برگه رضایت اولیاء دبیرستان حکیم نظامی قم با تأیيدیه ولیّ (برادر بزرگ‌تر) دانش‌آموز سیّد علی‌اکبر حجّت کوه‌کمری به تاریخ ۱۳۳٦ ش ۱۴۰۳/۰۸/۲۳ @Hakimnezamiqom #سند #حجّت_کوه‌_کمری تلگرام | ایتا | سایت

💢 کهنه‌‌مانده‌ها سردر قدیمی عربستان بالا این بناها به‌زودی تخریب می‌شوند ولی باید از طریق تصویربرداری ثبت و ضبط شوند. شاید به کار پژوهشگران بیاید. زمان برای عکس‌برداری مناسب نبود. فعلا به همین اندازه قناعت شد. سیدمحسن محسنی ۱۴۰۳/۰۸/۲۳ #کهنه_مانده_ها تلگرام | ایتا | سایت

💢 خانه در حال بازسازی چهارمردان، کوچه شماره ۱۷ فاطمه خانعلی ۱۴۰۳/۰۸/۲۴ #عکس #بنیاد_قم_پژوهی تلگرام | ایتا | سایت اینستاگرام:      @fatemeh__khanali

💢 خانه لاجوردی‌زاده بی‌کسی بنای تاریخی و تنهایی انسان امروزی چند روز پیش یادداشتی در خصوص این خانه نوشتم. اخیرا در گروه کمپین بافت‌های تاریخی قم نماهنگی از دکان مرشد چلویی گذاشتم که حکایت از نسیه دادن او به افراد ناتوان از پرداخت نقدی داشت و اینکه طعم غذا را به رایگان به شاگردان دکان‌ها می‌چشاند. در آن گروه چنین نوشتم: "بافت‌های تاریخی را حفظ کنیم تا این‌گونه فرهنگ‌ها نمیرد. ظرف‌ها (بافت‌ها و جاها) در پروریدن مظروف‌ها (انسان‌ها و فرهنگ‌‌‌ها و رسم ها) نقش اساسی دارند." امروز به یاد آن یادداشت این عکس را برداشتم. دانش‌آموزی بر تختونچه/ سکونچه (واژه‌های قمی) / پیرنشین/ خواجه‌نشینِ خانه لاجوردی‌زاده تنها در دنیای خویش غرق است. ساختمان‌های عبوس ِ سر به فلک کشیده با فرهنگ ما بیگانه‌اند. هرچه از زمین دورتر زندگی کنیم  حس ِ انسانی‌ِ ما کاهندگی پیدا می‌کند. (نقل به مضمون از مهندس پارسی) شاید از این رو که انسان‌ها و جامعه  در نزد بالانشین‌‌ها رو به محوشدگی تدریجی  می‌روند. البته این عکس به نظر، چیز دیگری را هم ممکن است بازتاب دهد: "بی‌کسی  و زخم‌خوردگی و غَمگِنی بنای تاریخی و تنهایی انسان امروزی" دانش‌آموز پناه‌برنده به بنای تاریخی از عکس‌برداری آگاه نشد. در هر حال این عکس باعث شد که این حرف‌ها را بزنم. سیدمحسن محسنی ۱۴۰۳/۰۸/۲۶ #خانه_لاجوردی‌_زاده تلگرام | ایتا | سایت

💢 توصیف قیزقلعه‌سی قم در خلاصة البلدان و پیشینه باورهای عامه درباره آن   «قیزقلعه‌سی» (معادل ترکی قلعه دختر)، از شگفتی‌های معماری و عجایب باستانی، اما کمتر شناخته شده استان قم است که بر فراز کوهی در جنوب جمکران، در شرق کوه دو برادران قرار دارد. درباره پیشینه و زمان ساخت دقیق قلعه، آگاهی موثق چندانی وجود ندارد، اما بی‌تردید قدمت آن به روزگاری کهن، و به دوران پیش از اسلام برمی‌گردد. بخشی از قلعه بر فراز دیواره‌های صخره‌ای بلند و صعب‌العبوری ساخته شده که رسیدن به آن را برای بیشتر مردم، دست‌نیافتنی کرده است. در کتاب خلاصة البلدان، نگاشته صفی‌الدین محمد بن محمدهاشم حسینی قمی در سال 1079ق (تصحیح استاد مدرسی طباطبایی، ص236-237)، از این قلعه به نام «قلعه مهرنگار» یاد شده و توصیف مختصری از آن آمده که دربردارنده نکات مهمی درباره پیشینه و وضعیت آن در زمان وی است. سخن صاحب خلاصة البلدان در این باره به شرح زیر است: «قلعه مهرنگار که به نیم فرسخی مزرعه جمکران بر سر کوهی بلند که بر جانب شرقی کوه مشهور به دو برادران است واقع باشد. و آن را نیز فقیر دیده‌ام. و آن قلعه بر قله آن ساخته شده و آثار عمارات و حمام و برکه و ممرّ آب و غیره در آنجا مشاهده می‌شود. اما الیوم بر سر آن کوه و اطرافش علامت آب و چشمه نیست. و گویند که در قدیم هم آب را از پایین به بالا به اعمال ید جاری ساخته بوده‌اند، چنانکه در این زمان نیز این عمل در میانه جماعت ارامنه باب است. و بر یک سمت آن کوه دره‌ای واقع است که به کوچه و درّه حمزه مشهور است و در آن حوالی دهن مغاره‌ای ظاهر است پر آب، و پیش او بلند و مرتفع است، و گویند هر گاه پیش آن کنده شود آن آب به سهولت به دشت قم از زمین در باغ مرزبان و مسگران و خمیهن و سایر مزارع آن جانب روان خواهد شد. و فقیر آن مغاره را هم خود دیده. و سنگ آن هم چندان صلابتی ندارد. و به زعم عوام قم مراد از مهرنگار صاحب قلعه، دختر انوشیروان، و از حمزه، صاحب‌قران باشد، ولا یخفی ضعفه!» چنانکه از این گزارش به دست می‌آید، در باورهای عامیانه مردم در روزگار صفوی، این قلعه با وقایع داستان حماسی و اسطوره‌ای «حمزه‌نامه» ارتباط یافته است. در این داستان، حمزه داماد انوشیروان ساسانی است و با دختر وی مهرنگار ازدواج کرده است. بعید نیست که نام داشتن این قلعه به «مهرنگار» (دختر انوشیروان) در قرون گذشته، تفسیرگر اشتهار آن به «قیزقلعه‌سی» (= قلعه دختر) در روزگار کنونی باشد.   احمد خامه‌یار ۱۴۰۳/۰۸/۲۶ #قیز_قلعه‌_سی #بنیاد_قم_پژوهی تلگرام | ایتا | سایت

نمای شرقی قیزقلعه‌سی قم احمد خامه‌یار ۱۴۰۳/۰۸/۲۶ #قیز_قلعه‌_سی #بنیاد_قم_پژوهی تلگرام | ایتا | سایت

💢 میدان آستانه ۱۹۱۲ میلادی عکاس: هنری ويوله منبع: https://archive.org/details/HV.850/mode/1up(accessed%20February%2016,%202023) #عکس #میدان_آستانه #بنیاد_قم_پژوهی تلگرام | ایتا | سایت

💢رونمایی از کتاب «رُخصت پهلوان حسین» در نشست بنیاد قم‌پژوهی حوزه/ در نشست بنیاد قم‌پژوهی در دانشگاه طلوع مهر، با حضور دکتر عباس دهکار، پژوهشگر تاریخ و فرهنگ قم و مولف کتاب "رخصت پهلوان حسین" از این کتاب رونمایی شد. به گزارش خبرگزاری حوزه، این برنامه که پانصدو سی و یکمین نشست بنیاد قم پژوهی بود، با حضور اساتید، پژوهشگران، مسئولین و جمعی از اهالی منطقه قنوات قم، دانشجویان و قم‌پژوهان، با هدف تجلیل از مقام پهلوانان جوانمرد و تأکید بر اهمیت ترویج ارزش‌های پهلوانی و اخلاقی برگزار شد. #گزارش #نشست #بنیاد_قم_پژوهی تلگرام | ایتا | سایت

💢رونمایی از کتاب «رُخصت پهلوان حسین» در نشست بنیاد قم‌پژوهی حوزه/ در نشست بنیاد قم‌پژوهی در دانشگاه طلوع مهر، با حضور دکتر عباس دهکار، پژوهشگر تاریخ و فرهنگ قم و مولف کتاب "رخصت پهلوان حسین" از این کتاب رونمایی شد به گزارش خبرگزاری حوزه، این برنامه که پانصدو سی و یکمین نشست بنیاد قم پژوهی بود، با حضور اساتید، پژوهشگران، مسئولین و جمعی از اهالی منطقه قنوات قم، دانشجویان و قم‌پژوهان، با هدف تجلیل از مقام پهلوانان جوانمرد و تأکید بر اهمیت ترویج ارزش‌های پهلوانی و اخلاقی برگزار شد. اهمیت فرهنگی و دینی شهر قم و جایگاه پهلوانی در ابتدای نشست، دکتر دهکار با اشاره به اهمیت قم در تاریخ ایران، گفت: "شهر قم در کنار فضیلت‌های دینی و علمی، بستر تربیت پهلوانانی بوده که اخلاق و مرام جوانمردی را به شکل عملی نشان داده‌اند. شخصیت‌هایی چون پهلوان حسین کله‌پز قمی نشان داده‌اند که قم تنها خاستگاه دانش دینی نبوده، بلکه این شهر با تربیت جوانمردانی همچون حسین کله‌پز، جلوه‌ای از فرهنگ پهلوانی و اسلامی ایران را نیز به نمایش گذاشته است. شرحی از زندگی و مرام پهلوان حسین قمی دکتر دهکار در ادامه به شرح زندگی پهلوان حسین قمی، معروف به "کله‌پز"، پرداخت. این پهلوان نامدار که در سال ۱۲۰۹ هجری شمسی در محله مسجد جامع قم به دنیا آمد، در طول ۸۵ سال زندگی خود به نمادی از قدرت، اخلاق و تواضع تبدیل شد. پهلوان حسین از کودکی در کنار پدرش در دکان کله‌پزی کار می‌کرد، و همین شغل خانوادگی باعث شد که به نام "کله‌پز" معروف شود. او از همان سنین جوانی، به خاطر اندام نیرومند و شخصیت جذاب خود، مورد توجه پهلوانان نامی زمان، از جمله پهلوان حیدر قرار گرفت و آموزش‌های اولیه کشتی را زیر نظر او آغاز کرد. مسیر پهلوانی و دستاوردهای او پژوهشگر تاریخ و فرهنگ قم در ادامه گفت: پهلوان حسین قمی برای رسیدن به بالاترین درجات پهلوانی، به شهرهای مختلف ایران سفر کرد و با پهلوانان نام‌آور آن زمان کشتی گرفت. یکی از افتخارات بزرگ او، پیروزی در حضور ناصرالدین شاه و غلبه بر پهلوانان نامدار کشور بود. دکتر دهکار در این باره افزود: پهلوان حسین در کشتی‌هایی که برای حفظ حرمت و آبروی پهلوانی کشور انجام می‌شد، نشان داد که نه تنها در قدرت جسمانی، بلکه در جوانمردی و مرام پهلوانی، یگانه بود. تضییع حق و تحمل ناملایمات در زندگی پهلوان حسین دکتر دهکار با بیان سختی‌های زندگی پهلوان حسین گفت: پهلوان حسین، به رغم همه توانایی‌ها و افتخارات، در برابر ظلم و ناحقی‌های حکومتی زمان خود سکوت نکرد و در نهایت به دلیل تضییع حق و تصرف زمین‌هایش توسط عمال حکومتی، به سختی گذران زندگی کرد و به کارگری در روستای حاجی‌آباد مشغول شد. این بخش از زندگی او که بیانگر مظلومیت و مرام دادخواهانه‌اش است، جذابیت‌های اخلاقی و انسانی این شخصیت را دوچندان می‌کند. فرهنگ پهلوانی، الگویی برای نسل امروز وی با اشاره به هدف اصلی نگارش کتاب "رخصت پهلوان حسین" گفت: "این کتاب نه تنها به معرفی زندگی و قهرمانی‌های پهلوان حسین می‌پردازد، بلکه تلاش می‌کند تا الگوی ایرانی اسلامی پهلوانی و جوانمردی را به نسل امروز منتقل کند. در دنیای امروز که الگوهای فرهنگی بیگانه به راحتی در جامعه نفوذ می‌کنند، نیاز به معرفی شخصیت‌های واقعی، همچون پهلوان حسین، که با اخلاق و معنویت اسلامی به این درجات رسیدند، بیش از پیش احساس می‌شود. دعوت به استفاده از ظرفیت‌های هنری برای معرفی پهلوانان دکتر دهکار در این نشست، از هنرمندان و نویسندگان دعوت کرد تا با استفاده از زندگی پهلوان حسین، آثار هنری همچون نمایش، فیلم و مستند تولید کنند. وی تاکید کرد: معرفی چنین شخصیت‌هایی در قالب‌های هنری می‌تواند فرهنگ غنی ایرانی اسلامی را زنده نگه‌داشته و جایگزینی اصیل و فرهنگی برای نسل جوان فراهم کند. رونمایی از کتاب "رخصت پهلوان حسین" و استقبال از آن در پایان این نشست، با حضور جمعی از علاقه‌مندان و پژوهشگران، از کتاب "رخصت پهلوان حسین" رونمایی شد. این کتاب که با محوریت زندگی پهلوان حسین قمی نگاشته شده، با استقبال ویژه‌ای روبرو شد و شرکت‌کنندگان خواستار تداوم این‌گونه پژوهش‌ها و فعالیت‌ها در معرفی پهلوانان و مفاخر کمتر شناخته‌شده استان قم شدند. #گزارش #نشست #بنیاد_قم_پژوهی تلگرام | ایتا | سایت

💢رونمایی از کتاب «رُخصت پهلوان حسین» در نشست بنیاد قم‌پژوهی #گزارش #نشست #بنیاد_قم_پژوهی تلگرام | ایتا | سایت

💢رونمایی از کتاب «رُخصت پهلوان حسین» در نشست بنیاد قم‌پژوهی #گزارش #نشست #بنیاد_قم_پژوهی تلگرام | ایتا | سایت

💢 فرش دوازده ضلعی مقبره شاه عباس دوم مقبره دوازده ضلعی شاه عباس دوم (به دوران حکومت ۱۰۵۲ - ۱۰۷۷ق) هشتمین پادشاه صفوی در کنار ضریح حضرت معصومه واقع شده است. فرش دوازده ضلعی این مقبره از ابریشم بافته شده است. این فرش با امضای "عمل استاد نعمت الله جوشقانی سنه ۱۰۸۲ هجری قمری" و هماهنگی نقوش و رنگ سقف و دیوار مقبره با فرش دوازده ضلعی از نکات مورد توجه پژوهشگران هنر ایران است. آرتور پوپ در کتاب سیر هنر ایران جلد دوازدهم از این فرش به نام "عجایب هفتگانه عالم فرشبافی" نام برده است. این فرش در موزه آستانه مقدسه قم و قسمتی از آن در موزه ویکتوریا آلبرت لندن نگهداری می‌شود. زهرا ثاراللهی کارشناسی ارشد مرمت آثار تاریخی ۱۴۰۳/۰۸/۲۶ #فرش_دوازده_ضلعی #مقبره_شاه_عباس_دوم #بنیاد_قم_پژوهی تلگرام | ایتا | سایت

جلسه این هفته بنیاد قم‌پژوهی (نشست ۵۳۲) موضوع: قمگردی با بنیاد قم‌پژوهی و همکاری انجمن دبیران تاریخ استان قم معرفی جاذبه‌های گردشگری قم محور یک از ده محور گردشگری شهری با حضور آقایان: سیدمحسن محسنی؛ پژوهشگر و قم‌پژوه ابوالفضل قیامی؛ راهنمای گردشگری و قم‌پژوه حسین صادقی؛ راهنمای گردشگری و استاد تاریخ مهندس محمد امیدواریان؛ پژوهشگر و استاد دانشگاه ↙️ زمان: سه‌شنبه۱۴۰۳/۰۸/۲۹، ساعت۱۵ ↙️ مکان: خیابان عمار یاسر، میدان میر، مقابل مسجد ستّیه حضور برای عموم علاقه‌مندان آزاد است. #نشست #بنیاد_قم_پژوهی تلگرام | ایتا | سایت

💢 برنامه قم‌گردی بنیاد قم‌پژوهی در ده محور بنیاد قم‌پژوهی در تحقق رسالت اصلی خود به منظور پژوهش و معرفی استان قم در ابعاد تاریخی، فرهنگی، جغرافیایی با نگاهی به "گذشته، حال و آینده" بنا دارد دوره بازدید میدانی از پتانسیل‌های تاریخی قم را با رویکرد گردشگری و معرفی آن به علاقه‌مندان اجرا نماید. در این رویکرد مجموعه پتانسیل گردشگری قم در ده محور تنظیم و متناسب با شرایط زمانی در هفته‌‌های آتی به معرفی و حضور میدانی در این مسیرها اقدام می‌نماید از علاقه‌مندان به حوزه پژوهش و گردشگری به‌ویژه اساتید تاریخ و راهنمایان گردشگری دعوت می‌شود با حضور و ارسال مطالب تکمیلی بر غنای این برنامه یاری رسانند. محور اول - میدان میر (مسجد ستیه) - محله، گذر و آب انبار لبچال - گذر شاه حمزه و امامزاده زید - مجموعه امامزادگان مدفون در شاه حمزه - پامنار و سر در مدرسه غیاثیه - میدان کهنه و سرای ملاحسین - تک منار میدان کهنه و مسجد فیض - مدرسه جهانگیر خان - مسجد جامع - بازار کهنه و صنایع دستی سنتی قم به دلیل طولانی بودن محور یک و کوتاهی روزهای پاییزی، این محور در دو هفته اجرایی می‌شود. از پژوهشگران حوزه قم‌پژوهی دعوت می‌شود اسناد، عکس‌های قدیمی و یاداشت‌های تاریخ شفاهی از مکان‌های یادشده را به نشانی بنیاد قم‌پژوهی در ایتا و تلگرام ارسال نمایند. ابوالفضل قیامی ۱۴۰۳/۰۸/۲۶ #قم_گردی #بنیاد_قم_پژوهی تلگرام | ایتا | سایت

آب‌انبار سزاوار قم با نگاه کلی به سایر آب‌انبارهای استان قم 🖊 سید علیرضا موسوی معلم 📗 عمران‌نامه، شماره ۸ (تابستان ۱۳۹۶)، ص ۳۰ - ۳۶. @omran_nameh

💢 میدان میر، بیت النور و ستّیه میدان میر نام محلی است در خیابان عمار یاسر کوچه ۱ (بیت النور). این میدان هم‌اکنون فضای سبز است که در قسمت جنوبی آن مسجد و مدرسه ستیه، بیت النور (محل اقامت هفده روزه حضرت معصومه‌س در قم در خانه موسی بن خزرج سال ۲۰۱ ق) و در قسمت شرقی آن پژوهش‌سرای دانش‌آموزی زرین اقبال و در قسمت غربی آن، حلوایی سنتی واقع شده است. از بخش غربی به خیابان عمار یاسر و از بخش شرقی به مسجد و گذر صادق و در بخش شمالی این میدان کوچه سنگ فرش شده‌ای وجود دارد که به سمت محله، گذر و آب‌انبار لبچال منتهی می‌شود. این میدان بخشی از محله الوندیه (یکی از ده محله قم قدیم تا اواخر دوران قاجار) بوده است که با احداث دو خیابان چهار مردان در دهه سی و خیابان عمار یاسر در دهه پنجاه از این محله جدا شده است. میدان میر (قم) به نقل از وبگاه دانشنامه آزاد پارسی: "محلۀ سیّدان در قم از دورۀ صفویچ. در جای میدانی که ستّیه، محل پذیرایی از حضرت معصومه‌س در قرن ۳ق، در آن قرار داشت، به‌دست سراج‌الدین علی قمی ساخته شده است. در اصل میدان میر سراج نام دارد. مسجد جامع قم و مدرسۀ ستّی فاطمه از قرن ۶ق و مدرسۀ حاجی از دورۀ قاجار در حدود آن قرار دارند." گمان می‌رود منظور از مسجد جامع همین مسجد فعلی است که بازسازی شده و بیت النور در آن واقع است. ستّیه نام دیگر همان بیت النور (محل اقامت، قدمگاه و محراب عبادت فاطمه معصومه‌س است که گویا مخفف کلمه سیدتی به معنای بانوی من است. سیّد لقب مردان خاندان امامت و سیّده لقب زنان این خاندان است. مردم قم به حضرت معصومه‌س "ستّی فاطمه" به معنای بانوی من فاطمه می‌گفتند. در کتاب تاریخ قم (حسن بن محمدبن حسن قمی ق ۴) چند مورد ستّی فاطمه آمده است. مسجد و مدرسه‌ای که (مدرسه علمیه وابسته به حوزه) در همین محل ساخته شده به ستّیه معروف شده است. تکیه میدان میر یکی از تکایای معروف قم بوده که در یک‌صد سال گذشته در این محل عزاداری امام حسین‌ع برگزار می‌شده است. تکیه میدان میر به "تکیه کربلایی تقی" نیز شهرت دارد. ابوالفضل قیامی ۱۴۰۳/۰۸/۲۷ #میدان_میر #بیت_النور #ستیه #بنیاد_قم_پژوهی تلگرام | ایتا | سایت

💢 یک بنای خیر دیگر آقای حاج سیداصغر میره‌ای از زراعت پیشگان شهر ما که توفیق بزرگی نصیبشان شده به منظور ایجاد یک درمانگاه در کوی میدان میر که از حیث نیازمندی مردم الزم از نقاط دور دست است، صبح روز یک‌شنبه مراسم شروع به کار با حضور آقای رئیس اوقاف و آقای رئیس بهداری و آقای فیض رئیس انجمن و آقای دکتر فیض و جمعی از معاریف به عمل آمد. این بنا یک ساختمان شش اطاقه است که بانی آن پس از اتمام تحویل بهداری خواهد داد. آقای میره‌ای از آقایان رئیس اوقاف، رؤسای سابق و لاحق بهداری و کسان دیگری که ایشان را در این کار خیر راهنمایی یا کمک کرده‌اند متشکر است. روزنامه استوار، ۱۳ مهر ۱۳۵۱، ص ۱. ارسال: مجید داداش‌نژاد ۱۴۰۳/۰۸/۲۷ #میدان_میر #سید_اصغر_میره‌ای #بنیاد_قم_پژوهی تلگرام | ایتا | سایت

💢 حاج آقا اصغر میره‌ای درمانگاه که وصفش را آقای داداش‌نژاد از روزنامه استوار ذکر کرد، همینی است که در عکس ملاحظه می‌کنید. من آن مرحوم را دیده بودم. از دوستان صمیمی پدر و عموهایم بود. مکرر به بنگاه ما آمد و شد داشت. کت و شلواری بود ولی عمامه سیادت بر سر می‌گذاشت. این اواخر عبایی هم بر دوش می‌انداخت. این‌طور به خاطر دارم که عکسی از او در یکی از کتاب‌های استاد مهدی عباسی وجود دارد.  از آن نادره مردانی که جای خالی‌اش به این آسانی‌ها پر نخواهد شد. روح بلندش در جوار حق با اجداد طاهرینش قرین آسایش و آرامش باد. سیدمحسن محسنی ۱۴۰۳/۰۸/۲۹ #اصغر_میره‌ای‌ تلگرام | ایتا | سایت