✨🔸✨🔸✨🔸✨🔸✨
✨
⭕️اسراف و تبذير در قرآن (بخش هفتم)
💠معيار و ملاك هزينهها
🔷اصولا توجه به اين نكته ضروری است كه هركس چقدر حق هزينه دارد كه وقتی از آن حد گذشت، مشمول #اسراف ميشود و بايد از آن خودداری نمايد. به اعتباری مصرف و مخارج زندگی را ميتوان به دو قسم تقسيم نمود: #مخارج‌روا و #مخارج‌ناروا. قضاوت در مورد روا و ناروا بودن مخارج با عرف و افراد اجتماع است، همانطور كه قضاوت در مورد اباحه و حرمت بدست شرع میباشد. هركس براساس ايمان و عدل اسلامی موظف است زندگی خويش را طبق شان و موقعيتی كه در اجتماع دارد تنظيم كند؛
🔷(البته اين با معنی مساوات اسلامی منافاتی ندارد، زيرا اين تفاوت براساس تفاوت در شهرت و ضعف استعداد و ميزان تلاش و فعاليت هر كس و مراحل مختلف افراد است) مثلا در باب خمس داريم كه افراد در مورد منافع كسب بايد مخارج سالانه خود را طبق شان تامين كنند و آنچه از اين معيار اضافه باشد، مشمول خمس ميشود و يا در باب زكات شرط است كه نيازمندانی ميتوانند آن را دريافت نمايند، كه هزينه لباس و غذا و ساير مخارج ضرور زندگی آنان تامين گردد و توسعه يابد تا همسطح ساير افراد قرار گيرند.
🔷در مورد نفقه زن كه بر عهده شوهر است معيار چنين است كه مرد خوراك و پوشاك زن را در حد شايسته و شرافتمندانه كه در خور شان و موقعيت اجتماعي اوست تامين نمايد. در اين زمينه قرآن مجيد ميفرمايد: «وَعَلَى الْمَوْلُودِ لَهُ رِزْقُهُنَّ وَكِسْوَتُهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ لا تُكَلَّفُ نَفْسٌ إِلا وُسْعَهَا؛[بقره،۲۳۳] بر آن كسی كه فرزند برای او متولد شده (پدر) لازم است خوراك و پوشاك مادر را به طور شايسته و در مدت شيردهی بپردازد، حتی اگر طلاق گرفته باشد، هيچكس موظف به بيش از مقدار توانايی خود نيست».
🔷می‌بينيم آن قسمت از مخارج و هزينههايی كه با موقعيت اجتماعی و شؤون زندگی انسان، موافق و سازگار است اقتصاد و تقدير معيشت است، و آنچه از اين حد و مقدار تجاوز كند، #اسراف و #زياده‌روی است و موجب غضب پروردگار خواهد بود. لازم به تذكر است كه شايد نتوان معيار و مقدار معينی برای #اسراف در نظر گرفت. بلكه #اسراف مفهومی است كه در افراد مختلف و اوضاع گوناگون و اجتماعات مختلف، مصاديق متفاوت و مختلفی می‌يابد؛
🔷مثلا ممكن است پوشيدن لباس و يا خوردن غذايی خاص در شرايطی كه در جامعه نيازمند و محتاج وجود ندارد، اسراف نباشد، لكن همان پوشاك و خوراك در جامعهای فقير و يا زمانی خاص، #زياده‌روی‌و‌اسراف محسوب شود و اين خود توجه دادن ثروتمندان است، به اينكه مسايل مهم‌تر را در نظر بگيرند و تمام ابعاد زندگی خود را زير نظر گيرند و احساس مسؤوليت كنند و بدانند كه همگان در پيشگاه ايزد متعال مسؤولند؛ مسؤول در برابر خود و جامعه خود.
🔷غنی بايد در فكر فقير و رفع نيازهای او باشد كه در تعاليم اسلام بر اين مساله تاكيد فراوان شده است، و برای نمونه علاوه بر آيات شريفه قرآنی كه وارد شده است، به اين كلام مشهور حضرت رسول(ص) اكتفا ميشود كه فرمود: «من اصبح و لا يهتم بامور المسلمين فليس بمسلم». پس بايد غنی در فكر فقير و در راه رفع حوائج او باشد و افراد كم درآمد در مرز خود حركت كنند، تا امتيازهای نابجا از ميان برود و اصول در جامعه رشد كند و بحران های اقتصادی پديد نيايد. #ادامه‌دارد...
نویسنده: محمدرضا عطايی - مجله مشكاة، ش ۵۵
منبع: وبسایت‌مرکزمطالعات و پاسخ‌گویی به شبهات
#اسراف
@tabyinchannel
#انتشاربدون‌لینک‌جایزنمیباشد
✨🔹✨🔹✨🔹✨🔹✨
✨
⭕️آثار و پیامدهای اجتماعی «اسراف»
🔸در این نوشتار به بررسی آثار سوء #اسراف در جامعه می‌پردازیم.
💠«سقوط اخلاقی جامعه»
🔹#ولخرجی و #ریخت‌وپاش، انسان را از مسیر صحیح بیرون آورده و به ورطه هولناک #فساد و تباهی میکشاند. #انسان_اسرافکار برای به گردش درآوردن چرخ های اسراف‌کاری و ولخرجی خود، گاه به مرحله‌ای می‌رسد که به هر پستی تن می‌دهد، رشوه می‌گیرد، دروغ میگوید، ربا می‌خورد، به عناوین مختلف عفت و شخصیت خود را از دست می‌دهد و سرانجام با اعمال خلاف خود چهره زیبای جامعه اسلامی را تیره و تار کرده، همگان را نسبت به آنها بدبین می‌کند.
💠«اختلاف طبقاتی»
🔹یکی از علل اساسی ایجاد #طبقه در #جامعه را می‌توان ناهماهنگی در #مصرف نام برد؛ زیرا وقتی گروهی به #زیاده‌روی در مصرف بپردازند و هر روز با امکانات بیشتر و بهتر مشغول زندگی شوند، خود طبقه آفرین شده، روز به روز بر #اختلافات_طبقاتی می‌افزایند. عده‌ای در ناز و نعمت و عده ای در رنج و زحمت اند.
💠«وابستگی»
🔹جامعه ای که در خرج کردن ثروت ملی از حد تجاوز کرد و با #ولخرجی‌ها و #افراط_کاری های بی اندازه، باعث کاهش تولید و در نتیجه عدم توازن بین #عرضه و #تقاضا گردید، کم کم مجبور به خارج کردن ارز از کشور و وارد کردن اجناس مورد نیاز از کشورهای بیگانه خواهد شد و بدینگونه وابسته به واردات از کشورهای بیگانه میشود.
💠«ضایع ساختن حقوق»
🔹یکی از آثار #اسراف «تضییع حقوق دیگران» است؛ چون #اسراف باعث #کمبود میشود و در نتیجه دیگران از کالای اسراف شده محروم می‌گردند. مثلًا اگر فرض کنیم منطقه ای با کمبود آب - این ماده حیاتی - مواجه شود، به گونه ای که جایگزین کردن مقداری که #اسراف میشود، ممکن نباشد، در چنین منطقه ای اسراف در آب موجب ضایع شدن حقوق دیگران و محرومیت ایشان از آب است و در نتیجه #حرمت_اسراف چنانکه گذشت مضاعف میشود، به خصوص اگر به حد ضرر زدن به دیگران برسد.
💠«تباهی دولت ها»
🔹#دولت‌ها اگر به #اسراف دچار شوند، فسادشان بدیهی است؛ چون بودجه را بر اساس مصارفی که #اسراف سنگینشان کرده است، تنظیم می‌کنند. از این رو در صدد بر می‌آیند به هر صورت، راهی برای تأمین این بودجه بیابند و این از مهم‌ترین انگیزه های فساد و تباهی است.
💠«فساد»
🔹می‌دانیم #اسراف همان #تجاوز از حد قانون آفرینش و قانون تشریع است. این نیز روشن است که در یک نظام صحیح، هر گونه تجاوز از حد، موجب #فساد و از هم گسیختگی میشود و به تعبیر دیگر #سرچشمه_فساد، اسراف است. البته باید توجه داشت که #اسراف معنای گسترده‌ای دارد. گاه در مسائل #خوردن و #آشامیدن است [اعراف، ۳۱] و گاه در #انتقام [اسراء، ۳۳] و گاه در #اعتقادات که منتهی به شک و تردید میشود [غافر، ۳۴] و گاه به معنای #گناه [زمر، ۵۳] می آید. [۱]
💠با توجه به آنچه گذشت رابطه #اسراف و #فساد به خوبی آشکار میشود. مرحوم علامه طباطبایی در المیزان می‌فرماید: «عالم هستی یک پارچه نظم است و برای هر یک از اجزای خود خط سیری تعیین می‌کند، حال اگر یکی از این اجزاء از مدار خود خارج شود و راه فساد را پیش گیرد، آثار آن در دیگر اجزاء جهان نمود پیدا می‌کند. انسان که یکی از اجزای این عالم است از این قانون عمومی مستثنی نیست.
🔹اگر بر اساس #فطرت بر مدار خود حرکت کند و هماهنگ با نظام هستی باشد، به #هدف_سعادتبخش خود می‌رسد؛ اما اگر از حد خود #تجاوز کند و قدم در جاده #فساد بگذارد در کل جهان آثار نامطلوبی از خود به جای می‌گذارد. [۲] #قرآن می‌فرماید: «وَ لَا تُطِيعُوا أَمْرَ الْمُسْرِفِينَ - الَّذِينَ يُفْسِدُونَ فِی الْأَرْضِ وَ لَا يُصْلِحُونَ»؛ [شعراء، ۱۵۱ و ۱۵۲] (و فرمان #مسرفان را اطاعت نکنید - همانها که در زمین #فساد می‌کنند و اصلاح نمیکنند).
پی نوشت ها:
[۱] تفسیر نمونه، ج ۱۵، ص ۳۰۸
[۲] المیزان، ج ۱۵، ص ۳۳۳
منبع: وبسایت راسخون به نقل از حوزه نت
#اسراف
@tabyinchannel
#انتشاربدون‌لینک‌موردرضایت‌نمیباشد