#گزارش_مکتوب ✅ بایسته‌های پژوهش در فقه و حقوق گزارشی از نشست علمی استاد علیدوست در انجمن فقه و حقوق اسلامی حوزه ۱۴۰۲/۱۲/۱۵ 🔹از جمله بایسته‌ها در تمامی علوم: ۱. پژوهش به روز و کارآمد موضوع نباید تکراری و کلیشه‌ای باشد؛ رسالتمان خواندن موضوعات گوناگون است اما قرار نیست که همه آنها را پژوهش کنیم. خواندن برای "کسب اطلاعات" اما پژوهش برای "ماندن" است. به روز بودن غیر از مُد بودن است؛ به عنوان مثال در گذشته از اصول دیالکتیک و فلسفه هگل بحث می‌شد اما امروزه آنچنان برایمان ضرورتی ندارد. همچنین مباحث هرمنوتیک که برای زبان شناسی لازم است مورد مطالعه قرار بگیرد اما ضرورت دانش اصول نیست. ۲. پژوهش باید امتداد اجتماعی داشته باشد بحث نظری محض امتداد ندارد؛ از بایسته‌های پژوهش این است که اگر آن پژوهش قابل امتداد باشد، آن را امتداد و گسترش بدهیم. به عنوان مثال، فلسفه اسلامی که می‌خواندیم در مقابل ماتریالیسم تاریخی و دیالکتیکی آن زمان، امتداد سیاسی و تاریخی نداشت. در تطبیق باید نمودهای امروزی وجود داشته باشد و "امتدادُ کلُّ شیءٍ بِحسبه" می‌باشد. برای این بحث به کتاب "فقه و عرف" آیت الله علیدوست مراجعه کنید. 🔹از جمله بایسته‌های اختصاصی فقه و حقوق: ۱. منصوص شرعی یا تعلیمی؟ موضوعی که می‌خواهیم پژوهش کنیم باید بررسی شود که از موضوعات منصوص شرعی است و یا اینکه موضوع تعلیمی(لیس بمنصوص فی القرآن و الروایات) می‌باشد. مثلا "بیع" منصوص شرعی(احل الله البیع) بوده اما "معاطات" عنوان تعلیمی است که فقها به جهت مفاهمه، بیع را به بیع با صیغه و بدون صیغه تقسیم کرده و چنین تعبیری را به کار برده‌اند. به عنوان مثال در بین خیارت، خیار حیوان و خبار مجلس(ما لم یفترقا) منصوص شرعی هستند اما خیار غبن تعلیمی است لذا وقتی می‌خواهیم ادله را بررسی کنیم در خیار مجلس به سراغ آیات و روایات می‌رویم اما در خیار غبن به قاعده لاضرر استناد می‌کنیم. ۲. اگر منصوص هست باید اصالت داشته باشد اصالت یعنی خودش مورد عنایت قرار بگیرد نه اینکه طریق به عناوین دیگر باشد. به عنوان مثال "غناء" از عناوین ملفوظ(منصوص فی الادله) است اما اصالت در حرمت ندارد بلکه همانطور که مرحوم شیخ انصاری میفرمایند آنچه موضوعیت دارد لهو و لعب است. (جهت مطالعه بیش‌تر در این خصوص به مقاله استاد علیدوست تحت عنوان "بایسته‌های مفهوم شناسی در نصوص دینی" مراجعه شود). @sijlir 🔸روش‌شناسی اجتهاد (روشنا) 🆔 @ravesh_ejtehad