📇 خلاصه متنی تفسیر قرآن، #مقدمات_تفسیری
📆 شماره جلسه: ۴
📚 مفسر: علامه جوادی آملی
♻️♻️♻️♻️♻️♻️♻️♻️♻️♻️♻️
🔺1⃣قرآن کتابی جهانی است پس باید به زبان مشترک همه انسانها از گذشته تا قیامت باشد. منظور از این زبان، #فرهنگ است نه لفظ و زبان مشترک هم #فطرت_انسانی است چون هم همگان آنرا میفهمند و هم به حال همه سودمند است. این دو مقام «فهم و سودمندی» سبب جهانی شدن کتاب خواهد شد.
🔺2⃣در مقام «قابل فهم بودن» برای همه، دو بحث است. یکی مستمع بتواند بفهمند و دوم متکلم خوب حرف بزند و پیچیده سخن نگوید. هر کدام نباشد دیگر کتاب #جهانی نخواهد بود.برای اینکه ما بتوانیم بفهمیم با #تفسیر_قرآن_به_قرآن روبروییم. چه علمی لازم است که انسان قرآن را بفهمد؟ این قرآن پیچیده نیست که نیاز به علوم دیگر ندارد وگرنه آن علوم میشوند اصل و قرآن فرع. اگر آن علوم عوض شدند فهم قرآنی هم عوض میگردد. هرگز نمیتوان یک کتاب مصون و معصوم را به کتاب غیر مصون ارجاع داد. با فلسفه و کلام و فقه و ... نمیشود آنرا تفسیر کرد چون قرآن فقط برای فیلسوف و متکلم و فقیه نیست. قرآن را با خود قرآن میتوان فهمید.
🔺3⃣قرآن، #مأدُبِه خداوند است و مأدبه آن غذای آماده ایست که دیگران را دعوت به آن میکنند. باید با «دست خالی» نزد قرآن رفت و از آن سیراب شد. نمیتوان با دانسته های علمی قبل نزد قرآن رفت و آن علوم را بر قرآن تحمیل کرد چون در این صورت قرآن را با دانسته های خویش #تطبیق میدهد نه اینکه تفسیر کند. فقط باید #سرمایه_فطری را حفظ کرد و صفای ضمیر را از گناه حفظ کرد و آنگاه نزد قرآن رود تا چیزی بفهمد و البته هر کس به اندازه دانسته خویش چیز میفهمد.
🔺4⃣خداوند ۳ سِمت برای پیامبر خویش تعیین کرد: «تلاوت، تعلیم، تزکیه». تلاوتش نور است. تعلیمش نور است چون به بهترین راهها حرف را میفهماند حتی با مثل. انسان تحصیل نکرده مطالب قرآن را با مثالهایش میفهمد و انسان تحصیل نکرده به صرف خواندن اصل مطلب.
🔺5⃣گاهی یک آیه تمام مطلب را در مورد بحثی بیان میکند. گاهی نیز یک مطلب مثل ساختمانی بلند است که یک آیه صرفا بعضی از قسمتهای این ساختمان را بیان کرده است قسمتهای دیگر در آیات دیگر آمده. این همان #تفسیر_قرآن_به_قرآن است تا این ساختمان را تکمیل کند.
6⃣حجیت تفسیر قرآن به قرآن دلایلی دارد:
🔺اول استدلال عقلی: اصولیین در یافتن احکام اینطورند که وقتی عامی دیدند دنبال مخصص میروند و اگر مطلق دیدند به دنبال مقید و ... تا اگر ظهور لفظی نشان داد که باید آیات دیگر هم درنظر گرفته شود آن هم بیاید.
🔺دوم استدلال لفظی: قرآن نیز گوید همه آیات را با هم بسنجید تا ببینید در قرآن اختلافی هست یا نه. چون قرآن در طول ۲۳ سال به تدریج آمده حال آنکه اختلافی نیست. همانطور که اجزای جهان با هم منتظم و هماهنگند آیات قرآن نیز اینطورند.
🔺سوم اینکه اگر مطبی در آیه ای آمد و حدودش در آیات دیگر آمده زمانی این کتاب #نور خواهر بود که هیچ مطلب تیره و مبهم نداشته باشد پس باید آیه اصلی را با آیات مرتبط تفسیر کرد تا نور و روشن باشد. قرآن «تبیان کل شیء» است چگونه میتواند تبیان خودش نباشد؟ یعنی بخواهد همه مطالب مورد نیاز انسان را بیان کند حال آنکه برای فهم خودش نیاز به علوم دیگر باشد!
🔺دلیل چهارم سیره ائمه است که میگفتند این آیه به شهادت فلان آیه بدان معناست چنانکه از قضاوتهای امام علی میفهمیم. خداوند در آیه ۴۴ سوره نحل صراحتا گوید معلم و #مفسر_قرآن، پیامبر اکرم است. پس ما عمومات قرآن را طبق نص خود قرآن، به روایات معصومین ارجاع میدهیم نه اینکه آن یک چیز جدایی باشد چون همانطور که گفته شد تفسیر قرآن باید بر خود قرآن عرضه شود نه علوم دیگر. پس خود قرآن، کلیددار و بیان کننده آیات و احکام را مشخص کرده و آن را #اهل_بیت معین کرده است.
🚸🚸🚸🚸🚸🚸
🔴 دسترسی سریع به فهرست جلسات تفسیر مقدمات قرآن
🔴 eitaa.com/tafsire_tasnim1/28
📜📜📜📜📜📜📜📜📜📜📜📜📜
📚کانال تفسیر تسنیم
✅ @tafsire_tasnim1
📇 متن خلاصه‌شده تفسیر قرآن
🔺سوره بقره : جلسه ۲۴
🔖 آیه: ۷
📆 تاریخ: ۱۳۶۳/۱۲/۲۶
👤 مفسر: علامه جوادی آملی
♻️♻️♻️♻️♻️♻️♻️
✅ آیه ۷ بقره: «ختم الله علی قلوبهم و علی سمعهم و علی ابصارهم غشٰوة و لهم عذاب عظیم»
(خداوند بر قلوب، گوش‌ها و چشم‌هایشان مهر زده است و لذا برایشان عذابی بزرگ است.)
📚📚📚📚📚📚
✅علت اینکه متقین تنها کسانیند که توان استفاده از قرآن را دارند اینست که #پایگاه_فطری الهی، مبنای بهره‌برداری از قرآن است.
🔰چرخه فلاح:
بر این اساس متقین در یک چرخه ۳ضلعی حرکت میکنند:
۱. اینها #سرمایه_فطری خود را حفظ میکنند. این سرمایه فطری، #طبیعت انسان را کنترل میکند تا نتواند قوای ادراکی انسان(گوش و چشم و قلب) را به سمت #شهوت و #غضب حرکت دهد.
۲. چون سرمایه فطری خود را حفظ کردند توانستند از قرآن در زندگیشان بهره گیرند.
۳. چون از قرآن بهره گرفتند به #فلاح و رستگاری رسیدند. (بقره_۵)
🔺چرخه عذاب عظیم:
کفار و مشرکین نیز در چرخه ۳ضلعی مشابه گرفتار شدند:
۱. سرمایه فطری خود را باختند و اسیر #شهوت و #غضب شدند.
۲. چون سرمایه فطری را باختند نتوانستند از قرآن بهره گیرند.
۳. چون از قرآن بهره نگرفتند به عذاب عظیم دچار شدند. (بقره_۷)
💠اینکه خداوند، انسان را از هدایت باز داشته و #توفیق_هدایت_شدن را از او می‌گیرد بخاطر اعمال خود اوست و خدا ابتدائاً و بی‌دلیل کسی را از یاد خود غافل نمی‌کند. قرآن دلایل را بیان میکند:
1⃣ آیه ۱۴۶ سوره اعراف علت این سلب توفیق هدایت را #تکبر_به_ناحق_در_زمین می‌داند.
2⃣ آیه ۱۱۰ انعام، به #طغیان_در_لجاجت اشاره دارد که سبب «منقلب شدن فؤاد و بصر» (دو قوه ادراکی درونی) می‌شود.
3⃣در جای دیگر آیه ۲۸ کهف #تبعیت_از_هوای_نفس و #افراطی_بودن را دلیل غافل شدن از یاد خدا می‌داند.
4⃣آیه ۵ صف نیز هشدار میدهد که منحرف کردن دل‌های بنی‌اسراییل توسط خداوند به سبب #انحراف_عمدی آنها از پذیرش حقیقت بوده است.
🔴 پس اگر کسی با داشتن حجت بیرونی یعنی #عقل و حجت درونی یعنی #وحی راه را عمداً کج رفت خدا نیز، توفیق هدایت را از او می‌گیرد.
#عقلانیت_وحیانی
📝 زمان‌بندی امتحانات الهی:
امتحانات الهی همانند امتحانات مدرسه است بدین معنی که این امتحانات از سوی خداوند، همه‌روزه از انسان گرفته می‌شود اما #امتحان_رسمی تنها سالی یک یا دو بار صورت می‌گیرد و ممکن است انسان رد شود. این قضیه در آیه ۱۲۶ و ۱۲۷ توبه بیان شده است: «اَولا یرون انّهم یفتنون فی کل عامٍ مرةً او مرتین ثم لایتوبون و لا هم یُذکّرون»
🚸🚸🚸🚸🚸🚸🚸🚸🚸🚸
🔴 دسترسی سریع به فهرست جلسات تفسیر سوره بقره
🔴 eitaa.com/tafsire_tasnim1/288
📜📜📜📜📜📜📜📜📜📜
📚کانال #تفسیر_تسنیم 👈
✅ @tafsire_tasnim1
📇 متن خلاصه‌شده تفسیر قرآن
🔺سوره بقره : جلسه ۲۷
🔖 آیه: ۸ و ۹
📆 تاریخ: ۱۳۶۴/۰۱/۱۰
👤 مفسر: علامه جوادی آملی
♻️♻️♻️♻️♻️♻️♻️
✅ آیه ۸ بقره: «و من الناس من یقول آمنّا بالله و بالیوم الآخر و ما هم بمؤمنین»
آیه ۹ بقره: «یُخادعون الله و الذین آمنوا و ما یخدعون الّا انفسهم و ما یشعرون»
🔰🔰🔰🔰🔰
✅بحث از جهاد اکبر، مراحل #نفس و تاثیر آن در این #جنگ_بی_پایان است.
💠قرآن از سویی #هدیً_للناس (هدایت برای همه مردم) است و از سویی #هدیً_للمتقین (هدایت تنها برای با تقوایان). حال چگونه قابل جمع است؟
❎قرآن مردم را به سه دسته #متقین، #کفار و #منافقین تقسیم کرده و کفار و منافقین را در یک دسته کلی قرار میدهد. سپس گوید اگرچه ما این کتاب را برای هدایت همه انسانها فرستادیم اما تنها آنهایی که #سرمایه_فطری خود یعنی تقوا را حفظ کردند می‌توانند از این هدایت بهره برند و اینها جز گروه اول نیستند.
🔆قرآن مانند آفتاب است که نور بوده و برای همه راه را نشان میدهد اما تنها افراد بینا قابلیت بهره برداری ازین نور را دارند.
🔰چگونه انسان عاقل نمی‌تواند از قرآن بهره گیرد؟
اگر شخص در جهاد اکبر(جنگ همیشگی با نفس) خودش را باخت، عقلش را اسیر شهوت و غضب کرده و #عقل_اسیر دیگر نمی‌تواند هدایت و حقیقت را از قرآن بفهمد.
🔺#عقل_اسیر
🔺#عقل_آزاد
🎯توضیح کاملتر:
1⃣ اولا انسان مثل حیوان، تک‌بعدی و تحت مدیریت #شهوت و #غضب نیست و از سوی نیز مانند فرشته، تک‌بعدی و تحت اشراف #تسبیح و تقدیس نیست.
انسان موجودیست که هم وجه #حیوانیت در اوست به نام شهوت و غضب و هم بعد #فرشتگی به نام عقل و تسبیح.
2⃣ جهاد کبیر چیست؟
در درون انسان یک #جنگ_ناتمام بین نفس و عقل وجود دارد به نام #جهاد_کبیر.
نفس، طبق آیه ۵۳ یوسف، انسان را امر به بدی میکند «اِنّ النّفس لأمّارة بالسّوء» و عقل طبق آیه ۴۰ نازعات، او را نهی از هوا و هوس میکند «و نهی النّفس عن الهویٰ»
حال در این جنگ، سه حالت برای انسان متصور است:
۱. انسان باخته و عقلش #اسیر هوس می‌شود.
۲. انسان شهید می‌شود.
۳. انسان پیروز شده و هوس خود را، به اسارت عقل خود درمیآورد.
3⃣ سلاح انسان در این جنگ عظیم، فکر و #اندیشه اوست.
قرآن مکرراً می‌خواهد که انسان در جهان و خود تفکر کند تا اندیشه‌اش آزاد شود. اندیشه، راه درست را به انسان نشان میدهد و ازین راه نفس را رام خود میکند. اما اگر انسان از راه اندیشه، نفس را رام نکرد، نفس از راه اندیشه، انسان را اسیر خود میکند و بر او حاکم می‌شود.
✅نفس در راه اسیرکردن انسان، مراحلی را پشت سر می‌گذارد!
❌۱. در مرحله اول، نفس، زشتی‌ها را برای انسان زیبا نشان میدهد و سپس آن را بصورت یک #نیاز_شدید (سُؤل که از سؤال و درخواست شدیدتر است) برای انسان درمیآورد بدین صورت که انسان خود را حریص و مشتاق به آن زشتی می‌بیند. لذا به این مرحله از نفس، #نفس_مسوّله گویند یعنی نفسی که زشتی را به صورت یک زیبای مورد احتیاج شدید نشان میدهد.
خداوند گوید: «قد اوتیت سؤلک یا موسی/طه_۳۶» (ای موسی، به یقین، خواسته‌ات به تو عطا شد.)
❌ ۲. وقتی که انسان پس از مدتی زشتی‌ها را زیبا دید و حق و باطل برایش نامشخص شد، دیگر اسیر نفس می‌شود و نفس به او امر به زشتی‌ها میکند. لذا به این مرحله از نفس، #نفس_اماره یا امر کننده به زشتی گویند. در این مرحله است که عقل اسیر شده و دیگر قرآن برای او هدایت نیست بلکه ضرر دارد.
🔷برخی آیات در مورد نفس مسوّله صحبت میکنند.
۱. حضرت یعقوب در آیه ۱۸ یوسف به برادران یوسف که او را در چاه انداخته و ادعای دریده شدنش توسط گرگ را داشتند می‌گوید: «بل سوّلت لکم انفسکم امراً» نفس‌های شما، این امر زشت(در چاه انداختن یوسف) را برایتان #زیبا و #حق نشان داده است!
۲. آیه ۲۵ محمد، #ارتداد انسانها پس از دریافت و فهم حق و مسلمان‌شدنشان را ناشی از زیبا جلوه‌گر شدن این زشتی از سوی نفس مسوله آنها می‌داند. «انّ الذین ارتدّوا علی ادبارهم من بعد ما تبیّن لهم الهدیٰ، الشّیطان سوّل لهم و املی لهم»
‼️تسویل ممکن است در #مومنان نیز رخ دهد. وقتی مومنی، حرف حق را از دیگری شنید اما نپذیرفت در اینجا نفسش به او گوید در برابرش #تسلیم_نشو چون اگر تسلیم شوی شکست خورده‌ای! و بدین صورت این امر زشت را زیبا جلوه میدهد.
🚸🚸🚸🚸🚸🚸🚸🚸🚸🚸
🔴 دسترسی سریع به فهرست جلسات تفسیر سوره بقره
🔴 eitaa.com/tafsire_tasnim1/288
📜📜📜📜📜📜📜📜📜📜
📚کانال #تفسیر_تسنیم 👈
✅ @tafsire_tasnim1