🔸صدایی متفاوت در عرصه‌ دینداری و دین‌پژوهی چندی پیش یکی از دوستانِ جان یادداشتی نوشت با عنوان «یک نرم افزار یک رنسانس» چکیده این یادداشت که در ذهن بنده ماندگار شد عبارت است از اینکه با ورود نرم افزارهای مؤسسه نور به بازار پشت پرده اجتهاد لو رفته و همگان این پشت پرده را خواهند دید. امروز اپیزودی از پادکست میراث گوش کردم که به نظرم تأییدی بود بر همان چکیده به یادگار مانده. احتمال می‌دهم این کار توسط یکی از دانشطلب‌ها انجام گرفته است. دانشطلب‌ها (طلبه‌هایی که هم با ادبیات دینی و حوزوی و هم با نگاه‌های علوم انسانی آشنا هستند) گویا اندک اندک خودشان را اثبات خواهند کرد. با سربرآوردن ایشان یک گام دیگر به عبور از مراجع رسمیِ حوزوی نزدیک می‌شویم. پرواضح است بنده در مقام تأیید یا رد این جریان نیستم، بلکه واقعیتی را که می‌بینم توصیف میکنم؛ واقعیتی که چه بخواهیم و چه نخواهیم در حال وقوع است و از گوشه و کنار صدای آن شنیده می‌شود. پادکستی که امروز شنیدم روایاتی را می‌خواند که اغلب مردم نشنیده‌اند. منبعش وسایل الشیعه بود. مخاطب در ابتدای هر روایت، نه نام مراجع رسمی، بلکه نام مبارک ائمه و نبی مکرم را می‌شنید. مانند بسیاری از پادکست‌های امروزی علاوه بر موسیقیِ متن، میان برنامه هم موسیقیِ مناسب با فضای روایت و شاید هم فضای ذهنی مخاطب پخش می‌کرد. ارائه دهنده هم جوانی به روز با درک کامل از مخاطب امروزی بود. خوش صدا و خوش بیان بود. رسانه را می‌شناخت و به خوبی اصطلاحات آن عصر را تبدیل به اصطلاحات معاصر می‌کرد؛ به گونه‌ای که مخاطب امروزی کاملا در فضای روایت واقع می‌شد. خیلی از کلیشه‌های مرسوم مذهبی‌ها را در همان 40 دقیقه در هم شکست. موضوع نکاح و کثرة المنکوحات حوزه و یا همان رابطه با جنس مخالف خودش را انتخاب کرده بود. ناخودآگاه و خودآگاه مخاطب را در مشت خودش گرفت و سعی کرد هر دو را تغییر دهد. با تمام نقدهای علمی که به ایشان داشتم؛ اما اقرار می‌کنم که بسیار زحمت کشیده بود؛ هنرمند بود و در هدفش موفق. مطالعه انتقادی کارش مجالی دیگر می‌طلب صرفا خواستم درکم را از جریانی که صدای پایش را به وضوح می‌شنوم با دوستانم به اشتراک گذارم. @mahdavi_arjmand

💢جایگاه مقاصد شریعت در حل مسائل فقه هنر ✔️مقاصد شریعت چند سالی است که در فقه شیعی نیز همانند فقه اهل‌سنت، جایگاه مهمی را برای خود فراهم کرده است. دانشیان اصولی شیعه که پیش‌ازاین، با بدگمانی به این نظریه ابداعی اهل‌سنت می‌نگریستند چند سالی است که خود را ناگزیر از پذیرش آن می‌انگارند. در این میان، هر چه‌قدر مقاصد شریعت در حل مسائل فقه سنتی کاربرد دارد، در حل مسائل فقه‌های نوپدید، پرکاربردتر به نظر می‌آید. در میان فقه‌های نوپدید، فقه هنر، یکی از ابوابی است که به مناسبت اثرگذاری فراوان در جامعه، لزوم درنظرداشت این دلیل نوپدید فقهی را بیشتر طلب می‌کند. 👈 مصطفی قناعتگر در این یادداشت اختصاصی، به جایگاه مقاصد شریعت در حل مسائل فقه هنر می‌پردازد: http://ijtihadnet.ir/?p=69534 @tavanerejal

🔹️یکشنبه  (۱۵ژانویه ۲۰۲۳) گفت‌وگو با محمدعلی امیرمعزی در رادیو فرانسه منتشر شد. او در این برنامه پیرامون قرآن سخن گفت. این برنامه هم‌نام آخرین اثر او و گیوم دی با نام «تاریخ قرآن» است. امیرمعزی توضیح می‌دهد چرا به جستجو از بافت تاریخی، مذهبی و فرهنگی قرآن نیاز است تا به تمام ظرافتهای آن پی برده شود. 🔹️برنامه‌ی «پرسش‌های اسلام» (Questions d'islam) توسط غالب بن شیخ در رادیوی دولتی فرانسه ارائه می‌شود. این برنامه، یکشنبه‌ها ساعت ۷ تا ۸ صبح به وقت پاریس پخش می‌شود. 🔻زبان: فرانسوی از @Islamologie در ایتا @qurantavan

🔶️ بازبینی در خوانش دعای «یا من ارجوه» 🔹️دعای «یا من ارجوه»، از ادعیه‌ی معروفه‌ی ماه رجب است که پس از نمازهای روز و شب خوانده می‌شود. صاحب این صفحه کلید پس از مرور روایات این دعا، نوع خواندن آن را این گونه یافته است: یا من ارجوه ...[تا این عبارت:] و زدنی من فضلک یا کریم (بدون اخذ محاسن و حرکت دست). (اقبال الاعمال، ج۲، ص۶۴۴). 🔸️توضیح: حضرت در پاسخ به سائل که می‌پرسد چه دعایی در این ماه بخواند، به او فرمود این دعا را بنویس: یا من ارجوه ... و زدنی من فضلک یا کریم. پس از آموزش دعا، امام خود شروع به خواندن دعا کرد در حالی که با دست چپ محاسن مبارک را گرفته و انگشت سبابه‌ی دست راست را حرکت می‌داد. وقتی به پایان آن دعا رسید، این دعا را نیز خواند: يا ذا الجلال و الإكرام يا ذا النعماء و الجود يا ذا المن و الطول حرم شيبتي على النار. در نتیجه آن چه حضرت در مقام پاسخ به سائل و تعلیم دعا فرمود، تا عبارت «و زدنی من فضلک یا کریم» بود و نه بیشتر. کیفیت ویژه‌ای را نیز در آن بیان نکردند (اخذ لحیه و حرکت سبابه). آری؛ در این لحظه برای وجود مبارک امام، حالتی معنوی حاصل شد و حضرت برای خودش و نه تعلیم شروع به خواندن دعا کرد و از ابتدای دعا دستی بر محاسن و سبابه‌ی دست دیگر به حالت مناجات به حرکت درآورد (یلوذ) و عبارتی نیز غیر از آن چه تعلیم داده بود ضمیمه فرمود. از شواهد مهم در تایید این فقه الحدیث: ۱. در عبارت پایانی، واژه‌ی «شیبة» نشان دهنده‌ی سپیدی موی خواننده (امام) است؛ در حالی که اصل دعا برای همه و تعلیم به پیر و جوان و نوجوان است. در نتیجه عبارت پایانی، نمی‌تواند بخشی از دعایی همگانی باشد. اگر گفته شود شاید به دلیل پیر بودن سائل (محمد بن ذکوان) است که حضرت از واژه‌ی شیبه استفاده کرده، شخصی بودن اصل دعا از اساس رقم می خورد و باز هم کمکی به مدافع خوانش معروف دعا برای همگان نمی‌کند. ۲. اینکه امام دست بر محاسن گرفت، در مورد بانوان چگونه است؟ در مورد نوجوانان چگونه است؟ این پرسش‌های بی‌پاسخ نیز شاهدی بر شخصی بودن بخش انتهایی و برخاسته از حالت شخصی امام است. ۳. این دعای مبارک، در طول سال نیز توصیه شده و در آن نیز از بخش پایانی و کیفیت دست‌ها خبری نیست (الکافی، ج۲، ص۵۸). 🔸️پ.ن: اینکه حالت ویژه‌ی دو دست در هنگام خواندن عبارت پایانی (که بیان شد جزء دعا نیست) و نه از ابتدا از سوی امام پدید آمد، تنها در زاد المعاد مجلسی است. مجلسی منبع جدیدی برای دعا ارائه نداده تا ما از این اختلاف، پی به اختلاف نسخه ببریم. گویا این مورد، خطای مجلسی بوده که در نقل به معنای ایشان از اقبال سر زده است (زاد المعاد، ص۱۶). حتی با عنایت به متن زاد المعاد نیز، این بخش انتهایی، جزء دعا نیست و حضرت تعلیم نداد و امر به کتابت ننمود و برآمده از حالت شخصی حضرت است. ▪️@tavanerejal ▫️https://t.me/tavanerejal

گویا رایج‌ترین متن پس از قرآن در کشور ترکیه، متنی است مشهور به «حِلیَة شریفة». این متن، روایتی است از علی علیه السلام که حضرت در آن به وصف شمائل، فیزیک بدن و شماری از خُلقیات رسول الله صلی الله علیه و آله پرداخته است. وصف شمائل نبی، توسط علی علیه السلام، حسن علیه السلام به نقل از دایی‌شان هند بن ابی‌هاله (پسر ام‌المومنین خدیجه –برادرِ مادریِ فاطمه علیها سلام-) و برخی دیگر (مانند ابن‌عباس و ابوهریره) در تراث اسلامی به یادگار مانده‌است. متنی که در ترکیه رایج است، مبتنی بر نقل علی علیه السلام است. این متن علاوه بر برخی کتب معتبر اهل تسنن مانند سنن ترمذی، در الغارات (قرن ۳) به نقلِ ابراهیم بن محمد حنفیه از علی علیه السلام نیز ثبت شده‌است. نیز شیخ طوسی در امالی (قرن۵) این شمائل‌نگاری را به نقل از امام علی‌بن موسی الرضا علیه السلام از پدرانش از علی علیه السلام ثبت کرده‌است. این نقل با تفاوت‌هایی در الکافی اثر کلینی (قرن۳) به نقل از امام باقر علیه السلام نیز ثبت شده‌است. @tavanerejal

💠 احراز وثاقت راوی، انسداد یا انفتاح؟ (1)؛ 🔹استاد شیخ مسلم داوری 🕘 شروع برنامه ساعت ۲۱ 📱همزمان با پخش زنده از پیام‌رسان ایتا 🔻مرکز تحقیقات اسلامی مشهد مقدس 📽 لینک پخش زنده 🔸 تلگرام 🔸 ایتا 🌐 وب سایت 👤 (تلگرام) ارتباط با ما (ایتا)

📢 فایل صوتی هفتمین جلسه علمی ماه مبارک رمضان1402 🎙 استاد کاظم قاضی زاده 🖇 موضوع: حقوق انسان در قرآن (3) 🌐 در شبکه‌های اجتماعی ما را همراهی کنید:‌ تلگرام I اینستاگرام I ایتا | آپارات

🔻آموزش عربی از طریق قرآن ✍آلن جونز 📚Arabic Through the Quran - Alan Jones 🔹For English speakers or those who have struggled with Arabic grammar, I found this book excellent to help get your head around it.

🔻زیارت عوام، نخبگان، مومنان 🔹️اواخر  دوره‌ی دبیرستان (حدود بیست سال پیش) برای اولین‌بار به زیارت خانه‌ی خدا مشرف شدم. زیارت آن سال اما با یک چالش همراه بود: من به سختی می‌توانستم مقابل کعبه نماز بخوانم! ذهنیت انتزاعیِ تربیت‌نشده از امر قدسی، کارم را به هنگام مواجهه با مادیتِ امر قدسی سخت کرده بود. برای من سخت بود روبه‌روی خانه‌ای که از سنگ ساخته شده بایستم و خدا را بخوانم. بدیهی است که می‌دانستم برای خدا نماز می‌خوانم و این خانه‌ی سنگی، قبله است تنها؛ اما چالش عمیق‌تر از این حرف‌ها بود. من در ایام شباب قبل حج، خدا را وجودی منزه از ماده می‌دانستم به درستی و به هنگام نماز در بلد خویش، هیچ تصویر مادی از معنایِ پیشِ‌رو نداشته باشم. اما در مسجدالحرام قرار بود در برابر بنایی مکعب به ارتفاع بیش از ۱۳متر، ساخته‌شده از سنگ‌های گرانیت سجده کنم. بازگویه می‌کنم: بدیهی بود که نماز برای کعبه نیست و برای الله است و کعبه قبله است؛ اما تا به زیارتش مشرف نشده بودم، چالش "خدای منزّه و خانه‌ی نامنزّه" را وجدان نکرده بودم. سال‌ها بعد روایات امامیه را در موضوع حج خواندم. درست فهمیده بودم! کعبه از سنگ‌هایی است که نه سودی می‌رسانند و نه زیانی می‌زنند و نه مقدس‌اند (الکافی، ج۴، ص۱۹۹). در کعبه به‌خودی‌خود خبری نیست. اما غلط فهمیده بودم! هم امتحانِ حج همین است و هم سنگ‌ها به جعل الهی مبارک و محترم هستند. سنگ‌ها بوسیدنی شده‌اند، لمس‌شان شایسته است و برکت‌بخش هستند و پناهگاه (ابواب متعدد کتاب الحج در وسائل الشیعه). رسیدن به این درک که کعبه و سنگ‌هایش ماده هستند و هیچ ارزشی ندارند حتما لازم است؛ اما بسندگی به این درک، درست نمی‌نماید. مادیت حج، ممتاز شده است به جعلِ حرمت و برکتی که خداوند در آن قرار داده است. باز بایسته است در کنار این حرمت و برکتِ اعطائیِ واقعیِ کعبه، آن بی ارزشیِ ذاتیِ واقعیِ کعبه را نیز در ذهن داشته باشیم. این همان بخش سخت و امتحان‌زای حج است. در شماری از مکتوبات برادران دانشیِ علوم اجتماعی می‌خواندم که زیارت نخبگان، هرچه بیشتر به سمت انتزاع می‌رود و زیارت عوام به سمت ماده.‌ می‌پذیرم و وجدان کرده‌ام. اما بالاتر از این دو، زیارتِ مومنان است (نه اینکه آن دو مرتبه مومن نیستند). مومن به اینکه خدای منزّهِ از ماده، مسیر وصول عباد به خودش را همین ماده قرار داده در شمار مهمی از منزلگاه‌ها. قال زیاد است و حال و مجال اندک. ✍مصطفی قناعتگر @tavanerejal

🔻وقتی نهی‌ازمنکَر، اصلِ منکَر است 🔹️گاهی امر به معروف و نهی از منکر نتیجه‌ی عکس می‌دهد. مثلا فرد از اصل دین زده می‌شود و با اصل شریعت سر ستیز پیدا می‌کند. این نمونه را می‌توان در ادبیات فقهی، از مصادیق «وهن دین/ وهن شریعت» شمرد. در این صورت است که نهی از منکر نه تنها واجب نیست بلکه حرام است. امام خمینی، پیرامون شرایط امر به‌ معروف و نهی‌ از منکر نوشته است که اگر امر و نهی موجب وهن مذهب شود (ولو نزد افراد دیگری غیر از شخص مورد نظر)، جایز نیست. مگر اینکه مورد، از مهمات باشد. آیت الله فاضل لنکرانی در شرح‌ خود بر این کلام، از بی‌حجابی به‌عنوان یکی از مصادیق امور غیرمهم یاد می‌کند. در نتیجه نهی از آن را در صورت وهن مذهب و ایجاد شبهه و تزلزل در دین‌داری، جایز نمی‌داند. حتی اگر صرفا «احتمال» این داده شود که شخص مثلا لجبازی کند و بدتر کند (تاثیر الخلاف)، امر به معروف و نهی از منکر، واجب نیست. این فرض‌ها، در جامعه امروز ما به تجربه فراوان است. بسیاری از مردم، تحت فشارهای مالی و اجتماعی و رسانه‌ای و تهاجم فرهنگی و دیدن برخی ناکارآمدی‌های حاکمیّتی و ... هستند و آستانه تحمل پایینی دارند و طاقت ارشادات سخت را ندارند. بسیاری، به شدت این پتانسیل را دارند تا به محض برخورد آمرانه و ناهیانه‌ی دین‌داران، از اصل دین برگردند و ضد همه‌چیز شوند. وجهه‌ی برون‌دینی و برون‌مرزی کنش‌هایی مانند گشت ارشاد نیز بر همگان روشن است؛ به ویژه پس از اعمال رفتارهای غیر شرعی و غیر انسانی در کنش یادشده. این نظر امام خمینی و مرحوم فاضل لنکرانی، به این معناست که امر به معروف و نهی از منکر (در فرض یادشده) حتی با وجود شرایط اولیه و حتی با رعایت موازین شرعی و عقلی در فرآیند امر و نهی، ساقط و حتی گاهی خود منکری بزرگتر و خلاف شرع است. 📚تفصیل الشریعه، ص ۵۰ و ۶۳. #فقهی ✍مصطفی قناعتگر @tavanerejal

📚رویكردهای خاورشناسان به تاریخ‌گذاری حدیث؛ تحلیل و نقد ✔️برخی اسلام پژوهان غربی بر مبنای تردید و تشکیک در وثاقت اسانید و نقل‌ها، روایات و احادیث اسلامی را معتبر نمی‌دانند. از این‌‏رو، تاریخ‏‌گذاری روایات، اهمیت ویژه‌‏ای در مطالعات خاورشناسان داشته است. این اهمیت باعث پیدایش، اصلاح و تکمیل روش‏‌های مختلف تاریخ‏گذاری از سوی افرادی چون گلدزیهر، شاخت، ینبل و موتسکی، شده است. 🔺کتاب حاضر با هدف نقد و بررسی روش‌های مختلف غربیان در تاریخ‌گذاری روایات اسلامی تدوین شده و در قالب ۴ فصل سامان یافته است. 👈 معرفی و تهیه اثر: http://ijtihadnet.ir/?p=70978 @tavanerejal