#فولکلور،ائل بیلیمی،دانش عامه #شاعران و موسیقی مقامی ترکی 🌹🌹"شاه ختایی" کیست؟🌹🌹 بی شک بسیاری ازشما بخصوص ترک زبانان این نام را،شنیده اید وباخودگفته اید که شاه ختایی دیگرکیست؟ البته بسیاری ازافراد ازجمله شاعران و هنرمندانی که برموسیقی فولکلوریک ترکی،دستی دارندبااین نام کاملاًآشنایند. #ختایی تخلصی است که شاه اسماعیل صفوی درسروده های خود،برگزیده بود.این شاه صفوی به جهت نبوغ سیاسیی که داشت درمیان علویان شمال تربیت شد و تقریباً ازسیزده سالگی به پادشاهی رسید وی اولین پادشاهی بودکه پس ازساسانیان توانست ایران را،یکپارچه ساخته وحکومت واحدی را در آن مستقرنماید.اوبرای رسیدن به هدف خود،مذهب شیعه را،رسمیت بخشید ودرتبلیغ آن حداکثرتلاش خودرا،نمود به گونه ای که ازشعروادب وهنرنیز، دراین راه بهره گرفت.حتی خودش نیز به سرودن شعر درمنقبت ائمه معصومین پرداخت. آثارمختلفی به زبان ترکی وفارسی ازوی به یادگارمانده است.به گونه ای که سرایش اولین مرثیه های مذهبی را نیز،به اونسبت می دهند.ازآنجا که، زاده اردبیل بودریشه رواج امروزه مرثیه دراردبیل را هم،به سروده های وی می رسانند. شاه اسماعیل درجهت تحکیم پایه های حکومت خود،به مذهب شیعه و زبان ترکی توجه خاص داشت زیرا،اکثر کارگزاران وی را قزلباشهای ترک تشکیل می دادند.شاه اسماعیل درسروده هایش"ختایی"درمعنای #گل تخلص می کرد.وی در سی وپنج سالگی نیز،درحالی که وسعت حکومتش ازآناتولی گرفته تاآذربایجان،افغانستان وقسمتهایی ازپاکستان امروزی شامل می شدبراثر بیماری حصبه دارفانی را، وداع گفت.ودر بقعه ی جدخود،شیخ صفی الدین در اردبیل به خاک سپرده شد. #یادآوری:ختایی معانی مختلفی دارد اما درمعنای گل،همان ساقه گلی که در نقش قالی و فرش،به صورتی موزون سراسر سطح را،می پیماید وهنرمند انواع گل،برگ و غنچه را،بر آن می گستراند می باشد.درنقشه ی فرشها، نقشهایی را که نمادی از درخت مانند تاک باشد #اسلیمی و اگر نمادی از گل باشد #ختایی می گویند. امروزه خوانندگان #ئیرترکی و #نوازندگان_دوتار درخراسان وخوانندگان و #نوازندگان در آذربایجان حتی #علویان ترکیه و در دیگرجاها،هنرخودرا،به سبک شاه ختایی ارائه می دهند. درکلیپ های ذیل نمونه ای از، سروده های شاه اسماعیل صفوی متخلص به "ختایی" و اجرای #موسیقی در مقام #ختایی را،توسط هنرمندانی از آذربایجان و خراسان مشاهده خواهید فرمود. ✍علی کوهستانی اسیق سو🌹 موزه مجازی حمام قلعه ۱۴۰۲/۱۰/۱۹ https://t.me/hammamghaleh

#فولکلور،ائل بیلیمی،دانش عامه #شاعران و موسیقی مقامی ترکی 🌹🌹🌹نوایی کیست؟🌹🌹🌹 قبلاًدرباره ی شاه اسماعیل صفوی متخلص به "ختایی" مطالبی را با عنوان "شاه ختایی کیست؟" به اطلاع دوستان رسانده ایم. امروزمطالبی را، در باره یکی دیگر از سیاستمداران هنرمند ترک به آگاهی دوستان، خواهیم رساند امیدواریم که موردپسند واقع گردد. همه شماعزیزان، درکتابهای تاریخ با نام #امیرعلیشیرنوایی وزیر با ذکاوت و با کفایت سلطان حسین بایقرا، آخرین پادشاه تیموری، کم و بیش آشنا شده اید.هر چند که برخی ازدوستان، ممکن است این پادشاه را، باسلطان حسین صفوی آخرین پادشاه صفوی اشتباه بگیرند امایقیناً قریب به اتفاق، اطلاعاتی ازتفاوت این دوپادشاه که سرنوشتشان به انقراض سلسله خود انجامیده است دارند. امیرعلیشیرنوایی وزیر و مشاور سلطان حسین بایقرا، شاعری دو زبانه (ترکی و فارسی)، منتقداجتماعی، مترجم، تذکره نویس، عارف، سیاستمدار و بانی مراکزخیریه ی فراوان درخراسان و ماوراءالنهربود که واجد جایگاه والا در تاریخ و فرهنگ ایران است. از آنجا که باسلطان حسین میرزا همکلاس بوده است از جایگاه خاصی نیز، در نزد پادشاه برخوردار بوده است. وی پس ازمدتی از وزارت کناره گیری نمود، به عرفان روی آورد و به فرقه نقشبندیه پیوست و از مریدان و ارادتمندان #عبدالرحمان_جامی شد. به گونه ای که امیر هنگام بازگشت عبدالرحمن جامی از سفر حج، رباعی دلکشی به شرح ذیل سرود: انصاف  بده،  این  فلک  مینا فام زین هر دوکدام خوبتر کرد، خرام خورشیدجهانتاب توازجانب چین یا ماه جهانگرد من از  جانب شام در همان حال نیز مورد توجه سلطان حسین بود. لذا امیرعلیشیر منشا خدمات فرهنگی زیادی در جای جای شرق ایران شد از جمله آثاری را، در مشهد و آستان قدس رضوی همچون ایوان عهدعتیق و کشیدن آب چشمه گیلاس به حرم رضوی احداث نمود. تالیفات وی نیز بسیارند از آن جمله #خمسه_نوایی است که به تقلیداز "خمسه نظامی"شاعر دو زبانه (ترکی و فارسی) به ترکی جغتایی سروده است. وی دراشعارترکی خود #نوایی و در اشعار فارسی اش #فانی یا #فنایی تخلص می کرده است "نوایی" درحقیقت بنیانگذار ادبیات ترکی ازبکی به حساب می آید هر چند که از آثار وی، در اکثر دانشگاههای کشورهای ترک زبان نیز، بهره می گیرند.رباعی ذیل نمونه ای از اشعار وی به زبان ترکی با لهجه جغتایی است. غربتده غریب، شادمان بولماس ایمیش ایل انگاشفیق ومهربان بولماس ایمیش آلتون قفس ایچره،گرقیزیل گل بوتسه بلبلغه تیکاندیک،آشیان بولماس ایمیش وی درموسیقی نیز، از مهارت بالایی برخورداربوده است از جمله مقامی را که باتوجه به صدای پرندگان تصنیف کرده بود و در خراسان به #مقام_یدی_بحر یا #نوایی معروف شده است. امروزه نوازندگان دوتار درخراسان، هم در دوتار شمال، هم در دوتار جنوب، هم هنرمندان ترک و ترکمن، هم فارس، هم کرد و هم دیگر اقوام، دراین مقام می نوازند.صدالبته همه ی شما آنها را شنیده اید. ✍علی کوهستانی اسیق سو🌹 موزه مجازی حمام قلعه ۱۴۰۲/۱۰/۲۴ https://t.me/hammamghaleh https://eitaa.com/moozehmajazi