#سرچشمه_تصوف_در_ایران #سعید_نفیسی 📚معرفی اجمالی؛ ✍کتاب حاضر که بدون بسمله ونام خدا آغاز گردیده، یادداشت های نویسنده و تقریرات درس تاریخ تصوف وی در دوره دکتری ادبیات دانشگاه تهران است که درسال ۱۳۴۵ منتشر گردیده است. ☑️مولف درباره کتاب خود می نویسد: "در این کتاب، من تنها به نکاتی پرداختم که دیگران پیش از من یا به آنها توجه نکرده اند ویا برخی تعصّب ها مانع از بیان آنها شده است. ⚠️ نفیسی که به گفته برخی، از خانواده ای با ریشه #یهودی بوده، در چند جای کتابش از #زبان_عربی به عنوان "زبان تازی" یاد می کند و اینگونه بر آن طعنه می زند .او با القاء #تفکرات_ملی_گرایانه کوشیده ، تصوف ایرانی را که مشخصه اش ضدّیت با مذهب وخصوصا اسلام بوده، به عنوان یک #جنبش_آریائی_عرب_ستیز مایه افتخار و هویت هر ایرانی قرار دهد. 🔘به همین منظور، نخست ارتباط تصوف را با تعالیم یهود و مسیحیت (عهدین) پنهان نموده 🔘وسپس در جستجوی سرچشمه ای ایرانی، آن را به #آئین_زرتشت و #مانی و #نژاد_آریائی (بودائیان هند وافغانستان)، رسانده است. ✅ نویسنده در بخش اول به تاثیر تعلیمات بودایی بر فرهنگ ایران پیش از اسلام و بعد از اسلام می پردازد. 🔹 #داستان_بودا در کتب حدیث وتاریخ وشعر وفلسفه با نام های مختلف رواج داشته وبه زبان ها گوناگون ترجمه شده است. (بوداسف وبلوهر)،(ژوزافات وبارلائام)،(حی بن یقظان)، (پسرطبیعت)،(سلامان وابسال) و... ▪️در دوره اسلامی اولین بار #شیخ_صدوق از این داستان برای اثبات مهدویت استفاده کرده است و #علامه_مجلسی نیز از او نقل کرده است. ▪️حکما نیز از این داستان برای اثبات حقایق فلسفی بهره برده اند.از جمله ابن سینا، ابن طفیل وشیخ اشراق. ✅سپس با اشاره به قرابت زمانی میان #بودا و #زرتشت تاکید می کند که نه تنها بودا رقیب زرتشت نبوده بلکه روابط حسنه ای میان ایرانیان با #بودائیان هند و افغانستان برقرار بوده است وشباهات زیادی میان فرهنگ ایران وهند و افغانستان وجود داشته است. 👈شباهت داستان های "ریگ ودا" با "اوستا" 👈شباهت نام پهلوانان ایرانی وهندی 👈روابط پادشاهان هند وایران 👈تبلیغ آئین بودا توسط ایرانیان در چین 👈تالیف #کلیله_و_دمنه توسط یکی از برهمنان هندی 👈شرح عقائد #مانویان در کلیله ودمنه 👈شباهت مراحل سلوک تصوف ایرانی با طریقه مانی وبودا 👈شباهت #فنا با #نیروانا بودا 👈شباهت سخنان مشایخ صوفیه و بودائیان 👈شباهت داستان ابراهیم ادهم بلخی با بودا 👈استقبال هند از طُرق تصوف ایران که درحال انقراض بودند(چشتی، قادری،نقش بندی،سهروردی) 👈حضور پر رنگ بودائیان در دو شهر افغانستان (نوبهار بلخ وبامیان) وآثار باستانی فراوان 👈۱۰ هزار سُمج(ریاضتگاه بودائان در دل کوه) در شهر سمنگان افغانستان 👈بزرگترین سران تصوف ایرانی، بلخی بودند. [ابراهیم ادهم، شقیق بلخی، ابراهیم اصمّ] ✅در بخش دوم مولف با تفکیک میان #انواع_تصوف، برای هر کدام خاستگاه وسرچشمه ای جدا گانه ای تعریف می کند. 1⃣ #تصوف_ایرانی(ایران وهند وافغانستان) ⬅️ تعلیمات ایرانی زردشتی ومانوی وبودایی هندی 2⃣ #تصوف_عربی(عراق و جزیره) ⬅️ تعلیمات نصارای نِستوری و یعقوبی(یَعاقبه) و صابئین و اصول مَرقیون و ابن دِیصان و هرمس 3⃣ #تصوف_غربی (مصر وسوریه و اسپانیا وشمال آفریقا) ⬅️ تعلیمات افلاطونیان جدید ویهود وحکمای اسکندرانی 🔻تاکید مولف بر این است که؛ 🔹تصوف ایران، از تعلیمات یهود ونصاری گرفته نشده است بلکه تا قرن ۶ هجری کاملاً #آریائی_محض بوده است واندک رابطه ای با #افکار_سامی نداشته واین خود یکی از افتخارات و مواهب آن است‼️ 🔸اولین بار #ابن_عربی و شاگردانش(قونوی، مولوی و...) بودند که #اسرائیلیات و #عبرانیات را داخل در تصوف ایرانی کردند وآن را به تصوف غربی استحاله ساختند. ✅نگارنده در بخش سوم ۴ ویژگی #تصوف_ایران که سبب تمایز وجدایی آن از #تصوف_عراق می شود را تبیین می کند. 1⃣ #طریقت_محوری به جای شریعت محوری 2⃣ #خانقاه وآئین ورسوم آن 3⃣ #سماع ورقص ودست افشانی وپای کوبی 💥 #سماع اختصاص به تصوف ایرانی داشته است. زیرا در آثار صوفیه عراق ذکری ازآن نیست و در تصوف مغرب به حرمت آن حکم کرده اند. 4⃣آئین جوانمردی و #فتوت ✅ نویسنده در بخش چهارم، #سلاسل_صوفیان_ایران_و_هند را به اختصار معرّفی کرده وسپس فهرستی از #مشایخ_تصوف_ایران را از قرن ۴ تا ۹ ارائه می دهد. 1⃣ #قادریه 👈(هند،افغانستان،ایران) 2⃣ #نقشبندیه؛ ▫️طریقه خواجگان 👈هند وافغانستان ▫️طریقه مجدّدی 👈هند وافغانستان ▫️طریقه جویباری 👈ماوراءالنهر ▫️طریقه خلوتی 👈 کردستان ▫️طریقه خالدی 👈 کردستان 3⃣ #چشتیه؛ ▫️طریقه مولویه👈ترکیه ▫️طریقه ذهبیه 👈 ایران 4⃣ #سهروردیه 👈بغداد، جنوب ایران (خوزستان، فارس، کرمان) هند، پاکستان 5⃣ #نعمت_اللهیه 👈جنوب هند وایران #کتاب #فرقه_شناسی #فارسی #قرن۱۴ 🆔 @safiresheytan🕸