@yekaye

☀️کتاب فقه الرضا، کتابی است مملو از احادیث فقهی، که به امام رضا ع منسوب است. بسیاری از محققان در اینکه واقعا این کتاب، نوشته‌ی خود امام رضا ع باشد تردید دارند؛ و یک احتمال قوی این است که این کتاب، نوشته‌ی یکی از اصحاب ائمه علیهم‌السلام باشد که عمده مطالب خود را از امام ع گرفته است. در این کتاب جمع‌بندی‌ای از اقسام نکاح در اسلام آمده، که اگر متن حدیث هم نباشد کاملا در فضای شرح و جمع‌بندی‌ای از احادیث اهل بیت ع است: ▪️بدان – خداوند تو را رحمت کند – که نکاح آن گونه که مطابق با دستور خداوند باشد چهار گونه است: ▫️یکی نکاح همراه با ارث است؛ که با [اذن] ولی و [حضور] دو شاهد انجام می‌شود بر اساس مهریه‌ای معین، به اندازه‌ای که طرفین بدان رضایت دهند، کم باشد یا زیاد؛ و نیازمند شهود است [این شرط استحباباً است]، و تعداد زنانی که بر اساس این نکاح مجاز است چهارتا است، و برای کسی که چهار زن دارد اگر بخواهد باز ازدواج کند جایز نیست مگر اینکه یکی از چهار همسر خود را طلاق دهد و نیز عدّه‌ی آن زن طلاق داده شده هم بسر آید؛ و مادامی که عده این زن بسر نیامده برای مردان دیگر هم جایز نیست که با این زن ازدواج کنند زیرا هنوز این در گروی اوست [= طلاق در ایام عده، قابل رجوع است؛ و طرفین اگر دلشان خواست می‌تواند بدون اینکه دوباره عقد کنند زندگی مشترک را از سر گیرند.] ▫️و حالت دوم، نکاح بدون شهود و ارث بردن است؛ این همان نکاح متعه [= ازدواج موقت] است با شرطهایش؛ و آن عبارت است از اینکه از زن سوال کنی که آیا فارغ است یا اینکه شوهردار ویا در عده طلاق ویا در دوره حمل است؛ اگر از اینها خالی بود، [در مقام خواستگاری، مرد] می‌گوید: برای توست که خود را به متعه من درآوری بر اساس کتاب الله و سنت پیامبرش، نکاحی به دور از هرگونه بی‌عفتی، با این مدت و به این مقدار - و مهریه و مدت را معلوم می‌کند – بر اساس اینکه نه تو از من ارث ببری و نه من از تو؛ و بر این اساس که اگر خواستم از باردار کردن تو پیشگیری کنم؛ و بر این اساس که وقتی زمانش به اتمام رسید تو چهل و پنج روز عده نگه داری. پس اگر روی خوش نشان داد به او می‌گویی: تو را برای خویش متعه کردم، و تمام شروط را دوباره تکرار می‌کنی؛ زیرا سخن اول در مقام خواستگاری بود و هر شرطی پیش از ازدواج فاسد است و همانا با سخن دوم است که مطلب منعقد می‌گردد. پس اگر در بار دوم بله گفت، مهریه ویا آن مقدار از آن که حاضر است به او تعلق می‌گیرد و بقیه به عنوان بدهی بر عهده تو می‌باشد و از این پس نزدیکی کردن با او بر تو حلال می‌شود, و روایت شده است که با زن ملقبه [که با بی‌بند و باری معروف است] و یا زن مشهور به فحشا، متعه نشود؛ و [برای سنجش وی] پیش از متعه از زن بخواه که به کاری که حلال نیست اقدام کند؛ اگر پذیرفت پس [بدان که او اهل فحشاست و] با او متعه مکن؛ و روایت شده که از باب رخصت گفته‌اند که اگر وی مدت و اجرت را شرط کرد متعه کردنش جایز است؛ و اگر هم از آن زن سوالی نپرسد و او را نیازماید اشکالی ندارد. اگر با هم توافق کنند که مدت و مهلت و اجرت را بیفزایند نیازی نیست که این زن برای این مرد عده نگه دارد؛ همانا عده نگه داشتن برای آن زن در صورتی لازم است که بخواهد با غیر از این مرد نکاح کند؛ مگر اینکه آن مرد، باقی مانده‌ی مهلت را بر این زن ببخشد؛ و این همان سخن خداوند عز وجل است که می‌فرماید «پس هر موردی که از آن زنان بدان وسیله درخواست متعه‌ کردید، به آنان مهریه‌شان [اجرت‌شان] را به عنوان اقدامی که واجب است بدهید؛ و در مورد آنچه بعد از [تعیین] این واجب، با همدیگر بدان رضایت می‌دهید بر شما خرده گرفته نشود» (نساء/24) و این همان زیاد کردن مدت متعه و مهریه‌اش است؛ و حکایت متعه شبیه حکایت کنیز است از این حیث که هرکس و هرگونه بخواهد می‌تواند متعه کند. ▫️و وجه سوم،نکاح با شخص تحت ملکیت است و آن بدین گونه است که مرد کنیزی را بخرد که اگر آن کنیز «مستبرأه» باشد [= زنی که شوهر ندارد و اگر هم داشته عده‌اش تمام شده] نکاح با او جایز است؛ و استبرای او هم یکبار عادت ماهانه دیدن است و آن هم برعهده فروشنده است؛ پس اگر فروشنده مورد اعتماد باشد و بگوید که این زن مستبرأ شده است، از همان هنگام خرید، نکاح با او جایز است؛ و اگر فروشنده مورد اعتماد نباشد مشتری باید تا مدت یکبار عادت ماهیانه صبر کند تا او مستبرا شود؛ و اگر کنیز باکره باشد ویا صاحب وی یک زن باشد و یا به بلوغ و دیدن عادت ماهانه نرسیده باشد از چنین استبرایی بی‌نیاز است. @yekaye 👇ادامه👇

ادامه مطلب از فقه الرضا ▫️و وجه چهارم نکاح تحلیل [حلال شمردن] است و آن عبارت است از اینکه مرد یا زنی برای مدت معلومی به مردی اجازه نکاح با کنیز خود را بدهد؛ که البته اگر این کنیز از آن مرد باشد برعهده‌اش است که تا مدت یک بار عادت ماهیانه دیدن آن زن را استبراء کند و نیز بعد از اینکه ایام تحلیل پایان یافت نیز به مدت یک بار عادت ماهیانه دوباره آن زن را استبراء نماید؛ ولی اگر از آن یک زن باشد نیازی بدین کار نیست. ▪️و بدان بر اثر شیرخوارگی، هرآنچه از نَسَب که نکاح با وی حرام است، حرام می‌شود؛ و البته مالک شدن و خرید و فروش اینها [خواهر و برادر و ... رضاعی] حلال است جز در مورد خود کسی که شیر داده است و نیز شوهر وی که شیر این زن به خاطر بچه آن شوهر بوده است [یعنی مادر و پدر رضاعی] چرا که این دو قائم مقام پدر و مادرند که خرید و فروش و ملکیت آنها جایز نیست، خواه از مومنان باشند یا از مخالفان؛ و آن حدی که بر اثر آن مقدار شیرخوردن، شخص حرام و محرم می‌شود آن چیزی است که جماعت شیعه بدان عمل می‌کنند مطابق آنچه روایت شده؛ چرا که آن مقداری که گوشت برویاند و استخوان را محکم کند مورد اختلاف است؛ که یا سه روز شیرخوردن پیاپی است و یا ده بار شیر خوردن پیاپی‌ای که کاملا سیراب شود با شیر از یک نفر؛ و در برخی روایات یکبار و دوبار و سه بار شیر خوردن هم روایت شده است. 📚الفقه المنسوب إلى الإمام الرضا ع، ص232-233 @yekaye 👇متن روایت👇

. 1️⃣ قبلا (جلسه 925) اشاره شد که شاید بتوان گفت 📝این سوره در مقام تکوین بنیان #جامعه، یا به تعبیر دقیق‌تر #امت_دینی است؛ امتی که شروع و زیربنایش نظام #خانواده است؛ و 🤔البته می‌خواهد آن نوع #روابط_مطلوب_خانوادگی به افق #روابط_اجتماعی هم کشیده شود؛ و آرمان امت اسلامی، نه فقط #برابری و #عدالت، که #برادری و #مودت قرار داده شود. 👈اشاره شد که این سوره با بحث و احکام #ازدواج آغاز می‌شود؛ و سپس وارد مسائل اقتصادی می‌شود؛ آن هم از زاویه مسائل اقتصادی متفرع بر خانواده (سرپرستی اموال ایتام، حق مالکیت برای زن و مرد، ارث و مسائل مربوط به آن). طبیعی است که عادی‌ترین شکل ایجاد خانواده، وضعیت ازدواج بین یک زن و مرد است؛ اما در این فراز از سوره اقسام وضعیتهای دیگر (از وضعیتهای کاملا مردود مانند زناکاری و ازدواج با محارم؛ تا وضعیتهایی که تحت شرایطی پذیرفتنی است، مانند ازدواج موقت و ازدواج با کنیز) نیز مورد توجه قرار می‌گیرد و حکم هریک بیان می‌شود؛ و سپس در فراز بعدی به سراغ تقسیم کار درون خانواده و سایر احکام خانواده (مدیریت خانواده، مساله نفقه، نشوز، طلاق) می‌رود. 🔸قسمتی از سوره که بر مسائل خانوادگی تمرکز دارد تا آیه 36 است که به نظر می‌رسد این بحث در سه فراز ارائه شده است و آیات 15 تا 28 دومین فراز از مسائل خانوادگی است. ◾️خود این فراز شامل سه مطلب است: 🔹ابتدا در 4 آیه به سراغ زنان و سپس مردانی رفت که مرتکب فحشاء می‌شوند؛ و هشدار داد که چهار شاهد برای اثبات فحشاء لازم است؛ که اگر چنین شهودی شهادت دادند باید آن فحشاپیشگان بسختی مورد مجازات قرار گیرند؛ هرچند تذکر می‌دهد که باب توبه باز است، البته برای کسانی که زود از کارشان پشیمان می‌شوند نه کسانی که تا پیش از مرگ هرکاری دلشان می‌خواهد انجام می‌دهند که اینان عذابشان از پیش آماده شده است. 🔹مطلب دوم دو هشدار است به مردان در خصوص حقوق مالی زنان؛ ▫️اول اینکه مبادا با تحت فشار قرار دادن و یا با هر ترفند دیگری، بخواهید زنانتان را در تنگنای مالی قرار دهید؛ اعم از اینکه مجبورشان کنید که مالشان را به شما بدهند ویا اینکه به زور از مهریه ویا نفقه‌شان صرف نظر کنند و ...؛ اگر هم به هر دلیل از آنان خوشتان نمی‌آید، باز سعی کنید مبنا را بر معاشرت بالمعروف قرار دهید و براحتی پیوند ازدواج را به هم نزنید که چه‌بسا شما از چیزی خوشتان نمی‌آید اما خداوند خیر فراوانی در آن نهاده باشد. ▫️و هشدار دوم اینکه مبادا چون قصد تجدید فراش کرده‌اید، و دفعه قبل جوگیر شده و مهریه سنگینی تعیین کرده بودید، در ادای مهریه همسر قبلی‌تان کوتاهی‌ای انجام دهید، بویژه در نظر بگیرید که شما با آن بسیار به هم نزدیک شده و ارتباطات خاصی برقرار کرده‌اید و پیمانی بسیار عمیق بدانها سپرده‌اید؛ و ناروا بودن چنین نقض پیمانی بسیار قبیح است. 🔹مطلب سوم در این فراز، برشمردن زنانی است که ازدواج با آنان بر مردان حرام است؛ ▫️این ممنوعیت را از مذمت شدید سنت جاهلی تصاحب زن پدر در آیه 22 آغاز کرد، ▫️سپس در آیه 23 فهرست محارم نسبی و رضاعی را برشمرد و به برخی از حرمت‌های سببی (مادر و دخترِ همسر شخص و نیز زنِ پسر و جمع بین دو خواهر) نیز اشاره کرد و ▫️در آیه 24 به حرمت ازدواج با مطلق زنان شوهردار پرداخت و نهایتا فرمود به غیر اینها حق دارید با هر زنی ازدواج کنید و تشکیل خانواده دهید؛ و اگر این مقدار هم میسورتان نبود حق دارید متعه کنید؛ و ▫️در آیه 25 فرمود که اگر این گزینه هم برایتان میسر نشد، می‌توانید با زنان مسلمانی که کنیز هستند، با اجازه مالکشان ازدواج کنید؛ و تذکر داد که مساله مهم این است که طرف ازدواج شما باید افراد پاکدامن باشند، نه اهل فحشاء و دوستی‌های پنهانی؛ که اگر کنیزی نیز به چنین روابطی روی آورد او نیز شایسته مجازات می‌شود، هرچند مجازاتی نصف زنان آزاد؛ و با توجه به مشکلاتی که ازدواج با کنیز دارد، در پایان این آیه تذکر داد که باز کردن باب این حکم برای حفظ شما از مشقت شهوات بوده وگرنه اگر کسی بتواند خود را نگهدارد برایش بهتر است. 🔸بعد از این سه مطلب، در سه آیه پیاپی به مشیت خداوند در این مباحث – که اساساً چرا خداوند این راهها را باز کرده ویا بسته - و آنچه نقطه مقابل مشیت اوست پرداخت. در آیه اول و آخرش فقط از اراده خداوند سخن گفت و در آیه وسط، اراده‌ای را که در مقابل اراده خداوند است، نیز گوشزد کرد. ▪️خداوند از این بحثها سه چیز اراده کرده است: ▫️الف. بیان کردن مطلب برای شما و هدایت کردن شما به رویه‌های کسانی که پیش از شما بودند و زمینه را برای توبه شما مهیا کردن؛ ▫️ب. اینکه شما را توبه دهد؛ و این درست نقطه مقابل اراده کسانی است که می‌خواهند با شهوترانی انحرافی عظیم در شما پدید آورند؛ ▫️ج. اینکه با توجه به ضعف تکوینی شما، بر شما تخفیف دهد. @yekaye

. 2️⃣ پس این آیات به طور خلاصه می‌گویند: 🔹اینکه، اگرچه باب توبه باز است، اما زنان و مردان اهل فحشاء – در صورتی که وقوع فحشاء چنان با دریدگی همراه باشد که اثبات علنی شود – باید مجازات شوند 🔹و اینکه مردان باید حقوق مالی زنان‌شان را بجد رعایت کنند و حال که دست برتر با آنان است (نفقه و مخارج زن برعهده آنان است)، در صورتی که از ازدواج با آنها پشیمان شدند، آنان را تحت فشار قرار ندهند؛ 🔹و اینکه دایره افرادی که ازدواج با آنان حرام است؛ و نیز عرصه‌های مجاز ازدواج معلوم باشد؛ 🔸هر سه حکایت از اراده خداوند برای هدایت ما و بازگشت ما در مسیر عبودیت دارد، که همه اینها با توجه به ضعف ما طراحی شده است؛ 📛و کسانی که در مقابل این اراده‌اند شهوترانانی‌اند که مایلند انحرافی عظیم در ما پدید آورند. 🤔یعنی دو اراده در کار است: 💢یکی اراده خداوند که با لحاظ ضعف ما، می‌خواهد بهترین برنامه هدایتی را برای بازگشت ما به مسیر عبودیت در اختیارمان قرار دهد و در این راه، برای فحشاء مجازات قرار داده، مردان را به رعایت حقوق مالی زنانشان بجد دعوت می‌کند و مرزهای محرم و نامحرم را با دقت تصویر می‌کند؛ ⛔️و دومی اراده شهوترانان که با ترویج فحشاء و بی‌مبالاتی مزدان در حقوق مالی زنان و به هم زدن مرزهای محرم و نامحرم می‌خواهند جامعه اسلامی را به انحراف بکشانند. @yekaye

. 3️⃣ این فراز را از منظری دیگر می‌توان به گونه‌ای دیگر جمع‌بندی کرد: 🔸ابتدا در دو آیه درباره مجازات اهل فحشاء توضیحاتی می‌دهد و در آخرش از تواب بودن خداوند سخن می‌گوید که اگر اینها توبه و اصلاح کردند خداوند توبه‌پذیر است؛ 🔹سپس در دو آیه مساله توبه را مطرح می‌کند که توبه در جایی است که از روی جهالت (مغلوب واقع شدن عقل در برابر شهوت) باشد و سریع شخص پشیمان شود، نه کسی که بدی کردن برایش عادی شده و لحظه مرگ به فکر توبه بیفتد یا اساساً کافر باشد و این کارها را بی‌دغدغه انجام دهد؛ 🔸سپس به سراغ هشدار به مردان در خصوص حقوق مالی همسران می‌رود و در آیات بعد محارم و عرصه‌های مجاز ازدواج را برمی‌شمرد؛ 🔸سپس در جمع‌بندی دو بار بر اینکه هدف خداوند از این برنامه‌ها توبه دادن شماست تاکید می‌کند و تذکر می‌دهد که شهوترانان در مقابل می‌خواهند شما در بیراهه بیفتید و توبه نکنید. 🔷پس از این منظر، محور بحث این است که در مسیر زندگی بیراهه‌های جدی‌ای در کار است که خداوند در همه برنامه‌هایش هدفش این است که شما را دائما به سوی مسیر اصلی بازگشت دهد؛ اما شهوترانان می‌خواهند شما در همان بیراهه‌ها بیفتید و دیگر به راه اصلی برنگردید. @yekaye

. 4️⃣ ما غالبا اقدامات شهوترانان برای انحراف افکندن را در ترویج فحشاء جستجو می‌کنیم؛ اما این آیات نشان می‌دهند که شهوترانان دو کار دیگر هم می‌کنند❗️ ⛔️ مانع رعایت حقوق مالی زنان (به طور خاص مهریه و نفقه) می‌شوند و ⛔️مرزهای محرم و نامحرم را کم‌رنگ می‌کنند. 🌐نکته تخصصی #جامعه‌شناسی: #ظلم_به_زنان به بهانه #فمینیسم 🤔تحولات 70-60 سال اخیر که به #انقلاب_جنسی در غرب معروف است، نشان می‌دهد که چگونه ترویج فحشاء با انکار حقوق مالی زنان و به هم زدن مرزهای محرم و نامحرم همراه بوده است: جنبش‌های فمینیستی، به عنوان یکی از مهمترین ابزارهای انقلاب جنسی، به بهانه دفاع از حقوق زنان و تساوی زن و مرد، عملا زنان را از حقوق مالی مهمشان که همان نفقه و مهریه باشد محروم کردند‼️ و اگر توجه کنیم که: 🔹الف. هزینه‌های رایج زندگی یک زن به طور متوسط چند برابر مردان است؛ و 🔹ب. توان درآمدزایی زنان به طور متوسط بسیار پایین‌تر از مردان است؛ و 🔹ج. زنان از حیث جنسی سرمایه‌ای دارند که می‌توانند از آن طریق تامین درآمد کنند؛ 🔵آنگاه خیلی واضح می‌شود که چرا شعارهای تساوی حقوق زن و مرد، بیش از آنکه به نفع زنان تمام شود، به ضرر زنان و به نفع مردان شهوتران تمام می‌شود: 🤔زنان را ظاهرا از زیر یوغ شوهرانشان نجات دادند؛ و واقعیت این است که آنان را گرفتار دام مردان شهوت‌پرست کردند: به آنها گفتند دریافت مهریه و نفقه از شوهر توهین به شخصیت شماست: تا آنان حاضر شوند جسم خود را برای دریافت مبلغ بسیار کمتری در اختیار هر مردی قرار دهند. @yekaye

. 5️⃣ در این آیات، وقتی خواست فحشاء و مجازات فحشاء را شروع کند از زنان شروع کرد و سپس سراغ مردان رفت؛ اما در مساله رعایت حقوق مالی همسر، لبه تیز حمله را صرفا متوجه مردان (شوهران) ‌قرار داد. 💠نکته تخصصی #سیاست‌گذاری #خانواده 🤔شاید از نکته فوق بتوان نتیجه گرفت که سیاست‌های حفظ خانواده در خصوص مردان و زنان کارهای متفاوتی باید در پیش گیرد: 🔺اینکه عرف متدینان مساله عفت را عموما و در درجه اول ناظر به زنان مطرح می‌کنند، ظاهرا پشتوانه قرآنی دارد؛ و البته آیه نشان می‌دهد که مساله عفت در مورد مردان هم باید مطرح شود اما بعد از زنان؛ 🔺 و البته لبه تیز برنامه‌های نسبت به مردان، باید ناظر به واداشتن آنها به رعایت حقوق مالی همسرانشان باشد. @yekaye

. 6️⃣ اینکه انسان اختیاردار تکلیف زندگی و همسر خویش باشد بقدری مهم است که قرآن کریم ازدواج با کنیزان را (که اختیارشان تاحدود زیادی با صاحبشان است تا با همسرشان) صرفا برای کسی که خوف وقوع در گناه و مشقت ناشی از فشار شهوت دارد مطرح می‌کند؛ و از افراد می‌خواهد که اگر می‌توانند صبر پیشه کنند و چنین زندگی‌ای تشکیل ندهند برایشان بهتر است! 🌐ثمره #اجتماعی اینکه برنامه‌های جدید دائما وضعیت زندگی‌ها را به این سمت می‌برد که مرد دیگر اختیاردار همسر خویش نباشد و به بهانه اینکه زنان از مردان خویش مستقل شوند عملا کاری می‌کنند که دیگرانی همچون کارفرمایان و رسانه‌های جمعی و ... اختیاردار زنان باشند، کاملا در جهت تضعیف خانواده است؛ که ضربه‌اش فقط به مردان نخواهد بود؛ بلکه کل اعضای خانواده، هم خود زن و هم فرزندان، نیز از این وضعیت متضرر خواهند شد. 🔖(مستندی به نام #ایکس_سونامی درباره #فروپاشی_خانواده_در_آمریکا تهیه شده که بزودی اکران خواهد شد و این واقعیت را بخوبی منعکس کرده است) @yekaye

957) 📖 یا أَیهَا الَّذینَ آمَنُوا لا تَأْكُلُوا أَمْوالَكُمْ بَینَكُمْ بِالْباطِلِ إِلاَّ أَنْ تَكُونَ تِجارَةً عَنْ تَراضٍ مِنْكُمْ وَ لا تَقْتُلُوا أَنْفُسَكُمْ إِنَّ اللَّهَ كانَ بِكُمْ رَحیماً 📖 💢ترجمه ای کسانی که ایمان آورده‌اید! اموالتان را بین خود به ناروا نخورید، مگر آنکه تجارتی با رضایت طرفینی از جانب شما واقع شود؛ و خودهایتان را نکشید، که خداوند نسبت به شما رحیم بوده است. سوره نساء (4) آیه 29 1398/8/13 6 ربیع‌الاول 1441 @yekaye

@yekaye

☀️1) از امام باقر ع درباره معنای آیه «اموالتان را بین خود به ناروا نخورید» روایت شده که مقصود ربا و قمار و «بخس» [= ناچیز شمردن کالای فروشنده برای خرید آن به زیر قیمت واقعی] و ظلم است. 📚التبيان، ج‏3، ص179؛ مجمع البيان، ج‏3، ص59 و في معنى قوله: «لا تَأْكُلُوا أَمْوالَكُمْ بَيْنَكُمْ بِالْباطِلِ» قولان: أحدهما قال السدي: بالربا، و القمار، و البخس، و الظلم، و هو المروي عن أبي جعفر (ع) ✳️ در تایید مضمون این حدیث باید گفت: در تفسير العياشي، ج‏1، ص236-237 دو روایت از امام صادق ع آمده که مصداق این را «قمار» دانسته و در تفسير القمي، ج‏1، ص136 هم روایتی از امام صادق ع آمده که مصداق این را «ربا» معرفی کرده است. @yekaye

☀️2) سماعه می‌گوید: به امام صادق ع عرض کردم: مردی از ماست که نزدش اموالی هست که با آن امرار معاش می‌کند و برعهده‌اش بدهی‌ای هست؛ آیا همچنان روزی خانواده‌اش را از آن مال تامین کند تا خداوند گشایشی در کار وی پدید آورد و بتواند قرضش را ادا کند؛ یا اینکه علی‌رغم بدی زمانه و سختی کسب و کار باز زیر بار قرض برود و یا اینکه صدقه قبول کند [و در هر صورت آن بدهی‌اش را پرداخت کند]؟ فرمودند: با اموالی که دارد بدهی‌اش را پرداخت کند [و اگر لازم شد صدقه قبول کند] و اموال مردم را که نزد اوست مصرف نکند مگر اینکه نزدش چیزی باشد که بتواند حق مردم را ادا کند که همانا خداوند عز و جل می‌فرماید: «اموالتان را بین خود به ناروا نخورید، مگر آنکه تجارتی با رضایت طرفینی از جانب شما واقع شود» و بار قرض گرفتن جدید را بر دوش خود برندارد مگر اینکه [بداند که] از عهده بازپرداخت قرض برمی‌آید؛ هرچند که مجبور شود به در خانه‌های مردم برود و با یک لقمه و دو لقمه و یکی دوتا دانه خرما او را برگردانند؛ مگر اینکه ولیّ‌ای داشته باشد که پس از وی بدهی او را ادا کند؛ همانا هیچ متوفایی از ما نیست که بمیرد مگر اینکه خداوند برای او ولیّ‌ای قرار می‌دهد که وعده‌ها و بدهی‌های وی را ادا کند تا وعده و بدهی او روی زمین نماند. 📚الكافي، ج‏5، ص95؛ تهذيب الأحكام، ج‏6، ص185؛ فقه القرآن، ج‏1، ص380-381؛ تفسير العياشي، ج‏1، ص236 @yekaye

☀️3) روایت شده که معمر روغن‌فروش از امام صادق ع سوال کرد: فدایت شوم! من مردی هستم که فروشنده روغن زیتون هستم؛ از شام برایم روغن می‌آید و از آنچه می‌فروشم برای خودم هم برمی‌دارم. [ظاهرا مقصود این است که وکیل در فروش هستم و برای خودم هم از همین برمی‌دارم] فرمود: این را برایت نمی‌پسندم. [که این تعبیر امام ع را علما حمل بر کراهت کرده‌اند] گفت: من برای خودم، از چیزی که می‌فروشم کم نمی‌کنم! [یعنی به همان مبلغی که قرار است به دیگران بفروشم برای خودم هم برمی‌دارم] فرمود: از دیگری بخر و از آن چیزی را برندار! آیا به نظرت اگر آن کس به تو بگوید به ازای هر پیمانه کمتر از یک سکه طلا نمی‌فروشم [یعنی قیمت خیلی بالایی برای کالایش بگذارد] چکار می‌کنی؟ آیا باز هم برای خودت از همان برمی‌داری؟! [ظاهرا امام ع می‌خواهند تذکر دهند که تو در این معامله هوای خودت را داری نه هوای کسی را که وکیل او برای فروش شده‌ای؛ و لذاست که سزاوار نیست اگر از طرف کسی فروشنده کالایی شدی برای خودت برنداری؛ چون در چنین شرایطی سعی می‌کنی که قیمت کالا را کم بگذاری که برای خودت هم صرفه داشته باشد و این موجب ضرر به کسی است که وکیل فروش اموال اویی] گفت: فدایت شوم! گاهی در ظرف روغن و روغن زیتون به ازای هر ظرفی فلان تعداد پیمانه ریخته می‌شود ولی گاهی مقداری کم ویا زیاد می‌شود. [به تعبیر امروزی مثلا می‌گویند هر بطری یک لیتر دارد؛ اما گاهی چند سی‌سی کمتر یا بیشتر می‌شود] فرمود: اگر این «با رضایت طرفینی بین شما» باشد اشکالی ندارد. 📚تهذيب الأحكام، ج‏7، ص128 @yekaye

☀️4) الف. از امام صادق ع درباره این سخن خداوند عز و جل سوال شد که می‌فرماید: «ای کسانی که ایمان آورده‌اید! اموالتان را بین خود به ناروا نخورید» فرمودند: مقصود از آن قمار است؛ و اما اینکه فرمود «و خودهایتان را نکشید» مقصود این بود که گاه مردی از مسلمانان بتنهایی بر مشرکین در منازل آنان حمله می‌کرد و کشته می‌شد و خداوند از این نهی فرمود. 📚تفسير العياشي، ج‏1، ص235؛ النوادر(للأشعري)، ص162 ☀️ب. و باز از امام صادق ع درباره همین آیه روایت شد که فرمودند: اینکه فرمود: «ای کسانی که ایمان آورده‌اید! اموالتان را بین خود به ناروا نخورید» مقصود از آن قمار است که در میان قریش گاه کسی بر سر خانواده و اموالش قمار می‌کرد و خداوند آنان را از این کار نهی فرمود؛ و سپس ادامه آیه را قرائت کردند که «و خودهایتان را نکشید، که خداوند نسبت به شما رحیم بوده است.» و فرمودند: گاه می‌شد که مسلمانان هنگام جنگ با دشمن به غارها و دره‌های آنان وارد می‌شدند و دشمن بر آنان احاطه پیدا می‌کرد و هرگونه که می‌خواست آنان را به قتل می‌كساند و خداوند نهی کرد که در این موقعیت‌ها وارد شوند. 📚تفسير العياشي، ج‏1، ص236-237 ☀️ج. و باز از امام صادق ع روایت شده که فرمودند مقصود از «و خودهایتان را به کشتن ندهید» این است که خویشتن را در موقعیتهای جنگی‌ای قرار ندهید که با کسانی بجنگید که توان جنگ با آنان را ندارید. 📚مجمع البيان، ج‏3، ص60 ☀️د. و باز ظاهرا از امام صادق ع روایت شده است که فرمودند: اینکه می‌فرماید «ای کسانی که ایمان آورده‌اید! اموالتان را بین خود به ناروا نخورید» یعنی ربا؛ «مگر آنکه تجارتی با رضایت طرفینی از جانب شما واقع شود» یعنی خرید و فروش حلال؛ «و خودهایتان را نکشید» این است که گاهی شخصی همراه با رسول الله ص در غزوات شرکت می‌کرد و بدون اینکه رسول الله ص به او دستور داده باشد خودش یک تنه به دشمن حمله می‌کرد و خداوند نهی کرد که کسی بدون دستور رسول الله جان خویش را در معرض کشته شدن قرار دهد. 📚تفسير القمي، ج‏1، ص136 @yekaye

☀️5) از امام صادق ع روایت شده است که: کسی که خود را عامدا بکشد [= خودکشی کند] او در آتش جهنم است و در آن جاودانه خواهد بود؛ که خداوند تبارک و تعالی می‌فرماید «و خودتان را نکشید که همانا خداوند به شما رحیم بوده است؛ و کسی که از روی دشمنی و ستم چنین کند پس بزودی او را به آتشی می‌افکنیم و این بر خداوند آسان است.» 📚من لا يحضره الفقيه، ج‏3، ص571 @yekaye

☀️6) از امیرالمومنین ع روایت شده است که از رسول الله درباره جبیره‌هایی [=پانسمان‌هایی] که روی شکستگی‌هاست سوال کردم که کسی که چنین وضعیتی دارد چگونه وضو بگیرد و اگر جُنُب شد چگونه غسل کند؟ فرمودند: همین که با دست خیس روی آن [جبیره] بکشد برای غسل جنابت و وضو کافی است. گفتم: اگر در سرما بود و از اینکه آب به بدنش برسد بر جان خویش بترسد، چطور؟ رسول الله ص این آیه را قرائت فرمود: «و خودتان را به کشتن ندهید که همانا خداوند به شما مهربان بوده است.» 📚تفسير العياشي، ج‏1، ص236 @yekaye

☀️7) الف. از امام صادق ع درباره این سخن خداوند متعال که می‌فرماید «و خودهایتان را مکشید» روایت شده که فرمودند: مقصود [از خودهایتان] اهل بیت پیامبرتان است. 📚تفسير فرات الكوفي، ص102 ☀️ب. عین همین مضمون در کتب اهل سنت از قول ابن‌عباس روایت شده است؛ مثلا در شواهد التنزيل، ج‏1، ص181-182 و نیز این روایت: ابن عباس درباره این آیه که می‌فرماید «خودهایتان را نکشید که همانا خداوند نسبت به شما رحیم بوده است» گفت: [یعنی] اهل بیت پیامبرتان را نکشید که همانا خداوند [در آیه مباهله] می‌فرماید: «بیایید فرا بخوانیم پسرانمان و پسرانتان، و زنانمان و زنانتان، و خودهایمان و خودهایتان را سپس تضرع کنیم و لعنت خداوند را بر دروغگویان قرار دهیم» (آل عمران/61) و منظور از «فرزندان» این امت، [امام] حسن و [امام] حسین ع بودند و «زنان»شان [حضرت] فاطمه س بود و «خودهایشان» پیامبر ص و [حضرت] علی ع. 📚«مناقب علي» (لابن المغازلي) ج1، ص83 📚شواهد التنزيل، ج‏1، ص182 @yekaye

. 1️⃣ «یا أَیهَا الَّذینَ آمَنُوا لا تَأْكُلُوا أَمْوالَكُمْ بَینَكُمْ بِالْباطِلِ» واضح است که مقصود از «خوردن» اموال به باطل، صرف خوردن نیست؛ بلکه هرگونه تصرف را شامل می‌شود و علت اینکه از تعبیر «خوردن» استفاده کرد زیرا شایع‌ترین و اولین استفاده از آن برای رفع نیاز به غذا و امرار معاش است. 📚(مجمع البيان، ج‏3، ص59؛ المیزان، ج4، ص317) 💢اما همین که محور تصرفات را خوردن قرار داد شاید دلالت دارد بر اهمیت لقمه حلال در زندگی. @yekaye

. 3️⃣ «لا تَأْكُلُوا أَمْوالَكُمْ بَینَكُمْ بِالْباطِلِ إِلاَّ أَنْ تَكُونَ تِجارَةً عَنْ تَراضٍ مِنْكُمْ» نقطه مقابل خوردن مال بالباطل، تجارت (هرگونه معامله) همراه با رضایت طرفین معرفی شده است. از طرفی معروفترین مصادیق خوردن مال به باطل در روایات، #قمار و #ربا معرفی شده است؛ دو معامله‌ای که صریحا در قرآن کریم باطل شمرده شده‌اند. 💠نکته تخصصی #اقتصادی غالبا هم در قمار و هم در ربا نوعی رضایت مشاهده می‌شود: یعنی 🔻 هم کسی که مجبور می‌شود پولی را از طریق ربا بگیرد عملا رضایت داده که پول بیشتری به ازای پول فعلی‌اش بدهد؛ 🔻و هم کسی که قمار می‌کند عملا پذیرفته که در صورت باخت اموالش را بدهد؛ 🤔اما همین که این دو را در مقابل هم قرار داد بخوبی نشان می‌دهد که هرگونه رضایتی در معاملات مصحح معامله نیست؛ وضعیتی که شخص از روی اضطرار (مثل ربا) و یا حماقت و منفعت‌طلبی غیرمنطقی (مثل قمار) بدان رضایت دهد، طبق این آیه مصداق رضایتی که موجب صحیح شدن معامله می‌شود نخواهد بود. @yekaye