📚 #معرفی_کتاب: "فریب بزرگ؛ علم اقتصاد یا اقتصادِ علم نما!" مولف: استاد گرانقدر دکتر مسعود درخشان
✍️ بخشی از پیشگفتار کتاب: موضوعِ این کتاب بررسیِ نقادانه ای از منشأ علمِ اقتصادِ جدید است. اکثریتِ اقتصاددانانِ معاصر بر این عقیده اند که؛ #اقتصاد_جدید ساحتی علمی است بدین دلیل که روش تحلیلیِ به کار رفته در آن به واقع #ریاضی است. ما در این کتاب نشان داده ایم؛ آنچه از رویکردِ ریاضی به اقتصاد حاصل شده است چیزی جُز #اقتصاد_علم_نما نیست که امروزه به علم اقتصادِ جدید معروف است. اقتصادِ علم نما فریبِ بزرگی است؛ زیرا که در پُشتِ نقابِ زیبای #اقتصاد_علمی که ادعا می شود مستقل از #ارزش هاست، چهره ی زشتِ #سرمایه_داری را پنهان می کند.
پ.ن: مطالعه ی این کتاب برای دغدغه مندان جزء ضروریات است.
💢 کانالِ "تأمُّلاتِ نظری" دریچه ای به سوی آگاهی و پیشرفت👇
🆔️ @taammolatenazari
#بخش_چهارم: "توسعه" و "امپریالیسم"
🔰 روح و جانِ #مدل_های_توسعه، چیزی جُز تحقق تام و تمام #مدرنیته نیست. پیشتر گفتیم که روحِ مدرنیته نیز #بورژوایی و #سرمایه_سالارانه است. بنابراین هر نوع "مدل اقتصادی-اجتماعیِ توسعه" حتی سوسیالیستی ترین آنها در نهایت یک مدل مادی گرایانه و سرمایه محور است. #امپریالیسم در عام ترین معنای خود [یعنی روح استیلاجویی و امپراطوری گری] و نیز در معنای خاص اقتصادی خود [یعنی مرحله سرمایه داری انحصاری سیطره جو که در سطح جهان اقدام به صدور سرمایه و چپاول اقتصادی می کند] از #صفات_ذاتی_مدرنیته است.
🔰به عبارتی دیگر؛ نگاهِ سوبژکتیویستیِ تفکر مدرن که همه ی عالَم و آدم را #اُبژه می پندارد، در تحقق سیاسی و اقتصادی-اجتماعی خود به #امپریالیسم می انجامد و این نگاه از آغاز در تفکر سیاسی مدرن حضور داشت. در نگاه #اقتصاددانان و #جامعه_شناسان و اغلبِ مفسرین سیاسی، امپریالیسم یک نظامِ #اقتصادی_اجتماعی است که محصولِ بسط و تطور دوره ای خاص از حیاتِ #سرمایه_داری پنداشته می شود. تئوریِ #جان_اتکینسون_هایسون [متوفای ۱۹۴۰] و پس از او #ولادیمیر_ایلیچ_لنین [متوفای ۱۹۲۴] تبیینِ "امپریالیسم" به عنوان یک پدیده ی #اقتصادی بیشتر مورد توجه قرار گرفت.
🔰 #لنین یکی از منسجم ترین تئوری ها را در خصوصِ #امپریالیسم در کتابِ معروفِ "امپریالیسم به مثابه بالاترین مرحله سرمایه داری" که به سال ۱۹۱۸ منتشر شد مطرح کرد. مبنای تئوریِ #لنین یک تلقّیِ کاملا اقتصادی از پدیده امپریالیسم بود. او معتقد بود که #نظام_سرمایه_داری در طی رشد خود دو دوره ی اصلی را طی کرده است: #اولا: دوران اقتصاد کلاسیک، #ثانیا: دوران اقتصادی انحصاری [امپریالیستی]. اقتصاددانِ دیگری به نامِ #ژوزف_شومپیتر به طرح نظریه ای درباره ی امپریالیسم پرداخت. او برخلاف لنین، امپریالیسم را فرآورده ی سرمایه داری نمی دانست، بلکه آن را شکلی از "بازگشت به نیاکان" در عصر سرمایه داری و باقی مانده ای از تحولات پیش از صنعتی شدن می دانست. او معتقد بود؛ گرایش های امپریالیستی عوامل بیگانه ای هستند که از خارج به جهان سرمایه داری وارد شده اند و توسط عواملِ غیرسرمایه داری و زندگیِ نوین پشتیبانی می شوند. [مومسن ولفگانگ، #تئوری_های_امپریالیسم، ترجمه ی کورش زعیم، انتشارات امیرکبیر، ص ۴۰ - ۴۲]
🔰بنابراین؛ ذاتِ تمام روابطِ سیاسی و اقتصادی در #دنیای_مدرن، امپریالیستی است و محدود کردنِ امپریالیسم به چهارچوبِ یک نظامِ اقتصادی-سیاسیِ منقطع از #روح_اومانیستی_مدرن به معنای عدم درک و دریافتِ صحیح از آن است.
💢 کانالِ "تأمُّلاتِ نظری" دریچه ای به سوی آگاهی و پیشرفت👇
🆔️ @taammolatenazari
هدایت شده از تأمُّلاتِ نظری
📚 #معرفی_کتاب: "فریب بزرگ؛ علم اقتصاد یا اقتصادِ علم نما!" مولف: استاد گرانقدر دکتر مسعود درخشان
✍️ بخشی از پیشگفتار کتاب: موضوعِ این کتاب بررسیِ نقادانه ای از منشأ علمِ اقتصادِ جدید است. اکثریتِ اقتصاددانانِ معاصر بر این عقیده اند که؛ #اقتصاد_جدید ساحتی علمی است بدین دلیل که روش تحلیلیِ به کار رفته در آن به واقع #ریاضی است. ما در این کتاب نشان داده ایم؛ آنچه از رویکردِ ریاضی به اقتصاد حاصل شده است چیزی جُز #اقتصاد_علم_نما نیست که امروزه به علم اقتصادِ جدید معروف است. اقتصادِ علم نما فریبِ بزرگی است؛ زیرا که در پُشتِ نقابِ زیبای #اقتصاد_علمی که ادعا می شود مستقل از #ارزش هاست، چهره ی زشتِ #سرمایه_داری را پنهان می کند.
پ.ن: مطالعه ی این کتاب برای دغدغه مندان جزء ضروریات است.
💢 کانالِ "تأمُّلاتِ نظری" دریچه ای به سوی آگاهی و پیشرفت👇
🆔️ @taammolatenazari
✅️ #مکتب_تاریخی؛ اندیشه های اقتصادیِ مکتب تاریخی [بخش سوم]
🔰اندیشه های اقتصادی مکتب تاریخی جدید
🔸️ اقتصاددانان مکتب تاریخی جدید بیشتر بر واقعیت های تاریخی تکیه می کردند و در تلاش بودند اقتصاد سیاسی را بر اساس روش تاریخی ایجاد کنند. از اینرو، بحث در اینجا بیشتر یک تحول اساسی و یا انقلاب در #علم_اقتصاد بود تا اصلاح آن علم. به بیان دیگر در نظر اقتصاددانان مکتب تاریخی جدید، برخلاف مکتب تاریخی قدیم که به اصلاح و تکمیل عقائد کلاسیک ها می پرداختند، نوعی جایگزینی علم اقتصاد مطرح است نه اصلاح و تکمیل. #روش_تاریخی بر جمع آوری داده های تاریخی و کشف حقیقت از طریق آن استوار می باشد. اگر چه این روش می تواند به عنوان یک عنصر کمکی در کنار دیگر روش های علمی مفید باشد، اما به عنوان یک روش مستقل کارساز نمی باشد. در این بخش به بررسی اجمالی چندی از اقتصاددانان معروف این مکتب می پردازیم.
1️⃣ گوستاو فون اشمولر [۱۸۳۷- ۱۹۱۷] از اقتصاددانان معروف آلمانی است. به نظر اشمولر جمع آوری واقعیات تاریخی، بسیار مهم تر از نظریه پردازی قیاسی است. او پیش فرضِ #ثبات_سایر_شرایط در مطالعه ی یک پدیده ی اقتصادی را مورد اعتراض قرار می داد. او همچنین عقیده داشت که نباید پدیده های اقتصادی را جدا از هم مورد مطالعه قرار داد. همچنین اشمولر عقیده داشت که در مطالعات اقتصادی، باید امور ارزشی و اخلاقی نیز مورد توجه واقع شود. به عنوان مثال: دولت و دیگر گروه های اجتماعی باید عدالت را نهادینه نمایند. وی همچنین اشاره می کند که #پیشرفت_اقتصادی با اصلاح در نهادهای اجتماعی و اقتصادی گره خورده است و نهادهای اقتصادی محصول احساس، اندیشه و عمل به سنت ها و قوانین هستند. به عقیده اشمولر اینکه فرض شود تنها تعدادی نهاد معین و همیشه ثابت وجود دارد، نادرست است. [نهایی گرایان تنها نهاد مؤثر را #نفع_شخصی دانسته و بقیه نهاد ها را ثابت و عملا خنثی در نظر می گیرند.] این ادعا که همه ی پیشرفت اقتصادی جنبه ی فنی دارد، قابل دفاع نیست. و همچنین این مطلب که بین منافع شخصی و اجتماعی هماهنگی وجود دارد، قابل قبول نیست. ضمنا اشمولر از تعرفه ی کارشناسانه برای حمایت از صنایع داخلی دفاع می کرد؛ زیرا وی بیشتر دغدغه ی یک اقتصاد ملی داشت.
2️⃣ ورنر زومبارت [۱۸۶۳- ۱۹۴۱] از شاگردان اشمولر و از دیگر اقتصاددانان مکتب تاریخی جدید بود. او در اوایل فعالیت های علمی، بیشتر به هواداری از رویکردهای سوسیالیستی معروف بود. او به دنبال توضیح ظهور و صعود سرمایه داری بود. او عقیده داشت که #سرمایه_داری بر فعالیت بازرگانی، دولت مدرن و فرآیند ماشینی استوار است. زمبارت، این عقیده ی "وبر" را که اصلاح طلبانِ مسیحی باعث ایجاد روحیه ی سرمایه داری گردیده اند زیر سؤال برده، ادعا می کند که اعمال و عقائد هوادارانِ مذهب یهود بود که موجب آن پدیده شد. زمبارت نیز همانند دیگر متفکران مکتب تاریخی تأکید می کند که قوانین اقتصاد کلاسیک مانند سایر قوانین اقتصادی، نه جهان شمول هستند و نه حرف آخر را می زنند، بلکه آنها تنها برای نظام سرمایه داری اعتبار دارند.
3️⃣ ماکس وبر [۱۸۶۴- ۱۹۲۰] دیگر متفکر مکتب تاریخی است. یک کار اساسی وبر مطالعه ای است که وی در مورد پیوند پروتستانیسم، شاخه ای از مسیحیت اصلاح شده، و تکامل نظام اقتصاد سرمایه داری انجام داده است. وبر این ایده ی مارکسیستی را که اصول و عقائد مذهبی صرفا مظاهری ایدئولوژیک از شرائط اقتصادی و شیوه ی تولیدی خاص هستند، رد می کند. به نظر وبر #عقائد_مذهبی دارای هویت مستقلی هستند و می توانند بر تحولات اجتماعی تأثیر بگذارند. وبر #سرمایه_داری را نتیجه و معلولِ #اصلاحات_مذهبی بر می شمارد و نه علت آن. وی تاکید می کند که #مذهب بيشترين قدرت تأثیرگذاری در ایجاد "روح سرمایه داری" داشته است. "ریچارد تانی" و دیگران بحث وبر را به چالش کشیده اند. تانی تأکید می کند با وجودی که مذهب روی دورنمای زندگی تأثیر می گذارد، اما تحولات اقتصادی و اجتماعی نیز روی مذهب مؤثر هستند. به نظر تانی، وبر تنها یک روی سکه را مورد توجه قرار داده است.
به نظر وبر ظهور و رشد فعالیت های تجاری و بازرگانی، باعث شده که طبقات متوسط جامعه از عقیده ی کاتولیک فاصله بگیرند. زیرا طبق عقیده ی کاتولیک ها گرفتنِ #بهره از #پولِ قرض داده شده ممنوع است. اصولا در آن زمان کاتولیک ها نسبت به انگیزه های مادی و اقتصادی بدبین بودند. اما بر اساس اندیشه های اصلاح طلبی دینی پروتستان- مثل عقائد پیروان کالون و لوتر- گرفتنِ #سود و بهره، #انباشت_ثروت و غیره مورد تشویق واقع می شد و از نظر دینی صحیح بود. در نتیجه رویکرد پروتستانی از مذهب ایجادگر سرمایه داری شناخته می شد. تانی ضمن پذیرش این موضوع، که اصلاح گری دینی مشوق فعالیت سودآور است، اضافه می کند که تحولات اقتصادی از قبیلِ گسترش تجارت از قرن شانزدهم میلادی به بعد نیز روی عقائد کلیسا مؤثر بوده است.
@taammolatenazari
هدایت شده از تأمُّلاتِ نظری
✍️🏼 باور بفرمایید؛ بدونِ آگاه شدنِ توده ی مردم، مخصوصا عناصر دغدغه مند و معتقد و متعهد به انقلاب اسلامی، نمی توان با جریانِ #سرمایه_داری در ایران یا همان #نئولیبرال_های_ایرانی مقابله و مبارزه کرد. آگاه شدن هم در وحله ی اول با #مطالعه_کردن و #اندیشیدن آغاز شده و سپس با کنش گری در عرصه ی اجتماع کار به تدریج به سرانجام خواهد رسید ان شاء الله.
📚 بنده در کانال #تأملات_نظری، بنا دارم در موضوعات ذیل کتاب هایی که می خوانم، چکیده اش را تقدیم همراهان کنم تا ابتدائا بصورت جمعی آگاه شویم، سپس منسجم و تشکیلاتی کنش گری اجتماعی داشته باشیم.
1️⃣ تاریخ عقائد اقتصادی (تا کنون تا بحث #مکتب_تاریخی سلسله یادداشت هایی تقدیم شده است.)
2️⃣ آشنایی با اصطلاحات و مفاهیم اقتصادی (بدون فهم صحیح از اقتصاد نمی توان کنش گری معقول و سنجیده ای داشت)
3️⃣ نقد نظام سرمایه داری در آثارِ متفکرین و اندیشمندان و محققان غربی
4️⃣ فلسفه ی اقتصاد
5️⃣ اقتصاد توسعه
6️⃣ نظام های اقتصادی
7️⃣ روش شناسی علم اقتصاد
8️⃣ فقه الاقتصاد و تأملاتی در اقتصاد اسلامی
9️⃣ مقایسه ی تطبیقی اقتصاد تعاونی از منظر اسلامی و اقتصاد مدرن
0️⃣1️⃣ اقتصاد مقاومتی و مردمی سازی اقتصاد
1️⃣1️⃣ غرب شناسی انتقادی
2️⃣1️⃣ روشنفکری در ایران و سیر تطور آن از آغاز تاکنون
3️⃣1️⃣ تأملاتی در علوم انسانی و اسلامی سازی آن
@taammolatenazari