.
☀️ ۷۷) در منابع اهل سنت روایت شده است که:
الف. عایشه گفت: «لا یغْتَبْ بَعْضُكُمْ بَعْضاً: غیبت همدیگر را نکنید»؛ من نزد رسول الله ص بودم؛ خانمی عبور کرد که دامن بلندی داشت که روی زمین کشیده میشد. من گفتم: این خانم دامندراز است.
رسول الله ص فرمود: [آنچه خوردی از دهانت] بیرون بینداز!
پس تکه گوشتی را [از دهان] بیرون انداختم!
☀️ب. پیامبر ص به گروهی رسید و فرمود: [لای دندانهایتان را] خلال کنید!
گفتند: ای پیامبر خدا! به خدا سوگند که ما امروز غذایی نخوردهایم.
فرمود: اما من گوشت فلانی را لای دندانهایتان میبینم؛ و آنان غیبت وی را کرده بودند.
📚الدر المنثور، ج6، ص95
☀️الف. أخرج ابن أبی الدنیا فی ذم الغیبة و الخرائطی فی مساوی الأخلاق و ابن مردویه و البیهقی فی شعب الایمان عن عائشة قالت:
«لا یغْتَبْ بَعْضُكُمْ بَعْضاً» فانی كنت عند رسول الله صلی الله علیه [و آله] و سلم فمرت امرأة طویلة الذیل فقلت یا رسول الله انها الطویلة الذیل فقال النبی صلی الله علیه [و آله] و سلم الفظی!
فلفظت بضعة لحم.
☀️ب. أخرج عبد بن حمید عن عكرمة رفع الحدیث إلی النبی صلی الله علیه [و آله] و سلم:
أنه لحق قوما، فقال لهم: تخللوا.
فقال القوم: و الله یا نبی الله ما طعمنا الیوم طعاما!
فقال النبی صلی الله علیه [و آله] و سلم: و الله انی لأری لحم فلان بین ثنایاكم؛ و كانوا قد اغتابوه.
@yekaye
☀️۷۹) از رسول الله ص روایت شده است:
شب معراج بر گروهی گذر کردم که صورتهایشان را با ناخنهایشان میخرشیدند. گفتم: جبرئیل! اینها کیستند؟
گفت: اینان کسانیاند که غیبت مردم را میکردند و متعرض آبروی مردم میشدند.
📚مجموعة ورام، ج1، ص115؛
📚إرشاد القلوب (للدیلمی)، ج1، ص116؛
📚كشف الریبة، ص6؛
📚عوالي اللئالي، ج1، ص276؛
📚الدر المنثور، ج6، ص96
وَ عَنْ أَنَسٍ قَالَ ص:
مَرَرْتُ لَیلَةً أُسْرِی بِی عَلَی قَوْمٍ یخْمِشُونَ وُجُوهَهُمْ بِأَظْفَارِهِمْ [بِأَظَافِیرِهِمْ] فَقُلْتُ: یا جَبْرَئِیلُ مَنْ هَؤُلَاءِ؟
قَالَ: هَؤُلَاءِ الَّذِینَ یغْتَابُونَ النَّاسَ وَ یقَعُونَ فِی أَعْرَاضِهِمْ.
@yekaye
☀️۸۰) روایت شده که خداوند به حضرت موسی ع وحی کرده است:
کسی که بمیرد در حالی که از غیبت توبه کرده است، آخرین کسی است که وارد بهشت شود؛ و اگر بمیرد در حالی که بر آن گناهش اصرار داشته اولین کسی است که وارد جهنم میشود.
📚إرشاد القلوب (للدیلمی)، ج1، ص116
وَ أَوْحَی اللَّهُ إِلَی مُوسَی ع:
مَنْ مَاتَ تَائِباً عَنِ الْغِیبَةِ فَهُوَ آخِرُ مَنْ یدْخُلُ إِلَی الْجَنَّةِ وَ مَنْ مَاتَ مُصِرّاً عَلَیهَا فَهُوَ أَوَّلُ مَنْ یدْخُلُ النَّارَ.
@yekaye
☀️۸۱) الف. از رسول الله ص روایت شده است:
روز قیامت شخصی را در پیشگاه خداوند حاضر میکنند و نامه عملش را به دستش میدهند؛ پس حسناتی را که انجام داده در آن نمیبیند. میگوید: خداوندا! این نامه من نیست چرا که در آن طاعتم را نمیبینم.
به او گفته شود: همانا پروردگارت «نه خطا مىكند و نه فراموش مىنمايد» (طه/۵۲). به خاطر غیبت کردن از مردم، عملت رفت!
سپس شخص دیگری را میآورند و نامه عملش را به او میدهند و او در آن طاعات فراوانی میبیند؛ میگوید: خداوندا! این نامه عمل من نیست؛ من این طاعات را انجام ندادهام.
میفرماید: همانا فلانی غیبت تو را کرد در نتیجه حسناتش به تو داده شد.
📚جامع الأخبار(للشعیری)، ص147
عَنْ سَعِیدِ بْنِ جُبَیرٍ عَنِ النَّبِی ص أَنَّهُ قَالَ:
یؤْتَی بِأَحَدٍ یوْمَ الْقِیامَةِ یوقَفُ بَینَ یدَی اللَّهِ وَ یدْفَعُ إِلَیهِ كِتَابُهُ فَلَا یرَی حَسَنَاتِهِ؛ فَیقُولُ: إِلَهِی لَیسَ هَذَا كِتَابِی؛ فَإِنِّی لَا أَرَی فِیهَا طَاعَتِی.
فَیقَالُ: إِنَّ رَبَّكَ «لَا یضِلُّ وَ لا ینْسی»، ذَهَبَ عَمَلُكَ بِاغْتِیابِ النَّاسِ.
ثُمَّ یؤْتَی بِآخَرَ وَ یدْفَعُ إِلَیهِ كِتَابُهُ، فَیرَی فِیهِ طَاعَاتٍ كَثِیرَةً؛ فَیقُولُ: إِلَهِی مَا هَذَا كِتَابِی فَإِنِّی مَا عَمِلْتُ هَذِهِ الطَّاعَاتِ!
فَیقُولُ: إِنَّ فُلَاناً اغْتَابَكَ فَدُفِعَتْ حَسَنَاتُهُ إِلَیكَ.
📚شبیه همین مضمون با عباراتی متفاوت در إرشاد القلوب (للدیلمی)، ج1، ص116 نیز ذکر شده است.
☀️ب. از رسول الله ص روایت شده که فرمودند:
روز قیامت بندهای را میآورند و نیکیهایش در کفهای و بدیهایش را در کفه دیگری میگذارند و کفه بدیها سنگینتر میشود. پس نامهای میآورند و در کفه نیکیها میگذارند و این کفه سنگینتر میشود.
می گوید: پروردگارا! این نامه چیست؛چرا که هیچ عملی نبود که من در روز یا شب انجام داده باشم مگر اینکه قبلا در کفه اعمالم گذاشته شده بود.
به او گفته شود: اینها چیزی است که درباره تو گفته شد و تو از آن مبرا بودی؛ و بدین سبب نجات مییابد.
📚الدر المنثور، ج6، ص97؛
📚بحار الأنوار، ج106، ص 112 ؛
📚الكشكول للشيخ البهائي، ص 66، به نقل از رياض السالكين في شرح صحيفة سيدالساجدين، ج5، ص370
و أخرج الحكیم الترمذی عن ابن عمر قال قال رسول الله صلی الله علیه [و آله] و سلم:
یجاء بالعبد یوم القیامة فتوضع حسناته فی كفة و سیئاته فی كفة فترجح السیئات فتجیء بطاقة فتوضع فی كفة الحسنات فترجح بها. فیقول: یا رب ما هذه البطاقة؟ فما من عمل عملته فی لیلی و نهاری الا و قد استقبلت به.
فقیل: هذا ما قیل و أنت منه برئ. فینجو بذلك.
@yekaye
☀️۸۲) از امام باقر ع روایت شده است که فرمودند:
هنگامی که روز قیامت شود گروهی را در پیشگاه الهی حاضر میکنند که هیچ حسنهای در نامه عمل خویش نمیبینند. میگویند: خدایا! حسنات ما چه شد؟
خداوند عز و جل میفرماید: غیبت آنها را خورد؛ همانا غیبت حسنات را میخورد همان طور که آتش علوفه [هیزم] را.
📚مستدرك الوسائل، ج9، ص124؛
📚مجموعة ورام، ج2، ص27
الشَّيْخُ الْمُفِيدُ فِي الرَّوْضَةِ، عَنِ الْبَاقِرِ ع أَنَّهُ قَالَ:
إِذَا كَانَ يَوْمُ الْقِيَامَةِ أَقْبَلَ قَوْمٌ عَلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فَلَا يَجِدُونَ لِأَنْفُسِهِمْ حَسَنَاتٍ، فَيَقُولُونَ: إِلَهَنَا وَ سَيِّدَنَا مَا فَعَلْتَ حَسَنَاتِنَا؟
فَيَقُولُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ: أَكَلَتْهَا الْغِيبَةُ إِنَّ الْغِيبَةَ تَأْكُلُ [لَتَأْكُلُ] الْحَسَنَاتِ كَمَا تَأْكُلُ النَّارُ الْحَلْفَاءَ [الْحَطَب].
☀️ب. از امام صادق ع هم روایت شده است :
غیبت حسنات را میخورد همان طور که آتش هیزم را.
📚مصباح الشريعة، ص205؛
📚كشف الریبة (شهید ثانی)، ص9
قَالَ الصَّادِقُ ع
الْغِيبَةُ تَأْكُلُ الْحَسَنَاتِ كَمَا تَأْكُلُ النَّارُ الْحَطَب.
@yekaye
☀️۸۳) از امام صادق از پدرانش از امير مؤمنان عليه السّلام روايت نمودهاند كه پيامبر خدا صلّى الله عليه و آله فرمودند:
چهار گروه هستند كه دوزخيان علاوه بر عذاب و شكنجههاى خود، از آزار آن نيز در عذابند؛ آنان از آب جوشان دوزخ نوشانند و فريادشان به واويلا بلند است. دوزخيان به يكديگر گويند: اين چهار گروه چه كردهاند كه با اين همه عذاب و شكنجهاى كه در آن غوطه مىخوريم از اينان نيز در رنج و عذابيم؟! یکی [از آن چهار گروه] در تابوتى از آتش گداخته آويخته شده؛ و ديگر رودههايش [بيرون ريخته و آن] را با خود مىكشد؛ و دیگری از دهانش چرك و خون جارى است؛ و ديگرى گوشت خود را مىخورد.
به آن كه در تابوت است گفته شود: اين دور مانده از رحمت چه كرده است كه با همۀ آزارهایى كه در آنها غوطهوریم، از او هم اذیت میشویم؟!
گويد: اين دورمانده از رحمت در حالى جان سپرد كه اموالى از مردم بر گردنش بود و قصد ادای آنها و وفای به عهدش را نداشت
سپس آنكه را كه رودههايش [بيرون ريخته و آنها] را مىكشد گفته شود: اين دور مانده از رحمت چه كرده است كه با همۀ آزارهایى كه در آنها غوطهوریم، از او هم اذیت میشویم؟!
گويد: اين دور مانده از رحمت به آلوده شدن بدنش به ادرار اعتنا نمىكرد. [نسبت به طهارت و نجاست لاابالی بود]
سپس به آنكه چرك و خون از دهانش جارى است گفته شود: اين دور مانده از رحمت چه كرده است كه با همۀ آزارهایى كه در آنها غوطهوریم، از او هم اذیت میشویم؟!
گويد: همانا اين دور مانده از رحمت، کارش این بود که ادای این و آن را درآورد و هر سخن زشتى را كه مىديد به آن تکیه میکرد [یا: فسادی برپا میکرد] و با آن مسخرهبازی درمیآورد.
سپس به آنكه گوشتش را مىخورد گفته شود: اين دور مانده از رحمت چه كرده است كه با همۀ آزارهایى كه در آنها غوطهوریم، از او هم اذیت میشویم؟!
گويد: اين دور مانده از رحمت با غيبت، گوشت مردم را مىخورد و در مسیر سخنچينى قدم برمیداشت. [که خداوند عز و جل فرماید: و همانا زن او [=ابولهب] هیزمکش* بود.]
✳️* عبارت اخیر در برخی از نقلها نیامده است؛ و ممکن است شاهد آوردنی از جانب مولف کتاب باشد، نه امام معصوم ع؛ و تعبیر «حمالة الحطب» [هیزمکش] را در این آيه هم به معنای اینکه خاشاک در مسیر پیامبر میریخت که ایشان اذیت شود دانستهاند و هم کنایه از سخن چینی که میان افراد آتش جنگ را برپا میکند (مجمع البيان، ج10، ص85 )؛ و ظاهرا این استشهاد به آیه از باب معنای دوم است و سعدی هم ظاهرا با اقتباس از همین تعبیر میگوید:
میان دو کس جنگ چون آتش است
سخن چین بدبخت هیزم کش است
📚الأمالي( للصدوق)، ص581؛
📚ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، ص248؛
📚روضة الواعظین، ج2، ص470-471 ؛
📚كشف الريبة، ص9-10
@yekaye
👇سند و متن حدیث👇
سند و متن حدیث ۸۳
حَدَّثَنَا عَلِيُّ بْنُ أَحْمَدَ بْنِ مُوسَى رِضْوَانُ اللَّهِ عَلَيْهِ قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ أَبُو الْحُسَيْنِ الْكُوفِيُّ الْأَسَدِيُّ قَالَ حَدَّثَنِي مُوسَى بْنُ عِمْرَانَ النَّخَعِيُّ قَالَ حَدَّثَنَا الْحُسَيْنُ بْنُ يَزِيدَ قَالَ حَدَّثَنِي حَفْصُ بْنُ غِيَاثٍ عَنِ الصَّادِقِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ آبَائِهِ عَنْ عَلِيٍّ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص:
أَرْبَعَةٌ يُؤْذُونَ أَهْلَ النَّارِ عَلَى مَا بِهِمْ مِنَ الْأَذَى يُسْقَوْنَ مِنَ الْحَمِيمِ وَ الْجَحِيمِ يُنَادُونَ بِالْوَيْلِ وَ الثُّبُورِ. يَقُولُ أَهْلُ النَّارِ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ: مَا بَالُ هَؤُلَاءِ الْأَرْبَعَةِ قَدْ آذَوْنَا عَلَى مَا بِنَا مِنَ الْأَذَى [أَذًی]؟ فَرَجُلٌ مُعَلَّقٌ فِي تَابُوتٍ مِنْ جَمْرٍ؛ وَ رَجُلٌ يَجُرُّ أَمْعَاءَهُ [تَجْرِي أَمْعَاؤُهُ صَدِيداً]؛ وَ رَجُلٌ يَسِيلُ فُوهُ قَيْحاً وَ دَماً؛ وَ رَجُلٌ يَأْكُلُ لَحْمَهُ.
فَقِيلَ لِصَاحِبِ التَّابُوتِ: مَا بَالُ الْأَبْعَدِ قَدْ آذَانَا عَلَى مَا بِنَا مِنَ الْأَذَى؟
فَيَقُولُ: إِنَّ الْأَبْعَدَ قَدْ مَاتَ وَ فِي عُنُقِهِ أَمْوَالُ النَّاسِ لَمْ يَجِدْ لَهَا فِي نَفْسِهِ أَدَاءً وَ لَا وَفَاءً.
ثُمَّ يُقَالُ لِلَّذِي يَجُرُّ [تَجْرِي] أَمْعَاءَهُ: مَا بَالُ الْأَبْعَدِ قَدْ آذَانَا عَلَى مَا بِنَا مِنَ الْأَذَى؟
فَيَقُولُ: إِنَّ الْأَبْعَدَ كَانَ لَا يُبَالِي أَيْنَ أَصَابَ الْبَوْلُ مِنْ جَسَدِهِ.
ثُمَّ يُقَالُ لِلَّذِي يَسِيلُ فُوهُ قَيْحاً وَ دَماً: مَا بَالُ الْأَبْعَدِ قَدْ آذَانَا عَلَى مَا بِنَا مِنَ الْأَذَى؟
فَيَقُولُ: إِنَّ الْأَبْعَدَ كَانَ يُحَاكِي فَيَنْظُرُ إِلَى كُلِّ كَلِمَةٍ خَبِيثَةٍ [حنية] فَيُسْنِدُهَا [فيفسد بها] وَ يُحَاكِي بِهَا.
ثُمَّ يُقَالُ لِلَّذِي يَأْكُلُ لَحْمَهُ: مَا بَالُ الْأَبْعَدِ قَدْ آذَانَا عَلَى مَا بِنَا مِنَ الْأَذَى؟
فَيَقُولُ: إِنَّ الْأَبْعَدَ كَانَ يَأْكُلُ لُحُومَ النَّاسِ بِالْغِيبَةِ وَ يَمْشِي بِالنَّمِيمَةِ. [قَالَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ: وَ امْرَأَتُهُ حَمَّالَةَ الْحَطَبِ].
❇️شبیه این مضمون در خصوص دو گناه دوم و چهارم نگاه کنید به
📚مجموعة ورام، ج1، ص116؛
📚كشف الریبة (شهید ثانی)، ص7 ؛
📚 الدر المنثور، ج6، ص96
@yekaye
☀️۸۴) از رسول الله ص
و نیز از امام رضا ع (الإختصاص، ص242 )
روایت شده است:
کسی که پرده حیا را انداخت دیگر غیبتی ندارد
[=ذکر بدیهای او غیبت محسوب نمیشود]
📚تحف العقول، ص45؛
📚مشكاة الأنوار، ص234؛
📚عوالي اللئالي، ج1، ص264؛
📚نهج الفصاحة، ص733؛
📚الدر المنثور، ج6، ص97
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص:
مَنْ أَلْقَى جِلْبَابَ الْحَيَاءِ فَلَا غِيْبَةَ لَهُ.
@yekaye
☀️۸۵) الف. از پیامبر ص روایت شده است:
آیا از اینکه فاجر را یاد کنید که مردم وی را بشناسند خودداری میکنید؟! او را بدانچه در اوست یاد کنید تا مردم از او برحذر باشند.
📚كشف الريبة، ص35؛ مرآة العقول، ج10، ص421؛ بحار الأنوار، ج72، ص232؛ تفسير جوامع الجامع، ج4، ص156
قَالَ النَّبِيُّ ص
أَ تَرْعَوْنَ عَنْ ذِكْرِ الْفَاجِرِ حَتَّى يَعْرِفَهُ النَّاسُ؟! اذْكُرُوهُ بِمَا فِيهِ يَحْذَرُهُ النَّاسُ.
☀️ب. این حدیث در منابع اهل سنت این گونه روایت شده است:
آیا از اینکه فاجر را یاد کنید خودداری میکنید؟! او را بدانچه در اوست یاد کنید تا مردم وی را بشناسند و از او برحذر باشند.
📚الدر المنثور، ج6، ص97
أخرج البیهقی و ضعفه من طریق بهز بن حكیم عن أبیه عن جده قال قال رسول الله صلی الله علیه [و آله] و سلم:
أ ترعون عن ذكر الفاجر اذكروه بما فیه كی یعرفه الناس و یحذره الناس
☀️ج. به امام رضا ع منسوب است که فرمودهاند:
فاجر و شرابخوار و قمارباز غیبت ندارند [=ذکر گناهشان غیبت محسوب نمیشود].
📚الفقه المنسوب إلى الإمام الرضا عليه السلام، ص206
وَ لَا غَيْبَةَ لِلْفَاجِرِ وَ شَارِبِ الْخَمْرِ وَ اللَّاعِبِ بِالشِّطْرَنْجِ وَ الْقِمَار
@yekaye
☀️۸۶) از پیامبر ص روایت شده است:
در مورد فاسق آنچه در اوست بیان کنید تا مردم از او برحذر باشند.
📚التبيان في تفسير القرآن، ج9، ص349؛ مجمع البيان، ج9، ص202
روي انه صَلى اللَّهُ عَليه و آله قال:
قولوا في الفاسق ما فيه كي يحذره الناس
☀️ب. از امیرالمومنین ع روایت شده است:
کسی که فاسق است غیبت ندارد [=ذکر بدیهای او غیبت محسوب نمیشود].
📚عيون الحكم و المواعظ (لليثي)، ص19؛تصنيف غرر الحكم و درر الكلم، ص463
قال امیرالمومنین ع:
الْفَاسِقُ لَا غَيْبَةَ لَهُ.
☀️ج. از امام صادق ع روایت شده است:
فاسقی که به فسقش تجاهر میکند [= آشکارا مرتکب فسق و گناه میشود] نه حرمتی دارد و نه غیبتی.
📚الأمالي( للصدوق)، ص39
حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ هَارُونَ رِضْوَانُ اللَّهِ عَلَيْهِ قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَبِيهِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ جَعْفَرِ بْنِ جَامِعٍ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ الْبَرْقِيِّ عَنْ هَارُونَ بْنِ الْجَهْمِ عَنِ الصَّادِقِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ ع قَالَ:
إِذَا جَاهَرَ الْفَاسِقُ بِفِسْقِهِ فَلَا حُرْمَةَ لَهُ وَ لَا غِيبَةَ.
@yekaye