✨🔹✨🔹✨🔹✨🔹✨
✨
⭕️جامعيت و رشد متوازن شخصيتی (بخش سوم)
💠برنامه رشد متوازن ابعاد شخصيت (۲)
8⃣ #مراقبه و #محاسبه_نفس: [۱] در مکاتب غير الهی اساساً اين امر مطرح نيست، #مراقبه مثل اين است که با خود مانند شريکی که به او اطمينان نداريم معامله کنيم، و هميشه مراقب باشيم که سرمان کلاه نگذارد. اهميت آن به قدرى است که #امام_موسی_کاظم عليه السلام فرمودند: کسی که شبانه روز يک بار از خود #محاسبه نکند، از ما نيست. #علمای_اخلاق برای پرورش روح خود از اين دستور استفاده ميکردند. ايشان ميفرمايند: انسان اول صبح بايد شرط کند با #نفس خود، که #راه_اطاعت بگيرد و نافرمانی حق (گناه) نکند (مشارطه)، در مرحله بعد بايد اين شرط خود را در عمل پياده کند و مراقب باشد خلاف اين شرط عمل نکند (مراقبه). مرحله سوم اين که در آخر روز، از نفس خود حساب کشی کند، چرا که آنجا که خدا می خواسته نبودی، چرا کار امروز را به فردا انداختی، چرا... (محاسبه) و در آخر اگر از دستور سير و سلوکی خود منحرف شده باشد، او را تنبيه ميکند (معاتبه). اين مراحل را ميتوانيم در کل برنامه روزانه خود اجرا کنيم.
9⃣ #پرورش_جسم: کار پسنديده ای است، ولی نبايد اشتباه کرد که #جسم نقش واسطه و ابزاری و يا مرکب روح را دارد. #اسلام به تطهير جسم، پرورش و ورزش آن اهميت داده و #نفس_پرستى، شهوتی است که جسم را فرسوده و مريض ميکند و اسلام مخالف آن است؛ پس ما نبايد تمام همت خود را به پرورش اين بُعد صرف کنيم، درست است پرورش اين بعد در حد خود مفيد است و بر ديگر ابعاد شخصيتی انسان اثر مطلوب دارد (عقل سالم در بدن سالم است).
🔟تعادل در تغذيه بعد روحی (عقل و دل) و جسمانی (غرايز): [۲] در #اسلام سفارش شده است که انسان بايد به تغذيه دو بعد خودش رسيدگى کند، تغذيه به بعد روحانی (به نماز، دعا، نيايش، حق طلبی و...) است و تغذيه بعد جسمانی و غريزی (به ازدواج، آب، غذا، پوشاک و...) است که البته بايد از راه مشروع برآورده گردد، و البته مرز حيوان و انسان همين اختيار و تکليف به گزينش قسمت حلال و مشروع است. ناگفته نماند که چون #اصالت_فرد به #روح اوست، بايد به اين بعد اهميت بيشتری دهيم و آن را بر بعد حيوانی غلبه دهيم، و آنگاه است که #اراده_انسان هم تقويت ميشود و به تبع آن قدرت اختيار و گزينش نيرومندتر ميگردد. #ادامهدارد...
پی نوشت ها:
[۱] مطهری، مرتضی، جلوه های معلمی، انتشارات مدرسه، وزارت آموزش و پرورش
[۲] مظاهری، حسين، عوامل کنترل غرايز، تهران، موسسه نشر و تحقيقات ذکر، ۱۳۷۸، ص ۶۸ با کمی تغيير
نویسنده: محمدحسین قدیری
منبع: وبسایت مرکز مطالعات و پاسخگویی به شبهات حوزه علمیه قم
#شخصيت
@tabyinchannel
#انتشاربدونلینکجایزنمیباشد
✨🔹✨🔹✨🔹✨🔹✨
✨
⭕️چرا «سکوت» به عنوان داروی بیماری زبان معرفی شده است؟
🔹در روايات به ما دستور داده اند در جايى كه لازم نيست، #سخن مگوئيد؛ زيرا #حرف_زياد زدن احتمال #خطا و #گناه در آن را بيشتر می کند، همچنان كه نوشتن زياد باعث خطا و اشتباه بيشتر نيز مى شود. اگر انسان دست به قلم نشود و چيزى ننگارد اشتباهی هم ندارد و اگر حرفى هم نزند دچار لغزش و خطا و معصيت هم نمى گردد. پيامبر اكرم (صلى الله عليه و آله) فرمودند: «لَا يَسْلَمُ أَحَدٌ مِنَ الذُّنُوبِ حَتَّى يَخْزُنَ لِسَانَه»؛ (احدى از #گناهان سالم و مصون نمى گردد، مگر اين كه #زبانش را پنهان كند).
🔹از اين روايت استفاده مى شود كه #زبان منشاء و كليد #تمام_ذنوب است، زيرا حضرت فرمودند: «الذُّنُوبِ» و می دانيم جمع مُحَلّى و مزيّن به الف و لام، افاده عموم مى كند؛ يعنى تمام گناهان را چه از زبان صادر شود و چه از غير زبان، همه را كنترل می كند. اشتباه نشود كسى نمی خواهد بگويد در جايى كه #وظيفه #سخن_گفتن است، خاموش بودن نيكوست، بلكه مى گوئيم ترك «مَا لَا يَعنِيهِ»؛ يعنى #حرف_بیفايده و #كلام_زيادى را كه لازم به ذكر نيست بايد ترك كرد؛ زيرا «اَلمَرءُ مَخبُوءٌ تَحتَ لِسَانِهِ»؛ [۱] (مرد زير #زبانش پنهان است)، و اگر سخن بگويد فضائل و رذائل او مشخص مى شود و به قول شاعر: «گر ندارى معرفت خاموش بنشين دم مزن - پسته بى مغز اگر لب وا كند رسوا شود».
🔹يكی از موارد كلام بی فايده اين است كه گاهى ديده مى شود در ميان افراد مخصوصاً زنان، وقتى دور هم می نشينند و حرفى براى زدن ندارند شروع به تحليل دعواى خانوادگى فلان خانواده می كنند و #هزارگونهگناه مرتكب مى شوند. بايد در مقابل اين طور سخنان گفت: مگر شما چه كاره مردم هستيد كه دعواى خانوادگى ديگران را مطرح مى كنيد؟ آيا هيچ حرف منطقى و مورد ابتلاى ديگرى جز دعواى آن زن و شوهر نيست؟ آيا تمام مسائل و مشكلات علمى، اخلاقى و اجتماعى جامعه ما عموماً، و مشكلات همين افرادى كه دور هم نشسته و چنين می گويند خصوصاً، برطرف شده؟ خداوند درك و فهم ما را بيشتر نمايد تا مسائل و مشكلات مورد ابتلاء خود را بهتر درك كنيم و در رفع آنها بيشتر بكوشيم.
🔹#علمای_اخلاق می گويند: #ميوه_سكوت، #نورانيّت_قلب است و سرازير شدن اسرارى به قلب كه قبلاً نبود، ولى متأسفانه بايد گفت: هرچه جلوتر مى رويم، نورانيت ما كمتر می شود. #سكوت نشانه عقل است، البته سكوتى كه بر طبق موازين و در جاى خود باشد، براى همين جهت است كه #امام_على (عليه السلام) مى فرمايند كه: «اِذَا تَمَّ العَقلُ نَقَصَ الكَلَامُ»؛ [۱] (زمانى كه #عقل كامل شد، كلام كم مى شود)؛ يعنى بين #كمال_عقل و بين #قلت_كلام رابطه مستقيم برقرار است، عقل و كلام مثل دو كفه ترازويند كه هر چه عقل بالاتر رود كلام پائين تر مى آيد، پس روى معيارى كه اميرالمؤمنين (عليه السلام) ارائه مى دهند، كامل ترين افراد از حيث عقل، كم حرف ترين آنها است.
🔹#سكوت، نشانه پختگى و آبديده شدن فرد است و چه خوش سروده: «اين ديگ ز خامى است كه در جوش و خروش است - گر پخته شد و لذت دم ديد خموش است». وقتى نخود يا مواد ديگر را براى تهيه غذا در ديگ مى ريزند تا مادامى كه خام و نپخته است دائماً در حال جنب و جوش و حركت و بالا و پائين رفتن است، ولى وقتى پخته شد و لذت دم كشيدن را چشيد خموش و آرام در ته ديگ ته نشين مى شود. آرى انسانى كه وجودش با #سكوت انس گرفته و لذت دم بستن را چشيده و شيوه خموشى و سكوت را برگزيده، اين #نشان_پختگى او است.
پی نوشت:
[۱] نهج البلاغة، صبحی صالح، هجرت، قم، ۱۴۱۴ق، چ اول، ص ۴۸۰، حکمت [۶۹] ۷۱؛ غرر الحكم و درر الكلم، تميمى آمدى، دار الكتاب الإسلامی، قم، ۱۴۱۰ق، چ دوم، ص ۲۸۲، حکمت ۳۹؛ وسائل الشيعة، مؤسسة آل البيت(ع)، قم، ۱۴۰۹ق، چ اول، ج ۱۲، ص ۱۹۲، باب ۱۱۹؛ بحار الأنوار، دار إحياء التراث العربى، ۱۴۰۳ق، چ دوم، ج ۱، ص ۱۵۹، باب ۴
📕اخلاق اسلامى در نهج البلاغه، مكارم شيرازى، ناصر، تهيه و تنظيم: اكبر خادم الذاكرين، نسل جوان، قم، ۱۳۸۵ش، چ اول، ج ۱، ص ۱۰۱
منبع: وبسایت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (بخش آئین رحمت)
#سکوت #سخن
@tabyinchannel
#انتشاربدونلینکجایزنمیباشد
✨🔹✨🔹✨🔹✨🔹✨
✨
⭕️منظور از «معاقبه» كه در جهاد با نفس لازم است چيست؟ (بخش اول)
🔹#علماى_اخلاق براى #جهادبانفس امورى را بيان كرده اند كه #التزام به آنها لازم است. يكی از اين امور، #معاقبه است كه بعد از «مشارطه» و «مراقبه» و «محاسبه» قرار دارد. بعد از #محاسبه، اگر معلوم شد كه #نفس تقصير كرده و دست به ارتكاب #معاصى زده، بايد به او #مهلت نداد؛ كه مهلت دادن همان و #ارتكاب_معاصى و #مانوس_شدن با آن همان، و اگر نفس با #معصیت انس گیرد و مثل كودك که به شير مادر وابسته است و به آن خو کرده با معصيت خو گرفته باشد، همانند جدا کردن نوزاد از شیر مادر جدا کردن او از #گناه و معصیت دشوار و سخت است.
🔹اگر #لقمه_مشتبهى از روى شهوت نفسانى خورده، بايد با #گرسنگى شكم را تنبيه كند، و اگر به #نامحرم نظر كرده، بايد چشم را از نظر كردن منع كند، و همين طور سائر اعضاء و جوارح! «طلحه» نقل كرده: روزى مردى لباسش را كند و شروع كرد در هواى گرم [كه زمين داغ بود] خود را در خاك ماليدن و به #نفس خود مى گفت: «بچش كه #عذاب_جهنم شديدتر و گرمتر از اين است! آيا مثل مرده اى در شب و فرد بيهوده اى در روز هستى؟!» او در ادامه مى گويد: #پيامبر (صلی الله علیه و آله) در زير درختى بودند، وقتى این مرد را ديدند، نزديك آمدند، آن مرد گفت: #نفس من بر من غلبه كرده است.
🔹#پيامبر (صلی الله علیه و آله) فرمودند: «آيا چاره اى جز اين نبود؟» [گويا مرد گفته باشد، نه، فقط به اين صورت نفس من تنبيه مى شود] پيامبر فرمودند: «درب هاى آسمان به روى تو گشوده، و خداوند عزوجل نزد ملائكه به تو مباهات و افتخار مى كند». سپس به اصحاب فرمودند: «تَزَوَّدُوا مِن اَخِيكُم»؛ [۱] (از برادرتان توشه برگيريد) و اين گونه در مقابل نفس #مقاومت كنيد، و از او #حساب كشيد و #عقابش كنيد.
🔹تعجب است #اهل و #فرزند و زيردستان خود را به خاطر #كار_زشتى كه كرده اند مورد #عتاب قرار مى دهى، و از اين مى ترسى كه اگر عقاب نكنى از تحت قدرت و امر تو خارج شوند و بر تو طغيان كنند، ولى به #نفس خود كه #بزرگترين_دشمن تو است مهلت مى دهى به كسى كه #طغيانش و ضررش از طغيان و ضرر زيردستانت بيشتر است! نهايت ضررى كه اهل تو در اثر نافرمانى به تو مى رسانند اين است كه معيشت و زندگى تو را مشوش و دچار اختلال مى كنند و اگر تعقل مى كردى مى يافتى كه زندگى، #زندگی_آخرت است و #نعمتِ_بهشت ماندنى است، و #نفس تو چيزى است كه عيش ابدى تو را منغّض و ناگوار مى كند، پس او اولى به #معاقبه و #تنبيه است!
🔹بعضى همين چهار مرحله را برشمرده اند، ولى بعضى ديگر مثل مرحوم فيض كاشانى در «محجة البيضاء» دو تاى ديگر يعنى #مجاهده و #معاتبه [توبيخ] را هم اضافه كرده اند، كه شايد بتوان به گونه اى اين دو را در همان معاقبه ادغام كرد؛ ولى ما به تبع مرحوم فيض اين دو را نيز در دو قسمت بعدی شرح مى دهيم. #ادامه_دارد...
پی نوشت؛
[۱] المحجة البيضاء فی تهذيب الإحياء، فيض كاشانى، مؤسسه انتشارات اسلامى جامعه مدرسين، ۱۴۱۷ق، چ۴، ج۸، ص۱۶۸
📕اخلاق اسلامى در نهج البلاغه، مكارم شيرازى، ناصر، تهيه و تنظيم: اكبر خادم الذاكرين، نسل جوان، قم، ۱۳۸۵ش، چ۱، ج۲، ص۲۹۹
منبع: وبسایت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (بخش آئین رحمت)
#معاقبه #محاسبه #مراقبه #جهاد_با_نفس #گناه
@tabyinchannel
#انتشاربدونلینکجایزنمیباشد
✨🔹✨🔹✨🔹✨🔹✨
✨
⭕️منظور از «معاقبه» كه در جهاد با نفس لازم است چيست؟ (بخش دوم)
🔸#علماى_اخلاق براى #جهادبانفس امورى را بيان كرده اند كه #التزام به آنها لازم است. يكی از اين امور، #معاقبه است كه بعد از «مشارطه» و «مراقبه» و «محاسبه» قرار دارد. بعضى همين چهار مرحله را برشمرده اند، ولى بعضى ديگر مثل مرحوم فيض كاشانى در «محجة البيضاء» دو تاى ديگر يعنى #مجاهده و #معاتبه [توبيخ] را هم اضافه كرده اند، كه شايد بتوان به گونه اى اين دو را در همان #معاقبه ادغام كرد؛ ولى ما به تبع مرحوم فيض اين دو را نيز شرح مى دهيم:
1⃣«مجاهده»
🔹وقتى #محاسبه تمام شد و #نفس را #متضّرر و كاسب #معاصى دانست، گفتيم بايد #عقاب كند، و اما اگر آن را در بعضى #فضائل يا اذكار #سست و بى حوصله يافت، بايد او را وارد آنها كند و با او #مجاهدت نمايد. در #معاقبه، نفس را از چيزهایی كه دوست داشت محروم مى كرد، و اينجا #نفس را به #كارهاى_سنگين وا مى دارد، به كارهایی كه برايش #سستى به خرج مى دهد، و اين كار كسانى است كه براى خدا عمل مى كنند.
🔹يكى از #بزرگان وقتى #نماز_عصرش فوت شد، #زمينى كه قيمتش #صدهزاردرهم بود، براى #جبران، آن را در راه خدا داد، و ديگرى #نماز_جماعتش در شب ترك شد و آن شب را به شب زنده دارى مشغول شد، ديگرى #نماز_مغرب را به تأخير انداخت براى جبران آن، دو بنده آزاد كرد و از ابن ربيعة دو ركعت #نماز_صبح قضا شد و بنده اى آزاد كرد. بعضى براى #مجاهدت با #نفس، روزه يك سال يا حج با پاى پياده يا صدقه دادن تمام مال را بر خود واجب مى كردند.
🔹در روايتى در «مصباح الشريعة» از #امام_صادق (عليه السلام) آمده: «طُوبَى لِعَبدٍ جَاهَدَ لِلّهِ نَفْسَه وَ هَوَاهُ»؛ [۱] (خوش به حال بنده اى كه برای خدا با #نفس و هواى خود #مجاهدت كند!). خداوند هم فرمود: «وَ الَّذِينَ جَاهَدُوا فِينَا لَنَهْدِيَنَّهُمْ سُبُلَنَا وَ إِنَّ اللهَ لَمَعَ الْمُحْسِنِينَ»؛ [۲] (و كسانى كه در راه ما #مجاهدت كردند، راه هاى خود را به آنها نشان داده و #هدايتشان مى كنيم و #خداوند با احسان كنندگان است).
🔹حكايت شده كه: «عده اى به عيادت عمر بن عبدالعزيز آمدند، و در بين آنها #جوانلاغراندامى بود؛ عمر بن عبدالعزيز به او گفت: اى جوان چه به تو رسيده كه اين قدر #لاغر و نحيف هستى؟ جواب داد: دچار بيمارى شده ام، گفت: چه بيمارى به جان تو افتاده؟ گفت: اى خليفه #شيرينى_دنيا را چشيدم تلخ يافتم، و نزد من خوشى و زيبائى و #شيرينى_دنيا كوچك آمد، و طلا و سنگش مساوى آمد، و گويا به عرش پروردگارم به طور واضح نظر مى كنم، و مردم را مى بينم كه به طرف #بهشت و #آتش مى روند، پس روزم را به تشنگى و شبم را به شب زنده دارى به سر كردم، و هر چه در آن هستم كوچك است در كنار #ثواب خداوند و #عقاب او [و بيمارى من اين است كه شيرين را تلخ و چيز بزرگ را كوچك و شىء گرانقيمت و بى ارزش، در نظرم يكى است]». [۳] #ادامه_دارد...
پی نوشتها؛
[۱] مصباح الشريعة و مفتاح الحقيقة، امام صادق (ع)، مؤسسة الأعلمي للمطبوعات، بیروت، ۱۴۰۰ق، چ۱، ص۱۶۹
[۲] سوره عنكبوت، آيه ۶۹
[۳] المحجة البيضاء في تهذيب الإحياء، فيض کاشانی، مؤسسه انتشارات اسلامی جامعه مدرسين، ۱۴۱۷ق، چ۴، ج۸، ص۱۷۲
📕اخلاق اسلامى در نهج البلاغه، مكارم شيرازى، ناصر، تهيه و تنظيم: اكبر خادم الذاكرين، نسل جوان، قم، ۱۳۸۵ش، چ۱، ج۲، ص۲۹۹
منبع: وبسایت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (بخش آئین رحمت)
#نفس #گناه #مجاهده #محاسبه
@tabyinchannel
#انتشاربدونلینکجایزنمیباشد
✨🔹✨🔹✨🔹✨🔹✨
✨
⭕️منظور از «معاقبه» كه در جهاد با نفس لازم است چيست؟ (بخش سوم و پایانی)
🔸#علماى_اخلاق براى #جهادبانفس امورى را بيان كرده اند كه #التزام به آنها لازم است. يكی از اين امور، #معاقبه است كه بعد از «مشارطه» و «مراقبه» و «محاسبه» قرار دارد. بعضى همين چهار مرحله را برشمرده اند، ولى بعضى ديگر مثل مرحوم فيض كاشانى در «محجة البيضاء» دو تاى ديگر يعنى #مجاهده و #معاتبه [توبيخ] را هم اضافه كرده اند، كه شايد بتوان به گونه اى اين دو را در همان #معاقبه ادغام كرد؛ ولى ما به تبع مرحوم فيض اين دو را نيز شرح مى دهيم:
2⃣«معاتبه» (توبيخ نفس)
🔹دانستيمكه #دشمنترين_دشمنان، #نفس است و امر كننده به #پليديها و ميل كننده به #شر و فرار كننده از خير است؛ و از طرفى امر به #تزكيه_نفس و كشاندن آن به سوى #عبادت_پروردگار و خالقش، و نهی از شهواتش شده ايم، و اينكه آن را از لذاتش جدا كنيم.
🔹اگر در اين كار اهمال كنيم #طغيان كرده، به طورى كه ديگر #قابل_كنترل نمى باشد، لذا بايد با تازيانه #توبيخ و #عتاب و #ملامت هر لحظه بر گرده آن زد، تا از مسير خود منحرف نشود. اگر به اين مقام ملامت رسيد #نفس_لوّامه مى شود، كه اگر رشد كند به مقام عالى #نفس_مطمئنه مى رسد.
پس تا به #پند و وعظ #نفس خود مشغول نشده اى، به پند دادن ديگران مپرداز.
🔹خداوند تعالى به #حضرت_عيسى (عليه السلام) وحى فرستاد كه «يَابنَ مَريَمَ عِظْ نَفسَكَ فَاِنْ اِتَّعَظْتَ فَعِظ النَّاسَ وَ اِلَّا فَاستَحىِ مِنِّى»؛ [۱] (اى فرزند مريم، #نفس خود را #پند ده، وقتى خود پند گرفتى آن وقت #مردم را پند ده، و گرنه از من حيا كن!). وقتى #خود را ساختى، #مردم هم سريعاً از #خودسازى تو ساخته مى شوند: «وَ ذَكِّرْ فَإِنَّ الذِّكْرَى تَنفَعُ الْمُؤْمِنِينَ». [۲]
🔹پس اى برادر! از #هواى_نفس متابعت مكن كه #پيامبر (صلى الله عليه و آله) فرمود: «الكَيِّسُ مَنْ دَانَ نَفْسُهُ وَ عَمِلَ لِما بَعدَ المَوتِ وَ الاَحمَقُ مَنْ اَتْبَعَ نَفْسَهُ هَوَاهَا وَ تَمَنَّى عَلَى اللهِ الاَمَانِىّ»؛ [۳] (#دانا كسى است كه #نفسش ضعيف شده، و براى بعد از مرگش #عمل مى كند، و #احمق و نادان كسى است كه متابعت #هواى_نفس كرده و از خدا، آرزوها [ی غيرمعقول و دور و دراز] تمنّا مى نمايد).
🔹اگر اين مراحل به خوبى طى شد ديگر جاى #صفات_رذيله تقلّب و دزدى و تكبر و نخوت نيست، و #انسان چنان مى شود كه در برابر حق، مثل على بن يقطين صورت بر خاك سياه مى گذارد و از ابراهيم جمال ساربان مى خواهد تا كف كفش خود را بر صورت آن وزير هارون گذارد.
🔹داستانش اين بود كه در اثر بى اعتنايى علی بن يقطين به ابراهيم جمّال - كه يكى از دوستان #امام_كاظم (عليه السلام) بود - حضرت به او بى اعتنايى كردند و گفتند: بايد رضايت او را حاصل كنى. ابن يقطين براى رضايت ابراهيم جمّال، صورت بر خاك درب خانه او گذارد، و از او خواست براى اين كه #امام_كاظم (عليه السلام) عذر او را بپذيرد و #خداوند از او درگذرد، ته كفش خود را روى صورت وى گذارد، و آن ساربان با اصرار على بن يقطين چنين كرد و على بن يقطين گفت: «اللّهم اشْهَدْ»؛ (خدايا تو شاهد باش [كه بنده ات از من گذشت]).
🔹آرى اگر #دستورات_اسلامى و گفتار #اولياء_الهى عمل شود، پشت وزير را هم خم كرده و صورتش را به خاك تقرب الهى مى گذارد، آن هم وزير كسی مثل هارون كه به ابر مى گفت: «هر كجا مى خواهى ببار، كه از مُلك و سلطنت من خارج نيست!».
🔹آرى با #عمل به راهيان اين راه، على بن يقطين تربيت مى شود به طوری كه #امام_کاظم (عليه السلام) به اصحاب خود مى فرمودند: «اگر مى خواهيد يكى از صحابى رسول خدا (صلی الله علیه و آله) را ببينيد، در صورت او نظر كنيد» و نيز مى فرمودند: «من شهادت مى دهم كه او اهلِ بهشت است».
🔹خداوند ما را در مسير خود موفق و در عمل به مراحل فوق مؤيّد فرمايد! انشاء الله تعالى. مرحوم «الهى» آن مست باده معارف در ذيل اين فراز «اِنْ اِسْتَصْعَبَتْ عَلَيهِ نَفْسُهُ فِيمَا تَكرَهُ لَمْ يُعطِهَا سُؤلَهَا فِيمَا تُحِبُّ» چنين گويد: اگر نفسش به طاعت سختى افزود - ز نفس، او هم خوشيها دور بنمود ؛؛ دهد كيفر به كار نفس دونش - كند هنگام خواهشها زبونش.
پی نوشتها؛
[۱] المحجة البیضاء في تهذيب الاحیاء، فيض کاشانی، مؤسسه انتشارات اسلامی جامعه مدرسين، چ۴، ج۸، ص۱۸۰
[۲] سوره ذاريات، آيه ۵۵
[۳] المحجة البيضاء فی تهذيب الإحياء، همان، ص ۱۸۴
[۴] مرحوم حاج شيخ عباسى قمى در منتهى الآمال فى تواريخ النبى و الآل (ع)، جريان على بن يقطين را با رواياتى آورده است.
📕اخلاق اسلامى در نهج البلاغه، مكارم شيرازى، ناصر، تهيه و تنظيم: اكبر خادم الذاكرين، نسل جوان، قم، ۱۳۸۵ش، چ۱، ج۲، ص۲۹۹
منبع: وبسایت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (بخش آئین رحمت)
#نفس #مجاهده #محاسبه #اعمال
@tabyinchannel
#انتشاربدونلینکجایزنمیباشد
✨🔹✨🔹✨🔹✨🔹✨
✨
⭕️چگونه «ریا» را از وجودمان ریشه کن کنیم؟
🔹راه مبارزه با #ريا_كارى، مانند همه اخلاق و #اعمال_مذموم و ناپسند، دو چيز است: نخست توجّه به #علل و #ريشه هاى آن براى #خشكانيدن و نابود كردن آنها، و سپس مطالعه در پيامدهاى آن براى آگاه شدن از #عواقب_دردناكى كه در انتظار آلودگان به اين اخلاق مذموم است. ريشه #ريا همان #شرك_افعالى و عدم توجّه به #حقيقت_توحيد است.
🔹اگر پايه هاى «توحيد افعالى» در درون جان ما محكم شود و بدانيم #عزّت و #ذلّت و #روزى و #نعمت به دست #خداست، و #دلهاى_مردم نيز در #اراده و اختيار اوست، هرگز به خاطر جلب رضاى اين و آن اعمال خود را آلوده به #ريا نمى كنيم! اگر به يقين بدانيم كسى كه با #خداست همه چيز دارد، و كسى كه از او جداست فاقد همه چيز است؛
🔹و به مصداق آيه شريفه «إِنْ يَنْصُرْكُمُ اللهُ فَلَا غَالِبَ لَكُمْ ۖ وَ إِنْ يَخْذُلْكُمْ فَمَنْ ذَا الَّذِی يَنْصُرُكُمْ مِنْ بَعْدِهِ ۗ وَ عَلَى اللهِ فَلْيَتَوَكَّلِ الْمُؤْمِنُونَ»؛ [۱] (اگر #خدا شما را یاری کند، هیچ کس بر شما #چیره و غالب نخواهد شد، و اگر شما را #واگذارد، #چهکسی بعد از او شما را یاری خواهد داد؟ و #مؤمنان باید فقط بر خدا #توکل کنند)؛
🔹و اگر به اين #حقيقت_قرآنى توجّه كنيم كه تمام #عزّت نزد #خدا و به دست خداست: «الَّذِينَ يَتَّخِذُونَ الْكَافِرِينَ أَوْلِيَاء مِن دُونِ الْمُؤْمِنِينَ أَ يَبْتَغُونَ عِندَهُمُ الْعِزَّةَ فَإِنَّ العِزَّةَ للهِ جَمِيعًا»؛ [۲] (آيا كسانى كه با #دشمنان_خدا طرح دوستى مى ريزند مى خواهند #عزّت و آبرو نزد آنها كسب كنند، با اين كه همه #عزّتها از آن #خداست». آرى! اگر #ايمان به اين امور در اعماق جان مستقر شود دليلى ندارد كه #انسان براى #جلبتوجّهمردم و كسب وجاهت و آبرو يا جلب اعتماد آنها خود را آلوده به #اعمالنفاقآلود كند!
🔹بعضى از #علماى_اخلاق گفته اند ريشه اصلى #رياكارى حبّ جاه و #مقام است، كه اگر آن را تشريح كنيم به سه اصل باز مى گردد: علاقه به #ستايش_مردم، فرار از مذّمت و #نكوهش_آنها، و #طمع ورزيدن به آنچه در دست #مردم است. سپس مثالى براى آن در مورد #جهاد فى سبيل الله مى زنند كه #انسان گاه به جهاد مى رود براى اينكه #مردم از #شجاعت و قهرمانى او سخن بگويند، و گاه به جهاد مى رود تا او را به #ترس و جُبن متّهم نسازند، و گاه به خاطر به چنگ آوردن #غنائم_جنگى قدم در ميدان مى گذارد!
🔹تنها كسى مى تواند از #جهادش بهره بگيرد كه براى عظمت آئين حق و #دفاع از #دين خدا پيكار كند. اين از يكسو، و از سوى ديگر، هنگامى كه انسان به «آثار مرگبار #رياكارى» بينديشد كه: #ريا همچون آتش سوزانى است كه در خرمن #اعمال_انسان مى افتد و همه را خاكستر مى كند؛ نه تنها #عبادات و طاعات انسان را بر باد مى دهد، بلكه #گناه_عظيمى است كه مايه #روسياهى صاحب آن در #دنيا و #آخرت است.
🔹 #ريا همچون موريانه اى است كه ستون هاى كاخ #سعادت_انسان را از درون تهى مى كند و بر سر صاحبش ويران مى سازد. #رياكارى نوعى #كفر و #نفاق و #شرك است. #رياكارى شخصيّت انسان را در هم مى كوبد و آزادگى و حريّت و #كرامت_انسانى را از او مى گيرد و «بدبختترين مردم در #قيامت #رياكارانند»! توجّه به اين حقايق، اثر باز دارنده مهمّى بر #رياكاران دارد.
🔹اين نكته نيز قابل توجّه است كه پنهان كردن نيّت هاى آلوده به #ريا، براى مدّت طولانى ممكن نيست، و #رياكاران غالباً در همين دنيا شناخته و #رسوا مى شوند، و از لابهلاى #سخنان و #رفتار آنها #آلودگى_نيّت آنها فاش مى شود، و ارزش خود را نزد خاصّ و عام از دست مى دهند؛ توجّه به اين معنى نيز اثر باز دارنده مهمّى دارد. لذّتى كه از #عمل_خالص و نيّت پاك به انسان دست مى دهد، با هيچ چيز قابل مقايسه نيست، و همين امر براى #خلوص_نيّت كافى است.
🔹بعضى از علماى اخلاق گفته اند: يكى از طرق #درمان عمل #ريا اين است كه انسان تلاش براى پنهان نگاه داشتن #عبادات و #حسنات خود كند، و به هنگام #عبادت در را بر روى خود ببندد، و هنگام #انفاق و كارهاى خير ديگر سعى بر #كتمان آن نمايد تا تدريجاً به اين كار عادت كند. ولى اين به آن معنا نيست كه از شركت در جمعه و جماعت و مراسم حج و اعمال دسته جمعى ديگر خوددارى نمايد كه آن نيز ضايعه اى است بزرگ!
پی نوشتها؛
[۱] قرآن کریم، سوره آل عمران، آيه ۱۶۰
[۲] همان، سوره نساء، آیه ۱۳۹
📕اخلاق در قرآن، آيت الله العظمى ناصر مكارم شيرازى، مدرسه الامام على بن أبیطالب(ع)، قم، چ اول، ۱۳۷۷ه.ش، ج ۱، ص ۲۹۳
منبع: وبسایت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (بخش آئین رحمت)
#ريا #ریاکار #ریاکاری
@tabyinchannel
#انتشاربدونلینکجایزنمیباشد