✨🔹✨🔹✨🔹✨🔹✨
✨
⭕️اگر اولین آیات نازل شده بر پيامبر (صلی الله علیه و آله) آیات اولیه «سوره علق» است، پس چرا به «سوره حمد»، «فاتحة الکتاب» می گویند؟
🔹ممکن است کسی سؤال کند: كدام #آيات يا #سوره براى نخستين بار بر #پيامبر_اكرم (صلی الله عليه و آله) نازل شده است؟ اگر اولين آيات يا اولين سوره، #سوره_علق و پنج آيه از ابتداى آن است، چرا به #سوره_حمد، «فاتحة الكتاب» می گويند؟
🔹در جواب این سؤال که چرا به «سوره حمد»، «فاتحة الكتاب» می‌گويند، اگر اين نام را در زمان حيات پيامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) بر آن سوره اطلاق كرده باشند [۱]، بدين دليل است كه #حمد اولين سوره كاملى است كه بر #پيامبر_اكرم (صلی الله علیه و آله) نازل شده است.
🔹در برخى از روايات آمده است كه همان روز اول بعثت، #جبرئيل (عليه السلام) #نماز و #وضو را طبق آيين اسلام به پيامبر (صلی الله علیه و آله) تعليم نمود؛ زيرا «لَا صَلَاةَ إِلَّا بِفَاتِحَةِ الْكِتَابِ»، بنابراين سوره مذكور به طور كامل نازل شد. [۲]
پی نوشت‌ها؛
[۱] ممكن است اين نام پس از رحلت پيامبر (ص) و موقعى كه جمع قرآن صورت گرفت بر آن سوره اطلاق شده باشد به اعتبار آنكه در ابتداى مصحف قرار گرفته است.
[۲] التمهيد في علوم القرآن، معرفت، محمد هادى، مؤسسة النشر الاسلامى، چاپ دوم، ج ۱، ص ۱۰۹
📕علوم قرآنی، معرفت، محمد هادی، موسسه فرهنگی انتشاراتی التمهید، ص ۵۵
منبع: وبسایت آیت الله مکارم (بخش آئین رحمت)
#قرآن #قرآن_کریم #پيامبر_اکرم
@tabyinchannel
#انتشاربدون‌لینک‌جایزنمیباشد
✨🔹✨🔹✨🔹✨🔹✨
✨
⭕️«الحمد الله رب العالمين» بر کدام قسم از توحيد دلالت دارد؟
🔹در #سوره_حمد كه هر صبح و شام در نمازها تكرار مى كنيم؛ چنين آمده: «الْحَمْدُ لِلهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ». (ستايش مخصوص خداوندى است كه پروردگار جهانيان است). عين اين جمله در سوره هاى متعدّدى از #قرآن_مجيد از سوى بندگان و از سوى خداوند با همين تعبير تكرار شده؛ كه گاه مربوط به #دنيا و گاه مربوط به #قيامت است. [۱] در حقيقت اين آيه استدلال لطيفى را در بر گرفته؛ و آن اين كه #خداوند شايسته هرگونه #حمد و #ستايش است؛ چرا كه «مربّى واقعى همه عالميان» او است.
🔹هم «خالق» است و هم «روزى دهنده»، هم «مالك» است و هم «تربيت كننده»، هم «مدير» و هم «مدبّر»، و هم «راهنما و معلّم» و «هادى». قابل توجّه اين كه «الحمد» چون به صورت جنس به كار رفته همه #انواع_ستايشها را شامل مى شود؛ و «اَلْعالَمينَ» نيز چون به صورت جمع با الف و لام است، #تمام_موجودات جهان را اعم از عاقل و غير عاقل، مادّى و مجرد، همه را در بر مى گيرد. (و اين كه به صورت صيغه جمع عاقل آمده است به اصطلاح از باب تغليب است). [۲]
🔹بنابراين اگر ديگران نيز در گوشه اى از اين جهان اقدام به تعليم و تربيت و پرورش و انعام مى نمايند، همه از پرتو او است؛ و اگر كسى مالكيّتى دارد شعاعى از مالكيّت مطلقه او مى باشد. بنابراين قبل از اين كه از بندگان او تشكر و سپاسگزارى كنيم يا حمد و ستايش آنها نماييم، بايد #خدا را بستائيم، و در برابر ذات مقدّس او #شكرگزارى كنيم. فخر رازى در اينجا با توجّه به اين كه حمد و سپاس در برابر نعمت است، به شرح اجمالى نعمت هاى خداوند پرداخته و گفته است:
🔹تنها دقّت درباره «بدن انسان»، نشان مى دهد كه به گفته دانشمندان علم تشريح نزديك به پنج هزار نوع اعضاى مختلف يا مواهب گوناگون از مواهب الهى در خلقت بدن به كار رفته است. تازه آنچه در اين زمينه معلوم شده، در مقابل آنچه هنوز كشف نشده همچون قطره در برابر اقيانوس است. سپس به ذكر آثار ربوبيّت و تدبير خداوند در بقيّه جهان هستى پرداخته؛ مى گويد: «از بررسى اينها چنين به دست مى آيد كه هزار هزار (يك ميليون) مسأله قابل توجّه يا بيشتر و كمتر در اين زمينه وجود دارد؛ و با توجّه به اين كه #خداوند همه چيز را مسخّر #انسان قرار داده، روشن مى شود كه جمله «الحمدلله» تمام اين مسائل را در بر مى گيرد». [۳]
🔹البتّه مفسّر مذكور (فخر رازى) با توجّه به علوم عصر خود چنين سخنى گفته، ولى با توجّه به اكتشافاتى كه در عصر ما در زمينه هاى مختلف علمى حاصل شده روشن مى شود كه اين اعداد و ارقام تا چه اندازه كوچك و بى مقدار است. تنها در «بدن انسان» ده ميليون ميليارد! سلّول وجود دارد كه هر كدام يكى از خدمتگزاران او و مشمول ربوبيّت پروردگارند؛ و بر آن شكر و حمد و سپاسى لازم است. اگر انسان بخواهد شبانه روز فقط اين تعداد سلّول را شماره كند ـ تا چه رسد به حمد و ستايش ـ سيصد هزار سال وقت لازم دارد!
پی نوشت:
[۱] سوره انعام، آيه ۱؛ سوره يونس، آيه ۱۰؛ سوره صافات، آيه ۱۸۲؛ سوره زمر، آيه ۷۵؛ سوره غافر، آيه ۶۵
[۲] به همين دليل هنگامى كه موسى (عليه السلام) در برابر فرعون خدا را به عنوان «رب العالمين» توصيف مى كند؛ او مى پرسد «رب العالمين» چيست؟ موسى (عليه السلام) مى فرمايد: «رَبُّ السَّمَوَاتِ وَالاَْرْضِ وَ مَا بَيْنَهُمَا» (اوست پروردگار آسمانها و زمين، و آنچه ميان آن دو قرار دارد).
[۳] تفسير فخررازى، ج ۱، ص ۶
📕پيام قرآن، آيت الله العظمى ناصر مكارم شيرازى، دار الكتب الاسلاميه، تهران، ۱۳۸۶ش، ج ۳، ص ۳۲۵
منبع: وبسایت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (بخش آئین رحمت)
@tabyinchannel
#انتشاربدون‌لینک‌موردرضایت‌نمیباشد
✨🔹✨🔹✨🔹✨🔹✨
✨
⭕️آثار تربیتی «نماز» (بخش دوم)
🔸#نماز، یکی از «فروع دین اسلام» بوده و عبادتی است که پنج بار در روز با شرایط خاص بر مسلمانان واجب شده است. این #فریضه_الهی باعث رهایی از خودمحوری و خودشیفتگی می‌شود، و روحیه مردم‌گرایی را در انسان زنده می‌کند. #نماز موجب تنزیه وجدان اخلاقی می‌شود، به این صورت که یکی از مظاهر وجدان اخلاقی احساس گناه است و نماز باعث آمرزش گناهان می‌گردد.
2⃣تقویت روح مردم‌گرا
🔹از خصیصه‌های #نماز، «مفهوم جایگزین ناپذیر» عباراتی است که در #سوره_حمد، مورد مداقه قرار می‌دهیم. همان‌گونه که آگاهی داریم، هیچ سوره‌ای را نمی‌توان، جایگزین «سوره حمد» نمود، ولی به جای سوره توحید، می‌توان سوره دیگری را انتخاب کرد. در برخی عبارات #سوره_حمد، از ضمیر «جمع» به جای «مفرد» استفاده می‌شود، نظیر «فقط تو را می‌پرستیم و از تو یاری می‌طلبیم».
🔹«ما را به راه راست هدایت کن»، روح حاکم بر این عبارات، #روح‌جمع‌گرایی و #مردم‌گرایی است، به این معنا که #نمازگزار، تنها برای خود و به نفع خود، چیزی را از خداوند درخواست نمی‌کند، بلکه او برای «همه» می‌طلبد و درباره همه از درگاه خداوند، آرمانی چون «صراط مستقیم» و توفیق گام‌نهادن در آن را می‌طلبد.
🔹در حدیث آمده است: رسول خدا (صلّی الله علیه و آله) مشغول نماز بود که شنید مردی در نماز خود می‌گوید: پروردگارا، تنها من و محمد (صلّی الله علیه و آله) را مشمول رحمت خود قرار ده و جز ما دو نفر بر هیچ‌کس رحم نکن؛ پیامبر اسلام (صلّی الله علیه و آله) پس از آن که نماز خود را به پایان برد، رو به او کرد و فرمود: «[چرا] تو یک چیز وسیع را محدود ساختی، یعنی چرا همه مسلمانان را دعا نمی‌کنی و رحمت خدا را به من و خودت اختصاص می‌دهی؟» [۱]
🔹این فرازها، از دو جهت به «روح مردم‌گرا» متوجه است، ابتدا اینکه دقت در معانی آن، بینشی به آدمی می‌دهد که شیوه زندگیش را نه بر اساس «تفرد»، بلکه بر مبنای «تجمع» و «وحدت با دیگران» تنظیم و تدوین کند، و از سوی دیگر، چنین آموزش می‌دهد که در دعا آیینی را رعایت کند که برای «خود و دیگران» بخواهد و نه صرفاً برای «خود» و برای «دیگران»، «بیش» و «پیش» از «خود» بخواهد. #ادامه_دارد...
پی نوشت:
[۱] طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج۴، ص۳۷۰
منبع: ویکی فقه
#نماز
@tabyinchannel
#انتشاربدون‌لینک‌موردرضایت‌نمیباشد