💢 چند قید قمی
۱. اِلِّ (elle): اِلّا؛ جز. نمونه: اِلِّ تو رفیقی نی.
۲. اِلّا و لِلّا: حتماً و قطعاً.
۳. اِلَّز: اِلّا از: جز.
۴. به آلِ مُلّا: فقط.
۵. به اِلِّ (be elle): بجز.
۶. جَخ: افزون بر این.
۷. جختا بَلا: افزون بر این.
۸. حُکماً: حتماً.
۹. صاف: دقیقاً. نمونه: صاف زدی تو خال
۱۰. عَد: عَدل؛ دقیقاً. نمونه: آرِنجم عَد خورد تو پَلو بغلدَسّی.
۱۱. گُرّ و گُر: تند تند.
۱۲. مَگ/مَی: مگر.
۱۳. لابد: احتمالاّ.
۱۴. یقین: احتمالاً. نمونه: کُج داره میره؟ یقین داره میره سر کار.
با درخواست اصلاح و تکمیل.
علیرضا فولادی
۱۴۰۳/۰۱/۲۳
#اصطلاحات_قمی
#بنیاد_قم_پژوهی
تلگرام | ایتا | سایت
💢 دو عامل توقیت در لهجه قمی
۱. عامل صرفی:
این عامل، پسوند "ی" توقیت است که برای اسم زمان به کار میرود. چند نمونهها:
سرشبی: وقت اول شب. نمونه: داشَلی سرشبی اومدَه بو گِله گِشه.
سرصبحی
سرظهری
شبی
صبحی
ظهری
نکته: در لهجه قمی واژه "صُپّیات (soppiyat): صبحیات" واژه ویژهای است که معنای صبح زود میدهد و ترکیب آن مشخص نیست.
۲. عامل نحوی:
در لهجه قمی، ساخت نحوی
پیشوند فعلی یا جزء مکمل فعل مرکب + "که" توقیت + فعل
بسیار پرکاربرد است. دو نمونه از این ساخت نحوی:
به کُنجَت که گُذُشت...: وقتی به کنجهات گذاشت...؛ وقتی تو را در تنگنا قرار داد....
وای که سُد...: وقتی وایسُد...وقتی وایساد...؛ وقتی بازایستاد....
با درخواست اصلاح و تکمیل.
دکتر علیرضا فولادی
۱۴۰۳/۰۱/۲۵
#اصطلاحات_قمی
#بنیاد_قم_پژوهی
تلگرام | ایتا | سایت
💢 سید صدرالدین محمد رضوی قمی (۱۰۹۵ - ۱۱۶۰ق)
در حاشیه یادکرد سید صدرالدین محمد رضوی قمی (۱۰۹۵ - ۱۱۶۰ق) عرض میکنم که:
قبر او، در خیابان ارم قم، داخل بقعه محمدیه بود؛ یعنی بقعهای کوچک که در سمت راست ورودی اصلی مسجد محمدیه قرار داشت و قبر هاتف اصفهانی (شاعر نامدار) و سیدمحمد المهدی رضوی قمی (بانی بقعه و جد صدرالدین) نیز در آن قرار داشت.
قاضی احمد حسینی قمی در خلاصه التواریخ، از وفات میر محمدمهدی رضوی قمی در ۹۷۶ قمری خبر داده و او را بسیار ستوده است.
قبر سید صدرالدین، بلندتر از سایر قبور داخل بقعه بود و سنگی بسیار سالم و زیبا و ارزشمند داشت.
مسجد و بقعه محمدیه، در طرح توسعه حرم حضرت معصومه، در خرداد ۱۳۸۲، تخریب شدند؛ اما کاش آستانه مقدسه، دست کم، همان سنگ قبرهای کهن این سه تن را در محل تقریبی دفنشان نصب کند و بدین ترتیب، یاد و نام آنها را - که هر سه در تاریخ، خوشناماند - و نیز حدود تقریبی بقعه موقوفه یاد شده را زنده نگه دارد!
در باره این بقعه موقوفه، دو نکته از «تربت پاکان» استاد مدرسی طباطبایی پیوست است:
محمدهادی خالقی
۱۴۰۳/۰۱/۲۶
#رجال_قم
#سید_صدرالدین_محمد_رضوی_قمی
#بنیاد_قم_پژوهی
تلگرام | ایتا | سایت
💢 سید صدرالدین محمد رضوی قمی (۱۰۹۵ - ۱۱۶۰ق)
محمدهادی خالقی
۱۴۰۳/۰۱/۲۶
#رجال_قم
#سید_صدرالدین_محمد_رضوی_قمی
#بنیاد_قم_پژوهی
تلگرام | ایتا | سایت
جلسه این هفته بنیاد قمپژوهی (نشست ۵۰۶)
موضوع: تجربه احیا و مرمت خانه (امارت) وفایی
(احیای حیاطهای بیحیات)
با حضور:
- محسن بیگلری مدرس دانشگاه، ناظر پروژههای اداره میراث فرهنگی
- محمد وفایی مالک، سرمایهگذار و مجری - محمد امیدواریان مدرس دانشگاه، مدیر استودیو هنر و معماری هیوا
↙️ زمان: سهشنبه۱۴۰۳/۰۱/۲۸، ساعت ۱۶:۳۰
↙️ مکان: کیلومتر سی جاده قم - سلفچگان، خروجی تاجخاتون - روستای قاضی بالا
توضیح: حضور در این برنامه با وسیله شخصی است. دوستانی که وسیله دارند اطلاع دهند تا برای همراهانی که وسیله ندارند هماهنگی صورت پذیرد:
۰۹۱۲۵۵۱۵۶۹۵
لوکیشن: https://neshan.org/maps/share/rbsvUApxEuH9
شرکت برای عموم علاقهمندان آزاد است.
#نشست
#بنیاد_قم_پژوهی
تلگرام | ایتا | سایت
💢 بهار قنوات
گندمزار
کوههای یزدان و قُهستان( قُهسّون) در دوردست دیده میشوند. همان کوههایی که قسمتی از منابع آبی این دشت را تامین میکردند/ میکنند. کوهها در ایرانِ خشک نعمتی بی پایاناند.
سیدمحسن محسنی
۱۴۰۳/۰۱/۲۷
#قنوات
#بنیاد_قم_پژوهی
تلگرام | ایتا | سایت
💢 دو عامل تنبیه (: آگاهی دادن) در لهجه قمی
۱. عامل صرفی
در برخی گویشها و لهجههای فارسی، از شبهجمله "ها/ا" برای تنبیه استفاده میشود، چنان که میگویند: "باهات قهر میکنمها/میکنما". این شبهجمله، بازمانده شبهجمله "هان" به معنای "آگاه باش!" است و در شعر کلاسیک فارسی فراوان یافتنی است:
هان ای دل عبرتبین از دیده عبر کن هان
ایوان مدائن را آیینه عبرت دان (خاقانی)
همین شبه جمله، در لهجه قمی نیز به صورت کامل بازمانده است:
ایناهان: اینه هان!؛ این است، هان!؛ این است، آگاه باش!
نکته اصلی نوشتار ما این است که چنین شبهجملهای با شکل مبدل به " ُ : o"، در کاربرد روزمره لهجه قمی، پس از فعل، کاربرد بسیار دارد و برایناساس، جنبه صرفی پذیرفته است. چند نمونه:
اومدیو!
(: آمدی؛ فعل ماضی ساده در معنای فعل امر"بیا" + صامت میانجی "ی" + ُ : o؛ شبهجمله تنبیه).
خونههه فوروش رفتو!
دردِ سینه کردمو!
۲. عامل نحوی
در فارسی رسمی، برای تنبیه، از ساخت:
نهاد + "که" تنبیه + فعل
زیاد استفاده میکنند، چنان که میگویند:
بچه خوب که سر و صدا نمیکنه
مرد که گریه نمیکنه
نکته نوشتار حاضر این است که در لهجه قمی، همین "که" تنبیه، عموما به آخر جمله میرود:
بَچًَم درسشو میخونه که.
نونبایی پخت نداره که.
دکتر علیرضا فولادی
۱۴۰۳/۰۱/۲۷
#اصطلاحات_قمی
#بنیاد_قم_پژوهی
تلگرام | ایتا | سایت
💢 سرای سنتی فرهنگ (خانه دکتر صبوری)
فاطمه خانعلی
۱۴۰۳/۰۱/۲۷
#عکس
#خانه_صبوری
#بنیاد_قم_پژوهی
تلگرام | ایتا | سایت
May 11
May 11
💢 یای مجهول در لهجه قمی
یکی از عجایب لهجه قمی، کاربرد زنده یای مجهول در این لهجه است.
یای مجهول مصوتی در فارسی میانه بوده است که به گونهای بین دو مصوت " ِ : e" و " ی: ¡" تلفظ میشده است و هنوز آن را در فارسی افغانستانی و تاجیکستانی ملاحظه میکنیم.
یکی از انواع یای مجهول، همان است که امروزه به "کسره اضافه" تغییر یافته است و در لهجه قمی، البته این اواخر با گرایش بیشتر به مصوت بلند "ی : i"، بازمانده است.
در لهجه قمی یای مجهول، دستکم به دو صورت کاربرد دارد:
۱. در ترکیب اضافی یا ترکیب وصفی عادی
نمونهها:
اِلای دشمنمون، دردی بیدرمون بیگیره!: الهی دشمنمان درد بیدرمان بگیرد!
نَمدونه ما مردی جنگیم: نمیداند ما مرد جنگیم.
۲. در ترکیب اضافی با مضافالیه ضمیر متصل
نمونهها:
دمار اَ روزگاریش دراومه: دمار از روزگارش درآمد.
کاریش تمونه: کارش تمام است.
با درخواست اصلاح و تکمیل.
دکتر علیرضا فولادی
۱۴۰۳/۰۱/۲۸
#اصطلاحات_قمی
#بنیاد_قم_پژوهی
تلگرام | ایتا | سایت