جلسه سوم استاد مقدسی

جلسه سوم استاد فرحانی— اختتامیه

جلساتی که اسم نداره مال شماست

💠فقه فرهنگ روابط اجتماعی 👈جلسه اول ۹۸/۸/۳۰ 🔰استاد علی فرحانی ✅موضوع: تعاریف مختلف فرهنگ #فقه_فرهنگ #پای_درس_استاد #علوم_انسانی_اسلامی @almorsalat

🌐 یک پرسش و پاسخ کوتاه: ❓سلام و عرض ادب ♦️به نظر شما مدرنیسم به پیشرفت ما کمک کرده یا نه؟ از لحاظ ساختاری ایده خوبی بوده،با توجه به رویکرد جدید خوبه که نقد بشه می تونیم بگیم که در دوران جدید به ما کمک کرده یا نه؟ پاسخ من: 📌 سلام و وقت بخیر مسأله ای که مطرح کردید یک مسأله تاریخی و مهم است که می تواند چندین جلد کتاب را به خود اختصاص دهد. بنابراین من در وهله اول سوال شما را به چند پرسش تجزیه می کنم و چند نکته را بیان می کنم ولی متوجه هستم که پاسخ این پرسش را در چند خط جمع بندی کنم تا در نهایت صرفا به طرح مسأله اکتفا نکرده باشیم. 🔻سوال اول این است که #مدرنیسم چیست؟ وقتی می گوییم مدرنیته مقصودمان یک دوره زمانی از زندگی بشر است یا اشاره به تحولی در انسان دارد یا مرادمان سبک زندگی جدید است؟ آیا مدرنیسم یک کل منسجم است یا صرفا پر رنگ شدن بعضی از معانی در ذهن بشر است؟ آیا مبانی و ماهیت مشخص دارد یا امری متحرک و متغیر و تعریف ناپذیر است؟ 🔻سوال دوم: مقصودتان از پیشرفت چیست؟ چه شاخص هایی را در #پیشرفت معتبر می دانید که مدرنیته را کمک به آن یا مانع آن بدانیم؟ 🔻سوال سوم: مقصودتان از #ما جامعه ایران امروز است یا انسان را فارغ از جوامع مختلف اراده کرده اید؟ در این #ما چقدر اندیشه اسلامی و جامعه اسلامی حضور دارد؟ آیا مجموعه جریان #انقلاب_اسلامی_ایران و فرهنگ برخاسته از اون رو اراده کردید؟ 🔸همه این پرسش ها و هزاران مسأله ریز و درشت دیگر باید مطرح شود تا به جواب کامل در این زمینه برسیم ولی من برای جمع بندی مطلب به چند نکته کوتاه بسنده می کنم ✅ اولا مدرنیته علاوه بر ابعاد معرفتی و فلسفی یک سری ویژگی ها و شاخصه های جزئی و #تاریخی و بومی در کشورهای مدرن دارد ولی در مجموع، مدرنیته یک #کل_منسجم محسوب می شود یعنی اجزا و ابعادش با یکدیگر هماهنگ و مکمل است. پس هم معنا و مفهوم دارد هم کنش ها و واکنش های تاریخی و جزئی که یک دیالکتیک را میان کلی و جزئی تشکیل می دهد. ▪️مثلا یکی از مهمترین مولفه های زیست مدرن، #اصالت_آگاهی است. برای انسان مدرن آگاهی یک اصل است چه این که نسبت به مسائل سیاسی و اجتماعی باشد و چه نسبت به مسائل علمی و... ▪️نتیجه این آگاهی، استقلال و #انتخاب و اختیار بشرِ مدرن است. آگاهی لازمه اش استقلال در تصمیم گیری است. این معنا مجموعه ای از کنش ها و واکنش های مختلفی را در هر یک از جوامع مدرن تولید می کند. مثلا جامعه #فرانسه در قبال این معنا و مفهوم به گونه ای واکنش نشان داده و جامعه #روسیه به گونه ای دیگر. ▪️همین واکنش ها از سوی دیگر در تطور معنای #آگاهی نیز تاثیر داشته که فعلا به آن نمی پردازم. پس مدرنیته از یک سو دارای مفهوم کلی و از سوی دیگر دارای مشخصه های جزئی و خاص جوامع است. 🔹@sm_javaheri ✅ ثانیا جامعه اسلامی در طول حیات خود با مذاهب و فرهنگ های مختلف روبرو شده و توانسته هر یک از آنها را #هضم کرده و کاملا متحول کند. ▪️بهترین نمونه مواجه فرهنگ اسلامی با فرهنگ و فلسفه یونان است که از آن بهره می برد ولی آن را دستمایه استخراج معارف از #هسته_فکری خود یعنی کتاب و سنت قرار می دهد و به عنوان یک مکتب فکری و فلسفی مستقل عرضه می کند. این همان چیزی است که اصطلاحا به آن #اجتهاد به معنای اعم می گویند ▪️ بنده متن کوتاهی در کانال المرسلات نوشته ام که به عنوان ضمیمه می توانید به آن مراجعه کنید: 📎 https://eitaa.com/almorsalat/5862 (ادامه در پست بعدی 👇👇👇)

✅ ثالثا بنظر من انقلاب اسلامی ایران واکنش جامعه اسلامی در هضم معنا و مفهوم #مدرن است. هضم به معنای دفع یا مقابله نیست هضم یعنی #تغذیه از مواد مفید و آن را تبدیل به #خود کردن و دفع مواد زائد. ▪️ما آگاهی عمومی و توجه خاص به انسان را در عرصه های مختلف با سبک و سلیقه خودمان باز تولید کردیم. ▪️باز تولید به معنای وصل و پینه کردن نیست به معنای تولید دوباره است ولی در بستر شرایط زمانی و مکانی خاص. البته این راه تازه شروع شده و هنوز به مقصد نرسیده. ▪️به عنوان نمونه فرهنگ مقاومت در جوامع اسلامی باز تولید واکنش به اصل آگاهی است در مقابل فرهنگ دموکراسی غربی که امروزه چیزی بیش از بازدارندگی و اهرم سیاست ورزی امپریالیستی از آن باقی نمانده. ⬅️ (کتاب دموکراسی بازدارنده نوام چامسکی رو حتما بخوانید) ✅ رابعا ما معتقدیم فرهنگ اسلامی می تواند مدرنیسم را در خود هضم کند و بالنده تر شود. در مقابل این جریان دو نحله دیگر قابل تصور است. نحله اول #انفعال و نحله دوم #تحجر که هر دو ریشه در #سکولاریسم به معنای جدایی دین از دنیا دارند. در این جدایی چه سمت دین بایستیم و چه سمت دنیا فرقی ندارد. دوگانه سنت و مدرنیته زاییده همین تفکر غلط است. اصل این دوگانه مخدوش و مغلوط است. ▪️انقلاب اسلامی نشان داد که اسلام ظرفیت حیات در هرگونه رشد و استکمال انسانی را دارد و علاوه بر این می تواند منشا الهام برای بیداری و آگاهی باشد برخلاف مسیحیت که پایه های حیات خود را در جهل انسان بنا می کند. ⬅️ (رجوع کنید به کتاب انسان و ایمان شهید مطهری و مقایسه نگاه اسلام و مسیحیت در نسبت علم و ایمان و تفسیر آن دو از میوه ممنوعه) 👌 👈پیشنهاد می کنم #منشور_روحانیت حضرت امام خمینی را در آشنایی با دو نحله #تحجر و #انفعال مطالعه کنید این منشور یک سند تاریخی مهم از قلم امام در اواخر عمرشان است که تمایز اسلام شناسی ایشان و خوانش برتر و پیشرفته تر از اسلام است ✅ خامسا در این مسیر جامعه ایران امروز در حال #آزمون و #خطا و تجربه یک زیست متفاوت است. این مسیر باید ادامه پیدا کند تا در کتب تاریخ #تمدن جای خود را باز کرده و موضوع مطالعات تمدنی قرار گیرد و شاید سال ها طول کشد که علومی متناسب با این مسیر به صورت متعارف تدوین شود. موجی که رهبری با عنوان تولید علوم انسانی بومی و اسلامی مطرح کردند ناظر بر ضرورت همین امر است ولی اگر بخواهیم در عمل دست آوردهای #میدانی را مرور کنیم این تجربه زیستی جنبه های بی‌نظیر داشته و با تمام ضعف هایش توانسته نیازهای اساسی انسان امروز را برطرف کند و به زندگی او معنا ببخشد. ▪️اگر واقع بین باشیم این توفیق در کنار سیر قهقرایی جامعه مدرن، امید بخش و با ارزش است. مسائل جزئی تر و مهمی هم باقی ماند که به خاطر اطاله کلام نگفتم ولی امیدوارم توانسته باشم به سوالتان پاسخ داده باشم 🔸🔸🔸🔸🔸 ملاحظات و محاکمات (دست نوشته های سید مجتبی جواهری) 💠 @sm_javaheri

♦️ سلسله جلسات تدریس کتاب #ولایت_فقیه امام خمینی(ره) 🔰 حجت الاسلام سید مجتبی جواهری 💠💠💠💠💠 📌این جلسات در حال برگزاری است و تاکنون دو جلسه برگزار شده است. 🔉صوت جلسه اول و موضوعات مطرح شده 👇👇 🆔 https://eitaa.com/sm_javaheri/222 🔉صوت جلسه دوم و موضوعات مطرح شده 👇👇 🆔 https://eitaa.com/sm_javaheri/224 💠💠💠💠💠 👈جهت سوال از استاد جواهری و رفع اشکال به آیدی @smojtabaamin پیام دهید. #ولایت_فقیه #در_مدرسه_امام_خمینی @sm_javaheri @almorsalat

💢حکمت چگونه متعالی شد؟ 👈(همراهی با ملاصدرا از مشاء تا متعالیه) 🔰حجت الاسلام سید مجتبی جواهری @smojtabaamin 🌐🌐🌐🌐🌐🌐 🔸حتما تا به حال زیاد شنیده اید که #ملاصدرا برای تأسیس حکمت متعالیه و نظام فلسفی نوین از دست آوردهای قرآنی و میراث عرفانی بهره برد و توانست #شناخت_توحیدی را به کمک برهان فلسفی در راقی ترین معنای ممکن تبیین کند. ولی این پرسش به ذهن می رسد که چگونه می توان معنایی را از قرآن تعقل کرد یا شهودی را از عارف تحویل گرفت و ره آورد برهان را در مسیرِ او قرار داد؟ 🔸این پرسش ما را در درک مسائل اساسی #حکمت_متعالیه و لمس وجدانیات مرحوم ملاصدرای شیرازی کمک می کند. 🔸مسلم است که زیربنایی ترین کبرای فکری در حکمت متعالیه «نظریه اصالت وجود» است. #اصالت_وجود از کجا به ذهنِ صاحب نظریه رسیده است؟ او چه تأملی در کدامین سرفصل های فلسفه می کند تا هستی شناسی خود را از زنجیرهای ماهیت رها کرده و متنِ وجود را موضوعِ #فلسفه قرار می دهد؟ 🔸بگذارید مروری کنیم بر آنچه از حکمت در اختیار او بوده است. حکما پیش از ملاصدرا با قانون علیت به تفسیر هستی مشغول بودند و در صفحه به صفحه کتب خود، علیت را مبدأ قرار دادند. مثلاً قیام عرض به جوهر را با علیت تفسیر کردند، مراتب عالم را با علیت توضیح دادند، از علیت برای تبیین رابطه ممکن با واجب بهره بردند و نمونه های زیادی از این قبیل که بیان آن به تفصیل این نوشتار می انجامد. 🔸مرحوم ملاصدرا با دقت در معنای #علیت نسبت به هر یک از این فصول به این نتیجه می رسد که رابطه علت با معلول در انتساب افعال به واجب با رابطه علت و معلول در انتساب معالیل متعارف به علت هایشان متفاوت است. این تفاوت در اندیشه متکلمین یعنی معتزله و اشاعره وجود نداشت از این رو آن ها نتوانستند رابطه صفات با ذات را حل کنند. آن ها یا به انکار صفات تن دادند یا صفات را معلول و مخلوق ذات دانستند و به ناچار قائل به نظریه قدمای ثمانیه شدند. 🔸در ارتکاز حکمای اسلامی همیشه واجب الوجود لایتناهی بود و هیچ محدودیت نمی توانست او را به تناهی بکشاند. این واقعیت با الهام حکما از توحید قرآنی بدست آمده است. از این رو در تبیین برهانی، واجب و صفات و افعالش را عاری از حدود می خوانند چون هر حدی در ذات یا صفات و افعال، نوعی از ترکب را در او ایجاد می کند. چه این که ترکب ناشی از ماهیت باشد چه ناشی از حیثیات عقلانی و حقیقی، در هر صورت پذیرش لایتناهی بودن، ملازم بساطت محض در واجب است. بنابراین برای تبیین رابطه صفات واجب با ذات به نظریه «عینیت صفات با ذات» معتقد شدند. عینیت صفات با ذات در واجب چگونه منجر به ترکب نمی شود؟ 🔸حکما همچون #شیخ_الرئیس معتقدند واجب تنها موجودی است که برای توضیحِ صفاتش ناچاریم به رابطه ای غیر از رابطه طبیعی و فرد استناد کنیم. در رابطه طبیعی و فرد علت و معلول هر دو ماهیت هستند. مثل نفس ناطقه و علم که یکی جوهر و دیگری عرض است. اعراض معلول جواهر هستند و علیت در هر دو سو به یک ماهیت ختم می شود ولی در واجب، علیت به ماهیات ختم نمی شود ولی رابطه ضروری همچنان پابرجاست. علیت در واجب به عنوان و معنون در معقول ثانی فلسفی می انجامد و این امر خطر ترکب و کثرت در ذات را دفع می کند. 🔸حکما می دانستند که ترکب و کثرت در ذات به معنای تناهی است و لایتناهی بودن نتیجه دقت در معنای واجب الوجود بالذات است. پس آن ها دست به دامان رابطه ای غیر از طبیعی و فرد نسبت به واجب می شوند. به دیگر سخن، واجب و صفات و افعالش را عاری از حدود دانسته آنگاه علیت را بر او جاری می کنند و بارگاه او را از کثرات تطهیر می کنند. 🔸ملاصدرا از سویی ندای وحدت در #قرآن را می شنود و از سوی دیگر مشاهدات عرفا مبنی بر وحدت در وجود را به چشم می بیند و با ظرفیتی که در حکمت نسبت به واجب و صفاتش دیده است، آن را به کل هستی سرایت می دهد. یعنی ایده نفی حدود از واقعیت را در ذهن خود پرورش می دهد. از نظر او اگر واجب عاری از حدود است باید افعال و صفاتش نیز عاری از حدود باشد و چه موجودی در عالم از دایره افعال و صفات واجب خارج است که در او حد جاری شود؟ 🔸ماهیت بنابر سنخیتی که میان علت و معلول هست نمی تواند نسبتی با واجب داشته باشد بنابراین حضور بی واسطه او در عالم واقعیت ناخواسته حکم به تناهی ذات واجب و فعل اوست. از این رهگذر تأمل بر ماهیت را آغاز می کند و اساس یک نظریه زیربنایی در حکمت را طراحی می کند. ماهیت به اعتراف حکما یعنی آنچه وجود و عدم بر او مساوی است پس هر گونه خروج از تساوی ماهیت را لاماهیت می کند. بنابراین آنچه پا به عرصه هستی می گذارد ماهیت نیست بلکه متن وجود است. او در ادامه تلاش می کند که موضوع سخن خود را متن وجود قرار داده و با تحقیق در هر یک از محمولات فلسفی مویدی بر آن بیاورد تا نشان دهد حُکمی که بر واجب و فعلش در ارتکاز حکما وجود داشته، حُکمِ سراسر هستی است و نباید این دو را از یکدیگر تفکیک کرد. 🔸پس ملاصدرا از سویی دغدغه توحید را با نور قرآن در خود مشاهده می کرد و از سوی دیگر این ظرفیت را در حکمت تعقل کرد تا توانست ضوابط رابطه واجب با صفاتش را به کل هستی سریان دهد. از این پس هر آنچه واقعیت دارد فاقد حد است و تنها اوصافی که از رابطه عنوان و معنون (معقول ثانی فلسفی) تبعیت می کنند، حکایت از متن واقعیت دارند. 🔸 #علامه_طباطبایی در امتداد همین مسیر، جایگاه ماهیات را در نظام شناختی روشن می کند و ذیل بحث از مخصصات وجود آن ها را لغو یا خطا نمی خواند بلکه کیفیت حکایت آن ها را تبیین می کند. حدود ماهوی حاکی از اختلاف آثار واقعی است ولی مستقیم خبر از متن واقع نمی دهد. 🔸با این تفسیر یک تحول معنایی در علم فلسفه ایجاد می شود و همه محمولات فلسفی را دچار مشترک لفظی می کند. قوه و فعل، علت و معلول، واحد و کثیر، رابط و مستقل و ... همگی در صورتی فیلسوف را به متن هستی می رساند که عاری از حدود تبیین شود. 🔸نظر به مواجه اندیشه ملاصدرا با توحید قرآنی و ظرفیت های حِکمی موجود، بهترین تعبیر برای مکتب او را می توان همان «حکمت متعالیه» دانست. حکمتی که با نظر به توحید تعالی پیدا می کند و پرسش های متعدد بشر را در همان مسیر برهانی حل می کند. #فلسفه #یادداشت #در_محضر_علامه @almorsalat

💠 از حکمت تا سیر و سلوک 🔰 حجت الاسلام سید مجتبی جواهری تا به حال زیاد شنیده ایم که: ▫️آیا فلسفه در معنویت تأثیر دارد یا خیر؟ ▫️آیا جهان بینی می تواند راه رسیدن به سعادت را برای ما مشخص کند؟ ▫️چگونه از گزاره های حقیقی به مسیر عملی در سلوک برسیم؟ 🔹صوت های #بدایه_الحکمه استاد علی فرحانی را پیش تر یک دور گوش داده بودم ولی بار دوم بهره دیگری برایم داشت که از مهمترین آن ها، استفاده استاد از براهین فلسفی در تبیین معارف عرفانی و #قرآن است. صوت زیر نمونه ای از همین موارد است که استاد در 10 دقیقه سرفصل های بسیار مهمی را مطرح می کنند و نتیجه آن را در تبیین حرکت معنوی انسان نشان می دهند. 🔹بحث درباره معیت علت و معلول است. #علامه_طباطبایی پس از اثبات معیت، معنای عمیقتری از علیت را مطرح می کنند که همان اضافه اشراقی معلول به علت است. در این معنا از علیت، حقیقتِ معلول عین ربط و عین فقر به علت است و هیچ استقلالی ندارد. 🔹استاد فرحانی ابتدا این معنا را از آیات قرآن تبیین می کنند: «و اذ اخذ ربک من بنی آدم من ظهورهم ذریاتهم اشهدهم علی انفسهم فقال الست بربکم قالوا بلی» تنها در صورتی شهود نفس به تصدیق #توحید_ربوبی منجر می شود که حقیقت معلول عین #ربط و #فقر به علت باشد و هیچ استقلالی نداشته باشد. هر گونه استقلال بینی مانع از وصول به توحید ربوبی است. برهان اضافه اشراقی این حقیقت قرآنی را با زبان فلسفه تبیین می کند تا عقول بشر آن را درک کرده و تصدیق کنند. اضافه اشراقی مدیون #حکمت متعالیه و حکمت متعالیه مدیون مشاهدات عرفانی و عرفان مدیون قرآن است. 🔹استاد از امام خمینی جمله ای را نقل می کنند که حقیقت مجاهده را #تعبد به دستور خدا می دانند نه خدمت به خلق و یا انگیزه های دیگر. ایشان می فرمایند مسأله این نیست که انسان فطرتاً خدمت به مستضعفین را دوست دارد بلکه حقیقت مسأله در تعبد و تسلیم فرمان خداست. #فطرت وسیله ای است برای رسیدن به تعبد. فطرت ممکن است با زنگار طبیعت آغشته شده و مرز آن با القائات شیطان مشخص نشود. 🔹مرحوم #استاد_مطهری وحدت ادیان الهی را با توجه به همین نکته استفاده می کنند. ایشان می فرمایند اساس اسلام وحدت شیعه و سنی نیست بلکه #وحدت ادیان توحیدی است. «قل تعالوا الی کلمه سواء بیننا و بینکم الا نعبد الا الله» اگر اهل کتاب هم اهل ایمان و تقوا باشند ابواب آسمان بر آن ها گشوده خواهد شد.( وَلَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُرَىٰ آمَنُوا وَاتَّقَوْا لَفَتَحْنَا عَلَيْهِمْ بَرَكَاتٍ مِنَ السَّمَاءِ وَالْأَرْضِ) با تقوای اهل کتاب از فاسق مسلمان نزد خدا بالاتر است چون ملاک #توحید است اگر کسی در اندیشه توحیدی راسخ شود و به دلیل استضعاف فکری به شریعت دیگر ادیان در بیاید اما تعبدا و خالصا الی الله عمل کند اجرش از آدم مسلمان شیعه که در محضر خدا به راحتی گناه می کند، بیشتر است. آنچه مهم است این است که بنای بر اطاعت الهی دارد و قصد مخالفت نمی کند. 🔹عرفای ما از همین قاعده اضافه اشراقی و فنای معلول در علت، دستور العمل های سیر و سلوکی استفاده می کردند. مرحوم #ملکی_تبریزی از همین آیه و همین برهان دستور به جمع موهومات و تفکر در عدم می دادند تا جایی که تجلی سلطان معرفت محقق شود. قسمتی از نسخه ایشان به مرحوم #محقق_اصفهانی در نامه ذیل آمده است که می فرمایند: 📌 «و اما فکر برای مبتدی می فرمودند: در مرگ فکر بکن تا آن وقتی که از حالش می فهمیدند که از مداومت این مراتب گیج شده فی الجمله استعدادی پیدا کرده آن وقت به عالم خیالش ملتفت می کردند تا آنکه خود ملتفت می شد چند روزی همه روز و شب فکر در این می کند که بفهمد که هرچه #خیال می کند و می بیند خودش است و از خودش خارج نیست. اگر این را #ملکه می کرد خودش را در #عالم_مثال می دید یعنی حقیقت عالم مثالش را می فهمید و این معنی را ملکه می کرد. آن وقت می فرمودند که باید فکر را تغیر داد و همه صورتها و موهومات را محو کرد و فکر در عدم کرد، و اگر انسان این را ملکه نماید لا بد تجلّی #سلطان_معرفت خواهد شد. یعنی تجلّی حقیقت خود را به #نورانیت و بی صورت و #حدّ با کمال بهاء فائز آید، و اگر در حال #جذبه ببیند بهتر است بعد از آنکه راه ترقیات عوالم عالیه را پیدا کرد هر قدر سیر بکند اثرش را حاضر خواهد یافت. به جهت ترتیب این عوالم که باید انسان از این عوالم #طبیعت اول ترقی به عالم #مثال نماید، بعد به عالم #ارواح و انوار حقیقیه البته #براهین_علمیه را خودتان احضر هستید. » 🔹اخلاق و زهد و عبادت همگی بدون علم ممکن است ولی #عرفان از منظر امام خمینی (ره) همیشه همراه با علم و حکمت است. عرفان با تبدیل علم الیقین به #عین_الیقین از طریق ریاضات، علم را بر قلب حک می کند. این امر بدون علمِ سابق امکان ندارد. #اضافه_اشراقی یکی از این موارد است تا ما مسیر #حکمت را به #سیر_و_سلوک ختم کنیم. رزقنا الله و ایاکم. @almorsalat 📌 #بشنوید 👇👇

💠 اضافه اشراقی و لوازم آن در سیر و سلوک 🔰 استاد علی فرحانی 📌 بریده ای از جلسات بدایه الحکمه #فلسفه #عرفان #در_محضر_علامه #در_مدرسه_امام_خمینی @almorsalat

🔉🔉 #بشنوید ✅ چرا برای #شهدا بزرگداشت میگیریم؟ 🔰حجت الاسلام سید مجتبی جواهری 📌 کتابخانه دارآباد تهران، مهر ۹۸ #دفاع_مقدس @sm_javaheri @almorsalat