#یادداشت_اعضا 💠چند نکته در باب علوم انسانی 🔰حجت الاسلام سید مجتبی جواهری 🔴نکته اول: رویکرد ما به منابع دین در فضای اندیشه اسلامی ما باید منابع دینی را اولا تجزیه کنیم به گزاره های حقیقی و گزاره های اعتباری و چون رابطه ی ما با آن منابع از طریق نقل و زبان است، هر کدام احتیاج به نوعی زبان شناسی دارد تا به خوبی تحلیل شوند. زبان شناسی علوم اعتباری مربوط به علم اصول فقه است و زبان شناسی علوم حقیقی را شاید بتوان وظیفه مطلق علم اصول دانست نه علم اصول فقه، که در حال حاضر کار کمتری روی آن شده و از این جنبه نقص هایی دارد. 🔴نکته دوم: خواستگاه علوم انسانی و معنای بومی شدن آن علوم انسانی و موضوعات مربوط به آن نیز باید با این رویکرد تجزیه شود ولی توجه به این نکته ضروری است که علوم انسانی بر محور مسائل عینی ایجاد می شود و پس از آن، با تحلیل علمی، تبدیل به شاخه ها یا گرایشات و یا حتی نظریات مختلف می شود. پس چون خواستگاه علوم انسانی مسئله ی عینی فرد یا جامعه است بنابراین معنای بومی شدن آن واضح می شود. چون مسئله به حوزه ی تمدنی مختص خود مرتبط است از این رو علوم انسانی در صورتی اغراضش را تأمین می کند که خواستگاه آن، مسئله ی بومیِ حوزه ی تمدنی خود باشد. 🔴نکته سوم: رویکرد ما به علوم انسانی در تحلیل علوم انسانی همان رویکرد تحلیل مسائل آن به گزاره های حقیقی و اعتباری وجود دارد. برای حل مسائل علوم انسانی قطعا احتیاج به شناخت مبانی هستی شناسی و معرفت شناسی و به معنای دقیق تر انسان شناسی هستیم در این تردیدی نیست ولی آیا این مبانی توان ایجاد راه حل دارد؟ خیر. هستی شناسی تا ابد هستی شناسی خواهد بود و توان تولید "باید" نخواهد داشت. چون از منظر منطقی هیچ گزاره ی حقیقی با هیچ گزاره ی اعتباری، رابطه ی تولیدی ندارد. (اصول فلسفه و روش رئالیسم مقاله ششم ادراکات حقیقی و اعتباری) 🔴نکته چهارم: نسبت منابع دینی با علوم انسانی برای جمع بندی باید مشخص کنیم که منابع دینی ما چگونه می تواند ما را به حل مسائل علوم انسانی بومی برساند. برای رسیدن به راه حل، علاوه بر شناخت مبانی انسان شناسی و هستی شناسی، نیاز به عناوین کلی در فضای اعتباریات داریم. این عناوین نقش بدیهیات اولی را در علوم برهانی ایفا می کنند. خواستگاه علمی این عناوین کلی، شناخت عقل عملی و بهره گیری از انسان شناسی دقیق است. پس جایگاه انسان شناسی و هستی شناسی تا حدودی مشخص شد ولی ادامه ی این مسیر همان نقطه ی ابهامی است که تا امروز دانشمندان ما نتوانستند آن را تبیین کنند. این مسیر را علامه طباطبایی در اصول فلسفه و روش رئالیسم به خوبی تبیین کردند. این عناوین کلی مثل اصل تفهیم و تفهم یا اصل حیات و بقای نوع انسان و ... عناوینی هستند که ماهیتا اعتباری اند و می توانند خوانش ما از منابع اعتباری دین را دگرگون کنند. چطور در علوم برهانی هر اصل و قاعده ای که خلاف علیت باشد یا کنار گذاشته می شود و یا خوانشی موافق علیت از آن ارائه می شود؟ دقیقا در وادی اعتباریات نیز اصولی باید استنباط شود که این اصول، ریل اصلی باید ها و نباید های دین را تشکیل می دهند. توجه به این اصول، تحول جدی در فقه ایجاد می کند و فقه فرد محور شیعه را به اوج کارآمدی می رساند. در نگاه اول شاید بتوان گفت که برای رسیدن به این نقطه ی مطلوب نیاز به تأسیس علم جدیدی داریم در حالی که امام خمینی در علم اصول فقه و پیاده کردن آن در مکاسب باب بیع با کمک گرفتن از همین عناوین بازخوانی منابع دینی را آغاز می کنند و نتایجی را در دلالت روایات به دست می آورند که می تواند فقه را در مرتبه ی اداره ی جامعه و فرد در همه ی شئون قرار دهد. این متد و این روش باید در همه ی باید ها و نباید ها سریان پیدا کند. مسئله ی تشکیل حکومت از منظر امام خمینی یک مسئله ی چند بعدی است که یک پای آن در علم کلام و نوع نگاه ایشان به هستی و انسان و مقوله ی حکمت الهی است و یک پای آن در روش تحلیل منابع دینی است و پای دیگر آن در متن فقه است. با این نگاه، فلسفه (هستی شناسی و انسان شناسی)، اصول (زبان شناسی حقیقت و اعتبار) و فقه (بایدهای فردی و اجتماعی) ترکیبی بی نظیر پیدا می کنند. و مسیر پیش روی ما را مشخص می کنند. اینجاست که دلالت کلام اهل بیت تأثیر ویژه ای در استنباط باید ها پیدا می کند و اهمیت آن از تحلیل سندی بیشتر می شود. مشکل فقه امروز ما عدم شناخت سند روایات یا علم رجال نیست. علم رجال قسمتی از این ترکیب است.

#یادداشت_اعضا 💢مشکل علم کلام در چیست؟ 💢چرا تفسیر کلامی از معارف دین، منجر به تنزل اندیشه های اسلامی می شود؟ 💢مقصود از کلام جدید چیست؟ 💢فلسفه، چه اثری بر انسان می گذارد که علم کلام فاقد آن است؟ 🔰حجت الاسلام سید مجتبی جواهری ✳️استاد علی فرحانی بارها درباره ظرفیت علوم مختلف برای اثبات گزاره های دینی، نکاتی را در خلال دروسشان فرموده اند. ✳️من در فایل صوتی زیر، 8 دقیقه از صوت جلسه دوازدهم تدریس بدایه الحکمه ایشان را برای مخاطبین محترم کانال "المرسلات" تقطیع کردم تا پاسخ پرسش های فوق را در آن بشنویم. 💠ایشان در اواسط نوار به فرمایشی از رهبری استناد می کنند که هدف اصلی از فراگیری معارف اسلامی است. آنچه مسلم است با آموختن علم کلام مصطلح، این غرض حاصل نمی شود. 💠مقام معظم رهبری تصریح می کنند که اهل فلسفه در گذشته از لحاظ معنوی و الهی و ارتباطات قلبی با خداوند از بقیه افرادی که در زمینه های علمی حوزه کار می کردند بهتر، زبده تر و شفافتر بودند و این اثر را مدیون فلسفه ملاصدرا و حکمت متعالیه بوده اند. 💠در ادامه می توانید، همان عبارتی را که استاد در تدریس خود از مقام معظم رهبری، نقل می کنند مطالعه فرمایید: 🔺فلسفه‌ی اسلامی، پایه و دستگاهی بوده که انسان را به دین، خدا و معرفت دینی نزدیک میکرده است. فلسفه برای نزدیک شدن به خدا و پیدا کردن یک معرفتِ درست از حقایق عالم وجود است؛ لذا بهترین فلاسفه‌ی ما - مثل ابن‌سینا و ملاّ صدرا - عارف هم بوده‌اند. 🔺اصلاً آمیزش عرفان با فلسفه در فلسفه‌ی جدید - یعنی فلسفه‌ی ملاّ صدرا - به‌خاطر این است که فلسفه وسیله و نردبانی است که انسان را به معرفت الهی و خدا میرساند؛ پالایش میکند و در انسان اخلاق به‌وجود میآورد. 🔺ما نباید بگذاریم فلسفه به یک سلسله ذهنیّات مجرّد از معنویت و خدا و عرفان تبدیل شود. راهش هم تقویت فلسفه‌ی ملاّ صدراست؛ یعنی راهی که ملاّ صدرا آمده، راه درستی است. 🔺آن فلسفه است که انسان را وادار میکند هفت سفر پیاده به حج برود و به همه‌ی زخارف دنیوی بیاعتنایی کند. 🔺البته نمیخواهیم بگوییم هرکس در این دستگاه فلسفی قرار نداشته باشد، اهل دنیاست؛ نه، اما این راه خوبی است. 🔺راه فلسفه باید راه تدیّن و افزایش ارتباط و اتّصال انسان به خدا باشد؛ این را باید در آموزش فلسفه، در تدوین کتاب فلسفی، در درس فلسفی و در انجمن فلسفه - همین که به آن اشاره شد - رعایت کرد. 🔺اهل فلسفه‌ای که ما قبلاً دیده بودیم، همه همین‌طور بودند؛ کسانی بودند که از لحاظ معنوی و الهی و ارتباطات قلبی و روحی با خداوند، از بقیه‌ی افرادی که در زمینه‌های علمىِ حوزه کار میکردند، بهتر و زبده‌تر و شفّافتر بودند. 📚(بیانات در دیدار جمعی از نخبگان حوزوی ۱۳۸۲/۱۰/۲۹) #پای_درس_استاد #کلام_ولی #فلسفه_و_عرفان @almorsalat بشنوید 👇👇👇👇