(آموزش مبانی شعر)«۱»
#به_نام_خدا
#نظم
نظم: در لغت به معنی ترتیب دادن است و در اصطلاح «نظم» سخنی است که دارای وزن و قافیه باشد.
ارکان شعر عبارتند از:
۱- #مصراع :
کوتاه ترین پارهی سخن موزون را (مصراع) گویند. که نصف (بیت) را تشکیل میدهد.
خداوند مایی و ما بندهایم
۲- #بیت :
کوچکترین واحد شعر را «بیت» گویند و مرکب از دو مصراع است.
به بیت زیر توجه کنید:
خداوند مایی و ما بندهایم
به نیروی تو یک به یک زندهایم
۳- #قافیه :
به کلمات هماهنگ گفته میشود که آخر همهی اشعار می آید و حرف اصلی آخر آنها یکسان است.
«قافیه» معمولاً در پایان مصراع ها می آید.
در بیت بالا دو کلمه «بندهایم» و «زندهایم» قافیه هستند.
۴- #ردیف :
اگر یک کلمه عینا در آخر همهی ابیات تکرارشود، آن را «ردیف» گویند. به عبارت دیگر کلمه یا کلماتی که بعد از قافیه عیناً تکرار میشود «ردیف» است
مثال: قافیه/ ردیف
توانا بود هر که دانا بود
به دانش دل پیر برنا بود
دانا و برنا : حروف (نا) در هر دو کلمه یکسان است پس همقافیه هستند. بود و بود = ردیف
در درس بعدی به انواع قالبهای شعری میپردازیم.
ضمناً برای آغاز، مثنویسرایی را با توجه به درس 7 پیشنهاد میکنم زیرا در هر بیتی قافیهی مجزایی دارد و راحتتر میتوانید پیشرفت کنید.
#آموزش_مبانی_
آموزش عروض و قافیه
سید محمدرضا شمس (ساقی)
آموزش مبانی شعر (2)
#انواع_قالب_شعر :
دوبيتی، رباعی، غزل، قصیده، مثنوی، قطعه ترکیب بند، ترجیع بند، مسمط و …
كوچکترین واحد شعر، (بیت) که از دو مصراع متحدالوزن تشکیل شده است.
#دوبیتی :
شعری است دارای چهار مصراع هم وزن كه رعايت قافيه در مصراع های اول ، دوم و چهارم الزامی است.
دوبيتی بر وزن: (بحر هزج) است.
(مفاعيلن، مفاعيلن، مفاعيل)
مانند دوبیتیهای باباطاهر:
به صحرا بنگرم صحرا ته وینم
به دریا بنگرم دریا ته وینم
به هرجا بنگرم کوه و در و دشت
نشان از قامت رعنا ته وینم
واژههای:
صحرا، دریا، رعنا (قافیه) و ته وینم (ردیف) است.
دلم گر قصه گوید، اینک آن گوش
لبم گر بوسه خواهد، این لب نوش
اگر شب زنده دارم، این سر زلف
چو خوابم در رباید، اینک آغوش
در دوبیتی فوق فقط قافیه وجود دارد که واژههای: (گوش، نوش، آغوش) قافیه هستند.
#توضیح: البته راجع به اصطلاحات وزن عروضی که معیار اندازهگیری و شناخت وزن در شعر است را مفصل پی خواهیم گرفت که در بالا به آن اشاره شده است.
ادامه در جلسهی بعد...
#آموزش_مبانی_دو
آموزش عروض و قافیه
سید محمدرضا شمس (ساقی)
آموزش مبانی شعر (3)
#رباعی :
رباعی همانند دوبيتی است البته بر وزن:
(لا حول ولا قوة الا بالله)
علایم عروضی
(- - ن/ ن - - ن/ ن - - -/ -)
مفعولُ مفاعيلُ مفاعيلُن فَع
مانند رباعيات خيام
توجه داشته باشید که رباعی یک وزن اصلی دارد اما به علت تنوعپذیری در بکارگیری اختیارات وزنی، یازده وزن فرعی نیز دارد.
بهترين تشخيص براى رباعی هجاى آغازين است زيرا با هجاى بلند شروع میشود ( ــ )
و هجاى آغازين دوبيتی كوتاه است ( U )
از آمدنم نبود گردون را سود
وز رفتن من جلال و جاهش نفزود
وز هیچ کسی نیز دو گوشم نشنود
کاین آمدن و رفتنم از بهر چه بود
واژه های (سود، نفزود، بود) قافیه است
پیرانه سرم رنج و غم زندان است
آه از غم پیری که دو صد چندان است
من برخی آن پیر خردمند که گفت
دنیا همه زندان خردمندان است
در رباعی فوق از استاد هوشنگ ابتهاج قافیه و ردیف موجود است و واژه های (زندان، چندان، خردمندان) قافیه و واژهی (است) ردیف است که عیناً تکرار شده
#اوزان_رباعی :
۱- مفعول مفاعیل مفاعیل فعل
مستفعل مستفعل مستفعل فع
دو وزن فوق، از معروفترین وزنهای رباعی است.
۲- مفعول مفاعلن مفاعیلن فع
۳- مفعول مفاعلن مفاعیل فعل
۴- مفعول مفاعیل مفاعیلن فع
۵- مفعول مفاعیلن مفعولن فع
۶- مفعول مفاعیلن مفعول فعل
۷- مفعولن فاعلن مفاعیلن فع
۸- مفعولن فاعلن مفاعیل فعل
۹- مفعولن مفعول مفاعیلن فع
۱۰- مفعولن مفعول مفاعیل فعل
۱۱- مفعولن مفعولن مفعولن فع
۱۲- مفعولن مفعولن مفعول فعل
#آموزش_مبانی_سه
آموزش عروض و قافیه
سید محمدرضا شمس (ساقی)
آموزش مبانی شعر (4)
#عروض
در اینجا برای آشنایی با قواعد اوزان عروضی که در بخش رباعی مختصراً به آن اشاره شد میپردازیم.
قواعد عروض معیار سنجش وزن در شعر است.
#حرف :
همانطور که میدانید الفبای زبان فارسی دارای سی و دو حرف است. ا ب پ ت ث...
#مصوت :
صداها که ما به آن (مصوت) میگوییم، شش تا هستند که سه مصوت بلند و سه مصوت کوتاه هستند.
#مصوت_بلند :
آ ، ای ، او . مانند «آ» در آب، «ی» در سیب ، «و» در بو
#مصوت_کوتاه :
فتحه ( -َ ) ، کسره ( -ِ ) ، ضمه ( -ُ )
#انواع_هجا :
هجای فارسی از نظر تعداد دو نوع است.
١- #هجای_کوتاه كه یک حرف دارد یعنی (یک حرف + یک مصوت كوتاه) و با علامت [ن] نشان داده میشود.
صامت + مصوت كوتاه ، مانند:
تُ (تو) ، کِ (كه) ، چُ (چو) ، نَ (نه).
۲ - #هجای_بلند که دو حرف دارد و با علامت [ - ] نشان داده میشود.
۱- صامت + مُصَوّتِ کوتاه + صامت.
مانند : دَر ، سَر ، دِل
۲- صامت + مصوّت + مصوّت.
مانند : با، جا، ما، سو، بو، سی، بی
#نمونه :
عَلی ، [ عَ ، لی ] كه میشود: يک مصوّت کوتاه + یک مصوّتِ بلند.
و علامتش : [ ن - ]
اَحمَد ، [ اَح ، مَد ] که میشود دوتا مصوت بلند.
و علامتش : [ - - ]
#توضیح :
توجه داشته باشید که در تقطیع شعر بر اساس خوانش ابیات تقطیع میشود نه نوشتار.
#مانند :
خواهر (خاهر) - (خا - / هر -)
، خویش (خیش) - (خی - / ش u)
خواستن (خاستن) - (خا - / س u /تن -)
(محمّد علی آمد)
مُ، حَم، مَد/ عَ، لی/ آ، مد
#علامت :
مـ حمـ مد (ن - -)
عـ لی ( ن -)
آ مد (- -)
با آنكه در حريم تو بيگانهام هنوز
مَفعولُ/ فاعِلاتُ/ مَفاعیلُ/ فاعِلن *
#خط_عروضی :
( - - ن/ - ن - ن/ ن - - ن/ - ن -)
من اگر نظر حرام است، بسی گناه دارم
چه کنم نمیتوانم ، که نظر نگاه دارم
#تقطیع
(ن ن - ن/ - ن - -/ ن ن - ن/ - ن - -)
فَعَلاتُ/ فاعلاتن/ فعلات/ فاعلاتن
م/ن/گر/ن/ظر/ح/را/مس/ت/ب/سی/گ/نا/ه/دا/رم
چ/ک/نم/ن/می/ت/وا/نم/ک/ن/ظر/ن/گا/ه/دا/رم
#هجای_آخر_مصراع
* چنانچه هجای پایانی مصراع کوتاه، بلند و یا کشیده باشد، بر حسب قاعده فقط هجای بلند (-) محاسبه میشود.
#آموزش_مبانی_چهار
آموزش عروض و قافیه
سید محمدرضا شمس (ساقی)
مداحان عزیز:
بامبانی عروض و قافیه ،در اشعارآشنا باشید، یقینأ موفق تربد.🙏
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
♦️♦️پنجشنبه است
بیاد عزیزان خفته در وادی خاموشان
کسانی که روزی زینت بخش
محفلمان بودند و حالا نیازمند
یاد و خیرات و مبرات شما.
✨بِسْـمِ ٱللهِ ٱلْرَّحْمٰـنِ الْرَّحیـمْ✨
【اَلسَّـلامُ عَـلىٰ اَهْـلِ لا إِلهَ إلاَّ اللهُ
مِـنْ أَهْـلِ لا إِلهَ إِلاّ اللهُ
یـا أَهْـلِ لا إِلهَ إِلاّ اللهُ
بِحَـقِّ لا إِلهَ إِلاّ اللهُ
کَیْفَ وَجَدْتُـمْ قَـوْلَ لا إِلهَ إِلاّ اللهُ
مِـنْ لا إِلهَ إِلاّ اللهُ، یا لا إِلهَ إِلاّ اللهُ
بِحَـقِّ لا إِلهَ إِلاّ اللهُ
اِغْفِـرْ لِمَـنْ قالَ لا إِلهَ إِلاّ اللهُ
وَحْشُرْنا فی زُمْـرَةِ مَنْ قالَ لا إِلهَ إِلاّ اللهُ
مُحَمَّـدٌ رَسُـولُ اللهِ عَـلیٌّ وَلِیٌّ الله】
〖اَللّهُـمَّ اغْفِـرْ لِلمُؤمِنیـنَ وَالمُؤمِنَاتِ
وَالمُسلِمیـنَ وَالمُسلِمَـاتِ
اَلاَحیَـاءِ مِنهُـم وَالاَمـوَاتِ
تَابِـع بَینَنَا وَ بَینَهُـم بِالخَیـراتِ
اِنَّکَ مُجیـبُ الدَعَـوَاتِ
اِنَّکَ غافِـرَ الذَنـبِ وَالخَطیئَاتِ
وَ اِنَّکَ عَـلىٰ کُلِّ شَـیءٍ قَدیـرٌ
بِحُرمَـةِ الفَاتِحـةِ مَـعَ الصَّلَـوَاتِ〗
🌷اَللّٰهُمَّ صَلِّ عَلىٰ مُحَمَّدٍ وَّ آلِ مُحَمَّدٍ🌷
┅┅┅┅┄❅[﷽❅┄┅┅┅┅┄
#اَللّهُمَّعَجِّلْلِوَلِيِّکَالْفَرَجَ
#اللَّهُمَّاشْفِکُلَّمَرِیض
#کانال_وگروه_تخصصی_نوای_ذاکرین
#اشعار_مذهبی
#نَشـــــــر=صَــــدَقِہ جاریِہ
↙️#خادم_الذاکرین_آرامش↙️
💠کانال وابرگروه نوای ذاکربن💠
Eitaa.com/navayehzakerin2
#ابرگروه⬇️
https://eitaa.com/joinchat/954466766C8b9b885ce9
@Aaramesh42خادم کانال
╚═══💫💎═╝
🌹 اعمال عبادی روز جمعه
نماز جمعه
غسل جمعه
به جا آوردن نمازهای مستحب، مانند نمازهای نافله
روز جمعه، نمازهای هدیه به پیامبر اكرم(ص) و حضرت فاطمه(س)، نماز اعرابی و نماز جعفر طیار
خواندن دعاهای اختصاصی روز جمعه
خواندن زیارتهای خاص این روز، مانند زیارت امام حسین(ع) و زیارت امام زمان(عج)
صلوات فرستادن بر پیامبر اكرم
تلاوت قرآن به ویژه برخی سورههایی كه به خواندن آنها سفارش شده است.
دعا كردن و طلب مغفرت از خداوند
فراگیری دین
انتظار فرج ولی عصر و دعا برای ظهور او
خواندن دعای سِمات در غروب
🌹آداب روزجمعه
🔸استفاده كردن از عطر و چیزهای خوشبوكننده
🔸مسواک زدن
🔸كوتاه كردن مو و ناخن و شارب
🔸پوشیدن بهترین لباس
🔸فراهم كردن نیازهای اهل خانه
🔸زیارت اهل قبور به ویژه قبر پدر و مادر
🔸عیادت بیماران
🔸صدقه دادن
لطفا در ایتا مطلب را دنبال کنید
مشاهده در پیام رسان ایتا
۱
(ذکر حضرت حمزه ع)
ای شیر خدا حمزه،وی یاور پیغمبر
محزون تو محبان را،از داغ غمت بنگر
بودی تو به هر وادی،بر جیش خدا هادی
آخر به احد دادی،جان را به ره داور
در ورطه ی جنگ آمد،اندر بر تو احمد
دید او به ره ایزد،دادی تو سر و پیکر
سوزنده بدی خورشید،عریان بدنت را دید
جسمت به ردا پوشید،از پای تو را تا سر
ایثار تو شد مشهور،جانبازی تو مبرور
بر کس نبود مستور،در باختر و خاور
طوف قبرش از رأفت،کن به ما همه قسمت
بر مقدم از رحمت،یا رب به حق حیدر
زمینه:ای تشنه لب عطشان،مظلوم حسینم وای
#حسین_مقدم
#حضرت_حمزه_ع
لطفا در ایتا مطلب را دنبال کنید
مشاهده در پیام رسان ایتا
۱
(حضرت حمزه ع)
حمزه شهید اندر احد،شد در ره دین خدا
خونین دل از داغ عمو،گردید ختم الانبیا
از بهر آیین نبی،کوشید او تا پای جان
همسنگر و همرزم بود،او با علی مرتضی
زوبین وحشی پیکرش،بدرید و او از پا فتاد
مثله نمودند جسم او،از کینه اعدای دغا
آمد صفیه در برش،اما ندید او پیکرش
زیرا عمویش را نبی،پوشیده بودش با ردا
اما فدای زینبی،کاو دید غلتیده به خون
جسم حسینش چاک چاک،عریان به دشت نینوا
یا رب حق این دو شهید،بخشا خطای دوستان
ما و مقدم را نصیب،فرما احد هم کربلا
زمینه:این فاطمه خیر النساست،او را میازار ای زمین
#حسین_مقدم
#حضرت_حمزه_ع
لطفا در ایتا مطلب را دنبال کنید
مشاهده در پیام رسان ایتا
۱
(حضرت حمزه ع)
در جنگ احد حمزه چو شد شهید از کین،با ضربت زوبین
شد قتیل اشرار،حمزه ی وفادار
کز داغ عمو گشت نبی ز غصه محزون،قلب او پر از خون
شد قتیل اشرار،حمزه ی وفادار
آمد به کنار پیکر عمو پیمبر،آن حبیب داور
شد قتیل اشرار،حمزه ی وفادار
دید آن که تنش مثله شده روی تراب است،زیر آفتاب است
شد قتیل اشرار،حمزه ی وفادار
پوشید تنش را به ردا رسول اکرم،با سینه ی پر غم
شد قتیل اشرار،حمزه ی وفادار
ای کاش نبی به نینوا همین عمل را،می نمود اجرا
شد قتیل اشرار،حمزه ی وفادار
تا جسم حسین ابن علی نماند عریان،اندر آن بیابان
شد قتیل اشرار،حمزه ی وفادار
زمینه:کافی
#حسین_مقدم
#حضرت_حمزه_ع
لطفا در ایتا مطلب را دنبال کنید
مشاهده در پیام رسان ایتا
۱
(حضرت حمزه ع)
شد شهید ره دین و قرآن
حمزه ی با وفا ای عزیزان
حمزه آن یاور دین داور
بهر باب پیمبر برادر
عموی شیر دادار حیدر
در احد داد جان را به جانان
زامر خصم جفاکار بی دین
وحشی اش کشت با ضرب زوبین
زین شهادت نبی گشت غمگین
نام او جاودان شد به دوران
بهر دیدارش آمد پیمبر
گشت قلب شریفش مکدر
جسم او دید در خون شناور
مثله گردیده از جور عدوان
داغ او بر پیمبر عظیم است
وز غم هجر او دل دو نیم است
لطف خالق ولیکن عمیم است
می برد حمزه را سوی رضوان
زمینه:هر شب جمعه زهرای اطهر
#حسین_مقدم
#حضرت_حمزه_ع