🔸 از R بزرگ به r کوچک؛ تحلیلی بر تحول انقلابها
✍ انقلاب یک استثناست یا یک قاعده؟! یک اتفاق است یا یک عمل برنامهریزیشده؟! از سر شکمسیری است یا از سر فرودستی؟! همه این سئوالات از ابتدای شروع انقلابها در جهان پرسیده شده و پاسخهایی متفاوت به آنها داده شده است. اما آنچه به نظر در همه این پاسخها مشترک است یک چیز است: انقلابها رویدادهایی پیشبینیناپذیرند که هر لحظه ممکن است به شکلی درآیند!
قرن بیستم پر از این رویدادهای پیشبینیناپذیر بود که بسیاری آنها را با عنوان «انقلاب» یاد میکردند و همین رویدادها با ورود به قرن بیستویکم نیز ادامه پیدا کرد. از انقلابی که به تعبیر چارلز کورزمن، «تصورناپذیر» بود و ایران سال 57 و پس از آن را دچار تغییرات اساسی کرد، تا یکی از آخرین و مهمترین آنها، که سلسله انقلابهای بهار عربی در خاورمیانه بود و سرنوشت نهچندان موفقی داشت! در رویدادهای بهار عربی، بسیاری افراد تلاش داشتند تا با نظریات و دیدگاههای سنتی این انقلابها را تبیین و بررسی کنند. اما این نظریات در میدان با شکست مواجه میشدند. کالین بک و همکارانش در کتاب جدیدشان با عنوان «در باب انقلابها» این تفاوت میان انقلابهای ابتدایی قرن بیستم با انقلابهای جدید را شفاف کردهاند. تفاوت میان دو شکل از انقلاب (Revolution) یکی با R بزرگ و دیگری با r کوچک!
آنها نشان میدهند که بیشتر مبارزات انقلابی قرن بیستم به شکل مسلحانه بود. در واقع، خشونت جزء اساسی تعاریف اولیه آکادمیک از انقلاب در نظر گرفته میشد. لئو تروتسکی متفکر مارکسیست مینویسد: «انقلاب با دعوت مردم به شام، نوشتن یک مقاله، یا کشیدن نقاشی، یا سوزندوزی فانتزی یکسان نیست. نمیتواند چیزی به این ظرافت، آرام، ملایم، مهربان، مؤدب، خوددار و بزرگوار باشد. انقلاب یک قیام است؛ یک عمل خشونتآمیز که در آن یک طبقه، طبقه دیگر را سرنگون میکند... برای اصلاح یک باطل، باید از حدومرزها عبور کرده و باطل را نمیتوان بدون عبور از حدومرزها اصلاح نمود». در برابر رویکرد حاکم بر انقلابهای پیشین، انقلابهای معاصر بیشتر غیرمسلحانه بودهاند. انقلابیون امروزی عمدتاً از تکنیکهای غیرمسلحانه مقاومت مدنی برای سرنگونی حاکمیتهای سیاسی استفاده میکنند. این تکنیکها شامل تظاهرات عمومی، تحریم خرید کالاها، اعتصابات عمومی، کاهش سرعت کار، عدم همکاری و اجرای قوانین ظالمانه و شیوههای اجتماعی و خودداری از اطاعت دولت است.
بسیاری از پژوهشهای کمّی نیز بر موفقیت بیشتر انقلابهای غیرمسلحانه و خشونتپرهیز تأکید دارند. نتایج تحقیقات اریک چنووث نشان میدهد که میزان موفقیت انقلابهای خشونتپرهیز در قرن بیستم بیشتر از انقلابهای مسلحانه بوده است. همچنین این پژوهش نشان میدهد که هر چه از ابتدای قرن بیستم به آغاز قرن بیستویک نزدیک میشویم تعداد جنبشهای انقلابی خشونتپرهیز نسبت انقلابهای مسلحانه افزایش مییابد و میزان موافقیت آنها نیز بیشتر میشود.
همچنین هدف انقلابها نیز تغییر کرده است. انقلابیون قرن بیستم و قبل از آن کلیت دولت را به عنوان اولین هدف خود برای دگرگونیهای رادیکال در نظر میگیرند. در مقابل، انقلابیون معاصر رهبران و کادر مستقر در رأس حکومت را هدف خود قرار میدهند. هدف آنها برکناری مخالفانشان است، اما برای چگونگی طی این مسیر تحولِ اجتماعیِ رادیکال و انتهای این مسیر چشمانداز روشنی ندارند. انقلابهای گذشته برنامههای گستردهای برای جامعه داشتند، در حالی که بسیاری از انقلابهای معاصر به جای ارائه برنامههای کلان و گسترده برای جامعه، بر تأمین آزادیهای فردی از طریق نمایندگی سیاسی و حق بیانگری شخصی تأکید میکنند.
همه اینها بخشی از تفاوتهای به وجود آمده در ماهیت انقلابها از ابتدای ظهور این پدیده در جوامع است. پدیدهای که به مانند یک زلزله میتواند بنیانهای یک جامعه را دچار تغییرات اساسی کند. حال این زلزله میتواند ساختمان جامعه را به سمت بهبود و توسعه حرکت دهد و میتواند زمینه را برای بروز زلزلهای تازه فراهم کند!
🔗 منابع متن
🔅 میتوان شناخت!
#شناخت_سیاسی
| اینستاگرام | توییتر | تلگرام |
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
@shenaakht_center
🔸 پیرترین جمعیتهای جهان
🔅 میتوان شناخت!
#شناخت_اجتماعی
| اینستاگرام | توییتر | تلگرام |
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
@shenaakht_center
🔸 پیرترین جمعیتهای جهان
✍️ تحلیلهای واحد جمعیت سازمان ملل متحد در سال 2022 نشان داده است که پیرترین جمعیتهای جهان در کشورهای ژاپن، ایتالیا، فنلاند، پورتوریکو و پرتغال قرار دارند. با اینحال کشورهای اروپایی در خط مقدم این چالش قرار دارند.
پیری جمعیت یکی از چالشهای اساسی کشورهاست و سیاستهای جایگزینی جمعیت جوان به شکلهای مختلفی در کشورها پی گرفته میشود.
پیشبینی سال 2050 اما نشان میدهد که کشورهای آسیایی به طور جدی با مسئله پیری جمعیت درگیر خواهند شد. با وجود آنکه در حال حاضر، ژاپن پیرترین کشور در میان کشورهای جهان و آسیا به حساب میآید، در 30 سال آینده، کشورهای هنگکنگ و کرهجنوبی از این کشور پیشی خواهند گرفت و وضعیت وخیمتری در حوزه پیری جمعیت خواهند داشت.
نکته قابل توجه این است که با گذشت نزدیک به 30 سال در 2050 کشورهای اروپایی مثل ایتالیا و پرتغال و ژاپن در آسیا همچنان با بحران پیری جمعیت دست و پنجه نرم میکنند. این یافته نشان میدهد سیاستهای جمعیتی تا چه میزان اثرات بلندمدت و تهنشستی بر نیروی انسانی یک کشور خواهند داشت.
سیاستهای مختلف جمعیتی مثل مرخصیهای زایمان به پدر و مادر، کمکهزینههای مراقب از فرزندان، حمایت از انعطافپذیری کاری، جذب مهاجران ماهر در کنار توجه به ظرفیتهای جمعیتهای پیر و سیاستهای مراقبتی با کیفیت از سالمندان برای زندگی سالمتر و فعالتر از جمله اقداماتی است که برخی کشورها مثل فنلاند در پیش گرفتهاند تا در سالهای آینده به سلامت از این بحران عبور کنند.
🔅 میتوان شناخت!
#شناخت_اجتماعی
| اینستاگرام | توییتر | تلگرام |
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
@shenaakht_center
🔸 حدود 70 درصد مردم ایران باور دارند که افراد، مسئول فقر خودشان نیستند.
✍️ نویسنده: احمد فرزانه- دانشآموخته جامعه شناسی
🔗 منابع متن
🔅 میتوان شناخت!
#شناخت_اقتصادی
| اینستاگرام | توییتر | تلگرام |
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
@shenaakht_center
🔸 حدود 70 درصد مردم ایران باور دارند که افراد، مسئول فقر خودشان نیستند.
✍️ نویسنده: احمد فرزانه- دانشآموخته جامعه شناسی
بعضی از جامعهشناسان، به ویژه کسانی که در دهههای ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ قلم میزدند، تمایل داشتند فقر را با توجه به قصور اخلاقی مردم، تنبلی و سستی یا فرهنگ وابستگی آنها تبیین کنند. جامعهشناسان دیگر استدلال کردهاند که فقر میتواند بهعنوان نتیجه روشهایی درک شود که بر اساس آنها منابع و فرصتها بهطور نابرابر در جامعه توزیع میشود. بعضی از جامعهشناسان به تاثیر رو به زوال طبقه اجتماعی اشاره کردهاند. اما در مقابل، تحقیقات نشان داده است که طبقه اجتماعی و فرایندهای بازتولید طبقاتی، بهویژه برای تداوم فقر در طول زمان و در طول نسلها، مهم باقی میمانند. موقعیت اجتماعی افراد هنوز تا حد زیادی، بر فرصتهای موجود برای آنها تاثیر میگذارد. آغاز زندگی در فقر به معنای خطر بیشتر فقر در زندگی آینده است.
افزون بر این، سنتهای اقتصادی کلاسیک ادعا میکنند که درنهایت افراد مسئول فقر هستند: انتخاب فقیر شدن. اقتصاد نئوکلاسیک، دلایل فقر را فراتر از کنترل افراد میداند. مکاتب کینزی/ نئولیبرال بر نیروهای اقتصاد کلان متمرکز شده و بر نقش دولت در تأمین ثبات اقتصادی و تأمین کالاهای عمومی تأکید میکنند. فقر عمدتاً بهطور غیرمستقیم(غیرارادی) و امری ناشی از بیکاری در نظر گرفته شده است. دیدگاههای مارکسیستی/ رادیکال، تبعیض طبقاتی و گروهی را بهعنوان مرکز فقر در نظر میگیرند و نقشی کلیدی برای دولت در دخالت و تنظیم بازارها قائلاند. نظریههای طرد اجتماعی و سرمایه اجتماعی، نقش عوامل اجتماعی را بهاندازه عوامل اقتصادی تشخیص میدهند. آنها به درک اولیه درکِ پیدایش فقر و استمرار آن در طول زمان کمک میکنند.
در اینجا آنچه مهم است پاسخ به این پرسش است که آیا طرد اجتماعی و بهطور کلی اجتماع باید کانون تجزیهوتحلیل فقر باشد(همانطور که توسط نظریههای طرد اجتماعی و سرمایه اجتماعی تأکید شده، و تا حدی توسط اقتصاددانان مارکسیستی) یا برعکس، افراد باید موردتوجه قرار گیرند؟(همانطور که توسط نظریههای رایج اقتصادی مورد تأکید قرار میگیرد.)
همچنین این سؤال وجود دارد که آیا افراد باید بهطور فعال مسئول رفاه خود باشند (همانطور که مکاتب کلاسیک و جدید معتقدند) یا آنها قربانیان منفعل نقایص نظام اجتماعی – اقتصادیاند؟ (همانطور که سنتهای کینزی و مارکسیستی باور دارند.)
پاسخ مردم ایران در پیمایش فرهنگ اقتصادی ایرانیان به این سوال، پاسخی قاطع بوده است و حدود 70 درصد آنان، با هر میزان درآمدی که داشتند این بوده که افراد، تقصیر کم یا خیلی کمی در وضعیت فقیرانه خودشان دارند و این وضعیت، بیش از آنکه ناشی از عدم کار و تلاش آنها باشد، متاثر از عوامل غیرارادی است.
🔗 منابع متن
🔅 میتوان شناخت!
#شناخت_اقتصادی
| اینستاگرام | توییتر | تلگرام |
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
@shenaakht_center
🔸 دسترسی به خدمات درمانی در ایران
🔅 میتوان شناخت!
#شناخت_اجتماعی
| اینستاگرام | توییتر | تلگرام |
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
@shenaakht_center
🔸 دسترسی به خدمات درمانی در ایران
✍️ خدمات درمانی یکی از مهمترین خدمات ارائه شده توسط دولتها به شهروندان است که در دولتهای رفاه به عنوان یکی از حقوق پایه برای تمام افراد در نظر گرفته میشود. دسترسی نامتوازن به خدمات درمانی یکی از نشانههای گسترش نابرابری در کشورها است که میتواند علت یا معلول دیگر انواع نابرابری در جامعه باشد.
دادههای منتشر شده از سوی سازمان نظام پزشکی نشان میدهد که جمعیت پزشکان پس از انقلاب رشد چشمگیری داشته است. تعداد پزشکان عضو سازمان نظام پزشکی از حدود ۱۵ هزار نفر در سال ۱۳۶۵ به حدود ۱۴۸ هزار نفر در سال ۱۴۰۰ رسیده است. این آمار به این معناست که در سال ۱۳۶۵ به ازای هر ۳۳۹۳ نفر یک پزشک در ایران بوده در صورتی که در سال ۱۴۰۰ به ازای هر ۵۶۸ نفر یک پزشک طبابت میکرده است.
با وجود این، آمار استانی تعداد کادر درمانی، نشاندهنده توزیع نامتوازن آنها در استانهای گوناگون است. با وجود آنکه استانهای مرکزی مانند تهران و اصفهان دارای بیشترین میزان پزشکان، ماماها و دندانپزشکان در کشور هستند، استانهای حاشیهای مانند سیستان و بلوچستان، هرمزگان، کردستان و آذربایجان غربی نسبت به دیگر استانها دچار محرومیت هستند.
این وضعیت میتواند سبب افزایش آسیبهای ناشی از عدم دسترسی به امکانات درمانی کافی در استانهای محروم شود و از سوی دیگر، تمرکز امکانات در شهرهای مرکزی، کیفیت خدمترسانی به تمام گروهها و مناطق را کاهش میدهد.
🔅 میتوان شناخت!
#شناخت_اجتماعی
| اینستاگرام | توییتر | تلگرام |
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
@shenaakht_center
🔸 آمریکا یک سال پیش از انتخابات
🔅 میتوان شناخت!
#شناخت_سیاسی
| اینستاگرام | توییتر | تلگرام |
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
@shenaakht_center
🔸 آمریکا یک سال پیش از انتخابات
✍ افکار عمومی پیچیده است و میتواند تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار گیرد. دلایل محبوبیت یک فرد میتواند در بین گروههای مختلف مردم متفاوت باشد. یک سال مانده به انتخابات ریاستجمهوری آمریکا، وضعیت افکار عمومی این کشور و جایگاه کاندیداهای بالقوه در این انتخابات در میان مردم آمریکا، مورد توجه بسیاری از افراد در سراسر جهان بوده است. با توجه به نقش آمریکا در معادلات جهانی، نتیجه این انتخابات میتواند تأثیر بسیاری بر وضعیت سیاسی و اقتصادی کشورهای مختلف داشته باشد.
نتایج نظرسنجیهای مختلف در آمریکا نشان میدهد با وجود اینکه ترامپ در بین بخشی از افکار عمومی آمریکا به عنوان یک چهره تهدیدکننده برای دموکراسی شناخته میشود و از سوی دیگر، درگیر پروندههای مختلف قضایی است، اما محبوبیتش طی هفت سال گذشته نه تنها کاهش پیدا نکرده بلکه افزایش نیز داشته است.
از طرف دیگر، میزان مجبوبیت بایدن که سال 2020 توانست ترامپ را شکست دهد و او را در رویای ریاست جمهوری هشت ساله ناکام گذاشت، روند کاهشی پیدا کرده است. به نظر میرسد عملکرد بایدن بخشی از رأیدهندگان آمریکایی را ناامید کرده است. به طوری که بیش از نیمی از مردم آمریکا وضع زندگی خود را در دوران ریاست جمهوری بایدن بدتر ارزیابی کردهاند.
حال این سوال پیش میآید که با وجود دیدگاههای تند و تیز ترامپ در زمینه سیاست خارجی، مهاجران، نژاد پرستی و غیره و همچنین پروندههای جرائم مختلفی که موضوع بسیاری از رسانههاست چگونه بر مجبوبیتش افزوده شده و یکی از شانسهای جدی برای انتخابات ریاست جمهوری 2024 است؟
وجود ناامیدی از سیاستهای دولت بایدن و همچنین عدم اعتماد نسبت به سایر نهادهای سیاسی موجود، شرایط را برای اقبال به سوی گروههای پوپولیستی آماده میکند. رهبران پوپولیست در چنین شرایطی میتوانند با دیگریسازی خود را به عنوان نجاتدهندهای تعریف کنند که در برابر تمام سیاستمداران و نخبگان فاسد قرار میگیرند. ویژگی این رهبران آن است که خود را تنها نماینده «مردم» معرفی میکنند که میتوانند حق آنان را از این نخبگان و سیاستمداران فاسد بگیرند.
ترامپ از ابتدای روی کار آمدن خود تلاش کرده تا به خوبی دستورکار رهبران پوپولیست را اجرا کند. اقدامات دولت بایدن برای مقابله با ترامپ همچون ایجاد پرونده قضایی و ... نیز نهتنها نمیتواند باعث کاهش محبوبیت او شود، بلکه ابزارهایی در اختیار او قرار میدهند تا بتواند بهتر استراتژیهای پوپولیستی خود را به کار گیرد. نکته حائز اهمیت برای رهبران پوپولیست آن است که بتوانند خود را خارج از چهارچوب گروههای سیاسی موجود تعریف کنند و به عنوان یک استثنا و منجی معرفی شوند که همه گروههای موجود تلاش دارند آنها را حذف و منزوی کنند
🔅 میتوان شناخت!
#شناخت_سیاسی
| اینستاگرام | توییتر | تلگرام |
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
@shenaakht_center
🔸 توزیع ثروت در جهان
✍️ بر اساس گزارش بانک جهانی دادههای درآمد- UBS، نابرابری گستردهای در توزیع درآمد در سطح مناطق جغرافیایی وجود دارد.
حدود 50 درصد از افراد دارای کمتر از ۱۰ هزار دلار درآمد، در کشورهای آسیا (به جز هند و چین) و اقیانوسیه و کشورهای آفریقایی ساکن هستند. در مقابل حدود ۷۰ درصد از کسانی که ثروتی بیش از ۱ میلیون دلار دارند در کشورهای اروپایی و آمریکای شمالی زندگی میکنند.
این گزارش به وضوح توزیع نابرابر ثروت در جهان را نشان میدهد. نابرابری موضوعی است که از دیرباز مورد توجه اندیشمندان مختلف بوده و درباره پیامدهای آن بحث و بررسیهای مختلفی صورت گرفته است. وجود نابرابری در کشورها سبب میشود که جذب سرمایه و خلق ثروت در کشورهای دارای درآمد پایینتر کاهش یابد و روز به روز بر میزان نابرابری جهان افزوده شود.
🔅 میتوان شناخت!
#شناخت_اقتصادی
| اینستاگرام | توییتر | تلگرام |
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
@shenaakht_center