هدایت شده از کانال دروس آیت الله العظمی جوادی آملی
🏴 فهم فاطمی
▪️ مرحوم کلینی [در کتابشان] دو قسمت را برای چهارده معصوم (علیهم السلام) ذکر می کند: یکی موالید و دیگری تاریخ این ائمه است. ایشان نقل می کند که جبرئیل (سلام الله علیه) بعد از رحلت حضرت رسول اکرم (صلّی الله علیه و آله و سلّم) بر وجود مبارک فاطمه (سلام الله علیها) نازل می شد که [در این حدیث] به صورت «کان» دارد؛ این «کان» نشان می دهد که یک بار و دوبار جبرئیل (سلام الله علیه) نیامده است! بین رحلت رسول خدا (صلّی الله علیه و آله و سلّم) تا رحلت زهرا (سلام الله علیها) «وَ كَانَ یأْتِیهَا»؛[1] مکرّر می آمد و مطالبی را می گفت، وجود مبارک حضرت استماع می کرد، بعد به وجود مبارک حضرت امیر می گفت، املا می کرد و وجود مبارک حضرت امیر هم یادداشت می کرد که شد #مصحف_فاطمه (سلام الله علیها). اینها را ما فقط با اشک خلاصه نکنیم! #فهمیدن کمتر از گریه کردن ثواب ندارد.
▪️ آیه یازده سوره مبارکه «مجادله» می فرماید: اگر ما به یک آدم عادی یک درجه می دهیم، به عالِم چندین درجه می دهیم: ﴿یرْفَعِ اللَّهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنكُمْ وَ الَّذِینَ أُوتُوا الْعِلْمَ دَرَجَاتٍ﴾، فرمود عالِم درجاتی دارد. غیر عالِم رفعتش به چیست؟ ﴿یرْفَعِ اللَّهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنكُمْ﴾، چقدر؟ ذکر نشده است، چون «و حذف ما یعلم منه جائز»، تمییز جمله دوم ذکر شد تا تمییز جمله اوّل معلوم بشود. ﴿یرْفَعِ اللَّهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنكُمْ﴾، تمییز ذکر نشده است. جمله دوم: ﴿وَ الَّذِینَ أُوتُوا الْعِلْمَ﴾؛ یعنی «یرفع الله الذین اوتوا العلم» چه چیزی؟ ﴿دَرَجَاتٍ﴾. این ﴿دَرَجَاتٍ﴾ تمییز جمله دوم است، آن «درجةً» که یک مورد است، تمییز جمله اُولیٰ است؛ یعنی مؤمنِ غیر عالم یک درجه دارد، مؤمنِ #عالم چندین درجه. هر دو در عزای حضرت زهرا (سلام الله علیها) شرکت می کنند؛ اما یکی خطبه او را می فهمد و بحث می کند، اما یکی آن آتش زدن را فقط درک می کند و گریه می کند. فاصله خیلی است! حالا چرا ما آن اولی را نرویم؟
▪️ دو نحوه می شود از فاطمه (سلام الله علیها) بهره برد: یکی #خطبه_فدکیه آن حضرت را درسی کرد و بعد گریه کرد؛ یکی اینکه فقط گریه کرد؛ دو نحو است. و خدا هم فرمود تا می توانید ترقّی کنید و بالا بروید؛ اوّل به شما درجه می دهند، بعد خودتان #درجه می شوید! این آیه سوره مبارکه «انفال» و «آل عمران» که قبلاً گذشت. در «آل عمران» و «انفال» این دو آیه دو پیام دارد: یکی اینکه فرمود: ﴿لَهُمْ دَرَجَاتٌ﴾،[2] یک وقت است که وقتی بالا رفتند میفرماید: ﴿هُمْ دَرَجَاتٌ﴾،[3] دیگر «لام» نیست، نه اینکه «لام» محذوف است. خود این آقا #درجه میشود! چطور آن ظالم میشود هیزم، این درجه نشود؟! اگر ﴿وَ أَمَّا الْقاسِطُونَ فَكانُوا لِجَهَنَّمَ حَطَبا﴾[4] ظالم هیزم شود، خود این #روح_و_ریحان نشود؟ چرا نشود؟! آنجا مگر «لام» در تقدیر است؟ آنجا مگر «علیٰ» و «فی» و اینها در تقدیر است؟ نخیر! خودش گُر میگیرد. این جا هم اگر مقرّبین بود، ﴿جَنَّةُ نَعِیمٍ﴾[5] است، #روح_و_ریحان است، خودش درجه است! آنکه به این معارف بار نیافت، می گوید «لام» در تقدیر است. اگر «لام» تقدیر بود، آن را در سوره «آل عمران» می گفت چرا یک جا را ﴿لَهُمْ﴾ می گوید یک جا را ﴿هُمْ﴾ می گوید؟ فرق است بین دو نحوه بهره برداری کردن از #فاطمیه حضرت زهرا (سلام الله علیها): یکی آن روایاتی که جبرئیل می آید و مطالب را می گوید و می خواند و گریه می کند و لو کسی برایش مدّاحی نکند؛ یکی تا کسی برایش دو تا مدّاحی نکند گریه نمی کند. خیلی فرق است! فرمود شما می توانید این گونه باشید، چرا حالا آن طوری هستید؟ اگر درجات برای انسان ممکن است، چرا به درجه واحده اکتفا کند؟
[1]. الكافی (ط _ الإسلامیة)، ج1، ص458؛ «...إِنَّ فَاطِمَةَ ع مَكَثَتْ بَعْدَ رَسُولِ اللَّهِ ص خَمْسَةً وَ سَبْعِینَ یوْماً وَ كَانَ دَخَلَهَا حُزْنٌ شَدِیدٌ عَلَى أَبِیهَا وَ كَانَ یأْتِیهَا جَبْرَئِیلُ ع فَیحْسِنُ عَزَاءَهَا عَلَى أَبِیهَا وَ یطَیبُ نَفْسَهَا وَ یخْبِرُهَا عَنْ أَبِیهَا وَ مَكَانِهِ وَ یخْبِرُهَا بِمَا یكُونُ بَعْدَهَا فِی ذُرِّیتِهَا وَ كَانَ عَلِی ع یكْتُبُ ذَلِكَ».
[2]. سوره انفال، آیه4.
[3]. سوره آل عمران، آیه163.
[4]. سوره جن، آیه15.
[5]. سوره واقعه, آیات88 و 89.
#فاطمیه
#درجات_مؤمن
#روح_و_ریحان
#آیت_الله_العظمی_جوادی_آملی
📚 سوره مبارکه مجادله ـ جلسه جلسه 9
تاریخ: 1396/11/10
🆔 @a_javadiamoli_doross