🕋 مقايسه حجِّ اكبر با حجةُ الوداع (۱-۳) ✍🏻... در سال دهم هجری، پس از اینکه رسول الله(ص) از #حج بازمی‌گردند، در محل #غدیر_خم مراسمی را برگزار می‌کنند و در طی آن #امیرالمؤمنین(ع) را به عنوان #ولی و #خلیفه و #امیر و ... معرفی می‌کنند. شاید برای انسان این سئوال مطرح شود که چرا رسول الله(ص) در محل غدیر خم و پس از #حجة_الوداع و با این کیفیت، این مراسم را برگزار می‌کنند؟ و چرا این مراسم را در یک زمان دیگر و در مکانی دیگر، مثلاً در سالهای قبل و در مدینه و هنگامی که مردم در شرایط راحت‌تری هستند، برگزار نمی‌نمایند؟ 📌برای پاسخ به این سئوال و برای اینکه ماجرا آشکار شود، خوب است مقداری به حجة الوداع بپردازیم و درباره‌ی آن صحبت کنیم: «تصور کنیم که سال نهم هجرت است و رسول الله(ص) در مدینه هستند. ایشان مردم را آماده کرده‌اند و برای #حج فرستاده‌اند. #ابوبکر هم #امیر_الحاج است و رسول الله(ص) آیات اوّل سوره برائت را به ایشان داده تا در موسم حج برای مردم بخواند. کاروان حجاج از مدینه به راه افتاده و به سمت #مکه رهسپار گردیده است. تا آن زمان #مشرکین نیز در ایام حج به مکه می‌آمدند، ولی از آن زمان و با نزول این آیه، آمدن ایشان به مکه #ممنوع می‌شود. 🔹لذا گفته می‌شود که حجِّ امسال، «حجِّ اکبر» است؛[۱] و چون «حجِّ اکبر» است، دیگر فردی به نام ابوبکر یا امثال ایشان نمی‌توانند امیرُ الحاج باشند. #حج_اکبر مقوله‌ای نیست که هر کسی بتواند امیرُ الحاجِّ آن باشد. فقط ولیِّ عالَم[۲] باید امیرُ الحاجِّ حج اکبر باشد. لذا رسول الله(ص)، علی بن‌ ابی‌طالب(ع) را به عنوان امیرُ الحاج می‌فرستند و می‌فرمایند که ابوبکر برگردد.[۳] امیرالمؤمنین(ع) نیز می‌روند و حج را انجام می‌دهند و برمی‌گردند. 🌸#ادامه_دارد... 📚منابع: ۱. سوره توبه: آیه ۱. ۲. مائة منقبة من مناقب أميرالمؤمنين و الأئمة(ع)، ص ۲۵. ۳. معاني الأخبار، ص ۲۹۸. @Torab_bash

🕋 رابطه حجةُ الوداع با واقعه غدير (۱-۲) ✍️... یک نکته عجیب و جالب درباره غدیر این است که حج در بین فروع دین آخرین مقوله‌ای است که برای مردم توصیف شده است. اولین مقوله از فروع دین که برای مردم توصیف شده، مقوله‌ی نماز است و آخرین مقوله در بین فروع دین و مقولات مربوط به شریعت، مقوله‌ی حج است. این به معنای آن است که مردم هزاران بار نماز رسول الله(ص) را دیده‌اند. هزاران بار روزه‌ی ایشان را دیده‌اند، بارها با هم نماز خوانده‌اند و در کنار یکدیگر روزه گرفته‌اند. زکات و همین‌طور بقیه‌ی فروع دین اعم از امر به معروف و نهی از منکر، تولّی و تبرّی و... را بارها دیده‌اند و با جزئیات آن‌ها آشنا هستند و درباره‌ی آن‌ها سؤالات مختلف پرسیده‌اند. 🔻تنها موضوعی که از فروع دین باقی مانده، مقوله‌ی #حج است که این موضوع نیز در سال دهم هجری برای اولین بار به صورت کامل برگزار می‌گردد. دقیق‌تر اینکه دو موضوع از دین باقی مانده بود که در #حجة_الوداع انجام شد: یکی موضوع حج بود که در حجة الوداع به صورت کامل تبیین شد و دیگری موضوع #غدیر_خم بود که آن نیز بعد از مراسم حج و در هنگام بازگشت از مکه برگزار گردید. (۱) یعنی از لحاظ تقدم و تأخر، اول حج و سپس ماجرای غدیر خم برگزار گردید. به استناد احادیث، غدیر خم مکانی در سه میلی جحفه است؛ (۲) و رسول الله(ص) در مسیر آمدن برای حجة الوداع از محل غدیر خم عبور کرده‌اند. در این صورت جای این سئوال باقی است که به چه دلیل ایشان در مسیر آمدن به مکه، ماجرای غدیر خم را برپا نکردند؟ این خیلی عجیب است! چرا ایشان در هنگام رفتن برای حجة الوداع و عبور از غدیر خم، هیچ کاری نمی‌کنند؛ ولی در هنگام بازگشت، ماجرای غدیر خم را برپا می‌نمایند؟! 📍در پاسخ باید بگوییم که رسول الله(ص) با این رفتار خویش می‌خواهند به همگان بفهمانند که «حج مقدمه‌ی ولایت است». اهل بیت(ع) نیز در حدیث به این مطلب اشاره نموده و می‌فرمایند: «تَمَامُ الْحَجِّ، لِقٰاءُ الْإِمٰامِ»(۳)، یعنی حج با ولایت و امامت کامل می‌شود. حج با لقاءِ امام، تامّ و تمام می‌شود. رسول الله(ص) نیز از قبل به مردم فرموده بودند که «این حج، حجة الوداع و آخرین حج است و من پس از این حج، دیگر در میان شما نیستم، لذا دقت نمایید که آنرا به صورت دقیق و صحیح یاد بگیرید و اگر برای شما سؤالی در این ارتباط پیش می‌آید، آن را بپرسید». ایشان در این سفر ابتدا حج را به صورت کامل یاد می‌دهند و سپس به سراغ ولایت می‌آیند. نکته جالب این است که انسان می‌تواند این مفهوم را در مناسک و اعمال حج نیز مشاهده نماید. در مناسک حج، انسان ابتدا مُحرِم می‌شود، سپس به عرفات می‌رود و پس از آن به مشعر رفته و از آنجا به سوی مِنی می‌رود؛ در آنجا پس از اینکه شیطان را رَمی نمود، مانند ابراهیم(ع)، گوسفندی را به جای نفس خویش قربانی می‌کند.(۴) سپس انسان باید برای طواف به دور کعبه اقدام نماید و طواف به دور کعبه، مَثَلی از طواف به دور امام(ع) است؛ (۵) یعنی انسان باید ابتدا مقدماتی را در حج بگذراند و سپس به طواف دور کعبه مشغول شود. در حجة الوداع نیز همین ماجرا انجام شد؛ یعنی ابتدا رسول الله(ص) حج را به صورت تامّ پیاده نمودند و اعمال آن را به جا آوردند و همه را دعوت کردند که به آن صورت حج را به جا بیاورند و سپس ماجرای غدیر خم را برپا کردند. به این صورت «حج و ولایت»، یعنی دو مقوله‌ی باقی مانده از شریعت نیز در حجة الوداع پیاده شد؛ و نکته‌ی زیبا این است که حج مقدمه‌ی ولایت بود. به همین دلیل رسول الله(ص) غدیر خم را در مسیر رفت برپا نکردند، بلکه این کار را در مسیر برگشت انجام دادند تا بگویند که ولایت مقدمه‌ی حج نیست؛ بلکه این حج است که مقدمه‌ی ولایت است. (۶) یعنی اول #حج و سپس ماجرای #غدیر_خم و ولایت. 📚 پی‌نوشت‌ها: ۱. الإحتجاج (للطبرسي)، ج ‌۱، ص ۵۶. ۲. الإحتجاج (للطبرسي)، ج‌ ۱، ص ۵۷. ۳. الكافي (ط-الإسلامية) ج ‌۴، ص ۵۴۹. ۴. سوره صافّات، آیه ۱۰۷. ۵. کفایة الأثر في النص علی الأئمة الإثنی عشر، ص ۱۹۹. ۶. الكافي (ط-الإسلامية)، ج ‌۴، ص ۵۴۹. @Torab_bash

🕋 رابطه حجةُ الوداع با واقعه غدیر (۲-۲) ✍️... با توجه به پُستِ قبل، تَقدمِ حجةُ الوداع بر ابلاغ ولایت مولا امیرالمؤمنین علیه‌السلام به معنای جایگا‌ه‌شناسی اتمامِ حج با ولایتِ اهل‌بیت علیهم‌السلام است. این موضوع بسیار مهم است و ما باید بر این مطلب بسیار تأکید داشته باشیم. این سخن به معنای آن است که از بین تمام مقولاتِ مربوط به فروع دین، نزدیک‌ترین مقوله به ولایت، مقوله‌ی حج است. در فروع دین، حج را می‌توان کامل‌ترین موضوع دانست، زیرا که حج، موضوعی است که در انتها مطرح شده و به عبارتی می‌توان گفت که حج، آخرین درسِ تربیتی از فروع دینِ اسلام است. در یک برنامه‌ی آموزشی صحیح، کامل‌ترین درس باید زمانی به دانش آموز ارائه شود که او تمام پیش‌نیازهای لازم را گذرانده باشد. از اینجا می‌توان نتیجه گرفت که در میان فروع دین در برنامه‌ی آموزشی خداوند، کامل‌ترینِ فروعِ دین، حج است، زیرا حج به عنوان آخرین درس ارائه شده است. پس اوج فروع دین حج است؛ و از طریقِ حج، می‌توان وارد ولایت شد. 📍این مفهوم را می‌توان به صورت نمادین در مناسک حج مشاهده نمود. در مراسم حج، ابتدا حاجی باید اعمالی از قبیل: «وقوف در عرفات و مَشعَر و مِنی و رَمیِ جَمَرات و...» را انجام دهد و در انتها باید به طواف کعبه بپردازد و طواف کعبه مثَلی از طواف بر گِردِ وجودِ امام علیه‌السلام است؛ باید دانست که موضوع حج دارای عظمت زیادی است تا آنجا که خداوند، برخی از موارد موجود در حج را شعائرالله می‌خواند و می‌فرماید: «ذلِكَ وَ مَنْ يُعَظِّمْ شَعائِرَ اللَّهِ فَإِنَّها مِنْ تَقْوَى الْقُلُوب‌». (۱) یعنی شعائرالله باید بسیار عظیم شمرده شود و عظیم شمردن شعائرالله از تقوای قلب ناشی می‌شود. گویا خدا می‌خواهد به انسان گوشزد کند که شما حج را سبک شمرده‌اید و در مقابل، سفارش نماید که باید حج را بزرگ بشمارید. زیرا این‌ها شعائرالله و به عبارت دیگر: «ارتفاعاتی است که می‌توانید از آن‌ها به آسمانِ ولایت» بروید. 🔻در اینجا شاید این سئوال مطرح شود که مگر نماز در رأس فروع دین نیست؟ در پاسخ می‌گوییم: نماز یک باب ورودی است. نماز، باب فروع دین است و درباره‌اش گفته می‌شودکه «إنْ قُبِلَت قُبِلَ مَاسِوَاها». (۲) اگر کسی از این باب وارد شود، می‌تواند از بقیه‌ی چیزها نیز متنعم و بهره‌مند شود و به عبارت دیگر بقیه‌ی اعمال از او قبول می‌شود. از جنبه‌ی دیگر، می‌توان اینگونه بیان نمود که ما در درون نماز، مقوله‌ای به اسم حج نداریم، اما یکی از مقولاتِ درون حج، نماز است. پس نماز با تمام عظمتی که دارد، جزئی از حج است. ◾پس در سالِ دهم هجری، مردم دل از دنیا کندند و همراه با رسول‌الله صلی‌الله علیه وآله به سوی مکه آمدند. در آنجا با رفتاری به نامِ حج، #تزکیه شدند و آماده گردیدند و سپس وارد #غدیر_خم شدند. یعنی ابتدا باید رفتاری به نام حج انجام شود و آنگاه #بیعت با امام علیه‌السلام صورت گیرد. لذا انسان باید به این نکته عنایت داشته باشد که: «باید از حج به غدیر خم وارد شود.» ماجرای امام حسین علیه‌السلام نیز به همین صورت است. در آنجا نیز یاران امام علیه‌السلام از مراسم حج وارد #کاروان_حسینی علیه‌السلام می‌شوند. هر دو کاروان یعنی کاروان حجةُ الوداع و کاروان حسینی علیه‌السلام با یکدیگر شباهت دارند. در حرکتِ کاروانی نیز هر دو به هم شبیه هستند؛ یعنی کاروانی که به سمت حج آمده، باید به صورت کاروان نیز به سمت مقصدی ولایی برود. 📚 پی‌نوشت‌ها: ۱. [الحجّ، آیه ۳۲] ۲. الكافي (ط-الإسلامية)، ج ۳، ص ۲۶۸. @Torab_bash