🔰 بر کرانه آیهها
1️⃣ #جزء2_معرفی_نسخه (تصویر مربوط به مطالب آیه 231 سوره مبارکه بقره)
💢 شماره نسخه: 3013goj
✓ محل نگهداری: کتابخانه آستان قدس رضوی
✓ کاتب و مذهّب: نامعلوم.
✓ واقف: کَشواد بن املاس، حاکم وقت اصفهان در زمان سامانیان، این نسخه از قرآن را در سال 327 ه.ق، بر حرم امام رضا «ع» وقف کرده است.
✓ نوع خط: #کوفی تحولیافته یا سبک نوین بر اساس دستهبندی فرانسوا دروش
✓ تعداد برگها: 76 برگ
✓ ابعاد برگها: 90*110 میلیمتر
✓ جنس برگها: کاغذ
✓ تعداد سطور در هر صفحه: 11 سطر
✓ نشان پایان آیات: ندارد.
✓ علامت تخمیس: ندارد.
✓ علامت تعشیر: یک دایره طلایی و سبزرنگ در متن که در میان آن تعداد آیات بر اساس حروف ابجد نوشته شده است. همچنین یک شمسه در حاشیه با ترکیبی از رنگهای طلا و سبز و قرمز که در میان آن، تعداد آیات به حروف نوشته شده رسم گردیده است.
✓ نقط الاعجام: تمام حروف در این نسخه نقطهگذاری شدهاند.
✓ روش علامتگذاری:
← استفاده از نقاط قرمزرنگ مدوّر به شیوه #ابوالاسود
← استفاده از نقاط سبزرنگ مدوّر به شیوه #ابوالاسود برای نشاندادن سایر قرائات
← استفاده از علائم تشدید، همزه و مد با رنگ آبی به شیوه #خلیل بن احمد
✓ نام سور و تعداد آیات: نام سوره به همراه تعداد آیات به خط #کوفی و به قلم زر، مابین سورهها به همراه یک ترنج در حاشیه کتابت شده است.
✅ در شیوه نگارش کلمات این قرآن، تفاوتهایی با قرآنهای امروزی مشاهده میشود و التزام به قواعد رسمالمصحف در آن بهصورت نسبی دیده میشود.
✅ گفتنی است نام کشواد در #شاهنامه مکرراً آمده است. وی فرزند بشخوره، از نسل کاوه آهنگر و از پهلوانان بزرگ ایرانی در زمان فریدون و جانشینان اوست که در شاهنامه از او بهعنوان کشواد زرین کلاه یاد شده است. احتمالاً وی فردی متنفذ، وزیر یا حاکمی محلی در #اصفهان در عصر سامانیان بوده است.
✅ از 14 پاره اصلی این قرآن، سه پاره در کتابخانه آستان قدس رضوی باقی مانده است. یک پاره دیگر آن در حراج کریستیز لندن فروخته شده است که از سرنوشت فعلی آن، اطلاعی در دست نیست.
✅ جهت اطلاعات بیشتر در خصوص این قرآن به کتاب #قرآن_های_کوفی_در_ایران صص389-398 مراجعه نمایید.
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹
۲۶ فروردین
🔰 بر کرانه آیهها
2️⃣ #جزء2_نکات_لغوی_ادبی (بقره/231)
بَلَغنَ: رسیدند به.
اَجَلَهُنَّ: پایان زمانِ [عده] شان.
اَجَل معانی متعددی دارد: نهایت و پایان زمان، وقت زندگی، وقت کار، وقت معین برای چیزی، زمانی برای آخر و انتهای یک مدت.
ضِرارًا: برای آزار رساندن و اذیت کردن یا درحالیکه ضرر میرسانید: یا مفعولٌ له است یا حال یا نایب از مفعول مطلق.
لِتَعتَدوا: تا پا از [حق] فراتر گذارید یا ظلم کنید.
ظَلَمَ نَفسَه: حق خود را ضایع کرده.
لا تَتَّخِذوٓا ءایٰتِ اللّٰهِ هُزُوًا: آیات خداوند را [با عمل نکردن به آن] مورد تمسخر و بازیچه قرار ندهید و سبک و کماهمیت نشمرید.
مآ اَنزَلَ: آنچه نازل کرد. «ما» موصوله است. مِن در مِنَ الکِتابِ وَ الحِکمَةِ بیانیه است.
یَعِظُکُم بِهٖ: [در حالی] که موعظه میکند شما را با آن. حال است.
🔸 منبع: #در_محضر_قرآن_کریم، ج1، ص104
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹
۲۶ فروردین
🔰 بر کرانه آیهها
3️⃣ #جزء2_اشاره_روایی (بقره/231)
❇️ عَنِ الحَسَنِ (ع): مَن قَرَاَ القُرآنَ مِن هٰذِهِ الاُمَّةِ ثُمَّ دَخَلَ النّارَ فَهُوَ مِمَّن کانَ یَتَّخِذُ آیاتِ اللهِ هُزُوًا.
❇️ امام حسن (ع): هرکس از این امّت که قرآن خوانده باشد و بعد وارد جهنّم شود، جزو کسانی است که نشانههای خدا را به سُخره گرفته است.
🔸 منبع: تفسیر عیاشی، ج1، ص120.
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹
۲۶ فروردین
🔰 بر کرانه آیهها
4️⃣ #جزء2_شرح_تفسیری_آیه
💠 حمایت خداوند از حقوق زنان در موضوع طلاق (2)
🔸 وَ اِذا طَلَّقتُمُ النِّسآءَ فَبَلَغنَ اَجَلَهُنَّ فَاَمسِکوهُنَّ بِمَعروفٍ اَو سَرِّحوهُنَّ بِمَعروفٍ وَلا تُمسِکوهُنَّ ضِرارًا لِتَعتَدوا وَمَن یَفعَل ذٰلِكَ فَقَد ظَلَمَ نَفسَه... (بقره/231)
و هنگامی که زنان را طلاق میدهید و به پایان مدّت (عده)شان نزدیک میشوند، یا به شایستگی نگهشان دارید، یا به شایستگی رهایشان کنید، و آنان را برای (اذیت و) زیان رساندن نگه ندارید تا (به حقوقشان) تجاوز کنید، و هر کس چنین کند، به خودش ستم کرده است...
✅ در خصوص آیه شریفه به ترتیب بخوانید:
1- یکی از اقسام طلاق، طلاق رِجعی است، یعنی زن و شوهر تا دوبار بعد از طلاق بدون نیاز به اجرای صیغه عقد مجدد، میتوانند آشتی کرده و به زندگی مشترک ادامه دهند.
2- جمله «لا تُمسِکوهُنَّ ضِرارًا لِتَعتَدوا» در حقیقت تفسیر کلمه «معروف» است؛ زیرا در زمان جاهلیت گاه بازگشت به زندگی زناشویی را وسیله انتقامجویی قرار میدادند، لذا خداوند با لحن قاطع میفرماید: آنان را برای اذیت و زیان رساندن نگه ندارید.
3- جمله «وَمَن یَفعَل ذٰلِكَ فَقَد ظَلَمَ نَفسَه» اشاره دارد به حکمت نهی آشتی با زن بهقصد ضرر زدن به او، و حاصلش این است که ازدواج برای سعادت زندگی است، و این سعادت تمام نمیشود مگر با آرامش هر یک از زن و شوهر و کمک کردن در رفع حوائج غریزی و... پس کسی که بهقصد ضرر زدن به زن برمیگردد، در حقیقت به خودش ستم کرده است.
🔸 منابع: تفسیر المیزان، ج2، ص236، تفسیر نمونه، ج2، ص177، ماده 1148 قانون مدنی.
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹
۲۶ فروردین
🔰 بر کرانه آیهها
5⃣ #جزء2_نکات_نگارشی_و_علامتگذاری (بقره/231)
💢 «ءایٰت»:
واژه «ءایٰت» بر اساس قاعده #حذف_الف در واژگان جمع مذکر و مؤنث سالم، در تمامی مصاحف ملتزم به قواعد #رسم_المصحف به #حذف_الف نگارش شده است؛ بااینحال در مصاحفی که التزام به رعایت قواعد رسم ندارند؛ مانند مصاحف ترکیه و مصاحف ایرانی قدیم، به #اثبات_الف نوشته شده است.
💢 «الكِتٰب»:
واژه «کِتٰب» بر اساس اجماع علمای #رسم_المصحف در هر دو قالب معرفه و نکره در سراسر قرآن کریم، به #حذف_الف و قرار گرفتن الف کوتاه روی «تاء» نگارش میشود، بهغیراز 4 موضع زیر که به #اثبات_الف نگارش میشود:
1- لِکُلِّ اَجَلٍ کِتابٌ (رعد/38)
2- وَمآ اَهلَکنا مِن قَریَةٍ اِلّا وَلَها کِتابٌ مَعلومٌ (حجر/4)
3- وَاتلُ مآ اوحِیَ اِلَیكَ مِن کِتابِ رَبِّكَ (کهف/27)
4- تِلكَ ءایٰتُ القُرءانِ وَ کِتابٍ مُبینٍ (نمل/1)
✅ البته در برخی مصاحف ایرانی و ترکی، این کلمه در تمامی مواضع به #اثبات_الف نوشته شده که مخالف قواعد #رسم_المصحف میباشد.
✴️ برای آشنایی بیشتر با انواع رسم و ضبط عبارات در مصاحف مختلف کشورهای اسلامی، میتوانید به #دانشنامه قرائت و کتابت قرآن کریم مرکز طبع و نشر قرآن به نشانی زیر مراجعه کنید:
http://pediaquran.ir
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹
۲۶ فروردین
🔰 مصحفنگاری در صدر اسلام و نظریات موجود
✅ در خصوص زمان جمعآوری قرآن کریم در صدر اسلام، دو نظریه وجود دارد:
1- در زمان حیات پیامبر گرامی اسلام (ص)
2- پس از رحلت پیامبر (ص)
✅ پیروان مذهب تشیع معتقدند قرآن در زمان حیات مبارک پیامبر (ص) و به فرمان خود ایشان جمعآوری و تألیف گردیده است.
✅ در مقابل، اهل سنت معتقدند قرآن در زمان پیامبر اکرم نوشته شده اما جمعآوری نشده است و به صورت یک مجلد و به شکل مصحف نبوده بلکه بعد از حیات مبارک ایشان توسط خلیفه اول، جمعآوری، تألیف و به صورت کنونی در آمده است.
🔹 منبع: برشی از سخنرانی قائممقام مرکز طبع و نشر قرآن کریم، دکتر مرتضی توکلی در همایش بررسی شیوههای نگارش و علامتگذاری قرآن کریم در شیراز در سال 1402
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹
۲۶ فروردین
مرکز طبع و نشر قرآن کریم
🔰 دورهی آشنایی با قرائات سبعه و شیوه نگارش و علامتگذاری قرآن کریم ✅ ویژه حافظان، قاریان، اساتید
✅ عزیزان علاقهمند به شرکت در دورهی «آشنایی با قرائات سبعه و شیوه نگارش و علامتگذاری قرآن کریم» میتوانند با آیدی زیر در پیامرسان ایتا در ارتباط باشند:
🆔 @qhu_kfarhangi
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹
۲۶ فروردین
🗓 چهارشنبه 27 فروردین 1404
🔅 وَالوٰلِدٰتُ یُرضِعنَ اَولادَهُنَّ حَولَینِ کامِلَینِ لِمَن اَرادَ اَن یُتِمَّ الرَّضاعَةَ وَعَلَی المَولودِ لَه رِزقُهُنَّ وَکِسوَتُهُنَّ بِالمَعروفِ لا تُکَلَّفُ نَفسٌ اِلّا وُسعَها لا تُضآرَّ والِدَةٌ بِوَلَدِها وَلا مَولودٌ لَه بِوَلَدِهٖ وَعَلَی الوارِثِ مِثلُ ذٰلِكَ فَاِن اَرادا فِصالًا عَن تَراضٍ مِنهُما وَتَشاوُرٍ فَلا جُناحَ عَلَیهِما وَاِن اَرَدتُم اَن تَستَرضِعوٓا اَولادَکُم فَلا جُناحَ عَلَیکُم اِذا سَلَّمتُم مآ ءاتَیتُم بِالمَعروفِ وَاتَّقُوا اللهَ وَاعلَموٓا اَنَّ اللهَ بِما تَعمَلونَ بَصیرٌ (بقره/233)
📝 فهرست نکات:
1️⃣ نکات لغوی-ادبی
2️⃣ اشاره روایی
3️⃣ شرح تفسیری
4️⃣ نکات نگارشی و علامتگذاری
۲۷ فروردین
🔰 بر کرانه آیهها
1️⃣ #جزء2_نکات_لغوی_ادبی (بقره/233)
الوٰلِدٰتُ: مادران [اعم از مطلقه یا غیر مطلقه].
یُرضِعنَ: شیر دهند.
حَولَینِ: دو سال.
لِمَن: برای پدر یا آن که بعد از پدر امور نوزاد به او سپرده شده؛ یا [این حکم] برای مادر یا برای مادر و پدر [ی است که...].
الرَّضاعَةَ: شیر خوردنِ [نوزاد].
المَولودِ لَه: پدر، آن که فرزند برای او زاده شده: الف و لام، الف و لام موصول است: یعنی الَّذی وُلِدَ لَه.
رِزقُهُنَّ: غذا و خوراک آنها؛ آنچه همراه نان خورده میشود، مثل: خرما، گوشت و...؛ رِزق در اینجا اسم است نه مصدر.
کِسوَتُهُنَّ: پوشاک آنها، کسوة میتواند اسم یا مصدر باشد؛ ولی در اینجا اسم است.
لا تُکَلَّفُ نَفسٌ: بر هیچکس تکلیف نمیشود، بر هیچکس واجب نمیشود.
وُسع: کمی کمتر از آخرین حد توان.
لا تُضآرَّ: نباید ضرر بزند و اذیت کند [شوهرش را]؛ در این صورت، معلوم است؛ یعنی در اصل چنین بوده: «لا تُضارِر»؛ یا نباید ضرر ببیند و اذیت شود [توسط شوهرش]؛ در این صورت، مجهول است؛ یعنی در اصل چنین بوده: «لا تُضارَر».
بِوَلَدِها: به سبب و بهخاطر فرزندش: «باء»، «باء سببیت» است.
عَلَی الوارِثِ مِثلُ ذٰلِكَ: بر وارثِ [پدر] لازم است مانند آن [حکم یعنی نفقه دادن] یا بر وارثِ [پدر] یا وصی یا برادر یا قاضی یا کسی که قاضی تعیین کند لازم است مانند آن [حکم یعنی اذیت نکردن].
اَرادا: [زن و شوهر] خواستند.
فِصالًا: از شیر گرفتن.
عَن تَراضٍ: از روی توافق.
تَشاوُرٍ: با یکدیگر مشورت کردن.
جُناحَ: گناه؛ حرج و تنگی.
تَستَرضِعوٓا اَولادَکُم: برای اولادتان دایه بگیرید.
سَلَّمتُم: دادید [به دایهها].
مآ ءاتَیتُم: آنچه [یعنی اجرتی] را که دادید. ازآنجاکه تسلیم و ایتاء به یک معنا هستند، بعضی گفتهاند: «مآ ءاتَیتُم» یعنی: آنچه را که میخواهید بدهید.
بِالمَعروفِ: [دادید به دایهها] به نیکی و متعارف.
🔸 منبع: #در_محضر_قرآن_کریم، ج1، صص106 و 107
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹
۲۷ فروردین
🔰 بر کرانه آیهها
2️⃣ #جزء2_اشاره_روایی (بقره/233)
❇️ قالَ رَسولُ اللهِ (ص): ...فَاِذا اَرضَعَت کانَ لَها بِکُلِّ مَصَّةٍ کَعِدلِ عِتقِ مُحَرَّرٍ مِن وُلدِ اِسماعیلَ. فَاِذا فَرَغَت مِن رَضاعِهٖ ضَرَبَ مَلَكٌ عَلیٰ جَنبِها وَقالَ استانِفِی العَمَلَ فَقَد غُفِرَ لَكِ.
❇️ پیامبر (ص): هنگامی که زن به کودکش شیر می دهد، بهازای هر بار مکیدن کودک، خداوند پاداشی به اندازۀ آزاد کردن برده ای از فرزندان اسماعیل به آن زن می دهد. پس هنگامی که دوره شیردادن او تمام می شود، فرشته ای به پهلوی او می زند و می گوید: برنامه اعمال خود را از نو آغاز کن چرا که بخشیده شدی.
🔸 منبع: امالی صدوق، ص411.
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹
۲۷ فروردین
🔰 بر کرانه آیهها
3️⃣ #جزء2_شرح_تفسیری_آیه
💠 حقوق کودکان شیرخوار و مادران در قرآن
🔸 وَالوٰلِدٰتُ یُرضِعنَ اَولادَهُنَّ حَولَینِ کامِلَینِ لِمَن اَرادَ اَن یُتِمَّ الرَّضاعَةَ... (بقره/233)
و مادران (باید) دو سال تمام فرزندانشان را شیر دهند. (این دستور) برای کسی است که میخواهد دوران شیرخوارگی کودک را تکمیل کند...
✅ حمایتهای هفتگانه خداوند از مادر و فرزند به ترتیب زیر خواندنی است:
1- مادران، فرزندان خود را دو سال تمام شیر بدهند.
2- این برای کسی است که بخواهد دوران شیرخوارگی را کامل کند (پس اجباری برای مادر، در کار نیست).
3- هزینه زندگی مادر از نظر غذا و لباس در دوران شیر دادن بر عهده پدر نوزاد است تا مادر با خاطری آسوده بتواند فرزند را شیر دهد. البته بر اساس توانایی مالی پدر.
4- نه مادر (بهخاطر اختلاف با پدر) حق دارد به کودک ضرر زند، و نه پدر بهخاطر اختلاف با مادر.
5- و بر وارث پدر (در صورت فوت پدر) لازم است این کار را انجام دهد یعنی آنها باید نیازهای مادر را در دورانی که به کودک شیر میدهد تأمین کنند.
6- گرفتن کودک از شیر در اختیار پدر و مادر است، با توجه به وضع جسمی و روحی مادر یا فرزند، میتوانند با یکدیگر توافق کنند و زودتر از دو سال، بچه را از شیر بگیرند.
7- اگر (با عدم توانایی یا عدم موافقت مادر) خواستید دایهای (خانمی غیر از مادر) برای فرزندان خود بگیرید، گناهی بر شما نیست. البته درصورتیکه حقوق گذشته مادر به طور شایسته پرداخت شده باشد.
🔸 منابع: تفسیر نمونه، ج2، ص185، ترجمه المیزان، ج2، ص359.
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹
۲۷ فروردین
🔰 بر کرانه آیهها
4⃣ #جزء2_نکات_نگارشی_و_علامتگذاری (بقره/233)
💢 «الوٰلِدٰت»:
واژه «الوٰلِدٰت» دارای دو «الف» جمع بوده (#الف_وزن فاعل و #الف_جمع_مؤنث_سالم) که نگارش آنها در مصاحف مختلف به دو شیوه صورت گرفته است:
✅ #حذف_دو_الف بر اساس قول دانی و ابوداود: مصحف امیری، مصحف مدینه، مصحف الجزایر، مصحف لیبی، مصحف #کم_علامت مرکز طبع و نشر قرآن کریم
✅ #اثبات_دو_الف: مصحف ترکیه، مصحف هندی، مصحف ایرانی قدیم
شایان ذکر است که این وجه بر خلاف قواعد رسمالمصحف میباشد.
💢 «والِدَة»:
واژه «والِدَة» در مصاحف مختلف به دو صورت #حذف یا #اثبات_الف نوشته شده است:
✅ #اثبات_الف بر اساس قول دانی: مصحف ترکیه، مصحف لیبی، مصحف هندی، مصحف #کم_علامت مرکز طبع و نشر قرآن کریم
✅ #حذف_الف بر اساس قول ابوداود: مصحف امیری، مصحف مدینه، مصحف الجزایر
✍️ در حوزه ضبط باتوجهبه #قاعده_اقلاب در عبارت «والِدَةٌ بِوَلَدِها» به دلیل قرار گرفتن تنوین در کنار حرف «باء»، مصاحف مختلف متفاوت عمل کردهاند:
✅ اشاره به اقلاب با #درج_علامت: مصحف امیری، مصحف الجزایر، مصحف هندی، مصحف لیبی، مصحف مدینه
✅ عدم اشاره به اقلاب: مصحف ترکی، مصحف ایرانی قدیم، مصحف #کم_علامت مرکز طبع و نشر قرآن کریم
💢 «اَرَدتُم»:
در واژه «اَرَدتُم» به دلیل نزدیک بودن مخرج حروف «دال» و «تاء» و ادغام آنها، حرف «تاء» مشدد تلفظ میگردد. در برخی مصاحف این مطلب در حوزه ضبط به #درج_تشدید بر حرف «تاء» منجر شده درحالیکه برخی از مصاحف بدان اشارهای نکردهاند:
✅ #درج_تشدید: مصحف امیری، مصحف مدینه، مصحف هندی، مصحف لیبی، مصحف مدینه
✅ #عدم_درج_تشدید: مصحف ترکیه، مصحف ایرانی قدیم، مصحف #کم_علامت مرکز طبع و نشر قرآن کریم
✴️ برای آشنایی بیشتر با انواع رسم و ضبط عبارات در مصاحف مختلف کشورهای اسلامی، میتوانید به #دانشنامه قرائت و کتابت قرآن کریم مرکز طبع و نشر قرآن به نشانی زیر مراجعه کنید:
http://pediaquran.ir
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹
۲۷ فروردین