📜 مقاله‌ای خواندنی درباره زیارت امامین جوادین نوشته جناب آقای محمود شریفی چاپ شده در شماره نهم از فصلنامه فرهنگ زیارت یادآوری می‌شود فصلنامه فرهنگ زیارت بر پله پنجاهم ایستاده است. 🌐 کانال پژوهشکده حج و‌ زیارت https://eitaa.com/hajj_ziyarat 🌐سایت فصلنامه فرهنگ زیارت با امکان دانلود مقالات https://farhangziarat.hzrc.ac.ir/ 🌐 سایت پژوهشکده حج و زیارت http://hzrc.ac.ir/

پروژه «قرآن به مثابه منبعی برای [شناخت] دوره باستان متاخر» برای بازه زمانی ۲۰۲۱-۲۰۲۵ از شورای پژوهش اروپا (ERC) وابسته به اتحادیه اروپا دو میلیون یورو بودجه دریافت کرده است. آقای هولگر زلنتین، استاد در دانشگاه توبینگن آلمان، مدیر این پروژه است . The Qur’an as a Source for Late Antiquity (QaSLA) https://www.qasla.eu Western approaches to the theory and methodology of interpretationn tend to focus on how the Qur’an is influenced by Judaism and Christianity. The EU-funded QaSLA project proposes a new approach that completes and redefines the relationship between these religions. It considers the Qur’an as a witness to the history of Judaism and Christianity, taking into consideration the different cultural aspects of Judaism and Christianity in the Arabic Peninsula, the Middle East and eastern Africa in Late Antiquity. Since there is no comparable witness, it will outline the religious environment of the Arabian Peninsula and propose a new perspective to approach the development of Late Antiquity Jewish and Christian traditions. حیدر داودی

🔰استاد شهیدی ▪️نقد انگاره مطرح شده توسط صاحب بحوث وصاحب المیزان مبنی بر «عدم وجود آیه مجمل در قرآن» ▪️تفسیر قرآن به قرآن فی الجمله در #فهم آیات لازم است اما #کافی نیست ▪️ «کیفیت تبیان بودن» قرآن ▪️«لا تخاصمهم بالکتاب»

🌀برشی از درس خارج اصول 

۱۴۰۲/۱۱/۰۷

گفته‌اند ۱۸ رجب سالمرگ مامون عباسی است. نقل‌ است که مامون خودش می‌نشست و مقتل علی و حسین علیهماالسلام را از رو می‌خواند و می‌گریست. آدمی‌زاد چه پیچیده است @tavanerejal

💻 بکارگیری هوش مصنوعی در وب سایت «ویکی تراث» و «شیعه دیتا» برای ارائه اطلاعات درست و مطمئن درباره معرفی اسلام و مکتب اهل بیت توسط مجمع جهانی اهل بیت علیهم السلام. 💠 مسْلِمْنا (کانال علمی‌تخصصی مسائل جهان اسلام) در تلگرام، ایتا و بله: ➣ @Muslimnair ؛ @muslimnair ➣ واتس اَپ: https://chat.whatsapp.com/H7nizlXGUrP2CtEK6UrE2J

🔻نگاه مثبت عالمان شیعه به حکومت صفویه 🔹️برشی از آثار مجلسی اول دسته‌ای از جریان‌های شیعیِ حاضر، تحت عنوان حدیث‌گرایی، هرگونه حکومت را در عصر غیبت، طاغوت می‌پندارند. این در حالی است که ماجرای همکاری مجلسی دومِ حدیث‌گرا با شاه سلیمان و شاه سلطان حسین و پذیرش منصب شیخ الاسلامیِ صفویه در سیزده سال پایانی عمر، بر کسی پوشیده نیست. مجلسی اول نیز به عنوان یک حدیث‌شناس، حکومت صفویه را به رسمیت شناخته است؛ بلکه بالاتر از به رسمیت شناختن، اطاعت از حاکمان آن را لازم دانسته و حقوق آنان را در رتبه، پس از حقوق معصومین پنداشته است. او در جایی می‌نویسد: «بر مؤمنان لازم است كه هميشه پادشاهان خود را دعاى خير كنند؛ خصوصا پادشاهان صفويه كه حقوق ايشان تالى حقوق سيد المرسلين و حضرات ائمه معصومين صلوات اللّٰه عليهم است؛ چنانكه حق سبحانه و تعالى فرموده است كه شما همه در كنار جهنم بوديد، حق سبحانه و تعالى شما را به بركت رسول و اهل بيت او از جهنم نجات داد. و ظاهر است كه اكثر عالميان كافر بودند و به بركت ايشان [صفویه] عالمى مؤمن و مسلمان شدند. ادام اللّٰه بقائهم إلى قيام صاحب الزمان بل إلى قيام القيامة». ‌(لوامع صاحبقرانى، ج‌۲، ص۴۹۴) وی در جایی دیگر می‌نویسد: «و ظاهر مى‌شود كه وجه ترك نماز جمعه همين بود كه چون هميشه پادشاهان سنّى بودند و خود [نماز را اقامه] مى‌كردند يا منصوب ايشان و شيعيان از روى تقيه نمى‌كردند يا با ايشان مى‌كردند تا آن كه حق سبحانه و تعالى بفضل عميم خود پادشاهان صفويّه را انار اللّٰه تبارك و تعالى برهانهم مؤيد گردانيد به ترويج دين مبين حضرات ائمه معصومين صلوات اللّٰه عليهم اجمعين بعد از آن نماز جمعه را علانيه به جا آوردند ... مجملا به بركت ايشان رواج شرع شد و بعد از آن ترك نشد و اميد است كه اين دولت ابد پيوند متصل بظهور حضرت صاحب الامر صلوات اللّٰه عليه شود و هميشه شعاير اسلام و ايمان بر پا باشد بجاه محمد و عترته الاقدسين». ‌(لوامع صاحبقرانى، ج۴، ص: ۵۱۳و۵۱۴) هرگونه توجیهی برای اینگونه حمایت‌های مجلسیِ‌پدروپسرِ‌حدیث‌گرا فرض کنیم، اطلاق گزارۀ «هرگونه حکومتی در عصر غیبت طاغوت است» شکسته خواهد شد. پیرامون دولت صفویه که بیش از دویست سال با تمام خوبی‌ها و بدی‌هایش ماندگار بود، فهم بسیاری از عالمان اصولی و اخباری این بوده که باید با آن همکاری کرد و از آن در برابر هجوم دولت‌ عثمانی و یورش ازبک‌ها و سایر معاندین حمایت کرد؛ عالمانی مانند فیض کاشانی، محقق سبزواری،  آقا حسین خوانساری، شیخ بهایی، محقق کرکی و مجلسی دوم. گرچه بسیاری از ایشان، در عین همکاری با حکومت، فاصلۀ ایمن خود را با آن حفظ کرده تا به مفاسد این نوع همکاری‌ها مبتلا نشوند. و البته برخی عالمان، وارد این چرخه نشدند. ✍مصطفی قناعتگر @tavanerejal

⛩رقعه‌نویسی و دخیل؛ تشیع، شینتو 🔻تصاویر بالا، کاغذهای حاجات یا همان رقعه‌هایی است (در ژاپنی به آن "اِما" می‌گویند) که در زیارتگاه شینتوییِ شهر کیوتو در ژاپن، توسط زائران دخیل شده‌اند. گزارش تاریخی جالبی از قرن چهار قمری در کتابی از همان قرن، نشان می‌دهد این منسک زیارتی، در میان شیعیان نیز وجود داشته است. راوی می‌گوید: دیدم ابونصر حاجت خود را در برگه‌ای نوشته و بالای قبر موسی بن جعفر آویخته است. دریافتم که او روی برگه، شکایت خود را برای موسی بن جعفر نوشته و تظلم‌خواهی از ظلم محمد بن عباس وزیر کرده است. او در این نوشته داستان را شرح داده بود و به محمد و علی و فاطمه و حسن و حسین و باقی ائمه تا امام منتظر توسل جسته تا حق او را از محمد بن عباس بگیرند و مزرعه او را برگردانند (الفرج بعد الشدّة، ج١، ص٢٤١). @tavanerejal

🔻موسی چرا ما ایرانیان به ندرت نام فرزندامان را موسی می‌گذاریم؟ در یک بررسی، نام موسی از سال ۱۳۸۹ تا ۱۳۹۳ حتی در لیست ۵۰ نام اول پسران هم نیست. در طول یکصد سال گذشته نیز این نام در رده ۴۹ قرار داشته است. در حالی که مثلا "علی اکبر" رده ۲۲ و "اکبر"! رده ۲۳ را دارا بوده است. این پدیده نیاز به بررسی جامعه‌شناسانه دارد. #امام_هفتم_شیعیان #پیامبر_خدا

🔻ماجرای ورقه بن نوفل و موضع‌گیری دیرهنگام مسلمانان ✍️مصطفی قناعتگر 🔹داستان نقش‌آفرینی ورقة بن نوفل در ساعات ابتدایی وحی بر رسول خدا صلی الله علیه و آله، تا پیش از قرن اخیر مورد نقد از سوی مسلمین قرار نگرفته بود. این داستان که در کتب دست اول اهل تسنن آمده، گویا حکایت از شک رسول خدا نسبت به رسالتش و دلگرمی دادن شخصیت رازآلود ورقة به ایشان دارد. نسخه‌های تلطیف‌شده‌تر داستان بعدها به کتب شیعه نیز ورود پیدا کرده که البته بحارالانوار همان نسخه متقدم که بحث‌برانگیزتر است را نقل می‌کند. شاید اولین نفر از مسلمانان که این گزارش مسلم و طبری و دیگران را گزارشی دروغ، ضعیف السند و برساخته دانسته، سید عبدالحسین شرف‌الدین موسوی عاملی (1377ق/ 1957م) باشد. پس از او و بخصوص در کتب کلامی و علوم قرآنی شیعه، این داستان از جعلیات بی‌چون‌وچرا قلمداد شد. شرف الدین در کتاب «النص و الاجتهاد» (1375ق) این گزارش را به دلیل اشکالات سندی و متنی گوناگون مردود می‌داند. به گمانْ نزدیک است که دلیل دیرپا نبودن نقد این نقل دیرین میان مسلمانان، دو چیز است: 1. اهل سنت آن را در کتب معتبر خویش یافته بودند و سعی نداشتند تا با بزرگ کردن آن، اعتبار آن کتب را به چالش بکشند. نیز توجه بیشتر آنان به ابعاد بشری پیامبر، هضم یا تاویل گزارش تردید پیامبر در پیامبری‌اش را برایشان آسان‌تر می‌کرد. شیعیان نیز در دوره‌های نه چندان متقدم (طبرسی و ابن طاووس) با ورود دادن نسخه‌ای تلطیف شده‌تر از داستان (مثلا نبود عبارت "خشیتُ علی عقلی/نفسی" در داستان) ماجرا را از حیث کلامی بغرنج ندیدند. تنها مجلسی دوم بود که در بحارالانوار عبارات بحث برانگیز را مانند منابع متقدم عامه نقل کرد. 2. گویا در میان خاورشناسان، از اولین کسانی که با وسط‌کشیدن داستان ورقه بن نوفل سعی کرد وحیانی بودن قرآن را زیر سوال ببرد «واشینگتن اروینگ» (1783-1859) بود در کتابش «محمد و پیروانش» (1849م). البته او تهمت دروغگو بودن پیامبر را رد می‌کند و ماجرای وهم را طرح می‌کند. این نظریه مطرح بود تا 70 سال بعد که امیل دِرمِنگِم فرانسوی (1971م) در کتاب نسبتا همدلانه‌اش «زندگانی محمد» (1920م)، بر اساس همین گزارش، خدیجه و ورقه بن نوفل را دو فردی می‌داند که محمد صلی الله علیه و آله را از تردید ابتدایی نجات دادند و به یقینی با ثبات رساندند که البته ثمرات خوبی برای معنویت آن سامان داشت. از سوی دگر همانگونه که نوشتم، گویا اولین مسلمانی که این گزارش را نامعتبر دانست شرف الدین بود. با نظر به تاریخ چاپ کتاب امیل درمنگم (پاریس:1920م/ الجزایر:1950م) و تالیف کتاب شرف الدین (1956م) این گمانه قوی می‌نماید که تضعیف داستان توسط مرحوم شرف الدین، واکنشی بوده در برابر تحلیل اسلام‌برنتابِ درمنگم. به هر شکل شرف الدین در لبنانی بوده که کتب فرانسوی راحت‌تر به آن دیار وارد می شده. شرف الدین علاوه بر اینکه مدافع کیان اسلام و تشیع بود، از رهبران نهضت استقلال لبنان نیز به شمار می‌رفت که بعید نیست در توجهش به فعالیت‌های اسلام‌شناسان فرانسوی تاثیر داشته باشد. همچنین در همان سال ها (1953م) بود که «ویلیام مونتگومری» اسکاتلندی کتاب «محمد در مکه» اش را به چاپ رساند و همان حرف درمنگم را با غلظت بیشتری بیان کرد. ناگفته نماند که برخی از اهل سنت متاخر نیز شجاعانه و پس از توجه به اشکالات اسلام‌شناسان غربی، گزارش ورقه بن نوفل را که در کتب به اصطلاح صحیح‌شان آمده، غیرقابل اطمینان می‌داند (ابراهیم عوض، مصدر القرآن دراسة لشبهات المستشرقين والمبشرين حول الوحي المحمدي، ص10) روشن است چالش‌هایی که خاورشناسان در مسیر پژوهشگران مسلمانِ علوم قرآنی قرار می‌دهند، از جهتی بالندگی و قوام‌یافتن هرچه‌بیشتر این علوم را سبب‌ می‌شود و نگاه آنان را به برخی زوایای مغفول جلب می‌کند. #قرآن #حدیث https://t.me/qurantavan @tavanerejal