2️⃣ «وَ قَضْباً»
کلمه «قضب» (و بلکه ماده آن) تنها در همین آیه به کار رفته است. درباره اینکه مقصود از کلمه «قضب» چیست؛
در نکات ادبی اشاره شد که این کلمه:
🌴الف. هم برای اشاره به مطلق گیاهان مورد استفاده انسان و دام که تنه ندارند و براحتی چیده میشوند و باز میرویند (یعنی عموم سبزیها، بقولات، و علوفهها) به کار میرود است و البته کاربرد آن در خصوص یونجه (به عنوان رایجترین علوفه مورد استفاده چارپایان که البته مورد استفاده انسان هم هست) رواج بیشتری دارد؛
🌴ب. هم برای هر میوهای که تر و تازه چیده میشود.
🌴ج. و هم برای هر درختی که شاخههایش را پهن و گسترده باشد.
در میان مترجمان و مفسران قرآن هم تقریبا هر سه مورد فوق مشاهده میشود؛ که به مواردی اشاره میکنیم:
برای تفصیل این موارد مراجعه کنید به:
https://eitaa.com/yekaye/11195
#عبس_28
هدایت شده از یک آیه در روز
.
2️⃣ «وَ قَضْباً»
کلمه «قضب» (و بلکه ماده آن) تنها در همین آیه به کار رفته است. درباره اینکه مقصود از کلمه «قضب» چیست؛
در نکات ادبی اشاره شد که این کلمه:
🌴الف. هم برای اشاره به مطلق گیاهان مورد استفاده انسان و دام که تنه ندارند و براحتی چیده میشوند و باز میرویند (یعنی عموم سبزیها، بقولات، و علوفهها) به کار میرود است و البته کاربرد آن در خصوص یونجه (به عنوان رایجترین علوفه مورد استفاده چارپایان که البته مورد استفاده انسان هم هست) رواج بیشتری دارد؛
🌴ب. هم برای هر میوهای که تر و تازه چیده میشود.
🌴ج. و هم برای هر درختی که شاخههایش را پهن و گسترده باشد.
در میان مترجمان و مفسران قرآن هم تقریبا هر سه مورد فوق مشاهده میشود؛ که به مواردی اشاره میکنیم:
۱- مقصود یونجه و علوفههای تازه است که پیاپی چیده میشود و علوفهی چهارپایان میگردد (ابن عباس و حسن، به نقل مجمع البيان، ج10، ص668 ؛ مفاتيح الغيب (للفخر الرازی)، ج31، ص60 )؛ هرچند برخی اینکه مقصود از آن، یونجه باشد را بدین جهت قبول ندارند که میگویند یونجه داخل در «أب» است که در آیات بعد میآید (البحر المحيط، ج10، ص410 ).
۲- نباتاتى كه هر چه بدروند باز برويد (ترجمه الهی قمشهای، تفسیر آسان ). به تعبیر دیگر، حبوبات تر و تازهای است که انسان آنها را قضب میکند یعنی بارها و بارها میچیند (الميزان، ج20، ص209 )؛ به تعبیر دیگر، گیاهانی است مانند حبوبات و مارچوبه که انسان آنها را برای خوردن تر و تازه میچیند (به نقل البحر المحيط، ج10، ص410 ).
۳- بسیاری از مترجمان و مفسران آن را به سبزی یا سبزیجات ترجمه کردهاند (مانند ترجمههای آیتی، ارفع، انصاری، انصاریان، پاینده، پورجوادی، تشکری، حلبی، خواجوی، رضایی، رهنما، صفارزاده، جلالالدین فارسی، فولادوند، فیضالاسلام، گرمارودی، مجتبوی، مشکینی، مکارم، نوبری، و كشف الأسرار، ج10، ص379؛ ترجمه المیزان، ج۲۰، ص۳۳۵؛ تفسیر روشن، ج۱۶، ص۲۲۶) و به نظر میرسد در همین راستاست ترجمه آن به سبزه (ترجمه طاهری) و ترهبار (ترجمه عاملی). برخی توضیح دادهاند «قضب» به سبزيجاتى گفته مىشود كه تر و تازه چيده و خورده شود و شامل علف و يونجه حيوانات نيز مىگردد (تفسير نور، ج10، ص388) که ظاهرا به آن «سپست» یا «اسپست» (تفسير روان جاويد، ج5، ص34۶؛ روض الجنان، ج20، ص145؛ ترجمه تفسير طبرى، ج7، ص1987؛ تفسير نسفى، ج2، ص1138) یا اسفست (تفسير صفي علیشاه، ص812) یا اسپرش (ترجمه خسروی ) میگویند.
۴- درختان بلند كه شاخه آويخته باشد (ترجمه یاسری) و به تعبیر دیگر، درخت سايه افكن همچون كاج و سرو و بيد و غيرها (حجة التفاسير، ج7، ص174).
۵- ۵- برخی مترجمان این را به «خرما» (خرما نوعی) یا «رطب» ترجمه کردهاند (ترجمههای شعرانی، اشرفی؛ مصبحزاده، معزی، و مخزن العرفان در تفسير قرآن، ج15، ص۴) و شاید موید نظر آنها نسبتی است ابوحیان به ابن عباس میدهد که گویا نظر وی این است که مقصود رُطَب است از این جهت که اولا از درخت خرما چیده میشود [یعنی چون «چیدنی» است و ماده «قضب» به معنای چیدن است] و ثانیا چون قبل از آن از انگور سخن گفت [ظاهرا بدین جهت که تناسب در این است بعد از انگور به خرما اشاره شود تا به علوفه و یونجه] (البحر المحيط، ج10، ص410 ). البته با توجه به اینکه در آیه بعد به کلمه «نخل» اشاره شده این احتمال ضعیف است و با توجه به گزارشی که فخر رازی از نظر ابنعباس داده، بعید نیست که در گزارش ابوحیان از نظر ابن عباس اشتباهی رخ داده باشد (مفاتيح الغيب (للفخر الرازی)، ج31، ص60 ).
۶- میوهها (ترجمه بروجردی) ظاهرا چون میوهها چیدنی هستند وی آن را شامل همه میوهها دانسته است.
۷- سیب (ترجمه دهلوى، ص1338).
@yekaye
#عبس_28
☀️۱) از امام کاظم ع روایت شده است که:
از وصایای حضرت آدم به فرزندش هبة الله این بود که زیتون بخور که همانا آن از درختی مبارک است.
📚الكافي، ج6، ص331
📚المحاسن، ج2، ص484
@yekAaye
☀️۲) الف. اسحاق بن عمار میگوید: به امام صادق ع عرض کردم که مردم میگویند زیتون باد [معده] را برمیانگیزاند.
فرمودند: همانا زیتون باد [معده] را طرد میکند.
☀️ب. راوی میگوید نزد امام صادق سخن از زیتون به میان آوردیم. یکی گفت: باد [معده] را جلب میکند [موجب پدید آمدن آن میشود].
فرمودند: خیر، بلکه باد [معده] را طرد میکند.
📚الكافي، ج6، ص331
📚المحاسن، ج2، ص484
☀️الف. قُلْتُ لِأَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع: إِنَّهُمْ يَقُولُونَ الزَّيْتُونُ يُهَيِّجُ الرِّيَاحَ.
فَقَالَ: إِنَّ الزَّيْتُونَ يَطْرُدُ الرِّيَاحَ.
☀️ب. عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: ذَكَرْنَا عِنْدَهُ الزَّيْتُونَ، فَقَالَ الرَّجُلُ: يَجْلِبُ الرِّيَاحَ.
فَقَالَ: لَا بَلْ يَطْرُدُ الرِّيَاحَ.
@yekAaye
☀️۴) الف. از امام صادق ع روایت شده که رسول الله ص فرمودند:
روغن [زیتون] بخورید و با آ [بدن خود را] روغنمالی کنید که همانا آن از درختی مبارک است.
☀️ب. از امام صادق ع روایت شده که امير مؤمنان على عليه السّلام فرمودند:
با روغن زيتون روغنمالى كنيد و آن را خورش قرار دهيد؛ زيرا آن، روغن نيكان و خورش برگزيدگان است، دوبار به آن [مقام] قدس مسح شده است؛ آمدنش با برکت است و رفتنش هم با برکت. [با بركت فصل خود را آغاز مىكند و با بركت تمام مىشود]، با آن هيچ بيمارى ضرر نمىزند.
☀️ج. از امام باقر ع روایت شده که رسول الله ص فرمودند:
روغن زیتون، روغن خوبان و خورش نیکان است، آمدنش با برکت است و رفتنش هم با برکت [با بركت فصل خود را آغاز مىكند و با بركت تمام مىشود]، چرا که دوبار در آن [مقام] قدس غوطهور شده است.
📚الكافي، ج6، ص331-332؛
📚المحاسن، ج2، ص484-485
☀️د. از امام کاظم ع از پدرشان از جدشان روایت شده که از جمله وصایای رسول الله ص به حضرت علی ع این بود که:
ای علی! روغن [زیتون] بخور و با آن روغنمالی کن که همانا کسی که با آن روغنمالی کند تا چهل روز شیطان به او نزدیک نخواهد شد.
☀️ه. از امام صادق ع روایت شده که فرمودند:
روغن پیشینیان جز روغین زیتون نبود.
☀️و. از ایشان روایت شده است که:
روغن زیتون طعام تقواپیشگان است.
☀️ه. اسماعیل بن جابر میگوید: خدمت امام صادق ع بودم و سفره غذا پهن کردند و جامی آوردند که در آن نان ترید شده و گوشت بود، پس حضرت روغن زیتون خواستند و آن را روی گوشت ریختند و میل کردند.
📚المحاسن، ج2، ص485
@yekAaye
☀️۵) قبلا فرازهای متعددی از حدیث معروف توحید مفضل که از امام صادق ع روایت شده تقدیم شد. در فراز دیگری از این حدیث آمده است:
ای مفضل! در درخت خرما بیندیش؛ از آنجا كه در ميان نخلها شمارى ماده و به تلقيح نيازمندند، برخى از نخلها نيز نر آفريده شدند تا بدون غرس، عمل لقاح انجام گيرد. پس جنس مذکر نخل مانند حيوان نرى است كه ماده را باردار میکند و خود باردار نمیشود.
📚توحيد المفضل، ص162
@yekaye
☀️۶) از امام صادق ع روایت شده است که امیرالمومنین یکبار راه میرفت در حالی که باری از هستههای خرما بر دوش داشت. بدیشان گفتند: ای ابوالحسن! چه چیزی به همراه داری؟
فرمود: درختان خرماست ان شاء الله. پس آنها را کاشت و حتی یکی از آنها هم هدر نرفت.
📚الكافي، ج5، ص75
@yekaye
☀️۷) الف. شخصی به امام صادق ع عرض کرد: فدایت شوم! من از برخی شنیدهام که میگویند: زراعت و کشاورزی کار مکروهی است.
فرمودند: کشاورزی کنید و بکارید! به خدا سوگند مردم عملی حلالتر و پاکتر از آن انجام ندادهاند؛ به خدا سوگند [حتی] بعد از خروج دجال هم کشتزارها کشت کنند و درختان خرما بکارند.
📚الكافي، ج5، ص260
☀️ب. از امام صادق ع روایت شده که فرمودند:
از پیامبر اکرم ص سوال شد که کدام مال بهتر است؟
فرمودند: [مالی که از راه] کشاورزی [به دست آید]؛ صاحبش آن را بکارد و اصلاح کند و روز چیدنش حق آن را ادا کند.
عرض شد: بعد از کشاورزی چه مالی بهتر است؟
فرمودند: شخصی که گوسفندانی دارد که به خاطر آنها دنبال چراگاههایی که باران باریده میرود؛ در حالی که نماز برپا میدارد و زکات می دهد.
عرض شد: بعد از گوسفندداری چه مالی بهتر است؟
فرمود: گاو، که با خیر و عافیت صبح میکند و با خیر و عافیت شب میکند.
عرض شد: بعد از گاوداری چه مالی بهتر است؟
فرمود: آن برافراشتگان در گِل و طعامدهندگان در خشكسالی، چه خوب چيزى است درخت خرما، هر كس آن را بفروشد بهايش مانند خاكسترى است كه در قله بلندى باشد و در روز طوفانى تند بادى بر آن وزد مگر اينكه بجاى آن درخت درخت ديگرى بنشاند.
عرض شد: يا رسول اللَّه! پس از درخت خرما چه مالى بهتر است؟
حضرت سكوت فرمود.
شخصی برخاست و گفت: پس چرا در باره شتر چيزى نفرموديد؟
فرمود: در آن بدبختى و ستمگری و رنج و دربهدرى است، نه صبحگاهش به روال است و نه شبهنگامش، و خيرى ندهد مگر از آن سوى كه شومتر است! البته افراد شقاوتمند فاسق را بیبهره نگذارد.
📚الكافي، ج5، ص261
📚الأمالي( للصدوق)، ص350
📚الخصال، ج1، ص246
@yekaye