🔵 يادداشت‌ها 🖌 موضوع: ممنوع بودن یأس از رحمت خدا حتی در جهنم در فرازی از #دعای_ابوحمزه_ثمالی از امام سجاد علیه السلام 🌸 إلَهِي لَوْ قَرَنْتَنِي بِالْأَصْفَادِ وَ مَنَعْتَنِي سَيْبَكَ مِنْ بَيْنِ الْأَشْهَادِ وَ دَلَلْتَ عَلَى فَضَائِحِي عُيُونَ‏ الْعِبَادِ وَ أَمَرْتَ بِي إِلَى النَّارِ وَ حُلْتَ بَيْنِي وَ بَيْنَ الْأَبْرَارِ مَا قَطَعْتُ رَجَائِي مِنْكَ وَ لَا صَرَفْتُ تَأْمِيلِي لِلْعَفْوِ عَنْكَ وَ لَا خَرَجَ حُبُّكَ مِنْ قَلْبِي أَنَا لَا أَنْسَى أَيَادِيَكَ عِنْدِي وَ سَتْرَكَ عَلَيَّ فِي دَارِ الدُّنْيَا .🌸 🌺 خدایا اگر مرا به غل و زنجیرها ببندی؛ و در حضور حاضران عطایت را از من دریغ داری؛ و عیوب من را به چشم مردم نشان دهی؛ و به بردن من به #آتش دستور دهی؛ و بین من و نیکان جدائی بیاندازی؛ با این حال من (در این وضعیت) قطع امید از تو نمی کنم (مَا قَطَعْتُ رَجَائِي مِنْكَ) و از آرزوی #عفو و بخششم منصرف نمی شوم (لَا صَرَفْتُ تَأْمِيلِي لِلْعَفْوِ عَنْكَ) و محبتت از قلبم بیرون نمی رود؛ زیرا من، دستگیری و خطاپوشیت را در دنیا فراموش نمی کنم🌺. 🔶 از این فراز دعای ابوحمزه مطالب زیر را می توان استنباط کرد: 1️⃣: امام با این جملات به #جهنمیان تعلیم می دهد که در جهنم هم نباید انسان از #رحمت و مغفرت خدا مأیوس باشد؛ بلکه باید به مغفرت و رحمت او #امیدوار باشد (لو… أَمَرْتَ بِي إِلَى النَّارِ …. مَا قَطَعْتُ رَجَائِي مِنْكَ وَ لَا صَرَفْتُ تَأْمِيلِي لِلْعَفْوِ عَنْكَ). 2️⃣ : این امیدواری به رحمت و مغفرت خدا در قیامت، خود یک کار عبادی و #عمل_دینی است؛ زیرا یأس از رحمت خود نوعی #گمراهی و گونه ای از کفر است چنانکه در قرآن آمده است «وَ مَنْ يَقْنَطُ مِنْ رَحْمَةِ رَبِّهِ إِلاَّ الضَّالُّون»؛ و نیز آمده «لا تَيْأَسُوا مِنْ رَوْحِ اللَّهِ إِنَّهُ لا يَيْأَسُ مِنْ رَوْحِ اللَّهِ إِلاَّ الْقَوْمُ الْكافِرُونَ». 3️⃣ : با توجه به بند (۲) روشن می شود که باب #عمل_عبادی و ایمان آوری در قیامت به کلی مسدود نیست؛ چون امام در این فراز از دعا، به دوزخیان تعلیم می دهد که در آنجا به امیداوری به رحمت و مغفرت خدا روآورند؛ اما اگر باب عمل عبادی و ایمان آوری در قیامت به کلی #مسدود باشد چنین تعلیمی #لغو و بیهوده؛ بلکه تشویق به ناممکن خواهد بود؛ که از شأن امام دور است. 🔸 و از اینجا روشن می شود که روایت «الیوم عمل و لا حساب و غدا حساب و لا عمل» که دلالت بر منتفی بودن عمل عبادی در قیامت دارد، مربوط به همه مقاطع و مراحل #قیامت نیست بلکه مربوط به مقطع خاصی مثل مقطع #حساب_رسی است. 4️⃣ : راه #توبه و بازگشت به سوی خدا حتی در #جهنم باز است؛ زیرا امیدوارشدن به مغفرت خداوند در جهنم، خود نوعی توبه است چون توبه این است که انسان کفر و عصیان را رها کرده و رو به ایمان و عبادت آورد؛ و این همان کاری است که در این دعا به جهنمی تعلیم داده شده یعنی به او تعلیم داده شده که #گناه_یأس را رها و به عبادت «امیدواری به رحمت و مغفرت خدا» رو آورد. 5️⃣ : و چون راه توبه در جهنم باز است پس راه نجات از #عذاب_الهی نیز باز است؛ بنابراین دوزخیان با #توبه_واقعی (نه صرفا زبانی) در جهنم می توانند از عذاب دوزخ رهایی یابند. @oshaghierfan #Eitaa & #Telegram

🔵 يادداشت‌ها 🖌 موضوع: تمهیدات الهی برای نجات دوزخیان از عذاب 🔶 خداوند زمينه #توبه و ايمان‌آوري آگاهانه و مختارانه را در #عوالم_بعد_از_مرگ فراهم مي‌كند؛ 🔸زيرا خداوند اسماء لطفي فراواني دارد و از جمله اين اسماء لطفي، اسم #المصلح است كه در فرازي از دعاي عهد به معني آن اشاره شده است آنجا كه مي‌گويد: 🌸«بِاسْمِكَ الَّذِي‏ يَصْلُحُ‏ بِهِ‏ الْأَوَّلُونَ وَ الْآخِرُون‏»🌸. 🔹خداوند بر اساس اقتضاي چنين اسمي و نيز بخاطر وعده‌ مغفرتي كه به گناه‌كاران داده و فرموده است 🌺«إِنَّ اللَّهَ يَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَميعا»🌺 با تمهيداتي كه در قيامت براي دوزخيان فراهم مي‌كند، همه انسانها، از اولين تا آخرين را تائب، مؤمن و صالح خواهد كرد. 🟣 از تمهيداتي كه خداوند براي ايمان‌آوري و توبه دوزخيان انجام می‌دهد، #اقامه_جلسه_مناظره براي دوزخيان و كشف حقائق ايماني براي آنها است؛ اين نكته از آيه (75 قصص) قابل استنباط است ☘️«وَ نَزَعْنا مِنْ كُلِّ أُمَّةٍ شَهيداً فَقُلْنا هاتُوا بُرْهانَكُمْ فَعَلِمُوا أَنَّ الْحَقَّ لِلَّهِ وَ ضَلَّ عَنْهُمْ ما كانُوا يَفْتَرُونَ»☘️. 🔸 طبق مفاد اين آيه، در آن روز خداوند از هر امتي و گروهي، فردي را بيرون كشيده و به صحنه بحث استدلالي و برهاني وارد مي‌سازد، و اين گفتگوي برهاني و استدلالي در حضور #جهنميان منجر مي‌شود به اين كه كافران و مشركان به حقانيت خداوند آگاه شوند «فَعَلِمُوا أَنَّ الْحَقَّ لِلَّهِ»، و همه بافته‌هاي دروغين‌شان رنگ‌باخته و پوچي آنها آشكار شود و اعتقاد به آنها منحل گردد «وَ ضَلَّ عَنْهُمْ ما كانُوا يَفْتَرُونَ»؛ 🔹بنابراين #ايمان_اضطراری برخاسته از عذاب آنان، كه ايماني ضعيف و غير مستقر بود، به ايماني قوي و راسخ تبديل خواهد شد. و لذا در مورد درك امور حقه تعبير «فَعَلِمُوا» براي آنها بكار مي‌برد و مي‌گويد «فَعَلِمُوا أَنَّ الْحَقَّ لِلَّهِ» و در مورد بريده شدن از امور باطل و گناه تعبير از «ضلّ عنهم» براي آنها بكار مي‌برد و مي‌گويد «وَ ضَلَّ عَنْهُمْ ما كانُوا يَفْتَرُونَ». 🔷از سویی آيات متعددي در قرآن وارد شده است كه دلالت مي‌كنند عذاب قیامت عینا همان #نفس_گناه است یعنی نفس گناهان اعتقادي و رفتاري به شكل اشياء آزاردهنده براي مجرم، حاضر شده و موجب رنج انسان گناهكار مي‌شوند 🔹مثل (54-55 عنکبوت) «إِنَّ جَهَنَّمَ لَمُحِيطَةٌ بِالْكافِرِين يَوْمَ يَغْشاهُمُ الْعَذابُ مِنْ فَوْقِهِمْ وَ مِنْ تَحْتِ أَرْجُلِهِمْ وَ يَقُولُ ذُوقُوا ما كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ». 🔹و نیز مثل (84 قصص) «مَنْ جاءَ بِالسَّيِّئَةِ فَلا يُجْزَى الَّذينَ عَمِلُوا السَّيِّئاتِ إِلاَّ ما كانُوا يَعْمَلُونَ»؛ ✅جمع این گونه آیات با جملاتی مثل «ضَلَّ عَنْهُمْ ما كانُوا يَفْتَرُونَ» نتیجه‌اش این می‌شود که دوزخیان با تمهیدات مذکور، به اندازه‌ای که از گناهان اعتقادی و رفتاری بریده می‌شوند #تخفیف عذاب برایشان شکل بگیرد؛ زیرا طبق فرض، این گناه است که به شکل موجودات موذی به دوزخیان آزار می‌رسانند بنابراین زوال و بریده شدن از گناه عینا به معنای زوال و بریده شده از #عذاب است. #یادداشتهاي_تفسیری @oshaghierfan #Eitaa & #Telegram