💠 مبحث هشتم 💠 حروف مشبه بالفعل 🏵 شاهد مثال های قرآنی ایی که در این درس بررسی می‌شوند مربوط به این مسائل است 📌معانی این حروف 📌 حکم تخفیف(مشدد نبودن) این حروف 📌 اهمال این حروف 📌مواضع فتح و کسر انّ ✅تمامی موارد بالا را ان شاءالله در روز های آینده به همراه شاهد مثال های قرآنی بیان خواهیم نمود.🌹

📌معانی حروف مشبه بالفعل ۱و۲_أَنَّ و إِنَّ : به منظور تاکید، تحقیق و تثبیت کلام آورده می شوند و موجب برطرف سازی هرگونه حالتی غیر از علم و یقین اند. این دو حرف کثیرا در قرآن کریم استفاده شده اند. ۳_كَأَنَّ : تشبیه اسم به خبر این حرف تنها یک بار در قرآن کریم آمده است. 🔰سوره #مدثر ۵۰ فَمَا لَهُمْ عَنِ التَّذْكِرَةِ مُعْرِضِينَ□كَأَنَّهُمْ حُمُرٌ مُّسْتَنفِرَةٌ 📃#شاهد_مثال كَأَنَّ به عنوان تشبیه به کار رفته است و هم (اشاره به کسانی دارد که از تذکر روی گردانند) تشبیه شده است به گورخرانی وحشی! ❇️برخی از علما درباره ی معنی كَأَنَّ قائل به تفصیل شده اند. ۴_لکنّ : به معنی استدراک می باشد.یعنی دفع پنداری که از کلام ماقبلش فهمیده می شود. 🔰سوره #طه ۸۷ قَالُوا مَا أَخْلَفْنَا مَوْعِدَكَ بِمَلْكِنَا وَلَٰكِنَّا حُمِّلْنَا أَوْزَارًا مِّن زِينَةِ الْقَوْمِ فَقَذَفْنَاهَا فَكَذَٰلِكَ أَلْقَى السَّامِرِيُّ 📃#شاهد_مثال لکنّ به عنوان استدراک از کلام‌ سابق به کار برده شده است. ◾️@shahed_adabiyat

💠 نکته : علت های اهمال اِن مخففه از ثقیله 1⃣ _ وقتی تشدید این حروف از بین رفت ، در عمل ضعیف می شوند. 2⃣ _ وقتی این حروف مخفف می شوند ، بر جمله ی فعلیه نیز می توانند داخل شوند در نتیجه اختصاص آنها به جمله ی اسمیه از بین می رود و می دانیم که اختصاص اعمال آور است و در اینجا چون اختصاص از بین رفته بنابر این مهمل شده اند. 🌀 نکته : وقتی اِن مخففه از ثقیله بر افعال داخل شوند ، آن فعل غالبا ماضی ناسخه است، و در مرتبه ی بعد مضارع ناسخه است و در مراتب بعدی ماضی غیرناسخ و مضارع غیرناسخ قرار دارند. 📚#مغنی_الادیب ▪️@shahed_adabiyat

📌 تخفیف حروف مشبه بالفعل إِنَّ(مکسوره) 📢سوره #زخرف ۳۵ وَزُخْرُفًا وَإِن كُلُّ ذَٰلِكَ لَمَّا مَتَاعُ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَالْآخِرَةُ عِندَ رَبِّكَ لِلْمُتَّقِينَ 📢سوره #هود ۱۱۱ وَإِنَّ كُلًّا لَّمَّا لَيُوَفِّيَنَّهُمْ رَبُّكَ أَعْمَالَهُمْ إِنَّهُ بِمَا يَعْمَلُونَ خَبِيرٌ 🔷#شاهد_مثال در هر دو آیه إِنَّ به صورت مخفف آمده است که در این صورت غالبا عمل رفع و نصب نمی کند مانند آیه ی اول ، ولی گاهی نیز عمل کرده است مانند آیه دوم. ✅ اگر إِنَّ مخفف شد برای فرق بین ان مخففه از ثقیله و ان نافیه یک لام بر سر خبر می آید. ❇️البته اگر کلام به گونه ای باشد که تناسب با نفی نداشته باشد ، پس وقوع لام فارقه ضرورتی ندارد.(#النهجه_المرضیه ) 📢سوره #قلم ۵۱ وَإِن يَكَادُ الَّذِينَ كَفَرُوا لَيُزْلِقُونَكَ بِأَبْصَارِهِمْ لَمَّا سَمِعُوا الذِّكْرَ وَيَقُولُونَ إِنَّهُ لَمَجْنُونٌ 📢سوره #زمر ۵۶ أَن تَقُولَ نَفْسٌ يَا حَسْرَتَا عَلَىٰ مَا فَرَّطتُ فِي جَنبِ اللَّهِ وَإِن كُنتُ لَمِنَ السَّاخِرِينَ 🔷#شاهد_مثال هرگاه بعد از آن مخففه از ثقیله فعل بیاد ، وجوبا عمل نمی کند و در این حالت ، فقط افعال ناسخه بعد از آن واقع می شود. 📚#الهدایه_فی_النحو ⚫️ @shahed_adabiyat

۵_ لَیتَ : به معنی آرزو داشتن است. 🔰سوره #زخرف ۳۸ حَتَّىٰ إِذَا جَاءَنَا قَالَ يَا لَيْتَ بَيْنِي وَبَيْنَكَ بُعْدَ الْمَشْرِقَيْنِ فَبِئْسَ الْقَرِينُ 📃#شاهد_مثال حرف لیت به معنی ای کاش که نوعی آرزو کردن است استعمال شده است. ای کاش بین من و تو فاصله مشرق و مغرب بود. بعدَ(اسم لیت) بینی و بینک(خبرمقدم) ۶_ لَعَلَّ : به معنی امید داشتن از وقوع امری مطلوب و امید وقوع امری مکروه و ناپسند. 🔰سوره #جمعة ۱۰ فَإِذَا قُضِيَتِ الصَّلَاةُ فَانتَشِرُوا فِي الْأَرْضِ وَابْتَغُوا مِن فَضْلِ اللَّهِ وَاذْكُرُوا اللَّهَ كَثِيرًا لَّعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ 📃#شاهد_مثال لعل به معنای اول به کار رفته است. 🔰سوره #شورى ۱۷ اللَّهُ الَّذِي أَنزَلَ الْكِتَابَ بِالْحَقِّ وَالْمِيزَانَ وَمَا يُدْرِيكَ لَعَلَّ السَّاعَةَ قَرِيبٌ 📃#شاهد_مثال لعل به معنای دوم به کار رفته است.(که در نزد اکثریت انسانها روزقیامت باتوجه به اعمالشان ، ناپسند شمرده شده است) 🔅 در قرآن کریم موارد بسیاری تحت عنوان لعلّهم و لعلّکم در این معنا آمده است. ◾️@shahed_adabiyat

📌 تخفیف كَأَنَّ ، لکنّ ، لعلّ 📢سوره #یونس ۲۴ كَأَن لَّمْ تَغْنَ بِالْأَمْسِ سوره #لقمان ۷ وَإِذَا تُتْلَىٰ عَلَيْهِ آيَاتُنَا وَلَّىٰ مُسْتَكْبِرًا كَأَن لَّمْ يَسْمَعْهَا كَأَنَّ فِي أُذُنَيْهِ وَقْرًا فَبَشِّرْهُ بِعَذَابٍ أَلِيمٍ 🔹#شاهد_مثال كَأَنَّ مانند اَنّ مفتوحه می باشد یعنی عملش ملغی نمیشود در ضمیرشان عمل میکند اما گاهی اسمش ضمیرشان نیست و اسم ظاهر است. 📢سوره #زخرف ۷۶ وَمَا ظَلَمْنَاهُمْ وَلَٰكِن كَانُوا هُمُ الظَّالِمِينَ 🔹#شاهد_مثال لکنّ اگر مخفف شود عمل رفع و نصب انجام نمی دهد. ✅لعلّ به صورت مخفف استعمال نشده است. ◾️@shahed_adabiyat

📌تخفیف حروف مشبه بالفعل أَنَّ (مفتوحه) 📢سوره #يونس ۱۰ دَعْوَاهُمْ فِيهَا سُبْحَانَكَ اللَّهُمَّ وَتَحِيَّتُهُمْ فِيهَا سَلَامٌ وَآخِرُ دَعْوَاهُمْ أَنِ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ 🔹#شاهد_مثال اَن مخففه از ثقیله، عملش باطل نمیشود (برخلاف مکسوره) اما واجب است که درضمیر شان عمل‌کند و آن را اسم خود قرار دهد و جمله ی مابعد را به عنوان خبر خود. 📢سوره #مائده ۱۱۳ قَالُوا نُرِيدُ أَن نَّأْكُلَ مِنْهَا وَتَطْمَئِنَّ قُلُوبُنَا وَنَعْلَمَ أَن قَدْ صَدَقْتَنَا وَنَكُونَ عَلَيْهَا مِنَ الشَّاهِدِينَ 📢سوره #مزمل ۲۰ عَلِمَ أَن سَيَكُونُ مِنكُم مَّرْضَىٰ 📢سوره #طه ۸۹ أَفَلَا يَرَوْنَ أَلَّا يَرْجِعُ إِلَيْهِمْ قَوْلًا وَلَا يَمْلِكُ لَهُمْ ضَرًّا وَلَا نَفْعًا 🔹#شاهد_مثال هرگاه بعد از آن مفتوحه مخففه از ثقیله ، فعل بیاید ،اگر آن فعل به معنی دعا نباشد و متصرف باشد ، بهتر است بین اَن و فعل فاصل ایجاد شود که این فواصل یکی از این موارد می باشد : "قد" ،حرف تنفیس، حرف نفی. ↩️بعضی نحویون "لو" را نیز جزو این موارد دانسته اند. مانند آیه ی ۱۴ سوره #سبا ❓علت این فصل هم این می باشد که با اَن ناصبه اشتباه نشود. 📢سوره #نجم ۳۹ وَأَن لَّيْسَ لِلْإِنسَانِ إِلَّا مَا سَعَىٰ 🔹#شاهد_مثال بعد از اَن مخففه ، فعل غیرمتصرف واقع شده است در نتیجه فاصلی وجود ندارد. ◾️@shahed_adabiyat

🖇سوره #غافر ۷۷ فَاصْبِرْ إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ فَإِمَّا نُرِيَنَّكَ بَعْضَ الَّذِي نَعِدُهُمْ أَوْ نَتَوَفَّيَنَّكَ فَإِلَيْنَا يُرْجَعُونَ 🖇سوره #توبه ۴۰ .... لَا تَحْزَنْ إِنَّ اللَّهَ مَعَنَا .... 🖇سوره #مريم ۷ يَا زَكَرِيَّا إِنَّا نُبَشِّرُكَ بِغُلَامٍ اسْمُهُ يَحْيَىٰ لَمْ نَجْعَل لَّهُ مِن قَبْلُ سَمِيًّا 🔊#شاهد_مثال 🔴موضع چهارم و پنجم و ششم : هرگاه انّ بعد از امر، نهی، ندا واقع شود. 🖇سوره #قصص ۷۶ إِنَّ قَارُونَ كَانَ مِن قَوْمِ مُوسَىٰ فَبَغَىٰ عَلَيْهِمْ وَآتَيْنَاهُ مِنَ الْكُنُوزِ مَا إِنَّ مَفَاتِحَهُ لَتَنُوءُ بِالْعُصْبَةِ أُولِي الْقُوَّةِ إِذْ قَالَ لَهُ قَوْمُهُ لَا تَفْرَحْ إِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ الْفَرِحِينَ 🔊#شاهد_مثال 🔴 موضع هفتم : هرگاه انّ در ابتدای صله واقع شود. ◼️@shahed_adabiyat

📌 اهمال حروف مشبه بالفعل 📄سوره #فصلت ۶ قُلْ إِنَّمَا أَنَا بَشَرٌ مِّثْلُكُمْ يُوحَىٰ إِلَيَّ أَنَّمَا إِلَٰهُكُمْ إِلَٰهٌ وَاحِدٌ فَاسْتَقِيمُوا إِلَيْهِ وَاسْتَغْفِرُوهُ وَوَيْلٌ لِّلْمُشْرِكِينَ 📄سوره #نساء ۱۷۱ إِنَّمَا اللَّهُ إِلَٰهٌ وَاحِدٌ 📄سوره #أنبياء ۱۰۸ قُلْ إِنَّمَا يُوحَىٰ إِلَيَّ أَنَّمَا إِلَٰهُكُمْ إِلَٰهٌ وَاحِدٌ فَهَلْ أَنتُم مُّسْلِمُونَ 📄سوره #أنفال ۶ يُجَادِلُونَكَ فِي الْحَقِّ بَعْدَمَا تَبَيَّنَ كَأَنَّمَا يُسَاقُونَ إِلَى الْمَوْتِ وَهُمْ يَنظُرُونَ (موارد متعددی در قرآن کریم وجود دارد) ✉️#شاهد_مثال گاهی بعد از حروف مشبه بالفعل، ما کافه اضافه می شود و این حرف باعث جلوگیری از عمل این حروف می شود در نتیجه این حروف می توانند بر فعل نیز داخل شوند. ❎ امّا حرف لیت در این حالت ، جایز است که عمل کند و می تواند مهمل شود ولی در بقیه ی حروف وجوبا عمل نمی کند. ✅ با اضافه شدن ما کافه به اِنّ و اَنّ احداث معنی حصر می شود. ◼️ @shahed_adabiyat

📌 مواضع فتح و کسر انّ 🖌 مواضع وجوب کسر همزه 🖇سوره #كوثر ۱ إِنَّا أَعْطَيْنَاكَ الْكَوْثَرَ 🖇سوره #قدر ۱ إِنَّا أَنزَلْنَاهُ فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِ 🔊#شاهد_مثال 🔴موضع اول : هرگاه انّ در ابتدای کلام واقع شود. 🖇سوره #بقره ۲۱۴ أَمْ حَسِبْتُمْ أَن تَدْخُلُوا الْجَنَّةَ وَلَمَّا يَأْتِكُم مَّثَلُ الَّذِينَ خَلَوْا مِن قَبْلِكُم مَّسَّتْهُمُ الْبَأْسَاءُ وَالضَّرَّاءُ وَزُلْزِلُوا حَتَّىٰ يَقُولَ الرَّسُولُ وَالَّذِينَ آمَنُوا مَعَهُ مَتَىٰ نَصْرُ اللَّهِ أَلَا إِنَّ نَصْرَ اللَّهِ قَرِيبٌ 🖇سوره #عبس ۱۱ كَلَّا إِنَّهَا تَذْكِرَةٌ 🔊#شاهد_مثال ↩️ گاهی نیز انّ حقیقتا در ابتدای کلام واقع نشده است بلکه به صورت حکمی ست. در مثال اول الا حرف استفتاح می باشد و بدین معنی ست که کلام جدیدی شروع می شود. همچنین کلاّ در مثال دوم نیز به معنی ردع از کلام قبل است در نتیجه کلام جدیدی شروع شده است. 🖇سوره #مريم ۳۰ قَالَ إِنِّي عَبْدُ اللَّهِ آتَانِيَ الْكِتَابَ وَجَعَلَنِي نَبِيًّا 🖇سوره #مائده ۱۲ ....وَقَالَ اللَّهُ إِنِّي مَعَكُمْ.... 🔊#شاهد_مثال 🔴موضع دوم : هرگاه انّ بعد از ماده ی قول واقع شود. 🖇سوره #عصر ۱و۲ وَالْعَصْرِ ،إِنَّ الْإِنسَانَ لَفِي خُسْرٍ 🖇سوره #دخان ۲و۳ وَالْكِتَابِ الْمُبِينِ ، إِنَّا أَنزَلْنَاهُ فِي لَيْلَةٍ مُّبَارَكَةٍ إِنَّا كُنَّا مُنذِرِينَ 🔊#شاهد_مثال 🔴موضع سوم : هرگاه انّ بعد از قسم واقع شود. ◼️@shahed_adabiyat

✅ هرگاه انّ بعد از حیث و اذ واقع شود واجب است به صورت مکسور بیاید. چون این دو حرف همیشه بر جمله داخل میشوند و اکر ما همزه را فتحه بدهیم لازمه اش این است که با دو معمول خود تاویل به مصدر رفته در نتیجه حیث و اذ بر مفرد داخل میشوند که این صحیح نیست.

🖇سوره #انفال ۵ كَمَا أَخْرَجَكَ رَبُّكَ مِن بَيْتِكَ بِالْحَقِّ وَإِنَّ فَرِيقًا مِّنَ الْمُؤْمِنِينَ لَكَارِهُونَ 🔊#شاهد_مثال 🔴 موضع هشتم جایی ست که انّ و دومعمولش در محل جمله‌ ی حالیه واقع شوند 🌐 هم چنین از دیگر مواردی که کسر همزه واجب است : 💠 بعد از فعل قلبی که به واسطه ی لام از عمل تعلیق شده باشد. 💠 هرگاه در محل جمله ی وصفیه واقع شده باشد. 💠 هرگاه خبر از اسم ذات واقع شوند.