1⃣مبحث اول1⃣ ✅ کلام و کلمه و اقسام آن سوره مبارکه #فاتحه آیه ی ۵ إِيَّاكَ نَعْبُدُ وَإِيَّاكَ نَسْتَعِينُ ❓#شاهد_مثال👇🏽 ایّاک ضمیر منفصل منصوبی و مفعول به است و رکن کلام نیست در نتیجه جمله ی فعلیه محسوب می شود. 📍📍📍📍📍📍📍📍📍📍📍📍📍📍📍 سوره مبارکه #هود آیه ی ۷۶ يَا إِبْرَاهِيمُ أَعْرِضْ عَنْ هَٰذَا إِنَّهُ قَدْ جَاءَ أَمْرُ رَبِّكَ وَإِنَّهُمْ آتِيهِمْ عَذَابٌ غَيْرُ مَرْدُودٍ ❔#شاهد_مثال ( یا ) حرف ندا جانشین ادعو و اطلب است در نتیجه جمله فعلیه محسوب می شود نه اسمیه. 📖📚 #هدایه_فی_ثوبها_الجدید 📝📝📝📝📝📝📝📝📝📝📝📝📝📝📝 سوره #انعام آیه ی ۲۷ وَلَوْ تَرَىٰ إِذْ وُقِفُوا عَلَى النَّارِ فَقَالُوا يَا لَيْتَنَا نُرَدُّ وَلَا نُكَذِّبَ بِآيَاتِ رَبِّنَا وَنَكُونَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ ❓#شاهد_مثال👇🏽 یکی از علامات اسم منادی واقع شدن است. پس چرا در این آیه لیت که حرف است منادی واقع شده است؟ در این آیه منادی قوم بوده که باقرینه حالیه حذف شده است 📓📚 #النهجه_المرضیه https://eitaa.com/joinchat/1592918097C5b9951717e

2⃣ مبحث دوم ✅ فاعل سوره مبارکه #رعد ۴۳ وَيَقُولُ الَّذِينَ كَفَرُوا لَسْتَ مُرْسَلًا قُلْ كَفَىٰ بِاللَّهِ شَهِيدًا بَيْنِي وَبَيْنَكُمْ وَمَنْ عِندَهُ عِلْمُ الْكِتَابِ ❔#شاهد_مثال مجرور شدن فاعل کفی به وسیله ی حرف باء زائده در حالی که غالبا مرفوع است. سوره مبارکه #توبه ۶ التوبة وَإِنْ أَحَدٌ مِّنَ الْمُشْرِكِينَ اسْتَجَارَكَ فَأَجِرْهُ حَتَّىٰ يَسْمَعَ كَلَامَ اللَّهِ ثُمَّ أَبْلِغْهُ مَأْمَنَهُ ذَٰلِكَ بِأَنَّهُمْ قَوْمٌ لَّا يَعْلَمُونَ #شاهد_مثال ان شرطیه همواره بعد از آن فعل واقع می شود(اختصاص به فعل دارند) بنابراین اگر اسم واقع شود معمول برای فعل محذوف است در نتیجه در این ایه ی مبارکه احد فاعل برای استجارک محذوف است که استجارک موجود آن را تفسیر میکند در نتیجه محلی از اعراب ندارد(شاهد: حذف فعل وجوبا و باقی ماندن فاعل) همچنین است اذا السماء انشقت_ سوره انشقاق ایه ی یک 📕📗 #هدایه_فی_ثوبها_الجدید #بدائه_النحو 🖇🖇🖇🖇🖇🖇🖇🖇🖇🖇🖇🖇🖇🖇 🆔@shahed_adabiyat

سوره #انعام ۵۹ وَعِندَهُ مَفَاتِحُ الْغَيْبِ لَا يَعْلَمُهَا إِلَّا هُوَ وَيَعْلَمُ مَا فِي الْبَرِّ وَالْبَحْرِ وَمَا تَسْقُطُ مِن وَرَقَةٍ إِلَّا يَعْلَمُهَا وَلَا حَبَّةٍ فِي ظُلُمَاتِ الْأَرْضِ وَلَا رَطْبٍ وَلَا يَابِسٍ إِلَّا فِي كِتَابٍ مُّبِينٍ 💯 شاهد مثال فاعل(من ورقه) می تواند در صورتی که قبلش نفی یا شبه نفی باشد و خودش نیز نکره باشد مجرور به مِن آید. سوره #نور ۳۶_۳۷ فِي بُيُوتٍ أَذِنَ اللَّهُ أَن تُرْفَعَ وَيُذْكَرَ فِيهَا اسْمُهُ يُسَبِّحُ لَهُ فِيهَا بِالْغُدُوِّ وَالْآصَالِ🔆 رِجَالٌ لَّا تُلْهِيهِمْ تِجَارَةٌ وَلَا بَيْعٌ عَن ذِكْرِ اللَّهِ وَإِقَامِ الصَّلَاةِ وَإِيتَاءِ الزَّكَاةِ يَخَافُونَ يَوْمًا تَتَقَلَّبُ فِيهِ الْقُلُوبُ وَالْأَبْصَارُ 🔱 هر گاه فاعل جواب از سوال مقدر قرار بگیرد جایز است عاملش حذف شود. در این جا رجال فاعل فعل محذوفی ست و جواب از سوال مقدر است. (من یسبحه؟ رجال) البته بعضی رجال را خبر برای مبتدای محذوف دانسته اند. به تقدیر المسبح له رجال سوره #ممتحنه ۱۲ يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ إِذَا جَاءَكَ الْمُؤْمِنَاتُ يُبَايِعْنَكَ عَلَىٰ أَن لَّا يُشْرِكْنَ بِاللَّهِ شَيْئًا وَلَا يَسْرِقْنَ وَلَا يَزْنِينَ وَلَا يَقْتُلْنَ أَوْلَادَهُنَّ وَلَا يَأْتِينَ بِبُهْتَانٍ يَفْتَرِينَهُ بَيْنَ أَيْدِيهِنَّ وَأَرْجُلِهِنَّ وَلَا يَعْصِينَكَ فِي مَعْرُوفٍ فَبَايِعْهُنَّ وَاسْتَغْفِرْ لَهُنَّ اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَّحِيمٌ ♨️ شاهد مثال مومنات فاعل فعل جاء است پس چرا فعل مذکر آمده است؟ شاهد در فصل بین فعل و فاعل است (کاف مفعول) در نتیجه فعل مذکر آمده است 📕📒 #النهجه_المرضیه 💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐 🆔@shahed_adabiyat

❇️ نکاتی کوتاه درباره ی بحث فاعل ❇️ ☘۱. الفاعل: هو الاسم المسند إلیه فعل تام معلوم مقدّم او شبهه☘ 🍀۲. الفاعل قد یحدث الفعل و قد یقوم به الفعل🍀 🌿۳. العامل في رفع الفاعل هو الفعل أو المسند الذی اسند الیه🌿 🍃۴. الفاعل لایتقدم علی عامله و اذا کان اسماظاهرا وجب ان یکون عامله مفردا🍃 🌱۵. الفعل قد یجب تذکیره و قد یجب تانیثه و قد یجوز الوجهان🌱 🌳۶. الاصل تقدم الفاعل علی المفعول و ذلك واجب في ثلاثة مواضع و ممتنع في ثلاثة مواضع أیضا و جائز في غیرهما.🌳 🌲۷. الأصل ذکر عامل الفاعل فی الجمل و قد یحذف وجوبا او جوازا🌲

ترجمه صحیح عبارت مارایت الا جمیلا چیست؟ ✍️ متاسفانه این عبارتِ پرمحتوای حضرت زینب سلام الله علیها که فرمودند: (ما رأیت الا جمیلا) در ترجمه های رایج، یا ناقص ترجمه شده است یا اشتباه. 🔹معمولا در ترجمه ها، دیده می شود که اینگونه ترجمه می‌کنند : "چیزی جز زیبایی ندیدم". در حالی که این ترجمه با معنای جمیل سازگار نیست و بیشتر با کلمه جمال سازگار است. ✅ جواب 🔶مقدمه : 🔷 وارث مصائب کربلا و پیام آور عاشورا حضرت زینب کبری سلام الله علیها در این عبارت، مطلبی بسیار عالی و ژرفی را بیان نموده اند، منتهی اکثریت، کلمه «جمیل» را به حوادث و وقایع عاشورا ترجمه و تفسیر می‌کنند؛ گرچه این تعابیر غلط نیست اما دقیق هم نیست. اگر عقیله بنی‌هاشم می‌فرمودند : که « ما رایت الا جمالا » ( یعنی به جای کلمه "جمیل" از کلمه "جمال" استفاده می شد ) آنگاه ترجمه‌های متواتری که به آن اشاره شد کاملا درست بود ( زیرا "جمال" اسم مصدر است و اسم مصدر ضمیری در دل خود ندارد ) اما در عبارت، "جَمیلا" آمده است. 🔹 در ادامه باید گفت : 1️⃣ اولاٌ : در کتب ادبیات عرب ( مثل جامع المقدات، سیوطی و... ) وزن "فعیل" از اوزان صفت مشبهه است، بنابرای کلمه‌ی"جمیل" صفت مشبهه می باشد 2️⃣ دوماٌ : صفت مشبهه، شبه فعل است و باید حالت فاعلی در او لحاظ شود، یعنی مثل فعل، دارای ضمیری باشد ( به خلاف مصدر و اسم مصدر که دارای ضمیر نیستند ) 3️⃣ سوماٌ : جمیل، صفت فعل است و جمال صفت ذات 🔹در نتیجه: ↩️ عبارت باید به گونه ای معنا شود که ضمیر داخل آن هم در ترجمه بیاید ↩️ و صفت فعلی بودن آن نیز لحاظ شود لذا ترجمه دقیق این است که بگوییم : "چیزی جز صاحب زیبایی ندیدم، یعنی "ذات دارای جمال". جمیل در اینجا، ذات باری تعالی است، یعنی من ندیدم جز خداوند تبارک و تعالی را ( به جلوه و صفت جمیل ). به بیان دیگر : از معلول پی به علت می بریم ( از این صحنه های زیبا در عاشورا ، خالق این زیبایی را می بینم ) ➖پس می‌بینیم که کلام حضرت زینب سلام الله علیها بسیار بلندتر است از ترجمه‌های رایج از جمله "ما رایت الا جمیلا" . حضرت زینب کبری به ولایت حضرت اباعبدالله الحسین علیهما السّلام به مقام و مرتبه شهود الهی به صفت جمیل رسیده‌اند و وقایع عاشورا نیز برای کسی که به مرتبه لقاء الهی به صفت جمیل رسیده است چیزی نیست جز دیدن خداوند باری تعالی در تمامی مصائب. همان گونه که از حضرات ائمه علیهم السلام نقل شده است که فرموده‌اند: «إن الله جمیلٌ یُحِبُّ الجمال» (1)، فرق است بیت صفت جمال و صفت جمیل ، "ان الله جمیل" مفهومش این چنین می شود که خداوند تمامی افعالش زیباست 📚 کافی ج 6ص 438 ♎️https://eitaa.com/joinchat/1592918097C5b9951717e 💠@shahed_adabiyat #ادبیات_عرب

3⃣ مبحث سوم 🔵 نائب فاعل 🔵 سوره #یس ۲۶ قِيلَ ادْخُلِ الْجَنَّةَ ۖ قَالَ يَا لَيْتَ قَوْمِي يَعْلَمُونَ #شاهدمثال ☑️ نائب فاعل واقع شدنِ جمله و این فقط مخصوص ماده قول و فروعات(و هم معنی قول) آن است ودر هیچ ماده ی دیگری به صورت جمله نمی آید. هم چنین 👇🏽👇🏽 سوره #هود ۴۴ وَقِيلَ يَا أَرْضُ ابْلَعِي مَاءَكِ وَيَا سَمَاءُ أَقْلِعِي وَغِيضَ الْمَاءُ وَقُضِيَ الْأَمْرُ وَاسْتَوَتْ عَلَى الْجُودِيِّ وَقِيلَ بُعْدًا لِّلْقَوْمِ الظَّالِمِينَ 🔅🔅🔅🔅🔅🔅🔅🔅🔅🔅🔅🔅🔅🔅🔅 الاشیاء والالفاظ اللتی تنوب عن الفاعل ۱_ مفعول به سوره بقره آیه ی ۴۸ ۲_ مصدر(مفعول مطلق) سوره حاقه ۱۳ ۳_جارومجرور سوره مدّثر آیه ی ۸و۹ ۴_ظروف متصرف ۵_جمله که مختص باب قول می باشد. ✅ در نائب فاعل واقع شدن مفعول له اختلاف است ولی قول جمهور این است که نمی تواند نائب فاعل واقع شود مطلقا(چه با لام علیت باشد چه بدون لام) ✅هم چنین مفعول معه هم نمی تواند نائب فاعل واقع شود به دلیل انفصال از فعلش توسط واو ⚜@shahed_adabiyat

✳️ اغراض حذف فاعل زیاد هستند و بعضی از اینها به خاطر اغراض معنوی ست و بعضی به خاطر اغراض لفظی. ✅ یکی از این اغراض، مهم نبودن فاعل است و فقط انجام کار است که برای متکلم مهم است درنتیجه فرقی نمی کند چه کسی آن را انجام دهد. مانند ✴️ آیه ی ۸۶ سوره #نساء وَإِذَا حُيِّيتُمْ بِتَحِيَّةٍ فَحَيُّوا بِأَحْسَنَ مِنْهَا أَوْ رُدُّوهَا ۗ إِنَّ اللَّهَ كَانَ عَلَىٰ كُلِّ شَيْءٍ حَسِيبًا (حییتم) به صیغه ی مجهول است و مقصود این است که وقتی بر مسلمانی سلام می کنند درجواب سلامِ ان شخص(که فاعل هست) به بهترین نحو پاسخ دهد و فرقی نمیکند کسی که سلام میکند چه کسی باشد. بزرگ باشد یا کوچک ، مسلمان باشد یا غیرمسلمان، دانشمند باشد یا نادان 👌🏼👌🏼👌🏼 🔰@shahed_adabiyat

⚜ نکته ی مهم ⚜ همانطور که می دانید نائب فاعل در تمامی احکام همانند فاعل است. مانند مرفوع بودن ، رکن کلام محسوب شدن و امتناع تقدیمش بر عامل خود و امتناع حذف آن بدون دلیل و قرینه. و همچنین نائب فاعل برچهار قسم است: ✅ ۱_نائب فاعلِ ظاهر مانند نُصِرَ الرجلان _ قُتِلَ علی ✅ ۲_ نائب فاعل به صورت ضمیر بارز مانند نُصِرتُ ✅ ۳_ نائب فاعل به صورت ضمیر مستتر علی نُصِرَ 🔴اما حکمی که در نائب فاعل هست و در فاعل نیست این است که نائب فاعل در ماده ی قول می تواند به صورت جمله بیاید اما فاعل هیچ گاه به صورت جمله نیست. 🌹@shahed_adabiyat

📌 هم چنین از احکامی که هم در فاعل اجرامیشود و هم در نائب فاعل موارد تذکیر و تانیث و جواز این دو در فعل هایشان است. 🔰 مورد جایزالوجهین مانند : قُبِلَت التوبه یا قُبِل التوبه به اعتبار این که کلمه ی توبه مونث مجازی باشد. 💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐 از دیگر احکام مشترک👇🏽👇🏽 هرگاه فاعل اسم ظاهر باشد فعل به صورت مفرد می آید. نائب فاعل نیز همین گونه ست. نُصِرالعالم _ نُصِرالعالمان _ نُصِرالعالمون و..... هم چنین اگر فاعل ضمیر باشد ، فعل مطابق مرجع ضمیر می اید در نائب فاعل نیز به همین شکل است. العالم نُصِرَ _ العالمان نُصِرا _ العالمون نصِروا ✨✨✨✨✨✨✨✨✨✨✨✨✨✨✨ 💬🔊 از آنجایی که معمولا اساتید هنگام تدریس این نکته را می فرمایند که نائب فاعل در تمامی احکام مانند فاعل است و کتاب ها نیز به همین گونه اند که دیگر احکام فاعل رابازگو نمیکنند در نتیجه این احکام در نائب فاعل بررسی نمیشود از این رو سعی شد مقداری از احکام فاعل را در نائب فاعل بیان کنیم و از فردا همان شاهد مثال های قرآنی در درس مبتدا را شروع خواهیم کرد. 🏵 موفق باشید 🏵

4⃣ #مبحث چهارم 💯 مبتدا و خبر ♨️ مسوغات ابتداء به نکره سوره #بقره آیه ی ۲۲۱ وَلَا تَنْكِحُواالْمُشْرِكَاتِ حَتَّىٰيُؤْمِنَّ ۚ وَلَأَمَةٌ مُؤْمِنَةٌ خَيْرٌ مِنْ مُشْرِكَةٍ وَلَوْ أَعْجَبَتْكُمْ ۗ وَلَا تُنْكِحُوا الْمُشْرِكِينَ حَتَّىٰ يُؤْمِنُوا ۚ وَلَعَبْدٌ مُؤْمِنٌ خَيْرٌ مِنْ مُشْرِكٍ وَلَوْ أَعْجَبَكُمْ ۗ أُولَئِكَ يَدْعُونَ إِلَى النَّارِ ۖ وَاللَّهُ يَدْعُو إِلَى الْجَنَّةِ وَالْمَغْفِرَةِ بِإِذْنِهِ ۖ وَيُبَيِّنُ آيَاتِهِ لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ يَتَذَكَّرُونَ 📢#شاهد_مثال در نکره بودن لعبد و مبتدا قرار گرفتن آن است و مسوغ او مومن است که صفت لفظی ست.به عبارت دیگر مسوغ ، تخصیص نکره به وسیله ی صفت است. سوره #نمل آیه ی ۶۲ أَمَّنْ يُجِيبُ الْمُضْطَرَّ إِذَا دَعَاهُ وَيَكْشِفُ السُّوءَ وَيَجْعَلُكُمْ خُلَفَاءَ الْأَرْضِ ۗ أَإِلَهٌ مَعَ اللَّهِ ۚ قَلِيلًا مَا تَذَكَّرُونَ 📢#شاهد_مثال در مبتدا واقع شدن اله است در حالی که نکره است و مسوغ آن استفهام قبلش است.به عبارت دیگر نکره دارای عمومیت است که مسوغ ابتداء بالنکره شده است. سوره #قاف آیه ی ۳۵ لَهُمْ مَا يَشَاءُونَ فِيهَا وَلَدَيْنَا مَزِيدٌ 📢 #شاهد_مثال در مبتدا واقع شدن مزیدِنکره است و مسوغ آن تقدیم ظرف است. ✌️🏼 همچنین آیه ی ۳۸ سوره رعد نیز شاهد در تقدیم لِکل به دلیل ظرف بودن آن بر اجل هست. 🆔 @shahed_adabiyat

🔻🔻 سوره #مریم آیه ی ۴۷ قَالَ سَلَامٌ عَلَيْكَ ۖ سَأَسْتَغْفِرُ لَكَ رَبِّي ۖ إِنَّهُ كَانَ بِي حَفِيًّا #شاهد_مثال 🔰 مبتدا قرار گرفتن سلام است و نکره ست و مسوغ آن معنای دعا بودن مبتداست.به عبارت دیگر نکره دارای معنی فعلی از نوع دعاست. هم چنین👇🏽 #صافات آیه ی ۱۳۰ سَلَامٌ عَلَىٰ إِلْ يَاسِينَ سوره #مطففین آیه ی ۱ وَيْلٌ لِلْمُطَفِّفِينَ #شاهد_مثال 🔰 نکره بودن ویل و مبتدا قرار گرفتن آن است و مسوغ آن معنای نفرین داشتن مبتداست.به عبارت دیگر نکره دارای معنی فعلی از نوع نفرین است. سوره #انبیاء آیه ی ۹۳ وَتَقَطَّعُوا أَمْرَهُمْ بَيْنَهُمْ ۖ كُلٌّ إِلَيْنَا رَاجِعُونَ #شاهد_مثال 🔰 شاهد در نکره قرار گرفتن کل و مبتدا واقع شدن آن است و مسوغش معنای عمومیتی هست که داراست. سوره #انعام آیه ی ۱۹ قُلْ أَيُّ شَيْءٍ أَكْبَرُ شَهَادَةً قُلِ اللَّهُ شَهِيدٌ بَيْنِي وَبَيْنَكُمْ #شاهد_مثال 🔰 ایّ مبتداست در حالی که به خاطر اضافه ی به شی نکره است ولی مجوز آن برای ابتدائیت عمومیتی ست که به واسطه ی اضافه به دست آورده است. سوره #بقره آیه ی ۷ خَتَمَ اللَّهُ عَلَىٰ قُلُوبِهِمْ وَعَلَى سَمْعِهِمْ ۖ وَعَلَىٰ أَبْصَارِهِمْ غِشَاوَةٌ ۖ وَلَهُمْ عَذَابٌ عَظِيمٌ #شاهد_مثال 🔰 دروجوب تقدیم علی ابصارهم بر غشاوه است زیرا علی ابصارهم جار ومجرور است و غشاوه نکره است ودراین حالت واجب است تقدیم خبر بر مبتدا. سوره #محمد آیه ی۲۱ طَاعَةٌ وَقَوْلٌ مَّعْرُوفٌ فَإِذَا عَزَمَ الْأَمْرُ فَلَوْ صَدَقُوا اللَّهَ لَكَانَ خَيْرًا لَّهُمْ #شاهد_مثال 🔰 طاعه مبتداست و نکره ست اما به چیزی عطف شده(قول) که دارای صفت است و این صفت هم مسوغ قول ایت و هم مسوغ طاعه میشود به خاطر عطف. خبر این دو محذوف است. ✅گاهی این امر در معطوف و معطوف علیه جابه جا می شود یعنی معطوف مسوغ دارد ولی معطوف علیه مسوغ ندارد مانند آیه ی ۲۶۳ سوره #بقره قَوْلٌ مَّعْرُوفٌ وَمَغْفِرَةٌ خَيْرٌ مِّن صَدَقَةٍ يَتْبَعُهَا أَذًى وَاللَّهُ غَنِيٌّ حَلِيمٌ معطوف که قول هست مسوغ دارد اما مغفره مسوغ ندارد ولی به خاطر عطف ، گویا معروف مسوغ مغفره هم محسوب میشود. 📚 #هدایه_فی_ثوبها_الجدید #بدائه_النحو #مغنی_الادیب 🔮@shahed_adabiyat

♨️ تقدیم و تاخیر مبتدا و خبر ⚜ هرگاه مبتدا و خبر از اسمائی باشد که صدارت طلب است، (چه ذاتا چه بالعرض) آن صدارت طلب ، مقدم می شود حتی اگر خبر باشد. سوره #انعام ۲۱ وَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَرَىٰ عَلَى اللَّهِ كَذِبًا أَوْ كَذَّبَ بِآيَاتِهِ إِنَّهُ لَا يُفْلِحُ الظَّالِمُونَ #شاهد_مثال ☑️ در وجوب تقدیم مَن استفهامیه است چون صدارت طلب است. هم چنین ما استفهامیه در این آیه ی شریفه 👇🏽 سوره #نمل ۲۰ وَتَفَقَّدَ الطَّيْرَ فَقَالَ مَا لِيَ لَا أَرَى الْهُدْهُدَ أَمْ كَانَ مِنَ الْغَائِبِينَ سوره #طلاق ۲ وَمَن يَتَّقِ اللَّهَ يَجْعَل لَّهُ مَخْرَجًا #شاهد_مثال ☑️ در وجوب تقدیم من شرطیه بر خبر(مجموع جمله ی شرط و جواب) است. چون از ادات صدارت طلب است. سوره #ضحى ۴ وَلَلْآخِرَةُ خَيْرٌ لَّكَ مِنَ الْأُولَىٰ #شاهد_مثال ☑️ در وجوب تقدیم مبتدا بر خبر است چون مقرون به لام تاکید شده است و لام تاکید از حروف صدارت طلب است. پس صدارت طلب بودن از طرف کلمه ی اخرت نیست بلکه به واسطه ی لام تاکید،صدارت طلب شده است. 🔮@shahed_adabiyat