📌 آسیب های تحلیل اجتماعی (بخش اول)
🔹این یک واقعیت است که عموم تحلیل های اجتماعی که ما درباره ی جامعه خودمان داریم دچار اسیب های جدی است؛ از همین رو بسیاری از مسائل اجتماعی ما سال به سال پیچیده تر و نهایتا با حالت #بحران جامعه را در گیر خود می کند.
مسئله ی #حجاب را هم اگر بدرستی تحلیل و تبیین نکنیم (معنای تحلیل و تبیین را بعدا خواهم پرداخت)، نه تنها حل نخواهد شد بلکه به مسائل دیگر هم سرایت خواهد کرد.
در این چند یادداشت، شماری از آسیب هایی که فکر می کنم بر تحلیل ما از مسائل اثرگذار بوده عرض می کنم.
✅فقدان نظریه ی اجتماعی
الف: اولین و مهمترین آسیب تحلیل های اجتماعی ما فقدان #نظریه_ ی_اجتماعی است.
منظور از نظریه چهارچوبی هستی شناختی، انسان شناختی و جامعه شناختی برای تحلیل است.
بدون داشتن این چهارچوب، مسائل را هر روز یک جور تحلیل می کنیم و از آنها نتایج متضاد می گیریم و کنش های اصلاحی مان هم یکدیگر را دفع می کند.
نمونه های چنین رفتارهای متناقض -که مستقیما ناشی از فقدان نظریه اجتماعی است- در طول این سالها فراوان است.
مثلا در حالیکه نهاد دین در جامعه بسوی حجاب فرا می خواند، رسانه ها حجاب را در ذهن توده ها کاملا ضد ارزش یا امری معمولی جا می زنند.
ب: اینها که گفتم بدان معنا نیست که هیچ نظریه ی اجتماعی بر نهاد های ما حاکم نیست؛ اتفاقا نظریات پوزیتیویستی و مارکسیستی و فمینیستی بصورت کاملا باز و آزاد در جامعه ی ما حضور دارد، اما پس از این سالها ما هنوز نتوانسته ایم اندیشه متفکران انقلاب اسلامی مانند امام، شهید مطهری، علامه طباطبایی و آیت الله خامنه ای را به نظریه تبدیل کرده و به خدمت مسائل اجتماعی در بیاوریم.
(ظرفیت های تولید نظریه اجتماعی در اندیشه ی ایشان را در یادداشتی دیگر پی خواهم گرفت)
نتیجه ی عدم تولید بموقع نظریه ی اجتماعی انقلاب اسلامی، شده است همین وضعیت آشوب زده ی فکری و عملی
ج: بدون شک نطفه ی نظریه ی اجتماعی متناسب با جامعه ی ایران و امت اسلامی، باید در #حوزه های علمیه بسته شود. چون هیچ نهاد علمی دیگری نه توان آن را دارد و نه صلاحیتش را.
علت این امر نیز یک چیز بیش نیست، و آن ابتنای نهاد حوزه بر ریشه های فرهنگ اسلام و ایران است.
و این البته منافاتی با بکارگیری و استفاده از سایر نهاد ها ندارد.
د: علی رغم حساسیت و ضرورت ورود حوزه ها به عرصه علوم اجتماعی مع الاسف هنوز این امر در گیر و دار خیلی چیزها مانده است که خودش قصه ای طولانی است.
ادامه دارد، انشاءالله
#نظریه_اجتماعی
#تحلیل_اجتماعی
@taamollat
📌آسیب شناسی تحلیل اجتماعی(بخش دوم)
✅فقدان تبیین علمی
🔹 دومین آسیب تحلیل های اجتماعی، غیر واقعی و یا غیر دقیق بودن آنها است.
در فضای تحلیل های اجتماعی، "تحلیل عرفی" یکی از انواع تحلیل است. (که البته دانشمندان نیز از آن بر کنار نیستند)
تحلیل عرفی اگرچه خود منبعی ارزشمند برای مطالعات اجتماعی است، اما به جهت
آمیختگی عمیق با پیشفرض ها، استنتاجات غیر منطقی،
و عدم اتکا به یک پارادایم مشخص
فاقد وجاهت علمی است.
البته درباره ی تحلیل واقعی نیز بین دانشمندان علوم اجتماعی توافق نظری وجود ندارد و تعریف هر دانشمندی از تحلیل پدیده ها، بستگی تام و تمامی با پارادایم او دارد.
( دکتر محمدتقی ایمان، در کتاب "روش تحقیق در علوم انسانی بخشی از این تفاوت ها را به زیبایی نمایانده است.)
اما قدر متیقن از تحلیل پدیده های اجتماعی، #تبیین آنهاست.
به زبان ساده در تحلیل یک پدیده ی اجتماعی باید بطور مشخص تبیین یا علت یابی رخ دهد تا بتوان پدیده ها را مدیریت کرد.
اگر علت یا علل وقوع پدیده ای بدرستی شناسایی و سهم هر کدام بدرستی شناخته نشود، حل آن نیز ممکن نخواهد بود. علاوه بر این علل اصلی نیز باید از علل تبعی تفکیک شوند.
🔹🔹تطبیق بر مسئله ی حجاب
متاسفانه عدم تحلیل و تبیین دقیق این ناهنجاری در جامعه ی ما یکی از علل عمده ی نافرجام ماندن تلاش هاست.
اگر از شرعی و قانونی و هنجار بودن این مسئله بگذریم، رویگردانی از این هنجار ممکن است معلول موارد متعددی باشد که نادیده گرفتن آنها تلاش ما را در حل بحران به شکست می کشاند.
برخی از عللی را که می توان به عنوان علت ناهنجاری مسئله ی حجاب فهرست کرد اینها هستند:
🔻شرایط اقتصادی(مثبت یا منفی):
به نظر می رسد که بین شرایط اقتصادی (چه مثبت و چه منفی) و مسئله ی حجاب رابطه وجود دارد. هر چند این رابطه ثابت نیست و از متغیرهای دیگر نیز تاثیر می پذیرد.
نوعا گفته می شود که فقر اقتصادی موجب رواج بی دینی و از جمله بی حجابی می شود. در حالیکه قشر ثروتمند جامعه هم الزاما دیندار و محجبه نیستند.
بهر حال سهم این متغیر در رفتار پوششی باید بدرستی لحاظ شود.
🔻مسائل روانی: ممکن است این ناهنجاری الزاما ریشه ی اعتقادی نداشته باشد، بلکه شخص اساسا قائل به حجاب هم باشد، اما رویکرد تقابلی با حاکمیت و یا جو روانی حاکم او را به این سو کشانده باشد. شاید هم نوعی ماجراجویی جذاب.
🔻مسائل اعتقادی: ممکن است کسی اساسا به حجاب یا اسلام و یا حجاب در عصر کنونی باور نداشته باشد.
بر فهرست بالا می توان تاثیر پذیری از رسانه ها، تغییر دوره ای سبک زندگی و تنوع طلبی بی قاعده و بسیاری چیزهای دیگر را افزود.
ناهنجاری بی حجابی معلول هر کدام از این علت ها باشد، راه حل ویژه ی خود را می طلبد و نمی توان با یک الگو و نسخه ی واحد همه را در مان کرد.
مسئله آنگاه پیچیده تر می شود که در بروز این ناهنجاری ممکن است چند علت با یکدیگر مشترک باشد.
در هر حال شناخت و تحلیل دقیق ناهنجاری قدم اول درمان است.
#تحلیل_اجتماعی
#آسیب_شناسی
#تبیین_اجتماعی
#حجاب
@taamollat
📌آسیب شناسی تحلیل احتماعی (بخش سوم)
✅ تحلیل ماهیت فتنه ی اخیر
🔹 در یادداشت قبل از لزوم تبیین پدیده های اجتماعی، بمعنی علت یابی دقیق پدیده های اجتماعی نکاتی عرض و برخی از علل احتمالی بیان شد.
نکته ی مهم در تحلیل پدیده های اجتماعی #پیچیده آنست که چنین پدیده هایی لزوما یک علت ندارند؛ بلکه گاهی علتی اصلی در کار است که این علت اصلی سایر علت ها را هم بکار می اندازد.
به عبارت دیگر همان علت اصلی و تبعی که در یادداشت پیشین گذشت.
چنانکه رهبری در صحبت های اخیر اشاره کردند حوادث اخیر را باید در راستای همان تقابل نظام اسلامی و نظام سلطه ارزیابی کرد (علت اصلی حوادث اخیر)؛
بر این اساس سایر آیتم هایی که ممکن است علت این حوادث تلقی شوند (مانند فوت فلان شخص، یا مسائل اقتصادی، یا گشت ارشاد و... ) را باید تبعی از آن علت اصلی دانست که در راستای عمل کردن آن علت اصلی بکار انداخته شده اند. و الا اینها علت اصلی نیستند و اگر این علت های تبعی هم نبودند باز فتنه از جای دیگری سر می زد.
نتیجه آنکه مسئله ای مثل حجاب، اگر در سایر دوران ها خودش مسئله ای اصلی باشد، در شرایط کنونی مسئله ای کاملا سیاسی و امنیتی است و کنشگران فعال آن را نیز نباید صرفا محصول بحران های اقتصادی و اعتقادی دید؛ بلکه ریشه ی ناهنجاری جای دیگر است.
اگر چنین تحلیلی با شواهد ثابت شود، طبیعتا راه حل معضله ی حجاب در شرایط کنونی کار فرهنگی نیست، چون اصلا ریشه ی بی حجابی های اخیر فرهنگی و اعتقادی نیست.
حال در این میان ممکن است کنشگران از این فرایند پیچیده اطلاع یابند و ممکن است همچنان در تور رسانه ها قرار بگیرند و فکر کنند که به دنبال "زندگی و آزادی" هستند، در حالیکه دارند به جای دیگری برده می شوند.
پیچیدگیهای اجتماعی نه به آسانی فهم می شود و نه به راحتی تحلیل.
#تحلیل_اجتماعی
#پیچیدگی_اجتماعی
#حجاب
@taamollat
📌بعد التحریر
🔹تمامی این بحث ها، مبتنی بر آنست که "جریان قاعده ی علیت در امور اجتماعی" را بپذیریم.
والا اگر به این قضیه باور نداشته باشیم و پدیده های اجتماعی را محصول تصادف بدانیم طبیعتا تحلیل ما از حوادث به گونه ای دیگر خواهد بود.
@taamollat
📌 کشف و تحلیل واقعیات اجتماعی در پرتو قاعده ی "علیت"
🔹نگاهی که در یادداشت های گذشته مورد بحث قرار گرفت، مبتنی بر جریان قاعده ی علیت در پدیده های اجتماعی بود.
بحث از جریان علیت در پدیده های اجتماعی از مباحث بسیار پرمناقشه در علوم اجتماعی است و قائلان به آن، به یکسان انگاری پدیده های اجتماعی و پدیده های طبیعی متهم هستند.
این نگاه به پدیده های اجتماعی اگر یکسره درست نباشد، یکسره هم اشتباه نیست و در موارد بسیاری گره از چرایی وقوع پدیده ها گشوده است.
جوابهایی که همین نگاه، به چرایی معضل حجاب عرضه کرده، به گمان ما تا حد زیادی با واقعیت تطبیق دارد و نمی توان آن را یکسره نادیده انگاشت.
کتاب ها و مقالات بسیاری در این باره منتشر شده که بحمدلله در دسترس است.
رویکرد مقابل را در یادداشت بعدی پی خواهم گرفت؛ انشاءالله
#علیت
#واقعیت_اجتماعی
#روش_کشف_واقعیت
@taamollat
8.88M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
⭕️ صحبتهای روشنگرانه یکی از دانشجویان دانشگاه علامه طباطبایی در برابر توهینها و فحاشی های دانشجو نماها!
تأملات اجتماعی
📌 کشف و تحلیل واقعیات اجتماعی در پرتو قاعده ی "علیت" 🔹نگاهی که در یادداشت های گذشته مورد بحث قرار گ
📌در جست و جوی رویکردی واقع بینانه در تحلیل پدیده های اجتماعی (بخش اول)
🔹در مقابل رویکرد غالب که تحلیل پدیده ها را از رهگذر یافتن علل قریب آنها جست و جو می کند رویکرد دیگری هم وجود دارد که از علل ظاهری گذشته و در تحلیل وقایع اجتماعی به معانی ذهنی کنشگران و همچنین بستر تاریخی وقوع آن پدیده رجوع می کند.
این رویکرد که در فضای علوم اجتماعی به رویکرد تفسیری شناخته می شود به وجود رابطه ی علی در پدیده های اجتماعی بی توجه نیست، اما معتقد است که این علل پیچیده تر و پنهان تر از آنست که با صرف مشاهده ی ظاهری به آنها پی برده شود؛ بلکه باید از ظواهر امور گذشته و به معانی ذهنی نهفته در ذهن کنشگران و همچنین بسترهای تاریخی وقع آن مراجعه کرد.
آنچه که از نتیحه ای این رویکرد حاصل می شود نیز الزاما قابل تطبیق بر حوادث مشابه نیست، چون معانی ذهنی متعدد و بی انتهایند. در نتیجه قابل پیش بینی هم نیستند.
این بر خلاف رویکرد اول است که در نتیجه آن حوادث اجتماعی شبیه هم و در نتیجه قابل پیش بینی هستند.
#تحلیل_اجتماعی
#واقعیت_اجتماعی
#کشف_واقعیت_اجتماعی
https://eitaa.com/taamollat
گیجید هنوز؟ فصل تردید گذشت.
هر قصه که گفتید و شنیدید گذشت
داعش به چراغ سبزتان هار شده
از این همه خون چگونه خواهید گذشت؟!
میلاد عرفان پور
@taamollat
🔺متن کامل بیانیه مشترک و بسیار مهم وزارت اطلاعات و سازمان اطلاعات سپاه درباره اغتشاشات اخیر:
https://www.mashreghnews.ir/news/1430535/%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D9%86%DB%8C%D9%87-%D8%AA%D8%A8%DB%8C%DB%8C%D9%86%DB%8C-%D9%85%D8%B4%D8%AA%D8%B1%DA%A9-%D9%88%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D8%AA-%D8%A7%D8%B7%D9%84%D8%A7%D8%B9%D8%A7%D8%AA-%D9%88-%D8%B3%D8%A7%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%B7%D9%84%D8%A7%D8%B9%D8%A7%D8%AA-%D8%B3%D9%BE%D8%A7%D9%87