حرف #کاف_خطاب در «هنا» تغییر نمی‌کند؛ چه مخاطب یک نفر باشد یا چند نفر. یعنی هناك و هنالك نسبت به این که مخاطب یک نفر باشد یا چند نفر، مذکر باشد یا مؤنث، تغییر نمی‌کند. به این کاف می‌گویند: «کاف خطاب غیر متصرّفه» منبع: النّحو الوافي، جلد۱، ص۲۷۴، پاورقی۱ تصاریف، ج۲، ص۲۴۳ #اسم_اشاره 🚀 @sarf_v_nahve 🚀

📝 #أن_ناصبه بر دعا داخل نمی‌شود. 🔎 @sarf_v_nahve

📌زمانی می‌شود #حال معرفه باشد که بتوان آن را تأویل به نکره برد. 🔖مثال: جاء أخوك وحدة ⬅️ مُنْفَرداً 💎 @sarf_v_nahve 💎

#معانی #إما : 1⃣ شک 📍مثال: قَرَأتُ إمّا کتابَ الصرف و إمّا کتابَ النحو. (در جایی که می‌داند یکی از این دو کتاب را حتماً خوانده ولی در مصداق شک دارد.) 2⃣ إبهام 📍مثال: ﴿...حَتَّىٰ إِذَا رَأَوْا مَا يُوعَدُونَ إِمَّا الْعَذَابَ وَإِمَّا السَّاعَةَ فَسَيَعْلَمُونَ مَنْ هُوَ شَرٌّ مَّكَانًا...﴾ (۷۵ مریم) ﺗﺎ ﺯﻣﺎنی ﻛﻪ ﺁن‌ﭽﻪ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺁﻧﺎﻥ ﻭﻋﺪﻩ ﺩﺍﺩﻩ‌ﺍﻧﺪ ﺑﺒﻴﻨﻨﺪ ، ﻳﺎ "ﻋﻘﻮﺑﺖ ﻭ ﺷﻜﻨﺠﻪ [ﺩﺭ ﺩﻧﻴﺎ]" ﺭﺍ ﻳﺎ "ﻋﺬﺍﺏ ﻗﻴﺎﻣﺖ" ﺭﺍ، ﭘﺲ ﺑﻪ ﺯﻭﺩی ﺧﻮﺍﻫﻨﺪ ﺩﺍﻧﺴﺖ ﭼﻪ کسی ﺟﺎﻳﮕﺎﻫﺶ ﺑﺪﺗﺮ است. (مبهم است که چه وقت متوجه شوند؛ برخی با عذاب در دنیا به خودشان می‌آیند و برخی با عذاب آخرت...) 3⃣ تخییر 📍مثال: قُلْنَا يَا ذَا الْقَرْنَيْنِ إِمَّا أَن تُعَذِّبَ وَإِمَّا أَن تَتَّخِذَ فِيهِمْ حُسْنًا (۸۶ کهف) ﮔﻔﺘﻴﻢ: ﺍی ﺫﻭ ﺍﻟﻘﺮﻧﻴﻦ! ﻳﺎ [ﺍﻳﻦ ﻗﻮم ﺭﺍ ﺑﻪ ﻛﻴﻔﺮ ﻓﺴﺎﺩ ﻭ ﺳﺘﻤﺸﺎﻥ] ﻋﺬﺍﺏ ﻣﻰ‌کنی ﻭ ﻳﺎ ﺩﺭ ﻣﻴﺎﻧﺸﺎﻥ ﺷﻴﻮﻩ‌ای نیک ﺩﺭ ﭘﻴﺶ ﻣﻰﮔﻴﺮی. (خداوند، حضرت ذوالقرنین را مخیّر بین دو کار کرده هر کدام را خواست، انجام دهد.) 4⃣ إباحه 📍مثل: صَلِّ إمّا قصراً و إمّا تماماً. نماز بخوان؛ چه شکسته و چه کامل. (مباح بودنِ چگونگی نماز خواندن) 5⃣ تفصیل 📍 مثل: إِنَّا هَدَيْنَاهُ السَّبِيلَ إِمَّا شَاكِرًا وَ إِمَّا كَفُورًا (۳ انسان) ﻣﺎ ﺭﺍﻩ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺍﻭ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻳﻢ ﻳﺎ ﺳﭙﺎسگزﺍﺭ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ ﻳﺎ ﻧﺎﺳﭙﺎﺱ. (آیه دارد تفصیل می‌دهد که افرادی را که هدایت کردیم، یا شکر می‌کنند و در مسیر ادامه می‌دهند و یا کفران و ناسپاسی می‌کنند و از مسیر خارج می‌شوند.) 🗂 @sarf_v_nahve

یا فاطمةُ إشفعي لنا في الجنّة... شهادت حضرت فاطمه معصومه سلام‌الله‌علیها را خدمت تمام دوستدارانِ آن حضرت تسلیت عرض می‌کنیم. ⚫️ @sarf_v_nahve

اعراب منادَی: ۱- مفرد(یعنی #مضاف یا #شبه_مضاف نباشد) و معرفه باشد؛ مثل یا فاطمةُ، یا اللهُ و... ۲- نکره‌ی مقصوده باشد (یعنی نکره‌ای باشد که ما او را قصد کرده‌ایم)؛ مانند یا رَجُلُ(ای مرد) در این دو حالت👆🏻، اعراب منادَی، مبنی بر ضمّ است. «فاطمة» در این جا چون منادای مفرد معرفه است، مبنی بر ضم شده است. 🏴 @sarf_v_nahve

اگر می‌خواهید بدانید «مفرد» در مقابل چه چیزهایی واقع می‌شود، به این پُست مراجعه کنید.👇🏻👇🏻👇🏻 https://eitaa.com/sarf_v_nahve/17

📊 http://www.xmind.net/m/58BW نموداری زیبا از 《ال》 👌🏻 روی لینک بالا کلیک کنید. #نمودار 🌷 @sarf_v_nahve 🌷

⭕️ https://www.xmind.net/m/ZMpm ⭕️ روی لینک بالا کلیک کنید.👆👆👆👆👆 نموداری زیبا از آمدن فاء در جواب شرط. کجا آمدنش واجبه؟ کجا جایزه؟ کجا ممنوعه؟ 🌱منبع: الهدایة فی النّحو🌱 #نمودار به کانال صرف و نحو کاربردی بپیوندید.👇👇 🌷 @sarf_v_nahve 🌷

🍀 در اسم اشاره‌ای که برای نزدیک است، اگر #ها_تنبیه باشد، جایز است که بین "ها" و آن اسم اشاره، ضمیرِ مشارٌ إلیه فاصله بیاندازد. 🎍 مانند: ها أنا ذا(این مَنَم.)، ها نحن ذان(این دو، ما هستیم.)، ها نحن اولاء(این‌ها، ماییم.) و... #اسم_اشاره 🌿 @sarf_v_nahve

#قواعد_اعلال بر #قواعد_ادغام مقدّم است. 🔶مثال: قَوِوَ ⬅️ قَوِيَ ⭐️قاعده۵ اعلال: « "واو" در صورتی که لام الفعل و ماقبل آن مکسور باشد، قلب به "یاء" می‌شود؛ مانند: قَوِوَ←قَوِیَ، رَضِوَ←رَضِیَ، دُعِوَ←دُعِیَ.» در حالی که اگر قاعده‌ی ادغام جاری می‌شد، قوو تبدیل می‌شد به "قَوَّ". ✅ @sarf_v_nahve

💫 فایده ی #تصغیر اسم: 🎯 ۱. تحقیر؛ مانند: رُجَیل (مرد کوچک) 🎯 ۲. توهین؛ مانند: شُوَیْعِر (شاعرك)، تُوَيْجِر (تاجرک) 🎯 ۳. تقلیل عدد (کم دانستنِ تعداد چیزی)؛ مانند: أعطاني دُرَيْهِمات. (مرا چند درهمی داد.) صدْتُ عُصَيْفِرات. (چند گنجشکی صید نمودم.) 🎯 ۴. تقریب زمان؛ مانند: جِئتُ قُبَیلَ المغرب. (کمی قبل از غروب آفتاب آمدم.) 🎯 ۵. تقریب مکان؛ مانند: یکون الکنزُ تُحَیتَ رِجلی. (گنج مقداری پایین تر از پای من است.) 🎯 ۶.اظهار محبّت و ترحّم؛ مانند: یا بُنَيَّ! (ای پسرکم!) 🎓 @sarf_v_nahve 🎓

✅ معانی مختلف واژه جَعَلَ 🔰 1⃣ اگر فعل تام باشد👈 قرار دادن 2⃣ اگر فعل #قلبی باشد👈 ظن و گمان 3⃣ اگر فعل #شروع باشد 👈 مقاربه و نزدیکی 4⃣ اگر فعل #تصییر باشد👈 تحول و دگرگونی 🎓 @sarf_v_nahve 🎓

گفتیم که فَعول به معنای فاعل(صَبور: صابر) یا فَعیل به معنای مفعول(قَتیل: مَقتول) مذکّر و مؤنّثشان یکسان است؛ یعنی هم می‌توانند صفت برای مؤنّث باشند و هم مذکّر؛ مثلاً عليٌ قَتیل / زینب قتیل. ♦️نکته♦️ در فَعول به معنای فاعل و فَعیل به معنای مفعول، اگر موصوف ذکر نشود، برای رفع اشتباه، اگر موصوف مؤنث باشد، باید تاء بیاید؛ 🔹مثال: رأیتُ جَریحةً. (زنی مجروح را دیدم.) 🎯 @sarf_v_nahve 🎯

❇️حکم وصف بعد از مضاف و مضاف الیه: 🔺اگر وصف بعد از هیئت اضافه(مضاف و مضاف إلیه واقع شود، (مررتُ بغلامِ زيدٍ العالمِ) در این صورت، وصف صلاحیت وصفیت برای هرکدام را دارد و هیچکدام بر دیگری ترجیح ندارد. ﴿جنّاتُ عدنٍ تجرِي مِن تحتِها الأنهار﴾ (طه/٧٦) منبع: مغنی الفقیه علم نحو، ص۴۶۶ 💠 @sarf_v_nahve

🖌فعل #لازم فعلی است که مفعولٌ‌به قبول نکند؛ مثل: ذَهَبَ (رفت) بنابراین نمی‌توانیم بگوییم: چه کسی را رفت؟ 🖌فعل #متعدّی فعلی است که مفعولٌ‌به قبول کند؛ مثل: أکَلَ (خورد) بنابراین می‌توانیم بگوییم: چه چیزی را خورد. 📖 eitaa.ir/sarf_v_nahve

💎 #صفت_مشبهه: اسمی است که از فعل ثلاثیِ(مجرد و مزید) لازم، گرفته می‌شود تا بر ثبوت و دوام دلالت کند. 📚منبع: القواعد الأساسية للّغة العربیّة، ص۲۶۵ 📖 eitaa.ir/sarf_v_nahve

✳️ #صفت_مشبهه از باب «فَعِلَ یَفْعَلُ» بر سه وزن می‌آید: 1⃣ فَعِلٌ (که دلالت بر اندوه یا شادی می‌کند.) مانند: ضَجِر(بیزار شده) ، فَرِحٌ(شاد) بَطِرٌ(شاد) قرآن: ﴿...إِنَّهُ لَفَرِحٌ فَخُورٌ﴾ ﻣﺴﻠّﻤﺎً او ﺷﺎﺩﻣﺎﻥ ﻭ ﺧﻮﺩﺳﺘﺎ است. (هود/۱۰) 2⃣ أفْعَل (به معنای رنگ یا عیبِ ظاهری یا زینت می‌آید.) مثال: أصفَر(زرد) ، أزْرَق(آبی) ، أحْدَب(گوژ پشت) ، أعْمَی(نابینا) ، أکْحَل(زیبا چشم) ، أحوَر(مرد سیاه چشم) 3⃣فَعْلان (به معنای پر بودن یا خالی بودن یا دارای حرارت باطنی می‌آید.) مانند: عَطشان(تشنه) ، شَبْعان(گرسنه) ، رَیّان(سیراب) ، غَضبان(عصبانی) ، مَلْآن(پُر) 📚 منبع: القواعد الأساسية للّغة العربیّة، ص۲۶۵ http://haghani.hawzahqom.ir/index.aspx?siteid=106&fkeyid=&siteid=106&pageid=38080 📖 eitaa.ir/sarf_v_nahve

#صفت_مشبهه از باب «فَعُلَ یَفْعُلُ» بر اوزان مختلفی می‌آید که مشهورترینِ آن‌ها عبارتند از: 🌱فَعیل 🌱فُعال 🌱فَعَال 🌱فَعَل 🌱فَعْل 🌱فُعْل مانند 🌱عَظیم 🌱شُجاع 🌱جَبان 🌱بَطَل 🌱شَهْم 🌱صُلْب 📚منبع: القواعد الأساسية للّغة العربیّة، ص۲۶۵ 📖 @sarf_v_nahve

ویژگی‌های أفْعَل #صفت_مشبهه: بر 🔴رنگ 🔴عیب ظاهری 🔴زینت دلالت می‌کند. مؤنثش بر وزن «فَعْلاء» است. مانند أصفر/صَفراء 💠 @sarf_v_nahve

🍃صرف أفْعَل #صفت_مشبهه: أخْضَرُ (مفرد مذکّر) أخْضَرانِ (مثنّای مذکّر) خُضْرٌ (جمع مذکّر (غالباً به‌صورت جمع مکسّر) ) خَضْراءُ (مفرد مؤنّث) خَضْراوانِ (مثنّای مؤنّث) خَضْراواتٍ (جمع مؤنّث) 💠 eitaa.ir/sarf_v_nahve

🌱#صفت_مشبهه از ثلاثی مزید، بر وزن اسم فاعل می‌آید؛ ❇️ مانند مُطمئِنّ، مُستقیم، مُعتدِل 📚 منبع: القواعد الأساسية للّغة العربیّة، ص۲۶۵ 📖 @sarf_v_nahve

🖌اگر فاء الفعل کلمه‌ای در باب #تفعل یا #تفاعل، یکی از دوازده حرفِ: ت، ث، ج، د، ذ، ز، س، ش، ص، ض، ط، ظ (جسد زشت(س:س‌ث‌ص، ز:زذض‌ظ، ت:ت‌ط) ) باشد، جایز است که تاء این باب را، تبدیل به این حروف کنیم و در یکدیگر ادغام نماییم. 📝 در مواردی که این کار باعث شود که حرف اوّل کلمه، ساکن شود، برای جلوگیری از ابتدا به ساکن، همزه‌ی وصل مکسوری(إ) در ابتدای کلمه می‌آید. 📍مانند: تَزایَنَ←زَزایَنَ←زّایَنَ←إزّایَنَ (باب تفاعُل) ☘أَفَلَمْ يَدَّبَّرُوا الْقَوْلَ☘ (۶۸ مؤمنون) تَدَبَّرَ←دَدَبَّرَ←دَّبَّرَ←إدَّبَرَ یَتَدَبَّرُ←یَدَّبَّرُ ☘لَا يَسَّمَّعُونَ إِلَى الْمَلَإِ الْأَعْلَى☘ (۸ صافّات) یَتَسَمَّعون←یَسَسَمَّعون←یَسَّمَّعون ☘لَوْلَا أَخَّرْتَنِي إِلَى أَجَلٍ قَرِيبٍ فَأَصَّدَّقَ☘ (۱۰ منافقون) أتَصَدَّقَ←أصَصَدَّقَ←أَصَّدَّقَ ☘فَاطَّهَّروا☘ (۶ مائده) تَطَهَّروا(امر باب تفعُّل)←طَطَهَّروا←اِطَّهَّروا 📚منبع: صرف ساده، قواعد باب تفعُّل، ص۱۷۲ 📖 eitaa.ir/sarf_v_nahve

🍄فرق باب #تفاعل، #افتعال و #مفاعله در معنای مشارکت چیست؟🤔 1⃣ مشارکت در باب مفاعله، بین فاعل و مفعول است(قاتَلَ زیدٌ بَکراً.) ولی در باب افتعال و تفاعل، هر دو اسم مرفوع اند(تضارب زیدٌ و بَکْرٌ) که برهم دیگر عطف شده اند. 2⃣ در باب افتعال و تفاعل، می‌توان فاعل را یک اسمِ دارای افراد قرار داد که مشارکت بین آن‌ها رخ داده است(تنازعَ قومٌ. ☘و تَوَاصَوْا بِالْحَقِّ وَ تَوَاصَوْا بِالصَّبر☘ (۳ عصر) ) 3⃣ اگر بخواهیم مشارکت را به یکی از طرفین نسبت دهیم، یعنی بگوییم فلانی مشارکت را شروع کرد، فقط می‌توان از باب مفاعله استفاده کرد. 📚منبع: مغنی الفقیه(صرف جامع کاربردی)، ص۱۷۸ 📖 eitaa.ir/sarf_v_nahve

🖌 درجات مبالغه بين صيغه‌های مبالغه متفاوت است... فَعيل ... فُعال ... فُعّال ... فُعّالة مانند: كريم ... كُرام ... كُرّام ... كُرّامة که وزن «فعیل» نسبت به بقیه‌ی اوزان، از مبالغه‌ی کم‌تری برخوردار است و «فُعال» نسبت به دو تای بعدی، از مبالغه‌ی کم‌تری برخوردار است و إلی آخر... #اسم_مبالغه #صیغه_مبالغه 📚منبع: مغنی الفقیه(صرف جامع کاربردی)، ص۳۸۲ 📖 @sarf_v_nahve