammamghaleh https://eitaa.com/moozehmajaz

#نوستالوژی عکس یادگاری از شادروان حسینعلی لشکری، به همراه کربلایی جعفر کوهستانی آشیقی که به دیگران شادی و بر دل همگان روشنایی هدیه می کرد در همان حالی که غم و غصه های خود را،در دل پنهان می ساخت. در آستانه سال نو هستیم برایش از خداوند بزرگ طلب آمرزش نموده و جهت شادی روحش فاتحه ای نثار،می نماییم روانش شاد و یادش گرامی باد! ارسالی خانم عاطفه کوهستانی موزه مجازی حمام قلعه ۱۴۰۲/۱۲/۲۸ https://t.me/hammamghaleh https://eitaa.com/moozehmajaz

آن روزهایی را فراموش مکن که برای چیزهایی دعا می‌کردی که الان داری!

موزه مجازی حمام قلعه ۱۴۰۲/۱۲/۲۸ https://t.me/hammamghaleh https://eitaa.com/moozehmajaz

روش آسان پخت حلوا طاعات و عباداتتان قبول درگاه حق باد! موزه مجازی حمام قلعه ۱۴۰۲/۱۲/۲۹ https://t.me/hammamghaleh https://eitaa.com/moozehmajaz

#فولکلور،ائل بیلیمی،دانش عامه #آیینهاورسمها #عیدنوروز درحمام قلعه نوروزیکی ازاعیادباستانی ایرانیان است که همهءاقوام ایرانی آن را گرامی میدارندبنابربرخی نظریه هاپیشینه آن به هزاران سال پیش ازمیلادمیرسددرباره پیدایش آن نیزنظرهای مختلفی وجود دارددراین میان آنچه که اهمیت دارد آن است که تمام اقوام ایرانی,این عید ملی را,جشن میگیرندآیینی که درمناطق مختلف کشوربه سبک وسیاقهای متفاوتی اجرامیگردددرحمام قلعه نیز,ازدیربازآن راجشن میگرفتند. مقدمات برگزاری عیددرحمام قلعه معمولاًازده روزمانده به #نوروز باخانه تکانی ورویاندن گندم (بوقدی گؤیارتماق)آغازمی شد وبامراسمات اخیرچرشنبئ وقارابایرام تا"نوروز"ادامه مییافت وسرانجام باسیزده بدربه پایان میرسید. هرساله,قبل ازفرارسیدن"نوروز" مقداری ازجوانه های گندم را کوبیده آب آن راصاف میکردندوبا آرد گندم,به"سمنو"که به زبان ترکی "سومنی"گفته میشدتبدیل می نمودندخانه تکانی وپختن سمنو نیز آدابی داشت:درخانه تکانی معتقدبودندکه گرد وغباروآلودگی را,اززندگی وکینه وکدورت را,ازدل باید زدود ودرسال نو,زندگی نوی را,بایدشروع کردلذا,تمام دردیوارهای خانه ولوازم منزل را,گردگیری مینمودند وفرشهارا می تکاندندوپرده ها را,با لاجوردمی شستند همچنین کسانی که به هردلیلی بایکدیگر, قهربودندآشتی کرده ودرسال نو به دیدو بازدیدمی پرداختند. درپختن سمنوابتداکسی که قصد بارکردن دیگ سمنوراداشت دوستان وبستگان خودراباخبرمیکردآنان نیزجهت کوبیدن وصاف کردن جوانه ها به کمک صاحب دیگ می آمدندقبل ازآنکه دیگ رابارکنند مقداری ازآب سمنورادرظرفی جدا میکردند وبقیه رابارگذاشته پخت مینمودندازآنجا که معتقدبودند سمنوازبرکات است ومیمنت دارد لذا درداخل ظرفی که آب سمنو ریخته بودند اشیایی مانند انگشتر,سکه,سنجاق و...می انداختند آنگاه دختران دم بخت یاخانمهای بارداروهرکس دیگری که آرزویانیتی داشت دست خودرابه داخل ظرف برده اولین شیئی راکه به دستش میرسیدبرمیداشت آنگاه آرزویش راباآن می سنجید مثلا ًاگر به دست دخترخانمی انگشتر می آمد اعتقاد داشت که درسال نوعروس خواهدشدویاسکه ای به دست خانمی باردار میرسید معتقدبودکه فرزندش پسر واگر سنجاقی می آمدفرزندش دخترخواهدبودسمنورانیزمانندنذورات دیگر,بین بستگان وهمسایگان تقسیم میکردند ازدیگر رسومات گستردن وچیدن سفره ی هفت سین بودمعمولاًدراین سفره کسی دنبال هفت چیزی که حرف اول نامش"سین"باشدنبوداین نوع هفت سین جورکردن دردهه های اخیردرحمام قلعه رایج شده است درصورتی که قبلا به جهت مقدس دانستن عددهفت,هفت قلم ازبرکات خداوندرا که سمنونماد یکی از این برکات بوددرسفره می گذاشتندبه لحاظ زبانی هم هفت سین فارسی قطعاًدرزبان ترکی هفت سین نخواهد بود.بنابراین,هفت برکت رابه شرح ذیل در سفره قرار میدادند: ۱-برکت آسمانی مانند:قرآن وآینه,که قرآن نماددین باوری وخداجویی وآینه نمادخلقت وصداقت بود ۲-برکت زمین,مانند:قورقاوسمنو که گندم,نمادبرکت درزندگی وسمنو نمادخیروبرکت وزایش وباروری بود ۳-برکت آب مانند:آب وماهی,آب نشانه بیرنگی ورمزبقاوروشنی ماهی نشان تازگی شادابی,تکاپو وسرزندگی بود ۴-برکت رویاندن مانند:سبزی که نمادطراوت وخرمی وسرسبزی نوزیستی ونوزایی,باروری وسادگی وایثاروخیرو برکت بود ۵-برکت درخت مانند:سیب وسنجد سیب نماد عشق ومهرورزی ودلدادگی وزایندگی وسنجدسمبل عشق ودلباختگی بود ۶-برکت حیوان مانند:تخم مرغ که نمادآفرینش,زایش وباروری بود ۷-برکت دادوستدمانند:سکه که نشانه ثروت ودارندگی ودرآمدبود #برخی ازاین برکات مانندقرآن،آینه نان, تخم مرغ, سیب, انار, قند,درمراسم "نارآتماق" درعروسیهانیزدیده می شود. سفره عیدرادراتاقی می گستردند علاوه برهفت برکت,موادپذیرایی رانیز,باتوجه به وسعشان برآن می چیدندتاکسانی که به دیدارمی آیند درکنارسفره نشسته وازآنها استفاده کنندموادپذیرایی ساده وعمدتاًتولیدخودشان بودازقبیل: قورقا,نخود,کشمش,تخمه,توت خشک,برگه,شکلات بیسکویت,میوه و... در"نوروز"لباس نوبرتن کرده,برای هم دعانموده,به دیدوبازدید آماده می شدندابتداکوچکترها,به دیداربزرگترهامی رفتند,سپس بزرگترها,بازدید,پس میدادندبرای کودکان نیز,مبلغی عیدی هدیه کرده ونخود کشمش درجیبشان میریختند. اگرخانواده ای عروس دوران عقد داشت هدایایی را,آماده کرده به محض آمدن عروس برای دیدار انعام می دادندعلاوه برآن درایام نوروزجمعی ازبانوان,هدایایی رااز طرف خانواده دامادطی مراسمی که بانواختن ساز وشادی همراه بودبه خانواده عروس می بردند. ازدیگرمراسمهاکه درسال نوانجام می شد پختن آش نذری بلغور (یارمه لی آش)درایام سیزده بدر,بود,آش رابه صورت شراکتی می پختندوباحضوردسته جمعی درپای درختان نظرکرده مانند:درخت چناراسیق سو ودرخت بیدخواجه درقوتورسویی, مصرف کرده ونحوست سیزده رانیز, باگشتن درطبیعت,بدرمی کردند.آنگاه زندگی جدیددرسال نو آغاز می گردید. ✍علی کوهستانی اسیق سو🌹 ۱۴۰۲/۱۲/۲۹ https://t.me/hammamghaleh

#برکت_سفره_سی درگذشته حمام قلعه سفره ای به نام #هفت_سین وجود نداشت زیرا اقلام آن، با واژگان فارسی جور می شودکه،قطعاً درزبان ترکی غیرازآن خواهد بودبنابراین سفره عیدرابا اقلامی از برکات الهی که ذیلاً شرح آن می رودمی چیدند. برخی ازباستانشناسان معتقدند این سفره رادردوره هخامنشیان #هفت_چین ودردوره اشکانیان وساسانیان #هفت_شین می نامیدنداما پس ازاسلام آوردن ایرانیان به جهت حرام بودن برخی ازاقلام هفت شین،آن رابه هفت سین بدل ساختند. درمیان اقوام مختلف ایران وملتهای حوزه #نوروز این سفره رابانامهای دیگری مانند هفت شین،هفت میم،هفت میوه،یئدی برکت،برکت سفره سی و...نیزمی چینند. اقلام سفره هفت برکت عبارتند از: #یئربرکتی(بوغدا، نان، قورقا، عدس، سومنی) رمزبرکت و شیرینی زندگی #آقاج_برکتی(آلما،ایده)نماد سلامتی #گوءی_برکتی(قرآن،آینه)نماد دین باوری،صداقت #گوءیرمک_برکتی(گوءی)رمز طراوت وسرسبزی #آل_وئربرکتی(سیککه)نشان ثروت ودارندگی #حئیوان_برکتی(یومورتا)نماد زایش وآفرینش #سوبرکتی(سو،بالیق)رمززندگی،روشنی جورکردن اقلام هفت سین در دهه های اخیر،درحمام قلعه رایج شده است. ✍علی کوهستانی اسیق سو🌹 ۱۴۰۲/۱۲/۲۹ https://t.me/hammamghaleh

آهنگ طنز ترکی "گلمه آماندی بایرام" خواننده: سجاد رسولی موزه مجازی حمام قلعه ۱۴۰۲/۱۲/۲۹ https://t.me/hammamghaleh https://eitaa.com/moozehmajaz

آهنگ نوستالوژی "گل اومد،بهاراومد،میرم به صحرا" خواننده:محسن علی پناه موزه مجازی حمام قلعه ۱۴۰۲/۱۲/۲۹ https://t.me/hammamghaleh https://eitaa.com/moozehmajaz

https://t.me/hammamghaleh https://eitaa.com/moozehmajaz

♦️آماده‌سازی هفت سین در صحن پیامبر اعظم (ص) حرم مظهر رضوی @rokhdadpress

با آرزوی بهترین ها برای همه شما گرامیان، سال نوتان مبارک باد! موزه مجازی حمام قلعه ۱۴۰۳/۱/۱ https://t.me/hammamghaleh https://eitaa.com/moozehmajaz

🎥 رهبر انقلاب سال ۱۴۰۳ را سالِ «جهش تولید با مشارکت مردم» نام‌گذاری کردند @Farsna

🎥 نوروز از کِی به ایران آمده؟ @Farsna