#فولکلور،ائل بیلیمی،دانش عامه
#شاعران و موسیقی مقامی ترکی
🌹🌹"شاه ختایی" کیست؟🌹🌹
بی شک بسیاری ازشما بخصوص ترک زبانان این نام را،شنیده اید وباخودگفته اید که شاه ختایی دیگرکیست؟ البته بسیاری ازافراد ازجمله شاعران و هنرمندانی که برموسیقی فولکلوریک ترکی،دستی دارندبااین نام کاملاًآشنایند.
#ختایی تخلصی است که شاه اسماعیل صفوی درسروده های خود،برگزیده بود.این شاه صفوی به جهت نبوغ سیاسیی که داشت درمیان علویان شمال تربیت شد و تقریباً ازسیزده سالگی به پادشاهی رسید وی اولین پادشاهی بودکه پس ازساسانیان توانست ایران را،یکپارچه ساخته وحکومت واحدی را در آن مستقرنماید.اوبرای رسیدن به هدف خود،مذهب شیعه را،رسمیت بخشید ودرتبلیغ آن حداکثرتلاش خودرا،نمود به گونه ای که ازشعروادب وهنرنیز، دراین راه بهره گرفت.حتی خودش نیز به سرودن شعر درمنقبت ائمه معصومین پرداخت.
آثارمختلفی به زبان ترکی وفارسی ازوی به یادگارمانده است.به گونه ای که سرایش اولین مرثیه های مذهبی را نیز،به اونسبت می دهند.ازآنجا که، زاده اردبیل بودریشه رواج امروزه مرثیه دراردبیل را هم،به سروده های وی می رسانند.
شاه اسماعیل درجهت تحکیم پایه های حکومت خود،به مذهب شیعه و زبان ترکی توجه خاص داشت زیرا،اکثر کارگزاران وی را قزلباشهای ترک تشکیل می دادند.شاه اسماعیل درسروده هایش"ختایی"درمعنای #گل تخلص می کرد.وی در سی وپنج سالگی نیز،درحالی که وسعت حکومتش ازآناتولی گرفته تاآذربایجان،افغانستان وقسمتهایی ازپاکستان امروزی شامل می شدبراثر بیماری حصبه دارفانی را، وداع گفت.ودر بقعه ی جدخود،شیخ صفی الدین در اردبیل به خاک سپرده شد.
#یادآوری:ختایی معانی مختلفی دارد اما درمعنای گل،همان ساقه گلی که در نقش قالی و فرش،به صورتی موزون سراسر سطح را،می پیماید وهنرمند انواع گل،برگ و غنچه را،بر آن می گستراند می باشد.درنقشه ی فرشها، نقشهایی را که نمادی از درخت مانند تاک باشد #اسلیمی و اگر نمادی از گل باشد #ختایی می گویند.
امروزه خوانندگان #ئیرترکی و #نوازندگان_دوتار درخراسان وخوانندگان و #نوازندگان در آذربایجان حتی #علویان ترکیه و در دیگرجاها،هنرخودرا،به سبک شاه ختایی ارائه می دهند.
درکلیپ های ذیل نمونه ای از، سروده های شاه اسماعیل صفوی متخلص به "ختایی" و اجرای #موسیقی در مقام #ختایی را،توسط هنرمندانی از آذربایجان و خراسان مشاهده خواهید فرمود.
✍علی کوهستانی اسیق سو🌹
موزه مجازی حمام قلعه
۱۴۰۲/۱۰/۱۹
https://t.me/hammamghaleh