🔹 ما عَلَيْكَ ...
▪️حرف «ما» را عموما «ما»ی نافیه دانسته‌اند و «علیک» خبر مقدم و عبارت «أن لا یزکی» که به تاویل مصدر می‌رود مبتدای موخر است.
▪️در این میان، ابوحیان آن را «ما»ی استفهامیه دانسته که معنای آیه این می‌شود: «أي شيء عليك: چه چیزی بر عهده توست ...»
📚البحر المحيط في التفسير، ج10، ص407
که چنانکه متاخران توضیح داده‌اند این استفهام انکاری می‌شود و مآلاً معنایش تفاوتی ندارد
📚روح المعاني، ج15، ص243
📚إعراب القرآن و بيانه، ج10، ص376
▪️اما برخی از معاصران (سید عبدالحجت بلاغی) ترجمه‌ای کرده‌اند که ظاهرا آن را «ما»ی موصوله گرفته‌اند: «و چيزى كه از شخص مستغنى، بر زيان تو باقى مي‌ماند اين است كه وى از صفات رذيله پاك نمي‌شود و سخن حق در او تأثير نمي‌كند».
📚حجة التفاسير و بلاغ الإكسير، ج7، ص172
که اگرچه احتمال بعیدی برای آیه است اما بویژه با توجه به قاعده امکان استفاده از یک لفظ برای چند معنا، می‌تواند یکی از معانی محتمل آیه باشد؛ که در این صورت به لحاظ نحوی، «علیک» صله آن است و کل موصول و صله مبتدا می‌باشد و عبارت «أن لا یزکی» که به تاویل مصدر می‌رود خبر خواهد بود.
@yekaye
🔹یَزَّكَّى
▪️کلمه «یَزَّكَّى» در اصل «یتزکّی» بوده است که حرف «ت» به دلیل قریب المخرج بودن در حرف «ز» ادغام شده است.
▪️درباره ماده «زکو» یا «زکی» در همین سوره در جلسه ۱۰۸۸ به تفصیل بحث شد.
https://yekaye.ir/ababsa-80-03/
@yekaye
ذیل آیه ۳ احادیث متعددی درباره تزکیه نفس گذشت که در اینجا نیز می‌تواند مورد توجه قرار گیرد. اما احادیث دیگر:
☀️۱) ذیل آیه ۵ (جلسه ۱۰۹۰، حدیث۱ https://yekaye.ir/ababsa-80-05/ ) روایتی از امام باقر ع گذشت که یکی از مصادیق آيه «أَمَّا مَنِ اسْتَغْنى» را کسی معرفی کرده بود که ترک‌کننده حق اهل بیت، و ضایع‌کننده ولایت ایشان باشد. در ادامه فرمودند:
[و اینکه فرمود] «و بر تو [مسئولیتی] نیست که پاکی پیشه نمی‌کند» می‌فرماید: ای محمد! چیزی بر عهده تو نیست که او نماز نخواند و زکات ندهد و روزه نگیرد، زیرا که همانا اگر او همه اعمال خیر را هم انجام دهد و همه واجبات را بتمامه بجا آورد ولی ولایت اوصیاء را قبول نکند آنچه انجام داده نزد خداوند سبحان به اندازه بال مگسی وزن ندارد.
📚شرح الأخبار في فضائل الأئمة الأطهار عليهم السلام، ج1، ص239
[عن الحسين بن الحكم الحبري، باسناده، عن] عبد اللّه بن محمد بن عقيل، عن أبي جعفر عليه السّلام، إنه قال في قول اللّه تعالى: «أَمَّا مَنِ اسْتَغْنى»، قال: هو التارك لحقنا، المضيع لما افترضه اللّه تعالى عليه من ولايتنا.
«وَ ما عَلَيْكَ أَلَّا يَزَّكَّى»، قال: يقول ليس عليك يا محمد ألا يصلي و يزكي و يصوم، فانه إن عمل أعمال الخير كلها و أتى بالفرائض بأسرها ثم لم يقبل بولاية الأوصياء لم يزن ما عمل عند اللّه سبحانه جناح بعوضة.
@yekaye
☀️۲) از امیرالمومنین ع روایت شده است که فرمودند:
آنچه سبب تزکیه اخلاق می‌شود حسن ادب است.
📚عيون الحكم و المواعظ (لليثي)، ص281
📚تصنيف غرر الحكم و درر الكلم، ص247
سَبَبُ تَزْكِيَةِ الْأَخْلَاقِ حُسْنُ الْأَدَبِ.
@yekaye
یک آیه در روز
۱۰۹۲) 📖 و ما عَلَيْكَ أَلَّا يَزَّكَّى 📖 ترجمه 💢(۱) و بر تو [مسئولیتی] نیست که پاکی پیشه نمی‌کند.
.
1️⃣ «وَ ما عَلَيْكَ أَلَّا يَزَّكَّى»
اغلب مفسران معنای این آیه را از جنس توصیه عامی به پیامبر ص (و به عموم مبلغان دینی) دانسته‌اند همانند آیه: «فَإِنْ أَعْرَضُوا فَما أَرْسَلْناكَ عَلَيْهِمْ حَفيظاً إِنْ عَلَيْكَ إِلاَّ الْبَلاغ: پس اگر [از دعوتت] روى برتابند [تو را نكوهشى نيست، زيرا ما] تو را بر آنان نگهبان نفرستاده ايم، بر عهده تو جز ابلاغ نيست» (شوری/۴۸) مثلا:
📚مجمع البيان، ج10، ص665
📚الكشاف، ج4، ص702
📚مفاتيح الغيب، ج31، ص54
یعنی همان که: پيامبر مسئول ارشاد مردم است، نه دیندار شدن آنان .
▪️برخی همین را در سه وجه معرفی کرده‌اند و گفته‌اند به ترتیب زیر مناسبترین معنای این آیه آن است که:
الف. اصلا نگران نباش که چنین کسی از پلیدی کفر و فجور پاک نشود؛
ب. اگر او پاک نشود چه چیزی برعهده تو خواهد بود؛ تو فقط پیامبری و جز ابلاغ وظیفه‌ای نداری؛
ج. باکی بر تو نیست که وی به تزکیه اقدام نکند، که تو به خاطر این اقدام نکردن وی و حرص بر اسلام آوردنش به اعراض و بی‌اعتنایی نسبت به کسی که اسلام آورده و به تو اقبال دارد اقدام کنی
📚الميزان، ج20، ص201
▪️وبعید نیست که با توجه به سیاق آیه، بتوان این آیه را، نه ناظر به قبول کردن یا نکردن مخاطب، بلکه ناظر به نوع اهتمام مبلغ به مخاطبان نیز فهمید؛
یعنی این آیه هشدار می‌دهد که تو باید در دعوتت توجه‌ات به افراد فقیر و غنی فرقی نکند و اگر چنین آدم مستغنی‌ای رو به سمت تزکیه نیاورد و فقرا و افراد ضعیف رو به سوی تزکیه آورند، هیچ حرجی بر تو نیست.
@yekaye
#عبس_7