◀️ به بهانه بزرگداشت سیدجمال اسدآبادی
🔰در عصری که #تفکر_غربی خود را حاکم بر کل دنیا کرده بود و همه حتی مسلمانان راه حل عبور از مشکلاتشان را در آن تفکر جستجو میکردند و #مکتب_اسلام عملا به گوشه رینگ رانده شده بود و هیچ کس برای رفع نیازهایش خود را محتاج نگاه اسلامی نمیدید، سوالی مهم نگاه ها را به خود معطوف کرده بود: اینکه چگونه میتوان در عین حفظ آموزه های اسلامی، بروز و پویا بود؟ نوع نگاه صحیح به #مکتب_اسلام چیست؟ اسلام چه کارکردی برای امروز ما دارد؟
🔰پاسخ به این سوال در ایران و جهان اسلام ذهن برخی عالمان و #مصلحان_اجتماعی را به خود معطوف کرده بود که سرسلسله همه آنان بدون شک #سید_جمال_الدین_اسد_آبادی است. #شهید_مطهری معتقد است:
➕«بدون ترديد سلسلهجنبان نهضتهاى اصلاحى صدساله اخير، سيد جمال الدين اسدآبادى معروف به افغانى است. او بود كه #بيدار_سازى را در كشورهاى اسلامى آغاز كرد، دردهاى اجتماعى مسلمين را با واقعبينى خاصى بازگو نمود، راه اصلاح و چارهجويى را نشان داد... سيد جمال در پى آن بود كه ثابت كند اسلام توانايى دارد كه به صورت يك #مكتب و يك #ايدئولوژى، راهنما و تكيهگاه انديشه جامعه اسلامى قرار گيرد و آنها را به عزت دنيايى و سعادت اخروى برساند.»(مجموعه آثار، ج24، ص28)
🔰تلاش‌های اصلاحی سید در جهان اسلام مقارن است با آغاز دوران بلوغ #تمدن_غرب. در واقع پس‌از ده‌ها سال که فضای روشن‌فکری غرب‌زده بر جهان اسلام حاکم بود و تنها مسیر پیشرفت را در #غربی_شدن جستجو میکردند، سید جمال #راه_جدیدی را به روی #امت_اسلام گشود و در این راه تلاش‌های بسیار گسترده‌ای کرد که در عمل موجب شکل‌گیری جریان جدیدی از متفکران در جهان اسلام تا امروز شده است؛ جریان اسلام‌گرایی و جنبش‌های اسلامی در برابر جریان روشن فکری غرب زده. #رهبر_انقلاب معتقد است:
➕«سید جمال کسی بود که برای اولین بار بازگشت به اسلام را مطرح کرد. کسی بود که مسئله حاکمیت را و خیزش و بعثت جدید اسلام را اولین بار در فضای عالم به وجود آورد.»(30/3/1360)
🔰البته #مشی_اجتماعی سید جمال، نقطه ضعف های مهمی داشت: یکی از مهمترین نقاط ضعف او، نداشتن #پایگاه_مردمی است، به خلاف نهضت امام راحل که اتفاقا این مسئله یکی از نقاط قوتش بود. امام راحل میفرمود:
➕«جمال الدين مرد لايقى بوده است، لكن نقاط ضعفى هم داشته است؛ و چون پايگاه ملى و مذهبى در بين مردم نداشته، از آن جهت زحمات او با همه كوششها، به نتيجه نرسيد.»(صحیفه امام، ج5، ص290)
یکی از مهمترین و اساسی ترین اشکالات دیگر سید جمال و عمده علما و مصلحان، نوع نگاه آنها به مسئله #حکومت و #قدرت است که همین نکته تمایز جدی آنها با #مکتب_امام است:
➕«مصلحان اسلامى و متفكّرانى كه در يكصدوپنجاه سال گذشته، تحت تأثير عوامل گوناگون قيام كرده و پرچم دعوت اسلامى و احياء و تفكّر اسلامى را بردوش گرفتند - از قبيل #سيد_جمال_الدّين و #محمّد_اقبال و ديگران - با همه‌ى خدمات ارجمند و گرانبهايشان، همگى اين نقص بزرگ را در كار خود داشتند كه به‌جاى برپا كردن يك #انقلاب_اسلامى، به يك #دعوت_اسلامى اكتفا كردند و اصلاح جوامع مسلمان را نه با قوّت و #قدرت انقلاب، كه با تلاش روشنفكرانه و فقط با ابزار قلم و زبان جستجو كردند.
اين شيوه، البتّه ممدوح و مأجور بوده و هست؛ امّا هرگز از آن، توقع نتايجى همچون نتيجه‌ى عمل پيامبران اولوالعزم را - كه سازندگان مقاطع اصلى تاريخ بوده‌اند - نبايد داشت... امام ما براى #حيات_دوباره_اسلام، درست همان راهى را پيمود كه رسول معظّم صلّى الله عليه و اله و سلّم پيموده بود؛ يعنى #راه_انقلاب را.
در انقلاب، اصل بر حركت است؛ حركتى هدف‌دار، سنجيده، پيوسته، خستگى‌ناپذير و سرشار از ايمان و اخلاص. در انقلاب، به گفتن و نوشتن و تبيين اكتفا نميشود؛ بلكه پيمودن و سنگربه‌سنگر پيش رفتن و خود را به هدف رساندن، اصل و محور قرار ميگيرد. گفتن و نوشتن هم در خدمت همين حركت درمى‌آيد.»(رهبرانقلاب، 10/3/1369)
🆔 @TarikhDEF
❇️ ماجرای انقلابی یا ضد انقلاب بودن علامه طباطبایی و مشی او(بخش اول)
☘️این روزها به مناسبت رحلت و بزرگداشت آیت الله #علامه_طباطبایی(ره) باز دیدم بحث انقلابی بودن یا نبودن ایشان و نسبتشان با انقلاب مطرح شده و هر کس استفاده خودش را میکند، انقلابی او را #مبارز_انقلابی میداند و مخالف جمهوری اسلامی هم او را #ضد_انقلاب. در ادامه اجمالا مشی ایشان و تفاوتش با مشی #حضرت_امام را بررسی خواهیم کرد.
☘️در اینکه علامه طباطبایی عمیقا معتقد به #اسلام_اجتماعی و #اسلام_سیاسی است هیچ شکی وجود ندارد؛ #تفسیر_المیزان ایشان بزرگترین شاهد بر این مطلب است. براساس گزارشی که #آیت_الله_خامنه_ای از دیدارش با علامه نقل میکند، روشن میشود که علامه عمیقا معتقد به اصل #تشکیل_حکومت و کم کاری شیعه در این زمینه بوده است:
➕«در سالهاى حدود 46 يا 47 ...در مشهد جلسه‌اى با مرحوم علّامه‌ى طباطبايى داشتيم... موضوعِ مورد بحث در جلسه، قضاياى مبارزات و #حركت_امام بزرگوار بود...
▫️در مقطعى از بحث، ايشان نكته‌اى ايراد فرمودند كه من آن را يادداشت كردم و حتّى در سالهاى 56 و 57 كه بنده در تبعيد بودم، در نامه‌هايى كه به بعضى از جاها مى‌نوشتم، آن نكته را بدون ذكر نام مبارك علّامه مى‌آوردم. آن نكته اين است كه ايشان بعد از ساعتهاى طولانى كه بحث شده بود فرمودند:
▫️«جاى شك نيست كه #تقصير_بزرگى انجام گرفته است.» آن تقصير، همين بود؛ #تخلّى_از_امور_سياست و اداره‌ى كشور و مسأله‌ى #نظام_اجتماعى و #حكومت و غيره.»18/12/1375
☘️سوال مهم این است که اگر ایشان معتقد به اسلام اجتماعی و سیاسی است، پس چرا از ایشان هیچ #کنش_اجتماعی جدی ای نمیبینیم؟ چرا با #نهضت_امام همراهی ندارد؟
☘️مسئله مهم در تفاوت #نگاه_راهبردی ایشان با حضرت امام است. علامه معتقد بود با سبک و مشی امام، این حرکت به نتیجه نخواهد رسید و انقلابی رخ نمیدهد بلکه فشار بر شیعه بیشتر خواهد شد. خب مگر سبک امام چه بود؟
☘️#کلان_راهبرد_امام، #قیام_لله_امت بود، اینکه مردم بیدار شده و علیه استبداد و استکبار قیام کنند. ریشه این راهبرد در #اعتماد_به_خدا و #تکیه_بر_مردم بود. امام اعتقاد عجیبی به #قدرت_مردم داشت.
☘️مشکل حضرت علامه دقیقا همینجا بود، شواهد و تجربه های تاریخی مانند #مشروطه و #نفت و حتی اتفاقات #صدر_اسلام و بی وفایی مردم نسبت به اهل بیت، به ایشان اجازه نمیداد که به #مردم اعتماد کند لذا با حرکت امام همراهی نمیکند چون اعتقاد داشت به نتیجه نخواهد رسید. البته بسیاری از شخصیت های بزرگ در آن عصر چنین نگاهی داشتند. آیت الله خامنه ای نقل میکنند:
➕«پدرم با مرحوم علامه طباطبایی خیلی دوست بودند، ساعت ها در منزل پدرم می‌نشستند و با یکدیگر صحبت میکردند… من به عنوان یک طلبه جوان، درباره مسایل مبارزه با ایشان بحث می‌کردم و می‌گفتم: شما چرا در این فضای مبارزه وارد نمی‌شوید؟…
▫️ایشان می‌گفتند:… ما در برهه‌ای از زمان می‌توانستیم تأثیر بگذاریم -مرادشان زمان #مشروطه و بدو ورود #تمدن_جدید بود- ولی #گناه_بزرگی واقع شد که آن وقت، این کار تعقیب نشد؛ اما دیگر حالا وقت گذشته است و فایده‌ای ندارد… این #مبارزات به نتیجه‌ای نخواهد رسید و این نظامی که ما می‌بینیم بر سر کار است، با این حرفها و با این یک ذره و دو ذره، از بین نخواهد رفت.
▫️شما ببینید، عالم روشن بینی مثل علامه طباطبایی –که دیگر در مورد روشن بینی و آگاهی ایشان، هیچ‌کس شک ندارد– تعبیرش از #واقعیت_جامعه، این طوری بود که می‌گفت #فایده‌ای_ندارد!» حوزه و روحانیت در آیینه رهنمودهای مقام معظم رهبری،ج1،ص56
➕«در دوران مبارزات قبل از پيروزى انقلاب، به بعضى كسان مىگفتيم: «شما كه به حكومت اسلامى و نظام اسلامى عقيده داريد و قبول داريد كه اسلام از ما يك جامعه اسلامى مىخواهد، پس چرا اقدام نمىكنيد؟
▫️وظيفهى ما كه فقط عمل فردى و نماز و روزه و طهارت و نجاست نيست!» مىگفتند: «فايدهاى ندارد. چه فايدهاى دارد؟ نمىبينيد دشمن چطور مسلط است!»26/5/1371
☘️البته در ابتدای نهضت تا پیش از تبعید حضرت امام در سال 43 که #فضای_اصلاحی بیشتر حاکم بود، بروزاتی اجتماعی از علامه دیده میشود مثلا در برخی جلسات که حضرت امام ترتیب میداد شرکت داشت یا برخی جلسات در منزل ایشان برگذار میشد و برخی #اعلامیه ها توسط ایشان نیز به امضا میرسید
☘️اما از سال 43 به بعد که امام تبعید شد و طیف زیادی از روحانیون و انقلابی ها دستگیر شدند و عملا مبارزه وارد فضای جدیدی شده بود، تقریبا یا اثری از بروز اجتماعی علامه دیده نمیشود یا بروزات ایشان قابل توجه نیست چرا که ایشان اگر امیدی به نتیجه دادن این حرکت تا اینجا داشت، از اینجا به بعد دیگر امیدش ناامید شده لذا خود را کنار میکشد.
🆔 https://eitaa.com/TarikhDEF
هدایت شده از تاریخ دیروز، امروز، فردا
◀️ به بهانه بزرگداشت سیدجمال اسدآبادی
🔰در عصری که #تفکر_غربی خود را حاکم بر کل دنیا کرده بود و همه حتی مسلمانان راه حل عبور از مشکلاتشان را در آن تفکر جستجو میکردند و #مکتب_اسلام عملا به گوشه رینگ رانده شده بود و هیچ کس برای رفع نیازهایش خود را محتاج نگاه اسلامی نمیدید، سوالی مهم نگاه ها را به خود معطوف کرده بود: اینکه چگونه میتوان در عین حفظ آموزه های اسلامی، بروز و پویا بود؟ نوع نگاه صحیح به #مکتب_اسلام چیست؟ اسلام چه کارکردی برای امروز ما دارد؟
🔰پاسخ به این سوال در ایران و جهان اسلام ذهن برخی عالمان و #مصلحان_اجتماعی را به خود معطوف کرده بود که سرسلسله همه آنان بدون شک #سید_جمال_الدین_اسد_آبادی است. #شهید_مطهری معتقد است:
➕«بدون ترديد سلسلهجنبان نهضتهاى اصلاحى صدساله اخير، سيد جمال الدين اسدآبادى معروف به افغانى است. او بود كه #بيدار_سازى را در كشورهاى اسلامى آغاز كرد، دردهاى اجتماعى مسلمين را با واقعبينى خاصى بازگو نمود، راه اصلاح و چارهجويى را نشان داد... سيد جمال در پى آن بود كه ثابت كند اسلام توانايى دارد كه به صورت يك #مكتب و يك #ايدئولوژى، راهنما و تكيهگاه انديشه جامعه اسلامى قرار گيرد و آنها را به عزت دنيايى و سعادت اخروى برساند.»(مجموعه آثار، ج24، ص28)
🔰تلاش‌های اصلاحی سید در جهان اسلام مقارن است با آغاز دوران بلوغ #تمدن_غرب. در واقع پس‌از ده‌ها سال که فضای روشن‌فکری غرب‌زده بر جهان اسلام حاکم بود و تنها مسیر پیشرفت را در #غربی_شدن جستجو میکردند، سید جمال #راه_جدیدی را به روی #امت_اسلام گشود و در این راه تلاش‌های بسیار گسترده‌ای کرد که در عمل موجب شکل‌گیری جریان جدیدی از متفکران در جهان اسلام تا امروز شده است؛ جریان اسلام‌گرایی و جنبش‌های اسلامی در برابر جریان روشن فکری غرب زده. #رهبر_انقلاب معتقد است:
➕«سید جمال کسی بود که برای اولین بار بازگشت به اسلام را مطرح کرد. کسی بود که مسئله حاکمیت را و خیزش و بعثت جدید اسلام را اولین بار در فضای عالم به وجود آورد.»(30/3/1360)
🔰البته #مشی_اجتماعی سید جمال، نقطه ضعف های مهمی داشت: یکی از مهمترین نقاط ضعف او، نداشتن #پایگاه_مردمی است، به خلاف نهضت امام راحل که اتفاقا این مسئله یکی از نقاط قوتش بود. امام راحل میفرمود:
➕«جمال الدين مرد لايقى بوده است، لكن نقاط ضعفى هم داشته است؛ و چون پايگاه ملى و مذهبى در بين مردم نداشته، از آن جهت زحمات او با همه كوششها، به نتيجه نرسيد.»(صحیفه امام، ج5، ص290)
یکی از مهمترین و اساسی ترین اشکالات دیگر سید جمال و عمده علما و مصلحان، نوع نگاه آنها به مسئله #حکومت و #قدرت است که همین نکته تمایز جدی آنها با #مکتب_امام است:
➕«مصلحان اسلامى و متفكّرانى كه در يكصدوپنجاه سال گذشته، تحت تأثير عوامل گوناگون قيام كرده و پرچم دعوت اسلامى و احياء و تفكّر اسلامى را بردوش گرفتند - از قبيل #سيد_جمال_الدّين و #محمّد_اقبال و ديگران - با همه‌ى خدمات ارجمند و گرانبهايشان، همگى اين نقص بزرگ را در كار خود داشتند كه به‌جاى برپا كردن يك #انقلاب_اسلامى، به يك #دعوت_اسلامى اكتفا كردند و اصلاح جوامع مسلمان را نه با قوّت و #قدرت انقلاب، كه با تلاش روشنفكرانه و فقط با ابزار قلم و زبان جستجو كردند.
اين شيوه، البتّه ممدوح و مأجور بوده و هست؛ امّا هرگز از آن، توقع نتايجى همچون نتيجه‌ى عمل پيامبران اولوالعزم را - كه سازندگان مقاطع اصلى تاريخ بوده‌اند - نبايد داشت... امام ما براى #حيات_دوباره_اسلام، درست همان راهى را پيمود كه رسول معظّم صلّى الله عليه و اله و سلّم پيموده بود؛ يعنى #راه_انقلاب را.
در انقلاب، اصل بر حركت است؛ حركتى هدف‌دار، سنجيده، پيوسته، خستگى‌ناپذير و سرشار از ايمان و اخلاص. در انقلاب، به گفتن و نوشتن و تبيين اكتفا نميشود؛ بلكه پيمودن و سنگربه‌سنگر پيش رفتن و خود را به هدف رساندن، اصل و محور قرار ميگيرد. گفتن و نوشتن هم در خدمت همين حركت درمى‌آيد.»(رهبرانقلاب، 10/3/1369)
🆔 @TarikhDEF