✅حجت السلام و المسلمین ربانی گلپایگانی: ☪آیت‌الله سبحانی شخصیتی بی‌نظیر در علم کلام هستند/ لزوم مبارزه علمی حوزه با هجمه‌ها ✏️استاد و محقق کلام حوزه علمیه ضمن تجلیل از شخصیت علمی و اخلاقی آیت‌الله سبحانی به ویژه در علم کلام تأکید کرد: امروز هجمه‌های دین‌ستیز و سکولار با عنوان تهاجم فرهنگی به کشور به میزان زیادی وارد می‌شود و وظیفه حوزه و مراکز پژوهشی آن است که متناسب با آن به مقابله علمی بپردازند. ربانی گلپایگانی، استاد و محقق کلام حوزه علمیه و از شاگردان برجسته آیت‌الله العظمی سبحانی امروز اول آذرماه، در همایش ملی فلسفه کلام که در دفتر قم پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی برگزار شد، گفت: امروز هجمه‌های دین‌ستیز و سکولار با عنوان تهاجم فرهنگی به کشور به میزان زیادی وارد می‌شود و وظیفه حوزه و مراکز پژوهشی آن است که متناسب با آن به مقابله علمی بپردازند. وی افزود: شاهد هستیم که پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با مدیریت خوب و مدبرانه آیتالله رشاد در مواجهه با این تهاجم کارهای خوبی کرده و پژوهش‌های گرانقدری در زمینه‌های مختلف علوم انسانی داشته است. ربانی گلپایگانی با تجلیل از مقام علمی آیتالله سبحانی و به خصوص تخصص ایشان در علم کلام با بیان اینکه از سال ۵۶ در محضر ایشان بوده است، افزود: بنده به جایی نرسیده‌ام اما همین مقداری را هم که در زمینه کلام قلم زده و مطلب نوشته و تحقیق کرده‌ام مدیون ایشان هستم؛ آیتالله امینی در مورد ایشان می‌فرمودند که آیتالله سبحانی به اندازه پنج نفر تلاش علمی دارند و ایشان فردی فاضل، عالم و محققی دقیق و صاحبنظر و استادی فرزانه و عظیم الشان و از مفاخر حوزه هستند. این استاد حوزه همچنین درباره علم کلام و فلسفه کلام بیان کرد: فلسفه علم کلام زیر مجموعه فلسفه علم است؛ فلسفه هم در نگاهی تاریخی همواره سه ویژگی داشته است؛ تمایل به وضوح، نگرش نقادانه و استدلال‌گرایی و پرهیز از ترجیح سلیقه شخصی بر برهان. ربانی گلپایگانی با بیان اینکه فلسفه‌های مضاف، فلسفه‌هایی است که متعلق و موضوع آن مانند فلسفه هنر و حقوق و ... ذکر می‌شود، اظهار کرد: اولین کسی که این موضوع را در میان اندیشمندان شیعه به خوبی مطرح کرد شهید مطهری بود که در آموزش فلسفه این اصطلاح را به کار برده‌اند. وی با بیان اینکه فلسفه علم دارای دو کاربرد خاص و عام است، تصریح کرد: کاربرد خاص آن، علوم تجربی است و کاربرد عام به هر علمی از علومی بر می‌گردد؛ یعنی هر علمی فلسفه دارد همچنین معرفت‌ها را به درجه اول و درجه دوم تقسیم می‌کنند، که معرفت درجه دوم این است که بعد از شکل‌گیری علمی، فیلسوفانه سراغ آن علم برویم پس فلسفه علم کلام هم علمی درجه دوم است. استاد و محقق حوزه علمیه با اشاره به مسائل فلسفه ادامه داد: بیش از ده موضوع در تمامی علوم وجود دارد که از جمله می‌توان به تبیین موضوع علم؛ غایت، مسائل علم، مبانی و پیش فرض‌ها، منابع و ابزارهای معرفت، رابطه با علوم دیگر، رهیافتهای علم، نقش و کارکرد فردی و اجتماعی علم، موانع و مشکلات و آسیب‌ها و راه حل‌های آن علم اشاره کرد که برخی از این مسائل از اهمیت بیشتری برخوردار است. 🖊حجت اللاسلام و المسلمین ربانی گلپایگانی با بیان اینکه روش فلسفه، عقلی است اظهار کرد: گاهی عقل در مفهوم تجریدی آن مانند ریاضی و ... کاربرد دارد و گاهی عقل انضمامی در آن کاربرد دارد و در روش‌شناسی نیز رو بسیط و ترکیبی داریم. این استاد و محقق حوزه با بیان اینکه در علم کلام روش‌های نقلی، عقلی و سلوکی برای بررسی این علم داریم همچنین در فقه، روش عقلی _ نقلی است، بیان کرد: فلسفه علم کلام، پژوهش فیلسوفانه در مورد علم کلام است. وی درمورد تعریف علم کلام با بیان اینکه تعیین، تبیین، اثبات و دفاع وظیفه کلام است، تاکید کرد: پس فلسفه علم کلام پژوهشی فیلسوفانه در مورد مسائل علم کلام است. ربانی گلپایگانی با اشاره به پیشینه فلسفه علم کلام با بیان اینکه علمی جدید است گفت: اگر مراد پرداختن به مسائل علم کلام است بخش عظیمی را مرحوم لاهیجی در آثار خود(گوهر مراد) مورد بحث قرار داده است و در میان معاصرین نیز مرحوم شهید مطهری به صورت مستوفا به آن پرداخته است. این استاد و محقق حوزه علمیه تصریح کرد: البته باید در میان معاصرین از حضرت آیتالله سبحانی هم یاد کنیم؛ ایشان ولو اینکه در مورد فلسفه علم کلام، بحث مستقلی ندارند ولی در مقدمه کتاب معجم طبقات المتکلمین و دیگر آثار به صورت مبتکرانه وارد این مباحث شده و خلأها را پر کرده‌اند از جمله بحوث فی الملل و النحل است که بینظیر است. #پژوهشکده_فلسفه_وکلام|#ربانی_گلپایگانی|#جعفر_سبحانی|#همایش_فلسفه_علم_کلام پايگاه اطلاع رساني پژوهشکده فلسفه و کلام http://phil.theo.isca.ac.ir کانال رسمي پژوهشکده فلسفه و کلام https://eitaa.com/philtheo

🖊ششمین جلسه شورای تصمیم گیری همایش جاودانگی نفس در اسلام ومسیحیت ✏️این جلسه در تاریخ 1397/09/05 با حضور دکتر سوری ، دکتر ناصری وآقای بابامیر برگزار شد در این جلسه که راس ساعت ده و سی دقیقه شروع شد آقای بابامیر دبیر اجرایی همایش به گزارش دهی روند همایش پرداختند و در ادامه برای چگونگی انجام دو پیش نشست و مصاحبه ها از اساتید مطرح تصمیماتی گرفته شد. #پژوهشکده_فلسفه_وکلام|#ربانی_گلپایگانی|#محمد_سوری|#همایش_جاودانگی_نفس_وبدن پايگاه اطلاع رساني پژوهشکده فلسفه و کلام http://phil.theo.isca.ac.ir کانال رسمي پژوهشکده فلسفه و کلام https://eitaa.com/philtheo

#پژوهشکده_فلسفه_وکلام|#ربانی_گلپایگانی|#محمد_سوری|#همایش_جاودانگی_نفس_وبدن پايگاه اطلاع رساني پژوهشکده فلسفه و کلام http://phil.theo.isca.ac.ir کانال رسمي پژوهشکده فلسفه و کلام https://eitaa.com/philtheo

#پژوهشکده_فلسفه_وکلام|#ربانی_گلپایگانی|#محمد_سوری|#همایش_جاودانگی_نفس_وبدن پايگاه اطلاع رساني پژوهشکده فلسفه و کلام http://phil.theo.isca.ac.ir کانال رسمي پژوهشکده فلسفه و کلام https://eitaa.com/philtheo

#پژوهشکده_فلسفه_وکلام|#ربانی_گلپایگانی|#محمد_سوری|#همایش_جاودانگی_نفس_وبدن پايگاه اطلاع رساني پژوهشکده فلسفه و کلام http://phil.theo.isca.ac.ir کانال رسمي پژوهشکده فلسفه و کلام https://eitaa.com/philtheo

کنفرانس وحدت اسلامی، از رؤیا تا واقعیت سی و دومین اجلاس بین المللی وحدت اسلامی دوشنبه ۵ آذرماه در غیاب نمایندگان رسمی مذاهب اسلامی و بدون حضور رهبران سیاسی جهان اسلام، به کار خود پایان داد. 🔅دبیر کل مجمع تقریب بین المذاهب پیش از تشکیل کنفرانس نوید داده بود که «تلاش برای ایجاد اختلاف و ستیز در جهان اسلام با تلاش‌های گسترده مجمع تقریب مذاهب اسلامی و نهادهای تقریب‌گرا شکست خورده و ما در این کنفرانس آغاز این پیروزی را به جشن خواهیم نشست و اعلام خواهیم کرد که صفحه جدیدی در جهان اسلام در حال باز شدن است که در این صفحه نو شاهد غلبه جریان وحدت‌گرا در جهان اسلام هستیم.» و درباره فلسفه وجودی کنفرانس در وبگاه این مجمع می‌خوانیم: «هدف از برگزاری کنفرانس وحدت، ایجاد زمینه‌های اتحاد و هم بستگی جهان اسلام و هم فکری علما و دانشمندان، جهت نزدیک سازی دیدگاه های علمی و فرهنگی آنان در زمینه های فقهی، اصولی، کلامی، تفسیری و نیز بررسی مسائل و مشکلات مسلمانان و ارائه ی راه حل های مناسب و موضع گیری مشترک در برابر آن است.» 🔅سخن در این است که کنفرانس وحدت با هزینه‌های فراوان مادی و معنوی، تاکنون تا چه اندازه به آرزوهای خود نزدیک شده و ادامه این مسیر تا چه حد می‌تواند کمکی به آرمان‌های مورد نظر بکند. یک ناظر بیرونی با نگاهی واقع‌بینانه به صحنه درگیری‌های موجود در جهان اسلام، پرسش‌هائی را فراروی خویش می‌بیند که لازم است مسئولان امر، به دور از شعارها و بیرون از فضای رسانه‌ای به این سوالات پاسخ دهند: 1⃣ در کنفرانس امسال طرف‌های درگیر در جدال‌های جهان اسلام که قرار بود به «جشن پیروزی»بنشینند، چه کسانی بودند؟ و کدامین «صفحه جدید در جهان اسلام» در این اجلاس گشوده شد؟ و دقیقا کدام‌یک از اعضای حاضر قرار است این صفحه جدید را رقم بزنند؟! 2⃣ در کنفرانس کنونی برای «ایجاد زمینه‌های اتحاد و همبستگی جهان اسلام» چه اقدامی صورت گرفت؟ و اساسا کدامین اعضای حاضر در این کنفرانس از چنین ظرفیتی برخوردار بودند؟ و با کدامین ساز و کار سیاسی و فرهنگی قرار است این اتحاد و همبستگی در جهان شکل گیرد؟ 3⃣ در کنفراس کنونی چگونه و بین چه کسانی «هم فکری علما و دانشمندان، جهت نزدیک سازی دیدگاه های علمی و فرهنگی آنان در زمینه های فقهی، اصولی، کلامی، تفسیری» انجام شد و با توجه به کارنامه چند کنفرانس گذشته دقیقا چه چالش‌های فکری و علمی در بین کدامین متفکران شیعی و سنی به بحث گذاشته شد و مستندات پیشرفت در این موضوعات در کجا گرد آمده است؟ 4⃣ اما در خصوص «مسائل و مشکلات مسلمانان و ارائه ی راه حل های مناسب و موضع گیری مشترک در برابر آن» گذشته از تکرار جنایات اسرائیل و سعودی و خط و نشان کشیدن برای دشمنان، واقعا کدامیک از مشکلات جهان اسلام در این کنفرانس مطرح شد و چه راه حل‌هائی در برابر وضعیت بغرنج سیاسی، مذهبی و اقتصادی مسلمانان ارائه گردید و دقیقا چند نفر از شرکت‌کنندگان در کنفرانس چنین صلاحیتی داشتند و تا چه اندازه این کنفرانس را برای چنین هدفی جدی گرفتند؟ 🔅بی‌پرده باید گفت که همه شاخص‌ها نشان می دهد که کنفرانس وحدت اسلامی همچون سایر قطعات پروژه تقریب در این کشور، سالهاست که از کار افتاده و این پیکره نیازمند یک تعمیر بلکه تعویض اساسی است. 🔅در یادداشت‌های بعدی در اندازه بضاعت خود خواهم نوشت که پروژه تقریب در جمهوری اسلامی از سه بیماری بنیادین رنج می برد و تا این رویکرد اساسی اصلاح نشود، نه تنها به پیشرفت این پروژه نمی‌توان امید بست، بلکه با رفتن در بیراهه‌ها، به تدریج ظرفیت‌های اندکِ بازمانده نیز ناامید و زمین‌گیر خواهد شد. این سه مشکل اساسی عبارت است از : 1⃣ خلط میان اهداف چندگانه در میدان تقریب (از همگرائی مذهبی گرفته تا همزیستی اجتماعی و تا همکاری بین المللی) و در نتیجه سردرگمی در میان راهبردهای ناهمگون. 2⃣ ناتوانی در بسیج امکانات و اهرم های موثر در جهان اسلام و ناکارآمدی در بهره‌گیری از ظرفیت‌ها و مزیت‌های نسبی 3⃣ عدم بهره‌مندی از یک شبکه انسانی و رسانه‌ای هوشمند و کنشگر برای تعامل با نخبگان و گروه‌های موثر در بین شیعیان و اهل سنت و فقدان یک منطق و گفتمان تو‌در‌تو و اثربخش برای گفت و گو با گروه‌های درگیر و رقیب. پايگاه اطلاع رساني پژوهشکده فلسفه و کلام http://phil.theo.isca.ac.ir/ کانال رسمي پژوهشکده فلسفه و کلام https://eitaa.com/philtheo t.me/mtsobhani

پايگاه اطلاع رساني پژوهشکده فلسفه و کلام http://phil.theo.isca.ac.ir/ کانال رسمي پژوهشکده فلسفه و کلام https://eitaa.com/philtheo

✨همایش برکرانه امامت: ضرورت تبیین امامت اهل بیت (ع) 🎤سخنرانان: آیت الله درّی نجف آبادی، نماینده محترم ولی فقیه و امام جمعه اراک و حجت الإسلام والمسلمین دکتر محمد تقی سبحانی مدیر بنیاد فرهنگی امامت 📆۵شنبه، ۸ آذر ۹۷، ساعت ۸:۳۰ 🏢اراک، سالن همایش‌های دانشگاه فنی حرفه‌ای امیرکبیر پايگاه اطلاع رساني پژوهشکده فلسفه و کلام http://phil.theo.isca.ac.ir/ کانال رسمي پژوهشکده فلسفه و کلام https://eitaa.com/philtheo

✅آیت الله جوادی آملی: ✏️قطب فرهنگی اسلام، عقل است 🖊آیت‌الله جوادی‌آملی در پیامی به نهمین گردهمایی اساتید علوم عقلی گفت: مرحوم کلینی در مقدمه کتاب خود دارد که قطب فرهنگی اسلام، عقل است؛ احتجاج، ثواب و عقاب به عقل است. همزمان با ایام بزرگداشت علامه طباطبایی، نهمین گردهمایی اساتید علوم عقلی و هفدهمین گردهمایی اعضای مجمع عالی حکمت اسلامی با پیام آیت الله جوادی آملی در مجمع عالی حکمت اسلامی قم ، برگزار شد. آیت الله جوادی آملی در بخشی از پیام خود به این همایش بیان داشت: مرحوم کلینی(رضوان الله تعالی علیه) در مقدمه کتاب خود دارد که قطب فرهنگی اسلام، عقل است؛ احتجاج، ثواب و عقاب به عقل است و مرحوم میرداماد(رضوان الله تعالی علیه) هم در الرواشح السماویه به احترام کلینی این مقدمه بخصوص این جمله را شرح کرده، در همین کتاب العقل این حدیث شریف را هم نقل می‌کند که حجت خدا بر مردم، وحی است. این روایت را وقتی بر قرآن کریم عرضه می‌کنیم، می‌بینیم قرآن هم پیامش همین است. می‌فرماید که عقل مورد احتجاج است! وی ادامه داد: طرز احتجاج هم این است که عقل می‌فهمد که خدایی هست و می‌فهمد که باید عادل باشد و می‌فهمد که نمی‌پوسد و بعد از مرگ خبری هست؛ اما از این احکام هیچ نمی‌داند. جای اشیا کجاست؟ نمی‌داند! جای اشخاص کجاست؟ نمی‌داند! جای اشیا را اشیاآفرین می‌داند، جای اشخاص را اشخاص‌آفرین می‌داند. عقل می‌گوید من نمی‌دانم. تو چرا نگفتی که چه چیزی بد است و چه چیزی خوب است؟ من می‌دانم که بعد از مگر خبری هست؛ اما نمی‌دانم که آنجا چیست؟ تو چرا راهنما نفرستادی؟ این احتجاج عقل «علی الله»: ﴿لِئَلاَّ یکُونَ لِلنَّاسِ عَلَی اللّهِ حُجَّهٌ بَعْدَ الرُّسُلِ﴾. متن کامل پیام در فایل pdf 👇👇👇 پايگاه اطلاع رساني پژوهشکده فلسفه و کلام http://phil.theo.isca.ac.ir/ ?کانال رسمي پژوهشکده فلسفه و کلام https://eitaa.com/philtheo

پايگاه اطلاع رساني پژوهشکده فلسفه و کلام http://phil.theo.isca.ac.ir/ کانال رسمي پژوهشکده فلسفه و کلام https://eitaa.com/philtheo

🔶نشست نقد و بررسی کتاب "سویه ها" 🔹سخنرانان: مراد فرهادپور، آیدین کیخایی، حسام سلامت، محمدمهدی اردبیلی 🔸زمان: سه‌شنبه، ۱۳ آذر ، ساعت۱۶:۳۰ 🔸مکان: شهرکتاب بخارست #رویدادها @philtheo

✏️ششمین جلسه شورای تصمیم گیری همایش جاودانگی نفس در اسلام ومسیحیت ✅این جلسه در تاریخ 5/9/97 با حضور دکتر سوری ، دکتر ناصری وآقای بابامیر برگزار شد در این جلسه که راس ساعت ده و سی دقیقه شروع شد آقای بابامیر دبیر اجرایی همایش به گزارش دهی روند همایش پرداختند و در ادامه برای چگونگی انجام دو پیش نشست و مصاحبه ها از اساتید مطرح تصمیماتی گرفته شد. پايگاه اطلاع رساني پژوهشکده فلسفه و کلام http://phil.theo.isca.ac.ir/ کانال رسمي پژوهشکده فلسفه و کلام https://eitaa.com/philtheo

پايگاه اطلاع رساني پژوهشکده فلسفه و کلام http://phil.theo.isca.ac.ir/ کانال رسمي پژوهشکده فلسفه و کلام https://eitaa.com/philtheo

پايگاه اطلاع رساني پژوهشکده فلسفه و کلام http://phil.theo.isca.ac.ir/ کانال رسمي پژوهشکده فلسفه و کلام https://eitaa.com/philtheo

بسمه تعالی گزارشی از سمینار «بررسی طرح کیفیات ذهنی» پژوهشکده فلسفه و کلام اسلامی، گروه فلسفه 1397/09/07 سمینار «بررسی طرح کیفیات ذهنی» در تاریخ 1397/09/07 در پژوهشکده فلسفه و کلام اسلامی و به همت گروه فلسفه برگزار شد. در این سمینار که با حضور یکی از مؤلفان پروژه، جناب آقای دکتر یاسر پوراسماعیل، نمایندگان ریاست محترم پژوهشگاه و معاونت محترم پژوهشی آقایان سید حسین میرخلیلی و سید محمد میری و نیز با حضور جمعی از علاقه‌مندان برگزار گردید، آقای دکتر پوراسماعیل در خصوص این طرح توضیحاتی ارائه دادند. این طرح را به صورت مشترک آقایان دکتر پوراسماعیل و دکتر همتی مقدم عهده‌دار شده‌اند و تاکنون در حدود 90 درصد آن به انجام رسیده است. آقای پوراسماعیل در خصوص موضوع مورد تحقیق در این پروژه گفتند: ما به طور روزمره انواع بسیاری از احساسات و تجربه‌ها را از سر می‌گذرانیم؛ از ادراکات گرفته تا احساسات بدنی و عواطف؛ براي مثال، شیء قرمزی را مي‌بينم (ادراک دیداری)، انگشتان خود را روي كاغذ سنباده مي‌كشم (ادراک بساوایی)، بوی عطر را استشمام می‌کنم (ادراک بویایی)، دردی را در انگشت خود احساس مي‌كنم (احساس بدنی)، و احساس خشم می‌کنم (عاطفه). در هر يك از اين موارد، من فاعل حالتي ذهني با خصلت پدیداریِ كاملاً متمايزي هستم. خصلت پدیداریِ یک حالت ذهنی همان چیزی است که از آن با عنوان كيفيت یا حس و حالِ از سرگذراندن آن حالت براي من، نام برده می‌شود. فيلسوفان گاهی این قبیل خصلت‌های پدیداری تجربه را «qualia» (كه مفرد آن «quale» است)، یعنی «کیفیات ذهنی» می‌نامند. این کاربرد به معنای حداقلی واژۀ «کیفیات ذهنی» اشاره می‌کند؛ یعنی جنبه‌هايی از حیات ذهنی ما که به نحو درون‌نگرانه و پديداري در دسترس ما قرار دارند. کیفیات ذهنی در معنای حداقلی اموری شهودی‌اند که باید تبیینی از آنها ارائه دهیم؛ برای مثال، مطابق با واقع‌گرایی مستقیم، کیفیات ذهنی به صورت روابطی با ویژگی‌های اشیای بیرونی تبیین می‌شوند. وی در ادامه در خصوص ارتباط این مبحث با مبحث ادراک در فلسفه اسلامی و نیز فیلسوفانی که به این مبحث پرداخته‌اند نیز اشاره کردند و گفتند تاکنون بخش غربی طرح به اتمام رسیده و در ادامه خواهند کوشید مبانی این مبحث را در فلسفه اسلامی تبیین کنند. از میان فیلسوفان مسلمان ابن سینا و ملاصدرا بیشتر از دیگران به این موضوع پرداخته‌اند که در این طرح در نظر است آرای این دو متفکر اسلامی به صورت تطبیقی با نظریه‌های متفکران غربی بررسی گردد. در پایان ایشان به سؤالات حاضران در جلسه در خصوص مووضعات طرح خود توضیحاتی دادند و اظهار امیدواری کردند این طرح را تا پایان سال جاری به طور کامل تحویل گروه فلسفه دهند. #سمینار_علمی|#یاسر_پور_اسماعیل|#کیفیات_ذهنی پايگاه اطلاع رساني پژوهشکده فلسفه و کلام http://phil.theo.isca.ac.ir/ کانال رسمي پژوهشکده فلسفه و کلام https://eitaa.com/philtheo

#سمینار_علمی|#یاسر_پور_اسماعیل|#کیفیات_ذهنی پايگاه اطلاع رساني پژوهشکده فلسفه و کلام http://phil.theo.isca.ac.ir/ کانال رسمي پژوهشکده فلسفه و کلام https://eitaa.com/philtheo

#سمینار_علمی|#یاسر_پور_اسماعیل|#کیفیات_ذهنی پايگاه اطلاع رساني پژوهشکده فلسفه و کلام http://phil.theo.isca.ac.ir/ کانال رسمي پژوهشکده فلسفه و کلام https://eitaa.com/philtheo

#سمینار_علمی|#یاسر_پور_اسماعیل|#کیفیات_ذهنی پايگاه اطلاع رساني پژوهشکده فلسفه و کلام http://phil.theo.isca.ac.ir/ کانال رسمي پژوهشکده فلسفه و کلام https://eitaa.com/philtheo

«امامت» اصل فراموش‌شده اسلامی است/ هدایت قرآن؛ منوط به هدایت اهل‌بیت(ع) همایش « برکرانه امامت» با موضوع «ضرورت تبیین امامت اهل‌بیت(ع) در عقاید شیعه و تأثیر آن در زندگی فردی و اجتماعی بشریت» امروز، هشتم آذر با سخنرانی آیت‌الله دری نجف‌آبادی، نماینده ولی فقیه در استان و حجت‌الاسلام محمدتقی سبحانی، مدیرعامل بنیاد فرهنگی امامت در دانشگاه فنی‌وحرفه‌ای امیرکبیر اراک برگزار شد. حجت‌الاسلام محمدتقی سبحانی، مدیرعامل بنیاد فرهنگی امامت، در این همایش تصریح کرد: برگزاری همایش با محوریت امامت آغاز تازه‌ای را برای این مؤلفه مهم و اساسی متصور است که امید است برگزاری این همایش‌ها زمینه پژوهش و تحقیق را در اصل مهم امامت فراهم آورد. وی با طرح این سؤال که امامت در جامعه امروز دنیایی و اخروی ما چه نقشی دارد و آیا طرح مسأله امامت یک اصل و اولویت دینی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی است یا خیر؟ ادامه داد: متأسفانه اصل امامت اصل فراموش شده اسلامی است، این بنیاد اساسی دین متأسفانه حتی بین جامعه شیعی مورد کم‌توجهی قرار گرفته و کم‌رنگ شده است. حجت‌الاسلام سبحانی اظهار کرد: باید در جامعه تبیین شود که اصل امامت تا چه اندازه مهم است و چه اندازه می‌تواند مسیر حرکت فردی و اجتماعی را مدیریت کند، در پاسخ به این سؤال که مطرح می‌شود چرا امامت؟ باید گفت چرا امامت نه؟ امامت اصل اساسی در نظام معرفت دینی و جزو اصول اساسی است که بدون توجه به این اصل بنیاد اسلامی و استمرار تفکر اسلامی در زندگی فردی و اجتماعی تحقق پیدا نمی‌کند؛ چراکه با فراموشی این اصل جامعه اسلامی دچار چنین انحرافاتی شدند. مدیرعامل بنیاد فرهنگی امامت اضافه کرد: امامت مسأله و دغدغه اصلی پیامبر(ص) در آخرین سال‌های حیات و روزهای زندگی است، اصل امامت مسأله مشترکی بین مذاهب اسلامی است و حتی علمای اهل تسنن در همه فِرَق از آن یاد کردند. مسأله امامت نه تنها دغدغه نبی مکرم اسلام(ص) بلکه دغدغه خداوند متعال نیز هست. حجت‌الاسلام سبحانی در ادامه سخنان به آیه تبلیغ استناد کرد. وی بیان کرد: تمام اصل امامت در آیه ۶۷ سوره مبارکه «مائده» گنجانده شده است، امر امامت و نبوت به اختیار مردم نیست و فرمایش خداوند است، روز غدیر قرار بر این بود تا آخرین زنجیره‌های دین اسلام معرفی شود، پیامبر(ص) همواره از اختلاف بین مسلمانان نگران بودند که خداوند با نزول آیه تبلیغ نگرانی ایشان را رفع کرد. از گزارش‌های تاریخی بر می‌آید که دستور امامت مولا علی(ع) از اوایل موسم حجةالوداع مشهود بود. حجت‌الاسلام سبحانی بیان کرد: واقعه غدیر امر مهم و مورد‌اتفاق‌نظر همه افراد چه سنی از همه فرق و چه شیعی در همه فرق است و کسی این واقعه مهم و نصب ولایت مولا(ع) را انکار نکرد. در باب ولایت ایشان پس از پیامبر(ص) بسیاری از علمای اهل تسنن کتب مختلفی نوشته و به این رخداد مهم اشاره کردند. وی به حدیث ثقلین استناد کرد و افزود: این سند یکی از مهمترین و بلندترین اسناد مشترک بین شیعه و سنی است که علمای اهل تسنن نیز بر آن اشاره داشتند. حجت‌الاسلام سبحانی بیان کرد: انسان اگر قصد دارد در مسیر هدایت قدم بردارد نباید از این دو رکن مهم قرآن و عترت جدا شود، چراکه جدایی از این مسیر در معنای ضلالت تعریف می‌شود. بدون وجود اهل‌بیت(ع)، پذیرفتن اصل امامت و تمسک به ساحت ائمه معصومین(ع) هدایت قرآن هم وجود ندارد، هدایت قرآن منوط به هدایت اهل‌بیت(ع) است. وی همچنین به حدیث سفینه نوح «مَثَل اهل بیت من در میان شما کشتی نوح است، هر کس به این کشتی داخل شود نجات می‌یابد، و هر کس جا بماند، غرق می‌شود» اشاره کرد و گفت: این حدیث متواتر از اهل‌بیت(ع) است و یکی از احادیثی است که اهل تسنن از آن یاد کردند، نقش اهل‌بیت(ع) در امت اسلامی نقش موت و حیات است نه ثواب وعقاب. مدیرعامل بنیاد فرهنگی امامت بیان کرد: اگر قرار است جامعه‌ای دچار اختلاف و اختلال نشود باید به اصل امامت پاییند باشد، اهل‌بیت(ع) امت را از اختلاف نجات می‌دهند، اگر امتی از ائمه(ع) جدا شوند گرفتار حزب ابلیس می‌شوند چراکه رأس حزب‌الله اهل‌بیت(ع) هستند. وی در پایان تأکید کرد: امامت اصل اسلامی است نه فرع، اگر ابلاغ نشود جامعه به بیراهه کشیده می‌شود. اگر اطاعت‌پذیری از امامت وجود نداشته باشد وحدت اسلامی از دست می‌رود زیرا امامت جامعه مسلمان را ساماندهی می‌کند. #پژوهشکده_فلسفه_وکلام |#محمد_تقی_سبحانی|#همایش_بر_کرانه_امامت پايگاه اطلاع رساني پژوهشکده فلسفه و کلام http://phil.theo.isca.ac.ir/ کانال رسمي پژوهشکده فلسفه و کلام https://eitaa.com/philtheo

#پژوهشکده_فلسفه_وکلام |#محمد_تقی_سبحانی|#همایش_بر_کرانه_امامت پايگاه اطلاع رساني پژوهشکده فلسفه و کلام http://phil.theo.isca.ac.ir/ کانال رسمي پژوهشکده فلسفه و کلام https://eitaa.com/philtheo

نقش علامه طباطبایی در احیاء فلسفه اسلامی و تأثیر آن در فهم قرآن و متون دینی تبیین شد|#احمد_بهشتی|#ابراهیم_علیپور|#نشست_علمی

✏️این نشست به همت معاونت پژوهش جامعه‌الزهرا علیهاالسلام و با همکاری مرکز تخصصی حکمت اسلامی در پژوهشگاه حضرت معصومه علیهاالسلام با حضور حضرت آیه الله دکتر احمد بهشتی و دکتر ابراهیم علی پور برگزار شد ✅ایه الله دکتر احمد بهشتی فرمودند: از نظر علامه (ره)، سه منبع برای رسیدن به معارف دینی وجود دارد: منبع اول، ظواهر قرآن است که دسترسی به آن، همگانی و عمومی است و انواع معارف، از آن قابل کسب است؛ مانند معارف فقهی، عملی، اعتقادی و غیره. ایشان افزود: از نظر علامه(ره)، ظواهر قرآن، برای مردم حجت است و به تبع آن، سنت هم حجت است. وی در ادامه گفت: قرآن کریم از نظر علامه طباطبایی(ره)، قابل تأویل است؛ اما نه به آن شیوه‌ای که اهل سنت به آن قائلند. استاد یادآور شد: روش اهل سنت، چنین است که هرگاه در برابر ظاهر قرآن، دلیلی وجود داشته باشد –مانند عقل، سنت، اجماع- ظاهر را حمل بر خلاف ظاهر می‌کنند؛ حال آنکه روش صحیحی نیست؛ بلکه باید با توجه به معارف بطنی قرآن و با مراجعه به سایر آیات آن را تاویل کرد، لذا شیوه تاویل و تفسیر علامه طباطبایی(ره)، قرآنی است. آیت‌الله بهشتی ادامه داد: منبع دوم، راهی است که مخصوص بندگان خاص خداوند است؛ کسانی که از ما سوی الله می‌گذرند و تنها به خدا توجه دارند؛ این راه، همگانی و عمومی نیست و مخصوص انبیا و ائمه معصومین علیهم‌السلام است که برگزیدگان خدا و مخلَصین هستند و خداوند متعال، هر چه بخواهد را به ایشان افاضه می‌کند. 🖊وی در بیان دیدگاه علامه طباطبایی(ره) تفکر فلسفی و کلامی را، به عنوان منبع سوم برای وصول به معارف دینی، معرفی کرد که دسترسی به این منبع، مختص عالمان ربانی و حکیمان الهی است. استاد حوزه و دانشگاه تصریح کرد: از طریق تفکر فلسفی و کلامی، کلیاتی از معارف و دقایقی ازآنها به دست می‌آید. قرآن، نیز به مطالعه آیات آفاقی و انفسی و تفکر راجع به آن ها دعوت می‌کند، تا فرد از این طریق، به عقیده برسد؛ یعنی چنین نیست که ابتدا عقیده، پذیرفته و سپس مستدل شود. تفکر فلسفی و کلامی، جزئی از دین و تفکر مذهبی است. آیت‌الله بهشتی در ادامه بیان داشت: تفکر، دو راه دارد، یکی، برهان که دارای مقدماتی عقلی، قطعی، کلی و ضروری است و راه دیگر، جدل که از مسلمات خصم در بحث، استفاده می‌شود. وی درباره یکی از نقش‌های علامه طباطبایی (ره) در فلسفه، چنین گفت: حکمت متعالیه صدرایی، گاهی دچار قبض و گره‌هایی می‌شود که علامه(ره) به بسط و حل این گونه موارد می‌پردازند ✅دکتر ابراهیم علی پور در این نشست، بزرگداشت مقام علامه طباطبایی (ره) را فرصتی برای شناخت بهتر این شخصیت ربانی و حکیم الهی و محرکی برای نیل به اهداف بلند آن دانست. وی در ادامه به نقش حکمت در سعه وجودی و زندگی عملی پرداخت. و زندگی نظری و عملی علامه را نمونه حکیم الهی دانست که در سایه شجره طیبه فلسفه اسلامی تنومند شده بود و به بار نشسته بود وی با ذکر مستنداتی عنوان نمود که ما در معرفی این چهره های شاخص و بهره گیری از آنها به خصوص در عرصه بین الملل دچار غفلت شده ایم .و اظهار امید واری نمود فعالیت های در خور در آینده این نقیصه را جبران نماید ایشان با برشمردن نوآوری های شهید مطهری در عرصه اندیشه آنها را وامدار تفکر روز آمد علامه دانستند. #احمد_بهشتی|#ابراهیم_علیپور|#نشست_علمی پايگاه اطلاع رساني پژوهشکده فلسفه و کلام http://phil.theo.isca.ac.ir/ کانال رسمي پژوهشکده فلسفه و کلام https://eitaa.com/philtheo

✏️جلسه شورای پژوهشی، پژوهشکده فلسفه و کلام اسلامی در تاریخ 12 آذر 97 برگزار شد: ✅در این جلسه با حضور ریاست محترم پژوهشکده جناب آقای دکتر ابراهیم علیپور ، مدیران گروه های پژوهشی آقایان دکتر اکبر اقوام کرباسی و دکتر محمد سوری و اعضای مدعو شورای پژوهشی آقایان دکتر محمد تقی سبحانی ،دکتر مهدی ذاکری،دکتر فیروزجایی و دکتر دیر باز برگزار شد. 🖊 در این جلسه مباحث زیر مطرح و اعضای شورا نظر کارشناسی خود را در این زمینه ارایه دادند. 1⃣ بررسی کتاب «سنجش تبین های صدرایی از عناصر آموزه های دینی معاد» 2⃣ بررسی چند کرسی ترویجی جهت هفته پژوهش 3⃣ بررسی طرحی در رابطه با نظریه علم دینی آیت الله جوادی آملی و ... 🔯این جلسه به همت اداره امور پژوهشی پژوهشکده برگزار گردید. #جلسه_شورای_پژوهشی پايگاه اطلاع رساني پژوهشکده فلسفه و کلام http://phil.theo.isca.ac.ir/ کانال رسمي پژوهشکده فلسفه و کلام https://eitaa.com/philtheo

#جلسه_شورای_پژوهشی پايگاه اطلاع رساني پژوهشکده فلسفه و کلام http://phil.theo.isca.ac.ir/ کانال رسمي پژوهشکده فلسفه و کلام https://eitaa.com/philtheo

#جلسه_شورای_پژوهشی پايگاه اطلاع رساني پژوهشکده فلسفه و کلام http://phil.theo.isca.ac.ir/ کانال رسمي پژوهشکده فلسفه و کلام https://eitaa.com/philtheo

✅زمین از دریچه آسمان در گفت‌وگو با مصطفی ملکیان ✏️بیش از یک دهه است که مصطفی ملکیان، بر طرح عقلانیت و معنویت تاکید می‌کند و در گفتارها و نوشتارهای کثیر و پرمخاطبش از آن سخن می‌گوید. ماحصل آنچه را که این روشنفکر و نواندیش نام‌آشنای معاصر می‌گوید، می‌توان در اندیشه اصالت فرهنگ فردی تبیین کرد، یعنی این آموزه کلی که برای نیل به رشد و توسعه و پیشرفت جامعه و فرد، بیش و پیش از ساختارهای سیاسی و اقتصادی و اجتماعی، باید به درون انسان‌ها بازگشت و برای اصلاح باورها و احساسات و خواسته‌های آنها تلاش کرد. حالا او یک گام فراتر گذاشته و می‌خواهد به طور مشخص و ایجابی از چیستی و چگونگی این اصلاح سخن بگوید. یعنی تا پیش از این عمده کوشش او مصروف اثبات و نشان دادن اصالت فرهنگ فردی بود و حالا می‌خواهد به طور مشخص نشان بدهد که چگونه و چطور می‌توان باورها و احساسات و عواطف و خواسته‌ها را دگرگون کرد. چه باورهایی صادق و چه باورهایی کاذبند، کدام یک از احساسات و عواطف بجا و کدام آنها نابجایند، خواسته‌های معقول کدامند و امیال نامعقول کدام. او برای پاسخ به این پرسش‌ها به آموزه‌های آنها که به تعبیر خودش «معنویان» می‌خواند، رجوع می‌کند و در درسگفتارهای «زمین از دریچه آسمان» در موسسه سروش مولانا سعی کرده به تفصیل درباره این آموزه‌ها سخن بگوید. معنویان از دید ملکیان کسانی هستند که اولا به صرف جهان محسوس و مادی اکتفا نمی‌کنند، ثانیا معتقدند جهان و انسان در وضعیت کنونی مطلوب نیست و باید برای رسیدن به وضع مطلوب تکاپو و تلاش کرد و ثالثا این وضعیت به دست‌آمدنی است. این درسگفتارها به تازگی توسط انتشارات سروش مولانا با همین عنوان یعنی «زمین از دریچه آسمان» منتشر شده است. البته همان طور که ملکیان خود اذعان می‌دارد، این کتاب بخشی از یک طرح کلی‌تر است و باید تکمیل شود. به مناسبت انتشار این کتاب، نزد این استاد و پژوهشگر فلسفه و اخلاق و روانشناسی رفتیم از او درباره اهم مدعیات آن پرسیدیم. #مصطفی_ملکیان|#معنویت پايگاه اطلاع رساني پژوهشکده فلسفه و کلام http://phil.theo.isca.ac.ir/ کانال رسمي پژوهشکده فلسفه و کلام https://eitaa.com/philtheo

✔️دوست عزیز طلبه! از ما قبیح تر است🔻 🔸حسینعلی رحمتی 🔹یکی از دوستان چند نمونه از پیام هایی که در یک گروه طلبگی منتشر شده را ارسال کرده که از بین آنها این موارد قابل تامل تر است: «کسی هست یک مقاله حداقلی با موضوع فقه و حقوق بتونه بنویسه؟ با هدیه» و دیگر این پیام که «انجام تحقیق و نوشتن مقاله در موضوعات فقهی و حقوقی. در خدمت طلاب و غیر طلاب هستیم... با قیمت بسیار مناسب». 🔹واقعیت آن است که این پیام ها حتی اگر از سوی طلاب نوشته نشده باشد ولی در گروه آنها منتشر شود، از نظر اخلاقی نشانه های خوبی نیست و زنگ خطری است که بیش از همه خود ما طلبه ها باید جدی بگیریم و برایش چاره ای بیاندیشیم؛ یا دست کم مواظب باشیم که، به سفارش کریمهء «قُوا أَنْفُسَكُمْ وَ أَهْلِيكُمْ نارا»، (سوره تحریم، آیه 6) خود و اطرافیان مان به آتش آنها گرفتار نشویم. در این زمینه چند نکته به نظر می رسد که خطاب به دوستان طلبه ام بیان می کنم و امیدوارم آنها را، از باب سخن امام صادق(ع) که «أَحَبُّ إِخْوَانِي إِلَيَّ مَنْ أَهْدَى عُيُوبِي إِلَيَّ»(بحار، ج 71، ص282)‌ به عنوان هدیه ای از سوی یک دوست هم لباس خود بپذیرند: 🔹1. صادقانه بگویم طی سال هایی که افتخار تدریس در حوزه و دانشگاه را داشته ام، مواردی از سرقت علمی که توسط طلاب مشاهده کرده ام نسبت به غیرطلاب بسیار اندک بوده است. ولی معتقدم به دلائلی که در ادامه خواهم گفت همین مقدار کم هم زیاد است و باید برای پیشگیری از تکثیر آنها تلاش کرد. 🔹2. ارائه «مشاوره» علمی و پژوهشی به دیگران نه تنها بی اشكال كه از نظر اخلاقی و انسانی بسیار هم خوب است؛ به ویژه اگر از سوی طلاب انجام شود. گرفتن حق الزحمه برای آن هم اشكالی ندارد. نگارش مقاله «مشترک» هم اگر واقعا مشترک و مشارکتی و همراه با ذکر نام نویسندگان باشد باز هم اشکالی ندارد، حتی اگر انسان برای آن به قول دوستان هدیه بگیرد. 🔹3. اما نوشتن مقاله، کتاب، یا پایان نامه و ارائه آن به اسم دیگران (که متاسفانه در سال های اخیر به دلائل مختلف در جامعه ما بسیار شایع شده)، توسط هر کسی که انجام شود، چه رایگان باشد چه در قبال اخذ وجه،‌ کاری غیراخلاقی، غیرشرعی، و غیرقانونی است. چرا که مستلزم چند رذیلت اخلاقی است: یکی منتسب کردن مطلب دیگران به خود که نوعی دروغ محسوب می شود. دیگر این که موجب فریب دیگران است. سوم این که اگر نویسنده در قبالش وجهی بگیرد، یا کسی که تحقیق را به نام خود جا زده به خاطر آن درآمدی کسب کند هر دو مرتکب «اکل مال به باطل» شده اند. چهارم این که موجب ترویج و قباحت زدایی از سرقت علمی، و تشویق و تشجیع دیگران به ارتکاب آن می شود. و پنجم این که دریافت هرگونه امتیاز (از قبیل دریافت مجوز دفاع رساله، کسب نمره، ترفیع و ارتقا، و تسهیل استخدام) در ازای چنین تحقیقاتی ظلم و بی عدالتی در حق کسانی است که صادقانه تلاش علمی کرده اند و از این جهت نوعی «تعاون بر اثم» به شمار می آید. 🔹4. همان گونه که گفته شد نوشتن تحقیق به اسم دیگران (تازه اگر شخص واقعا آن را انجام دهد و خود از دیگران سرقت علمی نکند) توسط هر کسی اعم از طلبه و غیر طلبه که انجام شود کاری زشت و غیراخلاقی است، ولی انجام آن از سوی یک طلبه «زشت تر» است. چرا که: 🔸اولا)‌ از طلبه به عنوان مُبلغ دین و اخلاق انتظار می رود خود پیشگام تبلیغ عملی این دو باشد. رهنمود امام صادق(ع) این است که: كُونُوا دُعَاةً لِلنَّاسِ بِغَيْرِ أَلْسِنَتِكُمْ لِيَرَوْا مِنْكُمُ الْوَرَعَ وَ الِاجْتِهَادَ وَ الصَّلَاةَ وَ الْخَيْرَ فَإِنَّ ذَلِكَ دَاعِيَة» (کلینی، کافی، ج2، ص78). (تعبیر «لیروا»‌ و «داعیه»‌ قابل تامل است). 🔸ثانیا) مبلغ دین بودن طلاب، انتساب آنها به مکتب پیامبر(ص) و اهل بیت(ع) را پررنگ تر می کند و زشت و زیبایی کارهای شان را نیز به همچنین؛ چرا که خوب و بد رفتار آنها به مکتب نیز تسری داده می شود. امام صادق(ع) خطاب به شقرانی (از یاران خود) فرمود: کار خوب از هر کسی نیکو است ولی از تو نیکوتر، به خاطر نسبتی که با ما داری. و کار ناپسند از هرکسی زشت است و از تو زشت تر، به خاطر نسبتی که با ما داری (بحار، چاپ بیروت، ج47، ص349) 🔸ثالثا) نادیده گرفتن اخلاق_پژوهش از سوی یک طلبه، و حتی انتشار پیام های مرتبط با آنها در گروه های طلبگی، موجب نوعی مشروعیت بخشی و وجاهت بخشیدن به آن از سوی دیگران برای ارتکاب چنین رفتارهایی می شود، و در نهایت دودش به چشم همگان خواهد رفت. 🔹و نکته آخر این که اگر به هر دلیل مرتکب چنین رفتاری شدیم، گرچه درست آن است که صادقانه در صدد جبران آن برآییم، ولی اگر چنین نکردیم دست کم مرتکب خطای بزرگ تر، یعنی توجیه کار خود،‌ نشویم. پايگاه اطلاع رساني پژوهشکده فلسفه و کلام http://phil.theo.isca.ac.ir/ کانال رسمي پژوهشکده فلسفه و کلام https://eitaa.com/philthe

پروژه تقریب؛ آورده‌ها و آسیب‌‌ ها قسمت اول: آورده‌ها هر چند موضوع همگرائی میان مذاهب اسلامی پدیده تازه‌ای نیست ولی از پیدائی «پروژه تقریب بین مذاهب» چندان زمانی نمی گذرد. تاریخچه این ماجرا را بهتر از همه، راینر برانر در کتاب «التقریب بین المذهب الاسلامیه فی القرن العشرین»(ترجمه و نشر مرکز الحضاره بیروت) روایت کرده است و از این رو ما را از تکرار این تاریخ بی نیاز می‌سازد. اما آنچه برای ما اهمیت دارد، مروری بر عملکرد تقریب‌گرائی در چند دهه گذشته‌ و تجربه اندوزی برای روزهای پیش روست. 🔅آورده‌های تقریب برافراشتن شعار وحدت اسلامی و پیگیری پروژه تقریب، البته به جای خود، آثار مبارکی داشته است که بسادگی نمی توان از آن چشم پوشید. از جمله پیامدهای این حرکت را می توان در موارد زیر خلاصه کرد: 1️⃣برداشتن بانگ وحدت و همدلی با مسلمانان از سوی ایران و تشیع، حجت را بر دیگران تمام کرد و حسن نیت پیروان اهل بیت(ع) را در همگرائی اسلامی نشان داد. 2️⃣این اقدام نشان داد که جامعه شیعه به مسائل امت اسلامی توجه ویژه دارد و حاضر است سهم خویش را در حفظ کیان امت اسلامی و مقابله با دشمنان مسلمین به خوبی ادا کند. 3️⃣شعار تقریب تا حدودی بستر تعامل ایران و تشیع را با گوشه‌ای از جهان اسلام آرام کرد و زمینه گفت و گو با بخشی از مسلمانان را بر شیعیان گشود. برنامه‌های تقریب هر چند لایه‌های عمیق تقارب را هدف نگرفت، اما در همدلی با علاقه‌مندان تشیع از بین سنیان تلاش درخوری داشت. 4️⃣ همراهی گروهی اندک از علمای اهل تسنن با پروژه تقریب، سبب شد که جبهه مخالفان دچار شکاف گردید و دشمنان تشیع از یکپارچه کردن اهل تسنن و مشروعیت بخشی به اندیشه تکفیر شیعه بازماندند. در یک کلام، تلاش تقریب را به کلی نمی توان ناکام دانست و دستاوردهای آن را ناچیز و ناپیدا انگاشت، چرا که برای ارزیابی دقیق آورده‌های تقریب، باید وضعیت موجود را با شرایطی سنجید که همین تلاش‌ها هم صورت نمی‌گرفت و با رخنه بیشتر دشمنان، آتش فتنه بیش از این دامن شیعیان را در برمی گرفت. 📲ادامه در قسمت دوم (آسیب‌ها):

پروژه تقریب؛ آورده‌ها و آسیب‌ها قسمت دوم: آسیب‌ها 🔅آسیب‌های تقریب با این همه، چنان که در یادداشت قبلی «کنفرانس وحدت اسلامی، از رویا تا واقعیت» نوشتم، رویکرد و روش پیگیری پروژه تقریب در ایران به گونه ای بود که نه تنها این هدف بلند را به تدریج به محاق برد بلکه آسیب‌های بزرگ دیگری را دامن زد: 1️⃣ صاحبان پروژه تقریب، به دلیل فقدان راهبرد روشن، به خلط معانی و مفاهیم گرفتار آمدند و با در آمیختن سه گزینه متفاوت در پروژه تقریب (وحدت اسلامی، همزیستی مسلمین و اتحاد ملل اسلامی) عملا به هیچ یک از اهداف سه‌گانه دست نیافتند. تفاوت این سه پروژه و راهبردهای هر کدام را در یادداشت بعدی با نام «تقریب و سرگردانی در میان سه تئوری رقیب» تقدیم خواهم کرد. 2️⃣ اصحاب تقریب راه رهائی از بحران‌ پراکندگی و پاره‌پاره‌‌شدن جهان اسلام را در انکار اختلافات عمیق تاریخی و معرفتی میان گروه‌های اسلامی می‌دیدند و با اصرار بر «پرده پوشی» و «کوچک انگاری» مبانی اختصاصی مذاهب، از شناخت ریشه‌های این درگیری‌ها در‌ ماندند و فرصت تفکر و تلاش برای درمان این بیماری و یا کم‌کردن عوارض آن را از دست دادند. 3️⃣ گفتمان تقریب بر این پایه استوار شد که اختلافات مذهبی، نه تنها «جزئی»و کم‌شمار است بلکه از «امور ظنی» و «اجتهادی» می باشد و بیشتر جنبه «تاریخی» دارد و امروزه چندان به کار نمی آید. این در حالی بود که شیعیان و سنیان نه تنها این دسته از مبانی خویش را بر حق می دانستند بلکه باور به مبانی رقیب را به بدعت و انحراف و حتی طرد و تکفیر می‌نواختند. انکار این امور در بین طرفداران تقریب از شیعه و سنی، عملا آنان را در مقابل اکثریت جامعه مذهبی خود گذاشت و رویکرد وحدت اسلامی به انزوا رفت و پروژه تقریب شیعی-سنی به پروژه اختلاف شیعی-شیعی و اختلاف سنی-‌سنی تبدیل گشت. 4️⃣ پروژه تقریب با انکار اختلافات عمیق تاریخی میان دو گروه شیعه و سنی- در سطح عالمان و عوام- نه تنها قدرت برنامه ریزی برای کم کردن دامنه نزاع را از دست داد، بلکه شیعه را در معرض اتهام به نفاق و دوروئی و کتمان عقاید خویش در پشت پرده اصل تقیه قرار‌ داد. 5️⃣ انقلاب اسلامی ایران بر پایه فرهنگ تشیع شکل گرفت و به صورت طبیعی، بسیاری از مسلمانان را به سوی خویش فراخواند و مسئولان جمهوری اسلامی نیز نه تنها از این گرایش‌ها استقبال کردند بلکه نفوذ فرهنگ تشیع را به عنوان بخشی از فرایند صدور انقلاب تلقی کردند. این پدیده، به همراه شعارهای تقلیل‌گرایانه تقریب، جمهوری اسلامی را به تناقض در گفتار و کردار متهم ساخت و گفتمان اصحاب تقریب از سوی اهل تسنن به یک مجامله و یا حتی به فریب و خدعه تعبیر شد. 6️⃣ اهل تقریب با وابسته‌کردن پروژه‌های «همزیستی اسلامی» و «اتحاد ملل اسلامی» به اموری همچون اشتراک عقیدتی و فقدان اختلافات فکری و فقهی، نه تنها در پیشبرد اصل وحدت اسلامی در درون و بیرون کشور دچار چالش‌های جدی شدند، بلکه عملا فرصت تبیین معارف ناب اهل بیت(ع) را نادیده انگاشته و با پرده‌انداختن بر اختلافات، باب گفت‌و‌گوهای علمی میان علمای مسلمین و تلاش برای تقارب معرفتی را به انسداد کشاندند. 7️⃣ پروژه تقریب پس از انقلاب اسلامی، در متن دستگاه دیپلماسی سیاسی زاده شد و همگام و همرو با سیاست‌های رسمی جمهوری اسلامی به پیش رفت. پیشبرد این پروژه در بیرون از محیط‌های علمی و به دور از دسترس‌ عالمان شیعه و سنی ، رنگ سیاست‌ورزی را بر فضای گفتمانی تقریب حاکم کرد و ابعاد فرهنگی و اجتماعی وحدت اسلامی در زیر هنجارهای سیاسی کم‌رنگ شد. به این ترتیب، با شدت‌گرفتن منازعات سیاسی دولتها با ایران، پروژه تقریب نیز دستخوش فراز و فرود گشت و امروزه برنامه‌های تقریب در جهان اسلام به عنوان چرخه‌ای از زنجیره دیپلماسی سیاسی ایران تعبیر و تلقی می شود و با ناکارآمدی برنامه‌های آن، از سوی دوستان نیز جدی گرفته نمی شود. فهرست بالا که بر آن باز هم می توان افزود، نشان می دهد که مدیریت تقریب در ایران از فقدان یک قوه تفکر راهبردی رنج می برد و تجربه اندوزی و بازاندیشی در این مجموعه چندان جایگاهی ندارد. این آسیب‌ها را در یادداشت‌های بعدی، ریشه‌یابی کرده و سپس‌تر به تبیین اصول راهبردی برای وحدت راستین امت اسلامی خواهیم پرداخت. 📱کانال اطلاع رسانی دکتر محمد تقی سبحانی: t.me/mtsobhani