💢مقدمات علم اصول 💠 جایگاه استصحاب در علم اصول/تفاوت آن با قیاس 📚 درس خارج اصول ۱۴۰۱٫۹٫۱۶ 🏠@ostadmadadi

💢رجال 💠 احمد بن الحسین أحمد بن الحسين عند الاطلاق منصرف است به پسر حسین بن سعید. حسین بن سعید اهواز بوده و اواخر به قم می آید و پسرش به قم می آید. احتمال می دهیم با غلات رابطه داشته چون متهم است به مذاهب فاسده و تضعیف شده است. با غلاتی که خط سیاسی داشته اند مرتبط بوده است. مرد ملایی بوده گفته اند از جمیع مشایخ پدرش نقل کرده جز یکنفر. ظاهراً کوچک بوده پدرش او را برده نزد مشایخ اجازه گرفته است. احتمال دارد، با حسین بن همدان خصیبی یا نصیری های شام رابطه داشته است. این زمان به غلو سیاسی می خورد. به احمد بن الحسین می توان اطمینان کرد. اما به لحاظ عملی و سلوک خارجی کارش مشکل شده است. شاید در کتب اربعه هیچ روایتی از ایشان نداشته باشیم ولی در غیر کتب اربعه مخصوصاً کتب شیخ صدوق از او زیاد نقل شده است. عیجب است که پدر به آن بزرگواری ، ولی نقل روایت از خودش کم داریم. #احمد_بن_حسین 🔸فهرست اسامی 🏠@ostadmadadi

💢نظام قانونی فقه و اصول [8] 💠 فضای هفتم : فضای ملاکات فضای دیگر، فضای ملاکات است که بیشتر اهل سنت روی آن کار کرده‌اند و آن را «فقه مقاصد» خوانده اند و اجمالاً در روایات ما قبول نشده است. اهل سنت هم در استفاده از این فضا خیلی اختلاف دارند؛ عده‌ای خیلی به آن مراجعه کرده‌اند، حتی در عبادات که تعبدی است نیز استفاده کرده‌اند، 1️⃣ البته مشهور بین اهل سنت حتی احناف - مع اختلاف حدوده - این است که عبادات و حدود و دیات قیاس بردار نیست و به اصطلاح توقیفی هستند. این تعمیم معنا در فضای ملاک مطرح می‌شود که اسم دیگرش می‌شود «قیاس». مخالفین این فضا می‌گویند: اگر معنا عام بود خود شارع با لفظ عام بیان می‌کرد، قاعده آن‌ها این است که: «لا تعرف الملاکات الا بالخطابات». مشکل اصلی قیاس این است که معنا اوسع از لفظ است. اینکه یک ملاک را اثبات کنیم با اینکه نتیجه در حکم شرعی بگیریم متفاوت است. 2️⃣ 1️⃣ «مثلاً آیا در انتقال حالتی به حالت دیگر در نماز سکوت لازم است یا تکبیر؟ در بعضی کتب احناف گفته‌اند: مستحب است که «الله اکبر» گفته شود، چرا که همه حالات نماز با یاد خدا باشد و در همه حالات، ذکر خدا مطلوب است. این در حقیقت اثبات یک حکم با ملاکات است.» 2️⃣ «در مثال سابق، اینکه همه حالات نماز به یاد خدا باشد صحیح است ولی اینکه به یاد خدا بودن به چیست؟ خضوع با سکوت بهتر است یا ذکر؟ اینجا قضاوت مشکل است.» 🏠@ostadmadadi

مجموعه حدود 50 جلسه تقریر درس استاد در سال 97 که به بحث اعتباریات پرداخته اند. 🏠@ostadmadadi

🏠@ostadmadadi

متن حاضر، تدوین هفده جلسه درس خارج فقه حضرت آیت‌الله سید احمد مددی زیدعزه است که پیرامون «نظام قانونی» به‌عنوان نظام زیرساختی علم اصول و فقه ارائه شده است. این جلسات از تاریخ 28/9/1394 الی 5/11/1394 برگزار گردیده است. این بحث ازآنجا حائز اهمیت است که به «تکامل روش تفقه» معطوف بوده و دارای ابداعات و افق گشایی‌های متعددی است که بر پایه‌ها و ریشه‌های علم «اصول» و - در مرتبه بعد- «فقه» تأثیرگذار است. ازاین‌رو نسبت به آن دسته از نوآوری‌های عرصه فقاهت که به یک مسأله یا موضوع خاص محدود است، اهمیت مضاعف دارد. شاید بتوان عصاره این دیدگاه را چنین تقریر نمود که: آنچه تاکنون زیربنای فقه و اصول قرار گرفته است، عمدتاً فرهنگ و ارتکازی بوده که نسبت میان عبد و شارع را مبتنی بر فضای «عبد و مولا» تصویرسازی می‌کرده است. اما امروزه با تکامل جوامع بشری و ارتقاء تناسبات اجتماعی به سطح «نظام قانونی»، می‌توان دریافت که شریعت خاتم نیز هرچند در سطح «ادبیات»، برخی مختصات فضای «عبد و مولا» را لحاظ کرده، اما بنیان آن بر «نظام قانونی» استوار است. البته «نظام قانونی» شارع مقدس، برمحور عنصر «ولایت» است و ازاین‌رو با نظامات اجتماعی متداول، تمایز دارد. دستیابی به «نظام قانونی ولائی» نیازمند نوع دیگری از تفقه است که «فقه ولائی» نام دارد. از ویژگی‌های این دیدگاه، وجود تطبیقات فقهی و اصولی فراوان در ضمن بحث است که به فهم بهتر این نظریه کمک شایانی می‌کند. ازآنجاکه این بحث در خلال موضوع «اخذ اجرت بر واجبات» طرح گردیده است، بیشتر مثال‌ها پیرامون همین مساله و تحلیل از «وجوب» است. روش تنظیم بحث بدین شکل بوده است که ابتدا متن جلسات از سایت نشر درسهای ایشان دریافت شده و سپس با اعمال ویرایش مختصر، مطالب آن فهرست زده شد. سپس با رجوعی مجدد و جابجایی حلقه‌های مختلف بحث، سعی شد کل متن دارای سیری منطقی و منظم گردد. ازاین‌رو از متن درس، مطلبی حذف نشده و صرفاً چینش مطالب تغییر پیداکرده و برخی نکات حاشیه‌ای و استطرادی به پاورقی منتقل‌شده است. 🏠@ostadmadadi

💠 تاثیر اختلاف گفتمان در استنتاجات اصولی محمد غفوری نژاد کاظم دلیری 📚فصلنامه فقه و اصول، دانشگاه فردوسی مشهد، دوره 53، شماره 1 - شماره پیاپی 124، خرداد 1400،صفحه 115-99 🏠@ostadmadadi

🏠@ostadmadadi

💢 تفاوت تخصیص و حکومت در نظام قانونی

💢نظام قانونی فقه و اصول [9] 💠 فضای هشتم : فضای قانونی فضای هشتم فضای قانونی - یا به تعبیر عربی «الأجواء الشرعیة» یا «الأجواء القانونیة»- است، این فضا در کلمات قدمای اصولیون نیز کم‌وبیش هست ولی در این دو قرن اخیر که مسائل قانون و فضای قانونی شکل خاصی یافته است به‌صورت جدی‌تر مطرح شده است. در فضای قانونی، قانون خودش واقعیتی می‌یابد. مخالفت با قانون، به‌عنوان ظلم بر مولا مطرح نیست بلکه به‌عنوان ظلم بر خود انسان مطرح است. در این طرح - بر خلاف رأی کلامی اشاعره که قانون و شریعت را تابع مصالح و مفاسد نمی‌دیدند بلکه تابع جعل شارع می‌دیدند- قانون، مصالح و مفاسد دارد و علاوه بر آن قوانین نظام خاصی دارد. همچنین باید نوعی «سنخیت» میان قوانین باشد که در روابط «عبد و مولا» چنین تسانخی مطرح نبود. 🏠@ostadmadadi

💢اصول فقه احکام حکومتی ۱ 💠 فقه استنباطی و فقه ولایی 📚 درس خارج اصول ۱۴۰۱٫۹٫۳۰ 🏠@ostadmadadi

💢اصول فقه احکام حکومتی ۲ 💠 تاریخ علم اصول 📚 درس خارج اصول ۱۴۰۱٫۹٫۳۰ 🏠@ostadmadadi

💢اصول فقه احکام حکومتی ۳ 💠 رویکرد های مختلف پیرامون ولایت 📚 درس خارج اصول ۱۴۰۱٫۹٫۳۰ 🏠@ostadmadadi

💢اصول فقه احکام حکومتی ۴ 💠 پرسش و پاسخ 📚 درس خارج اصول ۱۴۰۱٫۹٫۳۰ 🏠@ostadmadadi

💢نظام قانونی فقه و اصول [10] 💠 فضای هشتم : فضای خاص شریعت در مجموع سه عرف وجود دارد؛ 1. عرف عام، 2. عرف خاص که همان عرف حقوقی و قانونی است و 3. عرف اخص که عرف مخصوص ادبیات شریعت است. [گاهی الفاظ دارای ظهورات خاصی در شرع هستند] مثلاً لفظ تحریم، اگر در قرآن آمده باشد از همة انواع تصرفات شما جلوگیری می‌کند، اما اگر همان لفظ تحریم در سنت آمده باشد، خصوص تصرف مناسب را مانع می-شود، مثلاً اگر در قرآن «إِنَّمَا حَرَّمَ عَلَیکمُ الْمَیتَةَ وَالدَّمَ وَلَحْمَ الْخِنزِیرِ» آمد از آن حرمت شرب خون، حرمت خریدوفروش آن، مانعیت نماز و نجاست و مانعیت طواف استفاده می‌شود چون معنای تحریم در کتاب این است که شما از همة جهات آن محروم هستید و هیچ نحوه ارتباطی بین شما و آن باقی نمی‌گذارد، ولی اگر در سنت آمد که «حرم علیکم الدم»، این به معنای حرمت شرب است. این را اصطلاحاً «ادبیات قانونی خاص به شریعت» می‌گویند که بگوییم: لفظ تحریم در کتاب یک معنا می‌دهد، همان لفظ اگر در سنت باشد معنای دیگر می‌دهد و آثار این دو باهم فرق می‌کند. ( استاد مددی، این مورد را در عداد فضاهای پیشین بیان نکرده‌اند اما از آنجا که در خلال مباحث متعددی از آن سخن گفته و به آن ارجاع می‌دهند می‌توان آن را به عنوان فضای نهم در نظر گرفت. همچنین در پاسخ به سؤال نگارنده (در تاریخ ۲۷/۱۱/ ۱۳۹۸) طرح آن را به عنوان فضای نهم ممکن دانستند. ) 🏠@ostadmadadi

متنی که تقدیم می شود👇مجموعه نکاتی است که استاد آیت الله سید احمد مددیزیدعزه در خلال مباحث درسی خود پیرامون تاریخ سیاسی ائمه (ع) بیان فرموده اند که سعی شده است به صورت منفک از موضوع فقهی و اصولی، تجمیع و تنظیم گردد. آنچه در این متن آمده است عمدتاً از مباحث استاد مددی در بحث «المساله الثانیه: جوائز السلطان و عماله» از کتاب مکاسب است که از تاریخ «یکشنبه 12 اردیبهشت 1395» الی «سه شنبه 17 اسفند 1395» در 96 جلسه بیان فرمودند. این اندیشه در صدد اثبات یک سیاست و راهبرد کلی در سیره 250 ساله حیات ائمه (ع) است که چگونه درصدد ولایت و سرپرستی جامعه شیعی بوده اند. از این رو این بحث را می توان زیرمجموعه نظریه «فقه ولایی» حضرت استاد دانست که معرفی آن نیازمند مجال دیگری است. همچنین لازم به تأکید است که ملاک گزینش این نکات، بعد سیاسی اجتماعی تاریخ ائمه (ع) است، لذا دیگر ابعاد تاریخی همچون تاریخ حدیث، مصادر، رجال و... حذف شده است. در نهایت آنچه به دست آمده یک پیش نویس اولیه از این طرح است که می بایست با دیگر مباحث استاد، تکمیل گردد. نام این مجموعه را از آنجا که به بعد سیاسی حیات ائمه (ع) می پردازد، «سیر تاریخ سیاسی» و از آنجا که یک تدبیر الهی پشت دست این سیر تاریخی وجود دارد، «سیر تاریخی الهی» می توان نام نهاد که عنوان دوم، از فرمایشات استاد اخذ شده است. 🏠@ostadmadadi

🏠@ostadmadadi

🏠@ostadmadadi

💢رجال 💠 أحمد بن الحسين بن سعيد الأهوازي‏ حسین بن سعید، پسری داردبه اسم احمد، نجاشی می گوید: رواه عن جمیع شیوخ ابی. یعنی از پیرمردها هم اجازه گرفته اند. گفته اند: زعم أصحابنا القميون و ضعفوه و قالوا: هو غال و حديثه يعرف و ينكر، یعنی با نصیریها با علوی های شام و...یا گروه های انحرافی رفت و آمد داشته. #احمد_بن_حسین_بن_سعید 🔸فهرست اسامی 🏠@ostadmadadi

💢نظام قانونی فقه و اصول [11] 💠 ترجیح «فضای قانونی» بر فضاهای دیگر [برخی] فضاهایی که ذکر شد تقریباً نسبت طولی دارند، مثلاً اگر جامعه‌ای بدوی که در جنگل زندگی می‌کنند را معیار قرار دهیم، بعید نیست که «فضای تفسیر و تبدیل اراده تشریعی به اراده تکوینی» برای اوایل کار بشر باشد، اما به‌تدریج پیشرف می‌کنند و «قانون» شکل می‌گیرد، چراکه اعتبارات قانونی با قطع نظر از شرایع الهی، به‌تدریج شکل گرفته‌ است. لذا تفسیرهایی مثل تفسیر ارادة تشریعی به تکوینی شاید برای اوایل کار خوب باشد اما با توجه به پیشرفت بشر و استعداد خدادادی ابداع و اعتبار در انسان، اعتبار‌ را سکوی پرتاب خود قرار می‌دهد. با پیشرفت بشر، شکل اجتماع و مناسبات عقل عملی، از یک جامعة حداقلی تا جامعة حداکثری، تکامل پذیرند، مثلاً «أَنتُمُ الْأَعْلَوْنَ إِن کنتُم مُّؤْمِنِینَ» ناظر به یک جامعة حداکثری و تکامل یافته است. 🏠@ostadmadadi

💢پرسش و پاسخ 💠 سقیفه و حوادث پس از آن 🏠@ostadmadadi

مجموعه ائمه زیدی شش نفر است. یحیی بن زید در چند جا مقبره دارد یکی جوزجان در افغانستان. یکی هم میامی نزدیک مشهد؛ احتمالاً میامی، مقام ایشان بوده است. ایشان بعد از شهادت پدرش از کوفه فرار کرد از 16 ساله تا 26 ساله گفته شده است. زید ولادتش با امام صادق ع است ولی حدود 27 سال قبل از ایشان به شهادت رسید؛ گفته اند چهل ساله شهید شده است. احتمالاً یحیی در میامی اقامت داشته و بیعت گرفته است چرا که قبر ایشان کاملاً مشخص است که جوزجان است. در قصیده تائیه دعبل، هم ذکر شده جوزجان. قبر یحیی حرم دارد. در گنبد هم بارگاه دارد. اگر اینها درست باشد مٌقام ایشان بوده به ضم : محل اقامت. مقام به فتح ، جنبه معنوی است. 📚@ostadmadadi

💢رجال و روش فهرستی 💠 احمد بن زیاد بن جعفر الهمدانی مرحوم صدوق گاهی از «احمد بن زیاد بن جعفر الهمدانی» (الهمدانی بفتح میم. همدان به سکون میم عشیره ایست از یمن که خیلی هم محب امیر المؤمنین علیه السلام بوده اند و این قصه یا حار همدان من یمت یرنی هم از همین عشیره است.) نقل می کند. او از مشایخ مرحوم صدوق است که ایشان در طریق حج در همدان با او برخورد کرده اند و ما به هیچ وجه ایشان را نمی شناسیم. مرحوم صدوق در همدان ایران خودمان از ایشان عده ای از مصادر شیعه را نقل کرده اند. تنها راهی که داریم به ایشان اولا این است که مرحوم صدوق با ترضی از ایشان نقل کرده اند، یعنی رضی الله عنه فرموده اند. و دوم اینکه مرحوم صدوق یک جا دارند که: «لم أسمع هذا الحديث إلا من أحمد بن‏ زياد بن جعفر الهمداني رضي الله عنه بهمدان عند منصرفي من حج‏ بيت الله الحرام و كان رجلا ثقة دينا فاضلا رحمة الله عليه و رضوانه‏» (كمال الدين و تمام النعمة، ج‏2، ص: 369) الآن شخصیت علمی و حدیث شناسی ایشان را نداریم اما همین جمله مرحوم صدوق منشأ توثیق شده است. مطلب دوم که توجه نشده است اینکه ممکن است به لحاظ رجالی با توثیق مرحوم صدوق ایشان را قبول کرد ولی به لحاظ فهرستی مشکل دارد؛ معظم روایات ایشان از علی بن ابراهیم است بلکه شاید همه روایاتش از علی بن ابراهیم باشد و آنچه ایشان نقل می کند از منفردات خودش که هیچ بلکه از منفردات مرحوم صدوق هم هست. این مقداری کار را مشکل می کند؛ این سؤال پیش می آید که مرحوم صدوق که خودشان قمی است و پدرشان همین طور و پدرشان از ابراهیم بن هاشم نقل می کنند و ... چه طور می شود مرحوم صدوق کتابهای علی بن ابراهیم را ندارند و می روند همدان از او نقل می کنند که انفراد هم دارد! اگر این روایات واقعاً در کتاب مرحوم علی بن ابراهیم بود خیلی بهتر بود مرحوم کلینی از علی بن ابراهیم نقل می کردند نه با این سند عجیب و غریب! این چه میراث علی بن ابراهیم بوده است که در قم نبوده است و رفته اند در همدان! ما قبول می کنیم ایشان مرد خوب و عدل و مرضی ولی ظاهرا نسخه شان شاذ باشد. عجیب اینکه مرحوم صدوق روایاتی را که توسط این مرد بزرگوار همدانی نقل می کنند، از هیچ جای دیگر ندارند. شاید شفاهی بوده است یا ... خود مرحوم صدوق توضیحی نداده اند. چرا اینها منفرد است؟ ایشان بالاخره می آیند در قم نسخه شناسی می کنند. این توضیح را ایشان اگر هم انجام داده اند به دست ما نرسیده است. شاید علی بن ابراهیم کتابی در فقه نوشته اند و در آن کتاب مثلاً 2000 روایت دارند و مثلاً ده سال بعد روایات دیگری را دیده است و مقابله کرده است و بعض روایات قبلی را قبول نداشته اند و در نسخه دوم 2000 روایت را حذف کرده اند. احمد بن زیاد نسخه اول را از علی بن ابراهیم گرفته و به همدان رفته است درحالیکه این نسخه دوم در قم مشهور می شود. به قولی او شاگرد دوره اول علی بن ابراهیم بوده است. مثلا فرض بفرمایید مسند احمد را پسرش عبدالله نقل می کنند. مسند احمد به حسب صحابه است. مسند مثلا علی بن ابی طالب علیهما السلام یا مسند فاطمه سلام الله علیها که البته یکی دو صفحه است. همین طور مسند دارد. مسند که تمام می شود پسر که عبدالله است زیادات - به قول خودشان و به قول ما «مستدرک»- بر کتاب پدر دارند. آنها را هم که می بینیم ، دارد که: «قال عبدالله حدثنی ابی»؛ کسی وارد نباشد می بیند که کل کتاب این طور است؛ یعنی کل کتاب «حدثنی ابی» است و معلوم می شود که پدر اینها را هم دیده بوده است ولی قبول نداشته است. یعنی احمد بن حنبل که از ائمه اهل سنت است ممکن است تحدیث بکند ولی قبول نکند. مرحوم علی بن ابراهیم هم ممکن است تحدیث کرده باشند ولی قبول نکرده باشند. مثلا همین جمع بین فاطمیتین را مرحوم صدوق در علل دارند ولی در فقیه ندارند. یعنی در مقام فقاهت قبول ندارند ولی در مقام روایت دارند. ای کاش مرحوم صدوق توضیح می دادند که روایات احمد بن زیاد چرا اینگونه است. پس ما حدیث ایشان را از منظر رجالی قبول می کنیم ولی از منظر فهرستی محل تأمل است. #احمد_بن_زیاد_جعفر_الهمدانی 🔸فهرست اسامی 📚درس خارج فقه؛ سال88-1387 ؛ جلسه 84 و 85 🏠@ostadmadadi

💠نگاهی متفاوت به سیره امام باقر علیه السلام آیت الله سید احمد مددی با اشاره به تاریخ و سیره امام محمد باقر علیه السلام برخی از مقاطع زندگی سراسر نور این امام بزرگوار را تحلیل می کند. 📚https://rasanews.ir/fa/news/616047 🏠@ostadmadadi