*جایگاه تربیتی شعر عاشورایی کودک و نوجوان* از فرصت سازی تا فرصت سوزی شعر همواره یکی از بسترهای انتقال مفاهیم بلند در میان نسل‌های مختلف بوده است. شاعران با توجه به قابلیت زبان شعر برای جلب مخاطب در مراسم مختلفی چون سور و عزا، نمایش و پرده‏خوانی، کار و بازی و دعا و نیایش، کوشیده‎اند از این هنر دیرینه استفاده کنند. یکی از مضامینی که با افت و خیزهای فراوان در دوره‎های تاریخی مورد توجه شاعران بوده است، عاشورا و بزرگی‎های آن است. شاعران با گرایش‌های مختلف و نگاه‌های گوناگون مذهبی در فرقه‏ها و نحله‏های اهل سنت و شیعه، از دیرباز تا کنون شخصیت‎های عاشورایی را ستوده‎ و دشمنان امام حسین (ع) را نکوهیده‎اند. پیشینه این نوع شعر در زبان عربی به قبل از واقعه عاشورا و به لالایی‎های حضرت زهرا(س) و واگویه‎های حضرت رسول و امیرالمومنین می رسد. در زبان فارسی نیز این مفهوم به طور ویژه از قرن چهارم هجری و در اشعار کسایی به ویژه در مقتل منظومش به چشم می‎خورد و از دوره صفویه به موضوعی اصلی در شعر فارسی تبدیل شده است. حضور قشرهای گوناگون کودک، نوجوان، جوان، پیر، زن و مرد و نقش‎های مختلفی که شخصیت‎های متفاوت در آن پذیرفته‎اند و نیز فضای عاطفی و کمال‎گرایانه‎ی آن در لشکر و کاروان اباعبدالله این رویداد تاریخی تربیتی را به موضوعی مناسب برای شعر تبدیل کرده است. شاعران با پرداختن به این موضوع علاوه بر ادای دین به ساحت امام حسین (ع)، کوشیده اند این واقعه را زنده نگه داشته و در حفظ آن بکوشند و از گرده‎ی کلمات برای اثرگذاری عاطفی و تربیتی بر مخاطب بار بکشند. شاعران کودک و نوجوان نیز در کنار سایر گونه‎های شعر فارسی در دوره‎های مختلف حیات کوتاه خود، به ویژه پس از انقلاب و در دهه‌های نخستین، متاثر از ادبیات بزرگسالانه به این مضمون توجه داشته‏اند؛ اما شیوه‌های پرداختن به این موضوع در این نوع ادبی بیشتر عاطفه‎مند بوده و به دنیای کودکی شاعر برمی‌گردد. شاعران جوان‎تر در سال‎های اخیر در شعرهای کودک و نوجوانشان در کنار بیان عشق و محبت بچه‏ها و خانواده‎های آنان به امام حسین و فرزندانش کوشیده‎اند در کنار روایت داستانی عاشورا در شعر به مراسم و آیین‎های عزاداری و نقش کودکان در آن‎ها به طور ویژه توجه کنند تا جایی که حضور در هیئت، شستن ظرف‎ها، پخش کردن چای و آب و کمک به بزرگترها، زنجیر زنی و سینه زنی تبدیل به موضوعی پرتکرار در این دوره شده است. با این حال عاشورا رویدادی جریان‎ساز و تربیتی است و از این ظرفیت عظیم در شعر کودک و نوجوان آن چنان که شایسته است و متناسب با دوره کودکی که دوره تقلید و الگوپذیری است و دوره نوجوانی که دوره قهرمان‎پروری است استفاده نشده است. غفلت از پرداختن به قهرمان‏ها و الگوهایی چون قاسم، عون، جعفر و عبدالله و دختران امام حسین که در۶ حوزه‎های مختلف فرمانبرداری، ادب، شجاعت و رادمردی، مهر و عطوفت و مسئولیت‎پذیری با توجه به هم سالی شان با مخاطبان کودک و نوجوان می توانند الگویی رفتاری و مناسب باشند باعث می شود که کودک و نوجوان برای ارضای نیازهای قهرمانی خود به الگوهای نوظهور بیگانه چون قهرمانان بسیاری از انیمیشن‎های دیزنی روی بیاورند و روز به روز از هویت اصیل خود دور شود. در کنار توجه به قهرمان های عاشورا، شاعران کودک و نوجوان می‎توانند با استفاده از شخصیت‎های محبوب این گروه سنی در شعرهایشان که رفتاری هم‌سو با شخصیت‌های عاشورایی دارند‌، چون پدر، مادر و مربی به صورت غیر مستقیم زمینه الگوپذیری از این بزرگواران را در این گروه سنی فراهم کنند. قناعت و شکیبایی، امید و پویایی، ایثار و مهربانی و عشق و مهرورزی از مهم‏ترین مسائل تربیتی است که می تواند در قالب شعر و با توجه به روانشناسی مخاطب در سنین مختلف کودکی و نوجوانی در بستر شعر عاشورایی به کودک و نوجوان ارائه شود . روایت سطحی عاشورا اگرچه در حفظ و نشر این رویداد اثرگذار است اما غفلت از ابعاد مختلف تربیتی در عرصه‌های فطری، شخصیتی، اجتماعی، خانوادگی و سیاسی، فرصت سوزی بزرگی است که این روزها در ادبیات کودک به ویژه شعر، نمود ویژه‏ای دارد. #معصومه_مرادی #ادبیات_دینی #سیب_نارنجی #شعر_آیینی #شعر #شعر_کودک @sibenaranjiadabiat

خوش به حالت بادِ خوب هر کجا پر می‌زنی به تمام شهرها یک‌به‌یک سر می‌زنی لحظه‌ای در بندری لحظه‌ای در زاهدان صبح یزد و شاهرود عصر هم در اصفهان من که می‌دانم تو زود سمت مشهد می‌روی زائر گلدسته‌‌ها صحن و گنبد می‌شوی کاش می‌شد این سفر من بیایم تا حرم با تو از شیراز تا شهر مشهد بپّرم #معصومه_مرادی #رشد_و_تربیت_کودک_با_ادبیات #سیب_نارنجی #استودیوی_هدهد_فیروزه‌ای @hodhod2022firozei https://eitaa.com/sibenaranjikoodak

تا حالا دقت کردید که بچه‌ها از طریق قدرت شنوایی‌شون با زبان آشنا می‌شن؟ حتما دیدید که خیلی از بچه‌ها تا سال‌ها نمی‌تونن کلمات رو صحیح تلفظ کنن! هیچ می‌دونید اشکال گرفتن از تلفظ بچه‌ها چقدر می‌تونه به اعتماد به نفسشون آسیب بزنه؟ قصه به ما کمک می‌کنه به صورت غیر مستقیم و بدون آسیب زدن به کودک، تلفظ صحیح یه واژه رو جایگزین تلفظ اشتباه اون کنیم. با ما همراه باشید تا بیشتر با فواید ادبیات در رشد و تربیت کودک آشنا شید. نشانی ما در ایتا و اینستاگرام👇👇 https://eitaa.com/sibenaranjikoodak @sibenaranjikoodak2 #رشد_و_تربیت_کودک_با_ادبیات #سیب_نارنجی #معصومه_مرادی

‏"محفل شعر کودک و نوجوان" دوشنبه، نهم بهمن، ساعت ۱۶ با حضور و شعرخوانی: #محمود_پوروهاب #بابک_نیک_طلب #سید_احمد_میرزاده #غلامرضا_بکتاش #مریم_زندی #کبری_بابایی #معصومه_مرادی #هادی_فردوسی #سمیه_بابایی #سمیره_بروانیا #هجدهمین_جشنواره_بین_المللی_شعر_فجر #شعر_کودک #ادبیات_کودک_و_نوجوان https://eitaa.com/mmparvizan

یکی از معروف‌ترین این اشعار این است: «گرگیعان، گرگیعان، الله یعطیکم رضعان» (گرگیعان، گرگیعان، خدا به شما بچه دهد). کودکان پس از جمع‌آوری شیرینی‌ها، آن‌ها را بین خود تقسیم می‌کنند و بخشی را هم برای خانواده خود می‌برند. دُم‌دُم سحری خوانی یا دم‌دم سحر یکی دیگر از رسوم قدیمی در ایران، به ویژه در مناطق روستایی و عشایری است. این رسم، نوعی بیدار باش سحرگاهی برای فرا رسیدن وقت نماز و آمادگی برای روزه‌داری در ماه رمضان است. در این رسم، افراد با صدای بلند و آهنگین اشعاری مذهبی یا آهنگ‌های محلی را در کوچه و خیابان می‌خوانند تا مردم را از خواب بیدار کنند: همه سال بهر عبادت، رمضان آمد و شد ماه طاعت، مرواتون نیک(مروا زدن: فال گرفتن) زنده باشین ای عزیزان، تا شوین بهره مند از این سعادت، دو دست سحرخیزان رو به خدا شد، هرکه عبادت نکرد رویش سیا شد. هنگام خواندن این سرودها بر دمام کوبیده و فضایی معنوی و شاد در محله ها ایجاد می شود.این رسم معمولاً در ساعات قبل از اذان صبح و در طول ماه رمضان انجام می‌شود. در حال حاضر، با وجود وسایل ارتباط جمعی و فناوری‌های نوین، این رسم کمرنگ شده است، اما همچنان در برخی از مناطق ایران به صورت محدود اجرا می‌شود و به عنوان بخشی از فرهنگ و سنت این سرزمین به شمار می‌رود. نقش کودکان در مراسم دم‌دم سحری خوانی بسته به منطقه و سنت‌های محلی متفاوت است، اما به طور کلی می‌توان گفت که کودکان در این مراسم نقش‌های متنوعی ایفا می‌کنند. کودکان با حضور در این مراسم و تماشای بزرگترها، با سنت دم‌دم سحری خوانی آشنا می‌شوند و این سنت را می‌آموزند. این امر به حفظ و انتقال این رسم به نسل‌های آینده کمک می‌کند. در برخی مناطق، کودکان نیز در اجرای دم‌دم سحری خوانی مشارکت می‌کنند. آن‌ها ممکن است به همراه بزرگترها اشعار و آهنگ‌ها را بخوانند یا با زدن طبل و دهل، به ایجاد شور و حال در مراسم کمک کنند.حضور کودکان در این مراسم باعث ایجاد انگیزه و شادی در بین مردم می‌شود. شور و نشاط کودکان می‌تواند فضایی پر از انرژی و امید را در سحرگاهان ماه رمضان ایجاد کند. علاوه بر موارد یاد شده، شرکت در این مراسم به کودکان کمک می‌کند تا حس تعلق به جامعه و فرهنگ خود را تقویت کنند. آن‌ها احساس می‌کنند که بخشی از یک سنت قدیمی و ارزشمند هستند. در گوشه و کنار پهنه ایران بزرگ، سنت ها و آیین های دینی فراوانی وجود دارد که توجه به آن ها علاوه بر تقویت مهارت های مختلف کودکان، می تواند در هویت بخشی به آن ها و بهره گیری بیشتر از فرصت معنوی ماه رمضان کمک کند. خانواده ها و بزرگان فامیل نقشی ارزشمند در احیای این سنت های رو به فراموشی در عصر مدرن دارند و به جاست مادران و پدران با مراجعه به آن ها در کنار تکریم مقام ارزشمندشان در جامعه و در این ماه مبارک، ارتباط بین نسل ها را محکم و ماه رمضان را در ذهن کودک جذاب تر کنند. #معصومه_مرادی #ادبیات_کودک https://eitaa.com/moradimasoome