⭕⭕رابطۀ #مجازاتهای شرعی و قانونی با #کرامت_انسان چیست؟
🛑قسمت سوم :
❓ ایا #تعزیرات، میتواند کرامت انسانی را نقض کند؟
اندیشه ما : آیا با این استدلال که ما بهدنبال تعزیرات بازدارنده هستیم، میتوانیم تناسب جرم و مجازات را نادیده بگیریم؟ برای مثال، جریمه مالی #بدحجابی یا #بیحجابی را تا یکدهم دارایی فرد، افزایش دهیم؟
🔻👈پاسخ: تناسب بین #جرم و مجازات یک اصل بنیادین حقوق کیفری است. اصل «تناسب مجازات یا مجازاتهای استحقاقی با جرم ارتکابی» سابقه تاریخی دارد و استفاده از مجازاتهای «قصاص»، «شبهقصاص» ، و «قصاص واسطهای» در حقوق بینالنهرین باستان، حکایت از این امر دارد.
👈در عین حال، ورود این اصل در قوانین و مقررات موضوعه، سابقه چندان طولانی نداشته، حداکثر به زمان صدور منشور کبیر انگلستان (ژوئن ۱۲۱۵) برمیگردد. بهموجب ماده ۲۰ منشور مذكور: «یک فرد آزاد برای یک بزه بهکیفر نمیرسد، مگر بر پایه اندازه آن بزه و برای یک بزه بزرگ بر پایه بزرگی آن بزه بهکیفر خواهد رسید».
بعد از این منشور، این اصل بهتدریج در اعلامیه #حقوق انگلستان (۱۶۸۹)، قانون اساسی ایالات متحده آمریکا (۱۷۹۱)، اعلامیه حقوق بشر و شهروند فرانسه (۱۷۹۳) و اسناد دیگر، بهطور صریح یا ضمنی مورد پذیرش قرار گرفت. ماده ۵ اعلامیه جهانی حقوق بشر، ماده ۷ میثاق بینالمللی حقوق مدنی و سیاسی، مواد ۲ و ۴ کنوانسیون بینالمللی منع شکنجه و رفتارها و مجازاتهای ظالمانه، غیرانسانی و وحشیانه، اصل تناسب جرائم و مجازاتها و ممنوعیت مجازاتهای نامتناسب را بهصورت صریح یا ضمنی مورد تأکید قرار دادهاند.
👈پیشبینی این قبیل مقررات در نظام بینالمللی حقوق بشر، حاكی از آن است که دوران حاکمیت مطلق و انحصاری دولتها در #جرمانگاری، تعیین مجازات و تعقیب و محاکمه و مجازات شهروندان سپری گردیده است.
🔻مجازات زمانی متناسب خواهد بود که:
↩️ اولاً، یک نیاز مبرم اجتماعی، ضرورت وجودی آن را برای رسیدن به یک هدف مشروع در یک جامعه دمکراتیک توجیه کند. ثانیاً، بتواند یک نوع تعادل و توازن میان حقوق فرد و حقوق اجتماع ایجاد کند.
⭕ بنابراین، #مجازات_نامتناسب، مجازاتی است که بدون توجه به نوع و میزان صدمه وارده، اهمیت مطلق و نسبی جرائم، نوع جرم ارتکابی، خصوصیات شخصیتی مجرم و تقصیر بزهدیده، وضع یا اعمال میشود.
🔻در قانون اساسی ایران، مقررات صریح و روشنی در خصوص ممنوعیت این قبیل مجازاتها پیشبینی نگردیده است.
با وجود این، با تفسیر موسع مقررات حمایتی قانون اساسی راجع بهکرامت انسانی، اصل ممنوعیت مجازاتهای نامتناسب، قابل استنباط است.
🔻از آنجا كه #مجازاتهای_شدید و نامتناسب، نوعی استفاده ابزاری از انسان مجرم است، با حیثیت و #کرامت_ذاتی انسان مغایر است.
انسان حق دارد در مقابل اینگونه رفتارها و مجازاتها که بهمعنای انکار غایتبودن انسان است، مصون باشد.
👈در ارزیابی مجازاتهای متناسب، علاوه بر اهمیت جرم ارتکابی، باید مسئولیت اخلاقی مجرم نیز مورد توجه قرار گیرد.
موضوع تناسب جرم و مجازات، تحت تأثیر آموزههای مکاتب مختلف حقوق کیفری و جرمشناختی، متحول شده است.
👈 در این تحول، نوع و میزان صدمه وارده بر بزهدیده و جامعه، فایده اجتماعی مجازات، اهمیت #جرم ارتکابی، نوع جرم ارتکابی و خصوصیات #شخصیتی_مجرم، تقصیر بزهدیده و بالاخره مطالعه تطبیقی جرایم و مجازاتها بهعنوان مهمترین معیارهای تناسب، مورد توجه قرار گرفته است.
🖌نقل از مصاحبه سايت انديشه ما با دکتر جعفر حبیب زاده
کانالِ قرآنپویان
تدبر در قرآن ،تفقه در دين
┏━━🌹💠🌹━━┓
🆔@quranpuyan
┗━━🌹💠🌹━━