🖊نکات مطرح شده در جلسه ۹۹/۱/۲۸
۱- استعلاء صفت حروف (خ،ص،ض،ط،ظ،غ،ق) می باشد که عبارت است از میل ریشه ی زبان به طرف کام بالا در هنگام تلفظ حرف.
تفخیم حکم تجویدی می باشد که عبارت است از درشت و پر حجم تلفظ کردن حروف.
۲- جمله امام خمینی ( رحمه الله علیه) را از صحیفه امام جلد ۲۰ صفحه ۹۳ مطالعه کرده و به آن عمل کنید.
۳- ما یک اسم مصدر نحوی داریم که در سیوطی می خوانید. یک اسم مصدر صرفی و لغوی داریم که کلمه معنای مصدر می دهد ولی مصدر نیست!
اسم مصدر در لغت همان اسمی در لغت است که به معنای مصدر هست.
تفاوت مصدر با اسم مصدر لغوی:
مصدر گوشه چشم به فاعل دارد و نسبت ناقصه دارد با آن.
اما همین گوشه چشم در اسم مصدر به فاعل قطع میشود و به حدث، حدث لیسیده گفته می شود یعنی حدث خالص و در این جا پررنگ تر است.
۴-برای پیدا کردن یک #اسم در #الوسیط باید به مواضع ذیل مراجعه کرد:
🔸در مصادر ثلاثی مجرد
🔹در حین توضیح ثلاثی مجرد
🔸مصادر سماعی ثلاثی مزید
🔹قسمت اسم
🔸در جمع یا جمع الجمع ها
همه مواضع بالا باید رویت شوند.
۵-اگر فعلی لازم باشد می تواند با گرفتن حرف جر متعدی شود. مثلا باء سببیت یا "فی" بگیرد.
📚تحقیق ها
۱- در آیه ۳۸ سوره مبارکه انعام ۵ نوع مد وجود دارد آنها را شناسایی و نام ببرید.
۲- معنای کلمه "سماء" را در آیه ۲۹ سوره مبارکه بقره در معجم الوسیط بیابید و مرجع ضمیر "هنَّ" در کلمه "فَسَوَّاهُنَّ"را پیدا کنید. ( باید بتوانید ۱۹ معنا در #الوسیط بیابید.)
#نکات درس امشب
1. به دو دلیل الوسیط مصدر قیاسی «مؤاخذة» را برای «یؤاخذ» نوشته است:
دلیل 1. باب مفاعله است و باب افعال نیست(آخذَ ایخاذاً نیست)
دلیل 2. اِخاذ به عنوان مصدر فرعی ندارد.
2. #نقد #الوسیط در واژه #ناس(نوس): گفته «بهترین مخلوقات گاهی ناس خواهنده می شوند» حال آنکه گاهی پست ترین انسان ها با ناس خوانده می شوند مثل آیه 173 آل عمران.
3. معنای اول اَخَّر لازم است. اساساً فعل لازم را با استعمال خودش می فهمیم نه با ترجمه اش(لذا «اغنا عنه» اگرچه به «کفاه» معنا شده باشد ولی «لازم» است).
4. برای یُؤخرهم، اگر میعاد در تقدیر بگیریم، یعنی بشود یوخر میعادَهم صحیح است. در تقدیر گرفتن مضاف شایع است. مانند آیه 22 فجر در بیان امام رضا علیه السلام: «و جاءَ ربُّک» أی: جاءَ امرُ ربِّکَ.
5. عمده افعال به معنای #فعلیت اند. اما گاهی منظور معنای اراده است. مانند: 6 مائده و 98 نحل
گاهی معنای شرف و قرب هم گاهی مقصود است. مانند: 39 زخرف و 61 نحل
و گاهی معانی دیگری که در بلاغت می خوانید.
#تحقیق
1. الناس را در آیه 173 سوره آل عمران بررسی کنید
#هفت_مرحله فهم ادبی قرآن کریم(برای طلاب پایه ۱و۲):
1️⃣ قدم اول
* بیان تمام نکات تجویدی آیه
* حفظ آیه
* توجه به مشکلات نگارشی آیه
〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️
2️⃣ قدم دوم
* پیداکردن افعال/ اسم فاعل و اسم مفعول/ مصادر قیاسی در آیه
* صرف عَرضی(شش عنوان: ماضی/مضارع/ مصدر/ امرحاضر/ اسم فاعل/ اسم مفعول)
* صرف ۱۴ صیغه همان فعل یا صیغه های اسم فاعل و مفعول
〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️
3️⃣ قدم سوم
* ارجاع مفرده ها به لغت نامه: بالاخص تمام افعال باید در لغت دیده شود.
حداقل باید لغت در #الوسیط دیده شود. لغتنامه های دیگر هم خوب است ملاحظه شود نظیر #قاموس_المحیط و #مفردات
〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️
4️⃣ قدم چهارم
* تفکیک و تشخیص جملات کبری و صغری
* بیان محل اعرابی هریک(14 نوع جمله داریم که 7 مورد اعراب دارند و 7 مورد بدون محل هستند)
〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️
5️⃣ قدم پنجم
* بیان ارکان هر جمله(مسند و مسند الیه)
* بیان اعراب سایر اجزاء به طور کامل(در هر مورد باید روشن باشد که اعراب، اصلی یا فرعی است؟ ظاهری است یا تقدیری؟ یا محلّی؟
〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️
6️⃣ قدم ششم
* ارائه ترجمه کامل از آیه
در این مرحله است که این موارد به وضوح معنا شود: مرجع ضمائر/ مشار الیه اسم اشاره/ مصداق مای موصول/ قید نفی یا منفی و سایر نکات مهم
〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️
7️⃣ قدم هفتم
* بعد از اتمام مراحل فوق، لازم است نظر و فهم نهایی خود را به تفسیر #المیزان یا #تفسیر_آموزشی و مانند آن عرضه کنیم. اگر اختلاف داشتیم و با بیان آن تفاسیر قانع شدیم که هیچ؛ وگرنه باید با نظرخواهی از اساتید به نظر خود مطمئن شویم.
* سؤالات بلاغی و تفسیری که در خلال بررسی ادبی آیه پیش آمده را یادداشت می کنیم تا در روال تحصیل ادبی خود به پاسخ آنها برسیم یا با مراجعه به تفاسیر ادبی یا جامع، به پاسخ برسیم.