☀️4) الف. از امام صادق ع درباره این سخن خداوند عز و جل سوال شد که می‌فرماید: «ای کسانی که ایمان آورده‌اید! اموالتان را بین خود به ناروا نخورید» فرمودند: مقصود از آن قمار است؛ و اما اینکه فرمود «و خودهایتان را نکشید» مقصود این بود که گاه مردی از مسلمانان بتنهایی بر مشرکین در منازل آنان حمله می‌کرد و کشته می‌شد و خداوند از این نهی فرمود. 📚تفسير العياشي، ج‏1، ص235؛ النوادر(للأشعري)، ص162 ☀️ب. و باز از امام صادق ع درباره همین آیه روایت شد که فرمودند: اینکه فرمود: «ای کسانی که ایمان آورده‌اید! اموالتان را بین خود به ناروا نخورید» مقصود از آن قمار است که در میان قریش گاه کسی بر سر خانواده و اموالش قمار می‌کرد و خداوند آنان را از این کار نهی فرمود؛ و سپس ادامه آیه را قرائت کردند که «و خودهایتان را نکشید، که خداوند نسبت به شما رحیم بوده است.» و فرمودند: گاه می‌شد که مسلمانان هنگام جنگ با دشمن به غارها و دره‌های آنان وارد می‌شدند و دشمن بر آنان احاطه پیدا می‌کرد و هرگونه که می‌خواست آنان را به قتل می‌كساند و خداوند نهی کرد که در این موقعیت‌ها وارد شوند. 📚تفسير العياشي، ج‏1، ص236-237 ☀️ج. و باز از امام صادق ع روایت شده که فرمودند مقصود از «و خودهایتان را به کشتن ندهید» این است که خویشتن را در موقعیتهای جنگی‌ای قرار ندهید که با کسانی بجنگید که توان جنگ با آنان را ندارید. 📚مجمع البيان، ج‏3، ص60 ☀️د. و باز ظاهرا از امام صادق ع روایت شده است که فرمودند: اینکه می‌فرماید «ای کسانی که ایمان آورده‌اید! اموالتان را بین خود به ناروا نخورید» یعنی ربا؛ «مگر آنکه تجارتی با رضایت طرفینی از جانب شما واقع شود» یعنی خرید و فروش حلال؛ «و خودهایتان را نکشید» این است که گاهی شخصی همراه با رسول الله ص در غزوات شرکت می‌کرد و بدون اینکه رسول الله ص به او دستور داده باشد خودش یک تنه به دشمن حمله می‌کرد و خداوند نهی کرد که کسی بدون دستور رسول الله جان خویش را در معرض کشته شدن قرار دهد. 📚تفسير القمي، ج‏1، ص136 @yekaye

☀️5) از امام صادق ع روایت شده است که: کسی که خود را عامدا بکشد [= خودکشی کند] او در آتش جهنم است و در آن جاودانه خواهد بود؛ که خداوند تبارک و تعالی می‌فرماید «و خودتان را نکشید که همانا خداوند به شما رحیم بوده است؛ و کسی که از روی دشمنی و ستم چنین کند پس بزودی او را به آتشی می‌افکنیم و این بر خداوند آسان است.» 📚من لا يحضره الفقيه، ج‏3، ص571 @yekaye

☀️6) از امیرالمومنین ع روایت شده است که از رسول الله درباره جبیره‌هایی [=پانسمان‌هایی] که روی شکستگی‌هاست سوال کردم که کسی که چنین وضعیتی دارد چگونه وضو بگیرد و اگر جُنُب شد چگونه غسل کند؟ فرمودند: همین که با دست خیس روی آن [جبیره] بکشد برای غسل جنابت و وضو کافی است. گفتم: اگر در سرما بود و از اینکه آب به بدنش برسد بر جان خویش بترسد، چطور؟ رسول الله ص این آیه را قرائت فرمود: «و خودتان را به کشتن ندهید که همانا خداوند به شما مهربان بوده است.» 📚تفسير العياشي، ج‏1، ص236 @yekaye

☀️7) الف. از امام صادق ع درباره این سخن خداوند متعال که می‌فرماید «و خودهایتان را مکشید» روایت شده که فرمودند: مقصود [از خودهایتان] اهل بیت پیامبرتان است. 📚تفسير فرات الكوفي، ص102 ☀️ب. عین همین مضمون در کتب اهل سنت از قول ابن‌عباس روایت شده است؛ مثلا در شواهد التنزيل، ج‏1، ص181-182 و نیز این روایت: ابن عباس درباره این آیه که می‌فرماید «خودهایتان را نکشید که همانا خداوند نسبت به شما رحیم بوده است» گفت: [یعنی] اهل بیت پیامبرتان را نکشید که همانا خداوند [در آیه مباهله] می‌فرماید: «بیایید فرا بخوانیم پسرانمان و پسرانتان، و زنانمان و زنانتان، و خودهایمان و خودهایتان را سپس تضرع کنیم و لعنت خداوند را بر دروغگویان قرار دهیم» (آل عمران/61) و منظور از «فرزندان» این امت، [امام] حسن و [امام] حسین ع بودند و «زنان»شان [حضرت] فاطمه س بود و «خودهایشان» پیامبر ص و [حضرت] علی ع. 📚«مناقب علي» (لابن المغازلي) ج1، ص83 📚شواهد التنزيل، ج‏1، ص182 @yekaye

. 1️⃣ «یا أَیهَا الَّذینَ آمَنُوا لا تَأْكُلُوا أَمْوالَكُمْ بَینَكُمْ بِالْباطِلِ» واضح است که مقصود از «خوردن» اموال به باطل، صرف خوردن نیست؛ بلکه هرگونه تصرف را شامل می‌شود و علت اینکه از تعبیر «خوردن» استفاده کرد زیرا شایع‌ترین و اولین استفاده از آن برای رفع نیاز به غذا و امرار معاش است. 📚(مجمع البيان، ج‏3، ص59؛ المیزان، ج4، ص317) 💢اما همین که محور تصرفات را خوردن قرار داد شاید دلالت دارد بر اهمیت لقمه حلال در زندگی. @yekaye

. 3️⃣ «لا تَأْكُلُوا أَمْوالَكُمْ بَینَكُمْ بِالْباطِلِ إِلاَّ أَنْ تَكُونَ تِجارَةً عَنْ تَراضٍ مِنْكُمْ» نقطه مقابل خوردن مال بالباطل، تجارت (هرگونه معامله) همراه با رضایت طرفین معرفی شده است. از طرفی معروفترین مصادیق خوردن مال به باطل در روایات، #قمار و #ربا معرفی شده است؛ دو معامله‌ای که صریحا در قرآن کریم باطل شمرده شده‌اند. 💠نکته تخصصی #اقتصادی غالبا هم در قمار و هم در ربا نوعی رضایت مشاهده می‌شود: یعنی 🔻 هم کسی که مجبور می‌شود پولی را از طریق ربا بگیرد عملا رضایت داده که پول بیشتری به ازای پول فعلی‌اش بدهد؛ 🔻و هم کسی که قمار می‌کند عملا پذیرفته که در صورت باخت اموالش را بدهد؛ 🤔اما همین که این دو را در مقابل هم قرار داد بخوبی نشان می‌دهد که هرگونه رضایتی در معاملات مصحح معامله نیست؛ وضعیتی که شخص از روی اضطرار (مثل ربا) و یا حماقت و منفعت‌طلبی غیرمنطقی (مثل قمار) بدان رضایت دهد، طبق این آیه مصداق رضایتی که موجب صحیح شدن معامله می‌شود نخواهد بود. @yekaye

. 🔟 «لا تَأْكُلُوا أَمْوالَكُمْ بَینَكُمْ بِالْباطِلِ ... وَ لا تَقْتُلُوا أَنْفُسَكُمْ» در این آیه نهی از خوردن مال به باطل در ردیف کشتن انسانها و بلکه مقدم بر آن مطرح شده است؛ شاید بتوان نتیجه گرفت: 💢 گردش مال به باطل در جامعه، به اندازه کشتن انسانها و بلکه بیش از آن به هلاکت انسانها می‌انجامد‼️ به تعبیر دیگر، رمز اينكه نهى از قتل، «لا تَقْتُلُوا» بدنبال نهى از حرام‏خورى، «لا تَأْكُلُوا» آمده است، شايد آن باشد كه سيستم اقتصادى ناسالم، زمينه‏ى قيام محرومان عليه زراندوزان و بروز درگيرى‏ها و پيدايش قتل و هلاكت جامعه است. (تفسير نور، ج‏2، ص274) @yekaye

. 1️⃣1️⃣ ) «یا أَیهَا الَّذینَ آمَنُوا ... لا تَقْتُلُوا أَنْفُسَكُمْ إِنَّ اللَّهَ كانَ بِكُمْ رَحیماً» ای کسانی که ایمان آورده‌اید! خودهایتان را نکشید، چون خداوند نسبت به شما رحیم است. دقت شود که «رحیم» آن رحمت خاص خداوند است که خاص مومنان است (كانَ بِالْمُؤْمِنينَ رَحيما؛ احزاب/43) و در اثر ایمان و عمل صالح متوجه انسان می‌گردد (برخلاف رحمت رحمانیه که همگان، خوب و بد، را شامل می‌شود) 💠نکته تخصصی #انسان‌شناسی هرکس که به خودکشی روی می‌آورد از باب این است که از زندگی خسته شده و ادامه زندگی را غیرقابل تحمل می‌داند. این وضعیت شاید برای یک انسان غیرمومن عادی باشد که بر اثر سختی‌های زندگی به پوچی و یاس برسد؛ اما کسی که مومن باشد باید بداند که خداوند همواره با رحمت خاصه‌اش با او مواجه می‌شود. در واقع، جان انسان [مومن] محترم است، لذا خودكشى و يا ديگركشى حرام است. (تفسير نور، ج‏2، ص275) @yekaye

. 2️⃣1️⃣ «یا أَیهَا الَّذینَ آمَنُوا ... لا تَقْتُلُوا أَنْفُسَكُمْ إِنَّ اللَّهَ كانَ بِكُمْ رَحیماً» درباره اینکه مقصود از «وَ لا تَقْتُلُوا أَنْفُسَكُمْ» چیست، دیدگاههای متعددی بیان شده است: 🍃الف. یعنی دست به قتل همدیگر نزنید زیرا همه شما از دینی واحد و همچون پیکری واحدید؛ و از این جهت شبیه آیه «سلِّموا علی أنفسکم» (نور/61) است (حسن و عطا و سدی و جبائی، به نقل از مجمع البيان، ج‏3، ص59) 🍃ب. این دلالت بر نهی از خودکشی دارد (ابوالقاسم بلخی، مجمع البيان، ج‏3، ص59؛ و نیز حدیث5) 🍃ج. مقصود این است که با ارتکاب گناهانی همچون خوردن مال به باطل و سایر گناهان خود را به هلاکت نیندازید. (به نقل از مجمع البيان، ج‏3، ص60) 🍃د. یعنی با ورود در جنگی که هیچ احتمال موفقیت و توان مقابله ندارید خود را به کشتن ندهید (به نقل از مجمع البيان، ج‏3، ص60؛ و نیز حدیث4) 🍃ه. قاعده عامی است که هرگونه در معرض هلاکت قرار دادن خود را نهی می‌کند؛ تا حدی که این قاعده می‌تواند انجام برخی از وظایف شرعی را که منجر به ضرر شدید می‌شود برطرف سازد (حدیث6) 🍃و. به قرینه آیه مباهله که مقصود پیامبر از «خود ما» در خصوص امتی که در مقابل اهل ضلالت قرار گرفته بودند، حضرت علی ع بود، مقصود هشدار در خصوص کشتن اهل بیت پیامبر ص است توسط این امت؛ (ابن عباس، المناقب ابن المغازلی، ج1، ص83؛ و نیز حدیث7) 🍃ز. ... 💠تبصره با توجه به امکان استفاده از یک لفظ در چند معنا بعید نیست همگی مد نظر باشند بویژه که اغلب این دیدگاهها در احادیث هم ذکر شده‌اند. علامه طباطبایی در ذیل این آیه تبیینی ارائه می‌دهد که با قرینه قرار دادن هر عبارتی در آیه، می‌توان یکی از این معانی را ترجیح داد؛ [گویی آیه با آوردن قرینه‌های متعدد، درصدد است اصرار کند بر اینکه چند معنا مد نظرش بوده است]: 🔸- ظهور اولیه عبارت «خودتان را نکشید» در نهی از خودکشی است؛ 🔸- اینکه این تعبیر را بلافاصله بعد از «نهی از خوردن اموال بین خودتان به باطل» قرار داد، گویی مجموع مومنان را همچون پیکرده واحدی قلمداد کرده که چنین کاری منجر به هلاکت او می‌شود؛ و از زاویه دیگر گویی اینان پیکره واحدی‌اند که کشتن دیگری همانند کشتن خویش است؛ 🔸- از ذیل آیه که فرمود «ان الله کان بکم رحیماً» می‌توان دریافت که منظور آیه هرگونه به خطر انداختن جان خویش و در معرض هلاکت قرار دادن است، چه در موقعیت جنگی نامناسب قرار گرفتن، ویا هر اقدامی که به هلاکت انسان منجر شود. 📚(الميزان، ج‏4، ص320) @yekaye

. 4️⃣1️⃣ «یا أَیهَا الَّذینَ آمَنُوا لا تَأْكُلُوا أَمْوالَكُمْ بَینَكُمْ بِالْباطِلِ إِلاَّ أَنْ تَكُونَ تِجارَةً عَنْ تَراضٍ مِنْكُمْ وَ لا تَقْتُلُوا أَنْفُسَكُمْ إِنَّ اللَّهَ كانَ بِكُمْ رَحیماً» این آیه چه ارتباطی به آیات قبل دارد؟ 🍃الف. در آیات قبل از اینکه افراد اموال زنانشان را بناحق مصادره کنند سخن گفت، حالا مساله را عام‌تر کرده و درباره مطلق خوردن اموال به باطل تذکر می‌دهد. (المیزان، ج4، ص316) در واقع، بنیان رعایت حق‌الناس در مسائل اقتصادی در جامعه، از رعایت حق‌الناس در مسائل اقتصادی و ظلم نکردن به زیر دستان در خانواده شروع می‌شود. 🍃ب. در آیات قبل کیفیت تصرف در دیگران به سبب نکاح را شرح داد و اکنون وارد به کیفیت تصرف در اموال شد. (مفاتيح الغيب، ج‏10، ص56) 🍃ج. بعد از اینکه از چگونگی رسیدن به نکاح با هزینه کردن از اموال سخن گفت و به پرداخت تمام و کمال مهریه و نفقه دستور داد، اکنون سراغ مطلق تصرفات در اموال رفت. (قاضی عبدالجبار، به نقل از مفاتيح الغيب، ج‏10، ص56) 🍃د. ... @yekaye