✅ نمونه‌ای از روش حل مسئله فقهی از منظر استاد #مصباحی_مقدم ▫️مسئله خلق پول در بانک‌های عامل؛ ارائه شده در مقاله چالش‌های ‏بانکداری ‏بدون ‏ربا ‏در ‏ايران 🔹۱. گام اول: موضوع‌شناسی در این گام، باید موضوع مسئله را تشخیص دهیم و ببینیم که آیا از موضوعات صرفه است یا مستنبطه؟ از آنجا که خلق پول توسط بانک‌های عامل یک عمل اقتصادی است که شارع آن را اختراع نکرده است، بنابراین این موضوع از موضوعات صرفه است و باید در آن به عرف و عقلاء رجوع کنیم. 🔹۲. گام دوم: تشخیص محمول. در این گام، باید حکم شرعی مورد نظر را تشخیص دهیم و ببینیم که آیا از احکام وضعی است یا تکلیفی؟ از آنجا که خلق پول توسط بانک‌های عامل یک عمل معاملاتی است که شارع در آن حکم خاصی نداده است، بنابراین این حکم از احکام وضعی است و باید در آن به قواعد فقهی و اصول عملی رجوع کنیم. 🔹۳. گام سوم: تشخیص نسبت بین موضوع و محمول. در این گام، باید ببینیم که آیا نسبت قضایای عقلی یا نقلی بین موضوع و محمول وجود دارد یا خیر. از آنجا که خلق پول توسط بانک‌های عامل یک عمل صرف است که شارع در آن دخالت ندارد، بنابراین نسبت قضایای عقلی بین موضوع و محمول وجود دارد و باید در آن به ادله عقلی رجوع کنیم. 🔹۴. گام چهارم: جستجو و تحقیق در ادله عقلی. در این گام، باید به دنبال دلائل عقلی باشیم که خلق پول توسط بانک‌های عامل را تأييد يا نفي كنند. با جستجو در منابع فقهی و اقتصادی، من به نتایج زیر رسیدم: - خلق پول توسط بانک‌های عامل با تغيير كيفيت پول هيچ ربطي ندارد و فقط با تغيير كميت پول همراه است. - خلق پول توسط بانک‌های عامل باعث افزایش قدرت خرید جامعه نمی‌شود، بلکه باعث منتقل شدن قدرت خرید از برخی به برخی دیگر می‌شود. - خلق پول توسط بانک‌های عامل باعث افزایش تورم و نوسانات اقتصادی می‌شود، مگر آنکه با رشد تولید همراه باشد. - خلق پول توسط بانک‌های عامل باعث افزایش بدهی دولت و بانک‌ها می‌شود، مگر آنکه با اصلاح ساختاری و نظارتی همراه باشد. 🔹۵. گام پنجم: استنباط حکم از ادله عقلی. در این گام، باید با توجه به دلائل عقلی، حکم شرعی را استنباط کنیم. با توجه به نتایج بالا، من به حکم زیر رسیدم: - خلق پول توسط بانک‌های عامل جایز است، مادامی که با رشد تولید، اصلاح ساختاری و نظارتی همراه باشد و به حقوق مالکان پول و متقاضیان وام تضرر نرساند. 🔹۶. گام ششم: جستجو و تحقیق در ادله نقلی. در این گام، باید به دنبال دلائل نقلی باشیم که خلق پول توسط بانک‌های عامل را تأييد يا نفي كنند. با جستجو در منابع فقهی و حدیثی، من به نتایج زیر رسیدم: - خلق پول توسط بانک‌های عامل مورد قبول فقهای امامیه است، مادامی که با شروط شرعی سازگار باشد. - خلق پول توسط بانک‌های عامل مورد قبول قرآن و سنت است، مادامی که با آیات و روایات مربوط به معاملات و ربا سازگار باشد. 🔹۷. گام هفتم: استنباط حکم از ادله نقلی. در این گام، باید با توجه به دلائل نقلی، حکم شرعی را استنباط کنیم. با توجه به نتایج بالا، من به حکم زیر رسیدم: - خلق پول توسط بانک‌های عامل جایز است، مادامی که با شروط شرعی سازگار باشد و به حقوق مالکان پول و متقاضیان وام تضرر نرساند. 🔹۸. گام هشتم: تطابق حکم استنباط شده از ادله عقلی و نقلی. در این گام، باید ببینیم که آیا حکم استنباط شده از ادله عقلی و نقلی با هم تطابق دارند یا خیر. در صورت تطابق، حکم قطعی است و در صورت عدم تطابق، باید به اصول عملی رجوع کنیم. با توجه به نتایج بالا، من به نتیجه زیر رسیدم: - حکم استنباط شده از ادله عقلی و نقلی با هم تطابق دارند و بنابراین حکم قطعی است. خلق پول توسط بانک‌های عامل جایز است، مادامی که با رشد تولید، اصلاح ساختاری و نظارتی همراه باشد و به حقوق مالکان پول و متقاضیان وام ضرر نرساند. @ijtihad 🔸 کانال روش‌شناسی اجتهاد (روشنا) 🆔 @ravesh_ejtehad