#جهاد_تبیین #شعر_تبیینی(۴) #رحماءُبینهم ✔️سه عرصه مهم #شعر_تبیینی هنرِ شاعر متعهد، در آفرینش شعر مطلوب و قابل دفاع، در سه عرصه متجلّی می‌شود: ۱. نگرش و بینش 2. موضع و واکنش عاطفی 3. پردازش هنری و شیوه بیان شاعرانه. در تبیین سه اصل یاد شده، توجه به این نکات ضرورت دارد. سطح نخست: دیدگاه و نگرش شاعر درباره یک موضوع، دیدگاه و اندیشه خود را مرور می‌کند. به عنوان مثال، در مواجهه با بدحجابی یا بی‌حجابی، می‌تواند یکی از این دیدگاه‌ها را داشته باشد: الف) برخورد تنبیهی همراه با خشونت ب) برخورد ملاطفت‌آمیز و تبیینی سطح دوم: واکنش عاطفی در این عرصه، شاعر با محور تاثیر و تاثرات فرهنگی‌-اجتماعی، موضع عاطفی و واکنش خود را در قبال موضوعات مذکور در شعر نشان می‌دهد. به عنوان مثال، اگر شاعر معتقد به این موضوع باشد که: «بسیاری از بدحجابان یا بی‌حجاب‌ها افرادی ناآگاهند و اگر بدانند پشت‌پرده موضوع بدحجابی یا بی‌حجابی چه کسانی هستند، مطمئناً راه خود را از آنان جدا می‌کنند...» با این‌حساب، شاعر به جای انتخاب برخوردی خشن و توبیخ‌آمیز، عکس‌العملی مهربانانه، همراه با انعطاف انتخاب می‌کند. سطح سوم: پردازش شاعرانه در این بخش، نوع روایت زبان و شیوه بیان شاعر، قابل رصد و ارزیابی است. این که شاعر در ارائه نگرش و واکنش‌های خود، زبان و بیان سالمی را به کار بسته است؟ آیا این شیوه بیان، جذاب است؟ آیا این شیوه بیان، غیرمستقیم و شاعرانه است یا شعاری و موعظه‌محور؟ و.... شاعر واقعی دیدگاه خود را در لایه‌های درونی شعر پنهان می‌سازد و آن‌چه در رویهٔ شعر آشکار است، بیان عاطفی و شاعرانه اوست رعایت این اصول شعری، جذابیت، تغییر حال و باور مخاطب را رقم می‌زند. جمع‌بندی عیار هنریِ شعر تبیینی، با مرور سطوح یاد شده تعیین می‌شود: ١. غنای فکر و نگرش عمیق، ٢. موضع و واکنش عاطفیِ اثرگذار ٣. پردازش شاعرانه و بیان غیر مستقیم نمونه مثال شعری: در این شعر، موضع عاطفی شاعر در نوع بیان (حسی-عاطفی، لیّن، تبیینی) از دیدگاه انعطاف‌آمیز او حکایت دارد. دیدگاهی که در لایه‌های درونی شعر گنجانده شده تا شعر، از تهمت شعار و بیانیه‌سرایی مصون بماند.... ما گردی از تو را به صبا هم نمی‌دهیم! هستیم همچو کوه بر این نکته پای‌بند زلفی ز دختران تو از شانه عفاف بیرون مباد! تا که پلشتان به هم زنند... ایران بی شهید و شهادت چه ظلمتی است یعنی تو را ز وحشت و ظلمت بیاکنند؟ شمعی ز مهر فاطمه در من شکفت و گفت: ایرانیان پاک....(*)، پروانه منند گفتم: ولی گروهی از اینان...، اشاره کرد محتاج توبه‌اند ولی پاک‌دامنند... (*شعر از نظر وزنی مخدوش است؛ شاعر محترم، دچار خطا در قرائت شعر شده است)

#جهاد_تبیین #شعر_تبیینی(۵) #رحماءُبینهم دامن حُسن تو از دیده ما پاک‌ترست گل شبنم‌زده در عرصه گلزار تو نیست خوب کردی که رخ از آینه پنهان کردی هر پریشان‌نظری لایق دیدار تو نیست! در این دو بیت، که از یک غزل صائب تبریزی انتخاب شده است، می‌توان دیدگاه تبیینی و در عین حال شاعرانهٔ صائب تبریزی را در قالب «واکنش عاطفی» به‌راحتی رصَد کرد.

#جهاد_تبیین #شعر_تبیینی(۶) #رحماءُبینهم بخش‌هایی از یک شعر ... ما همان مردمیم که یک عمر پای ناموس خویش جان دادیم زیر تابوت قهرمان آن‌روز غیرت خویش را نشان دادیم قهرمان را خدا بیامرزد بارها گفت این وطن، حرم است دین و آئین ماست این تعبیر در حرم هر که هست، محترم است مغرب و مشرق و شمال و جنوب خاک این سرزمین، برای همه‌است هرکه با هر مرام و اندیشه حرم اهل بیت جای همه‌است همه یک خانواده‌ایم رفیق مذهبی، غیر مذهبی، چپ و راست! قهرمان گفت یادمان نرود دختر کم‌حجاب، دختر ماست خورد هر کس فریب وسوسه را یا که در دام تفرقه افتاد، چاره باتوم نیست، تبیین است دل به پیر طریق باید داد... با مرور این شعر می‌توان گفت: نوع تبیین در این شعر با نمونه‌های شعر تبیینی(۴) و(۵) اندکی متفاوت است. دلیل آن را باید در نوع پردازش شاعرانه جست‌وجو کرد. با تکیه بر اصل «پردازش شاعرانه»، به‌راحتی می‌توان «شعار» و «تبیین شاعرانه» را از هم تفکیک کرد.