*جایگاه تربیتی شعر عاشورایی کودک و نوجوان* از فرصت سازی تا فرصت سوزی شعر همواره یکی از بسترهای انتقال مفاهیم بلند در میان نسل‌های مختلف بوده است. شاعران با توجه به قابلیت زبان شعر برای جلب مخاطب در مراسم مختلفی چون سور و عزا، نمایش و پرده‏خوانی، کار و بازی و دعا و نیایش، کوشیده‎اند از این هنر دیرینه استفاده کنند. یکی از مضامینی که با افت و خیزهای فراوان در دوره‎های تاریخی مورد توجه شاعران بوده است، عاشورا و بزرگی‎های آن است. شاعران با گرایش‌های مختلف و نگاه‌های گوناگون مذهبی در فرقه‏ها و نحله‏های اهل سنت و شیعه، از دیرباز تا کنون شخصیت‎های عاشورایی را ستوده‎ و دشمنان امام حسین (ع) را نکوهیده‎اند. پیشینه این نوع شعر در زبان عربی به قبل از واقعه عاشورا و به لالایی‎های حضرت زهرا(س) و واگویه‎های حضرت رسول و امیرالمومنین می رسد. در زبان فارسی نیز این مفهوم به طور ویژه از قرن چهارم هجری و در اشعار کسایی به ویژه در مقتل منظومش به چشم می‎خورد و از دوره صفویه به موضوعی اصلی در شعر فارسی تبدیل شده است. حضور قشرهای گوناگون کودک، نوجوان، جوان، پیر، زن و مرد و نقش‎های مختلفی که شخصیت‎های متفاوت در آن پذیرفته‎اند و نیز فضای عاطفی و کمال‎گرایانه‎ی آن در لشکر و کاروان اباعبدالله این رویداد تاریخی تربیتی را به موضوعی مناسب برای شعر تبدیل کرده است. شاعران با پرداختن به این موضوع علاوه بر ادای دین به ساحت امام حسین (ع)، کوشیده اند این واقعه را زنده نگه داشته و در حفظ آن بکوشند و از گرده‎ی کلمات برای اثرگذاری عاطفی و تربیتی بر مخاطب بار بکشند. شاعران کودک و نوجوان نیز در کنار سایر گونه‎های شعر فارسی در دوره‎های مختلف حیات کوتاه خود، به ویژه پس از انقلاب و در دهه‌های نخستین، متاثر از ادبیات بزرگسالانه به این مضمون توجه داشته‏اند؛ اما شیوه‌های پرداختن به این موضوع در این نوع ادبی بیشتر عاطفه‎مند بوده و به دنیای کودکی شاعر برمی‌گردد. شاعران جوان‎تر در سال‎های اخیر در شعرهای کودک و نوجوانشان در کنار بیان عشق و محبت بچه‏ها و خانواده‎های آنان به امام حسین و فرزندانش کوشیده‎اند در کنار روایت داستانی عاشورا در شعر به مراسم و آیین‎های عزاداری و نقش کودکان در آن‎ها به طور ویژه توجه کنند تا جایی که حضور در هیئت، شستن ظرف‎ها، پخش کردن چای و آب و کمک به بزرگترها، زنجیر زنی و سینه زنی تبدیل به موضوعی پرتکرار در این دوره شده است. با این حال عاشورا رویدادی جریان‎ساز و تربیتی است و از این ظرفیت عظیم در شعر کودک و نوجوان آن چنان که شایسته است و متناسب با دوره کودکی که دوره تقلید و الگوپذیری است و دوره نوجوانی که دوره قهرمان‎پروری است استفاده نشده است. غفلت از پرداختن به قهرمان‏ها و الگوهایی چون قاسم، عون، جعفر و عبدالله و دختران امام حسین که در۶ حوزه‎های مختلف فرمانبرداری، ادب، شجاعت و رادمردی، مهر و عطوفت و مسئولیت‎پذیری با توجه به هم سالی شان با مخاطبان کودک و نوجوان می توانند الگویی رفتاری و مناسب باشند باعث می شود که کودک و نوجوان برای ارضای نیازهای قهرمانی خود به الگوهای نوظهور بیگانه چون قهرمانان بسیاری از انیمیشن‎های دیزنی روی بیاورند و روز به روز از هویت اصیل خود دور شود. در کنار توجه به قهرمان های عاشورا، شاعران کودک و نوجوان می‎توانند با استفاده از شخصیت‎های محبوب این گروه سنی در شعرهایشان که رفتاری هم‌سو با شخصیت‌های عاشورایی دارند‌، چون پدر، مادر و مربی به صورت غیر مستقیم زمینه الگوپذیری از این بزرگواران را در این گروه سنی فراهم کنند. قناعت و شکیبایی، امید و پویایی، ایثار و مهربانی و عشق و مهرورزی از مهم‏ترین مسائل تربیتی است که می تواند در قالب شعر و با توجه به روانشناسی مخاطب در سنین مختلف کودکی و نوجوانی در بستر شعر عاشورایی به کودک و نوجوان ارائه شود . روایت سطحی عاشورا اگرچه در حفظ و نشر این رویداد اثرگذار است اما غفلت از ابعاد مختلف تربیتی در عرصه‌های فطری، شخصیتی، اجتماعی، خانوادگی و سیاسی، فرصت سوزی بزرگی است که این روزها در ادبیات کودک به ویژه شعر، نمود ویژه‏ای دارد. #معصومه_مرادی #ادبیات_دینی #سیب_نارنجی #شعر_آیینی #شعر #شعر_کودک @sibenaranjiadabiat

‏"محفل شعر کودک و نوجوان" دوشنبه، نهم بهمن، ساعت ۱۶ با حضور و شعرخوانی: #محمود_پوروهاب #بابک_نیک_طلب #سید_احمد_میرزاده #غلامرضا_بکتاش #مریم_زندی #کبری_بابایی #معصومه_مرادی #هادی_فردوسی #سمیه_بابایی #سمیره_بروانیا #هجدهمین_جشنواره_بین_المللی_شعر_فجر #شعر_کودک #ادبیات_کودک_و_نوجوان https://eitaa.com/mmparvizan