درآمد و ثروت در دوران #صفوی
در دوران سلطنت پادشاهان صفوی تمام درآمد و عواید کشور در اختیار شخص شاه و تمام مخارج نیز به فرمان و تصویب او صورت میگرفت. #خزانه دولت و آنچه از #مالیاتهای گوناگون و عواید مستقیم و غیرمستقیم و درآمدهای رسمی و اتفاقی به خزانه داخل میشد، به شخص شاه تعلق داشت و میان عواید دولت و سلطنت امتیاز و تفاوتی نبود.
شاه از راههای گوناگونی برای خود و خزانه درآمد کسب میکرد که تعدادی از آنها به شرح زیر است:
شاه از قلمرو استانهایی که در آن هیچ گونه علاقه ملکی نداشت، بعضی از عواید به نام #«رسوم» میگرفت.گذشته از مالیات ارضی، مقداری از بهترین محصولات هر ولایت نیز همه ساله برای شاه فرستاده میشد. مثلاً از #کردستان روغن، از #گرجستان شرابهای گوناگون و غلامان و کنیزان زیبا، از #خوزستان اسبان عربی، از #گیلان #ابریشم. اینگونه هدایا به #«بارخانه شاه» معروف بود.حقوق اربابی، مثل عوارض حاصل از #گلهها و عوارض #پنبه و ابریشم که معادل یک سوم محصول بود.صدور محصول ابریشم ایران و فروش آن در کشورهای #اروپا در انحصار شاه قرار داشت.ثلث عواید معادن و احجار کریمه و صید #مروارید و دو درصد عواید #مسکوکات و عواید حاصل از عوارض آب، مثلاً از رودخانهها و آبهای حوالی #اصفهان میگرفتند و حاصل این عوارض در سال در حدود چهار هزار تومان بودهاست.#جزیه که از غیر مسلمانان چه ایرانی چه خارجی گرفته میشد. بهطور مثال هر یک از مردان #ارامنه و #یهود ناگزیر بودند که همه ساله مبلغی به عنوان جزیه بپردازند. میزان سرانه جزیه معادل یک مثقال طلا بود.عوارضی که از پیشهوران و اصناف گرفته میشد و به وسیله کلانتران هر شهر وصول میشد.#حقوق راهداری که نخست برای ساختن و نگاهداری راهها و پلها وضع شد و کمکم افزایش پیدا کرده و منبع درآمد سرشاری برای خزانه گردید.عواید سازمان #گمرک که در زمره درآمدهای خاص خزانه شاهی بهشمار میرفت. مثلاً در سواحل #خلیج فارس ده درصد از قیمت اجناسی را که به ایران وارد میشد به عنوان عوارض گمرکی میگرفتند.عوارضی که از فروش #تنباکو گرفته میشد. کشت تنباکو، ظاهراً در سال اول قرن یازدهم هجری در ایران متداول شد و در اوایل سلطنت #شاه عباس رواج و رونقی نداشت ولی از اواسط سلطنت او کشیدن #چپق و #قلیان مرسوم شد. شاه عباس در سال ۱۰۲۷ هجری قمری به موجب فرمانی، کشیدن تنباکو و توتون را #قدغن کرد. اما پس از مرگ او بار دیگر رونق گرفت.درآمدهای اتفاقی دیگر مانند پیشکشهایی که از طرف سفیران بیگانه و مخصوصاً حکام و فرمانروایان ولایات ایران برای شاه فرستاده میشد، یکی از منابع سرشار خزانه شاهی بود.
تنظیم:سرکار خانم زهرا صفر زاده
-----------❀❀✿❀❀---------
@tarikh_j